Giáo án giảng dạy bộ môn Vật lý 11 - Trường THPT Mạc Đĩnh Chi - Bài 58: Hiện tượng cảm ứng điện từ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. Tieát : Baøi 58 :. HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ I. MUÏC TIEÂU : - Nắm được định nghĩa từ thông, ý nghĩa của từ thông. - Nắm được hiện tượng cảm ứng điện từ, dòng điện từ, dòng điện cảm ứng, suất điện động cảm ứng. II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề .. III. THIẾT BỊ , ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : Dụng cụ thí nghiệm về hiện tượng cảm ứng điện từ  Moät oáng daây .  Moät voøng daây  Moät thanh nam chaâm  Một biến trở  Moät ñieän keá  Moät ngaét ñieän  Moät boä pin hay aécqui IV. TIEÁN TRÌNH GIAÛNG DAÏY PHAÀN LAØM VIEÄC CUÛA GIAÙO VIEÂN. PHAÂN PHOÁI THỜI GIAN. 1. Kieåm tra. baøi cuõ vaø kiến thức cuõ lieân quan với bài mới 2. Nghieân cứu bài mới. NOÄI DUNG GHI BAÛNG. HOẠT ĐÔNG CUÛA HOÏC SINH. TỔ CHỨC ,ĐIỀU KHIỂN. 1. Trả lời câu hỏi SGk 2. Laøm baøi taäp 1,2,3, SGK. Kiểm tra và đánh giá. I.. Bài này gồm ba mục. Mục thứng nhất nêu lên những thí nghiệm vè hiện tượng cảm ứng điện từ. Mục đích thứ hai trình bày khái niệm mục đích từ thông. Mục đích thứ ba nêul ên định nghĩa về hiện. -. Thí nghieäm a Thí nghieäm 1 Sơ đồ thí nghiệm như hình vẽ. GV : ĐỖ HIẾU THẢO. . Lop11.com. Theo doûi nhaän xeùt. GHI CHUÙ. vaø. VAÄT LYÙ PB 11: 58 -1 /4.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . a). N. S. 0. b). N. S. 0. Thí nghiệm về cảm ứng điện từ - Nhaän xeùt Khi ống dây ra xa nam châm , số đường sức qua ống daây giaûm ñi Khi nam châm lại gần ống dây, số đường sức qua ống daây taêng ñi  Khi số đường sức qua ống dây biến đổi thì kim điện keá leäch khoûi vaïch 0  Nhận xét :Từ trường không sinh ra dòng điện nhưng khi số đường sức đi qua ống dây thay đổi thì có dòng ñieän qua oáng daây. GV : ĐỖ HIẾU THẢO. GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. tượng cảm ứng điện từ. 1. Thí nghieäm SGK trình baøy hai thí nghieäm coù tính kinh ñieån. Sô đồ các thí nghiệm đó đã chỉ rõ trên các hình 58.1, 58.2 SGK. Muïc ñích cuûa caùc thí nghieäm naøy nhaèm nêu lên hai trường hợp trong đó sut hiện dòng điện trong maïch kín, tuy nhieân chæ coù moät nguyeân nhaân gaây ra doøng ñieän trong maïch. Trong thí nghiệm như trên hình 58.1a SGK ta giữ nam châm đứng yên, ống dây chuyển động. Trong thí nghiệm ở hình 58.1b SgK ta giữ ống dây đứng yên nam châm chuyển động. Sơ đồ thí nghiệm thứ hai được trình bày trên hình 58.2 SGK. Trong thí nghieämnaøy, caû voøng daây vaø oáng dây đứng yên nhưng ta diều chỉng điện trở của mạch để điện trở của mạch thay đổi. Khi dòng điện thay đổ i thì từ trường trong ống dây thay đổi, nghĩa là số đường sức qua vòng dây thay đổi. Ơû các thí nghiệm trên, GV cần hướng dẫn học sinh quan saùt kim ñieän keá, khi naøo thì kim ñieän keá leäch khoûi vaïch soá 0, khi naøo thì kim ñieän keá leäch khoûi vaïch soá 0. Thực ra những thí nghiệm này đã được thực hiện ở lớp 9. Đó là những thí nghiệm dễ thực và cũng dễ thaønh coâng. GV cần gợi ý để học sinh nhận ra là, khi có sự chuyển động tương đối giữa ống dây và nam châm trong thí nghiệm trên hình 58.1 SGK khi từ trường trong ống dây thay đổi ở thí ngiệm trên hình 58.2 SGK thì số đường sức từ thay đổi. Từ đó học sinh di. . Lop11.com. Theo doûi nhaän xeùt. vaø. Theo doûi vaø nhaän xeùt Tieán haønh thí nghieäm. VAÄT LYÙ PB 11: 58 -2 /4.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI b. -. GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. . đến kết luận rằng, khi số đường sức qua ống dây thay đổi thì trong ốn xuấ thiện dòng điện. Để khắc sâu ý nghỉa vật lý của thí nghiệm trên đây GV có thể dòng gợi ý H1 Trả lời H1 : Khi đóng hay mở ngắt điện trong hình 58.2 SGK thì từ trường trong ống dây biến đổi, nghĩa l2 số đường sức qua vòng dây biến đổi vì vây im ñieän keá seõ leäch khoûi vaïch soá 0.. Thí nghieäm 2 Sơ đồ thí nghiệm : như hình vẽ 0.  Nhận xét : Từ trường không sinh ra dòng điện nhưng khi số đường sức đi qua ống dây thay đổi thì có doøng ñieän qua oáng daây. a. B. II.. Khái niệm về từ thông 1)Ñònh nghiaõ Cho mạch kín ( C ) giới hạn bởi từ trường đều pháp   tuyến n của mặt S hợp với B một góc  Người ta định nghiã từ thông qua S là đại lượngcho bởi công thức  = B.S.Cos 2) Tính chaát Từ thông  là đại lượng vô hướng,  > 0 khi  nhọn và  < 0 khi  tuø Khi  = 900 ( mặt S song song với các đường cảm ứng từ ) thì  = 0   Khi  = 0 ( n & B cùng hướng ) thì  = B.S ( cực đại ) 3) Ý nghĩa của từ thông   Khi  = 0 ( n & B cùng hướng ) thì  = B.S ( cực đại ) Lấy S = 1 thì  = B. đẳng thức này gợi ý ta đưa ra qui định là vẽ các đường sức từ sao cho số từ xuyên qua. GV : ĐỖ HIẾU THẢO. Theo doûi nhaän xeùt. . vaø. n b. B n. Ghi nhớ. . Khái niệm từ thông được định nghĩa bằng biểu thức (58.1). GV cần chỉ ra rằng theo định nghĩa đó thì thônng là đại lượng đại số. Hình 58.3 SGK minh hoạ cho tính chất đại số của từ thông.. . Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 58 -3 /4.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TRƯỜNG PTTH MẠC ĐĨNH CHI. . một đơn vị diện tích đặt vuông góc với đường sức thì bằng cảm ứng từ b. nếu vậy, từ thông bằng số đường sức xuyên qua diện tíc S đặt vuông góc với đường sức. Đó là ý nghĩa của từ thông. 3) Ñôn vò Trong hệ SI đơn vị từ thông là Vêbe ( Wb) Khi B = 1 ( T ), S = 1m2 1 Wb = 1T. 1m2 II.Cảm ứng điện từ 1. ø Dòng điện cảm ứng Dòng điện xuất hiện khi có sự biến đổi từ thông qua mạch điện kín gọi là dòng điện cảm ứng 2. Suất điện động cảm ứng Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt giới hạn bởi một mạch điện kín, thì trong mạch suất hiện động cảm ứng  Hiện tượng xuất hiện động cảm ứng được gọi là hiện tượng cảm ứng từ. 3. Cuûng coá baøi giaûng Daën doø cuûa hoïc sinh (5’). Tuy nhiên, trong SGK đưa ra một qui ước là nếu không có những điều kiện bắt buộc về chiều của vec tô phaùp tuyeán thì ta choïn chieàu cuûa vectô phaùp tuyến sao cho  là góc nhọn. Trong thực tế, hầu như ta luôn luoân có thể làm được điều đó. Nói cách káhc, trừ trong một số trường hợp nhất đặc biệt, còn lại ta mặc nhiên coi từ thông như là đại lượng tương ñöông. Sau khi đưa ra định nghĩa từ tông, GV cần làm rõ ý nghĩ a của từ thông : Từ thông qua điện tích S bằng số đường sức qua điện tích S được đặt vuông góc với đướng sức.. Yeâu caàu nhaéc laïi : Nhaán maïnh caùc noäi dung quan troïng . Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK Chuẩn bị bài mới” Quy tắcLen -Xơ “. . GV : ĐỖ HIẾU THẢO. GIAÙO AÙN VAÄT LYÙ 11. Tö ñöa ra keát luaän. HS tö löc. . . Lop11.com. VAÄT LYÙ PB 11: 58 -4 /4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>