Giáo án Vật lý lớp 7 Tiết 1 đến tiết 5

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. Ngày soạn: 25/8/2008. CHÖÔNG I Baøi 1. Tieát 1. I/ MUÏC TIEÂU: 1/ Kiến thức: - Bằng thí nghiệm khẳng định được rằng ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta và ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta. - Phân biệt được nguồn sáng và vật sáng. 2/ Kyû naêng: - Khả năng phân tích hiện tượng vật lý. 3/ Thái độ: - Nghieâm tuùc trong hoïc taäp. II / CHUAÅN BÒ: 1/ Chuaån bò cuûa giaùo vieân Đối với mỗi nhóm học sinh: -1 hộp kín trong đó dán sẳn một mảnh giấy trắng; bóng đèn pin được gắn bên trong hộp như hình 1.2a SGK ( coù trong boä duïng cuï TN) - Pin, daây noái, coâng taéc. 2/ Chuẩn bị của học sinh: xem trước bài mới III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1 - Ổn định tình hình lớp: (1’) - Kiểm tra sĩ số lớp, quan sát lớp. 2 - Kieåm tra baøi cuõ: ( Khoâng kieåm tra) 3 - Bài mới: Giới thiệu bài mới: ( 4’) - GV nhaéc laïi moät soá quy ñònh veà hoïc boä moân vaät lí: + Dụng cu:ï SGK, SBT, vở ghi bài học, vở làm bài tập ở nhà. + Sau khi học xong về nhà phải soạn lại các câu C1, C2… trong SGK vào vở bài tập. - GV giới thiệu sơ bộ về nội dung chương trình vật lí lớp 7. - Cho HS đọc SGK và tìm hiểu các vấn đề cần nghiên cứu trong chương Quang học. Tieán trình baøi daïy: TL 10 ’. Hoạt động của thầy. Hoạt động của trò. Kiến thức. Hoạt động 1: HS tìm câu trả lời cho câu hỏi: Khi nào mắt ta nhận biết được aùnh saùng ? GV chức tình huống để dẫn đến câu hỏi: Khi nào ta nhận biết được ánh sáng? GV đưa cái đèn pin ra, bật đèn và - Tiến hành làm thí nghiệm, chiếu về phía HS để HS thấy đèn có thể quan sát và nhận xét. bật sáng hay tắt đi. Sau đó để đèn pin ngang trước mặt và nêu câu hỏi như SGK. Chú ý phải che để HS không thấy vệt sáng của đèn chiếu lên tường hay. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. các đồ vật xung quanh. Thí nghiệm chứng tỏ rằng, kể cả khi đèn pin đã bật sáng mà ta cũng không nhìn thấy được ánh sáng từ đèn pin phát ra. Đó là điều trái với suy nghĩ thông thường của HS. Giáo viên đề xuất vấn đề nghiên cứu: ”Khi nào ta nhận biết được aùnh saùng?” - Yêu cầu Hs đọc phần quan sát và thí nghieäm - Cho HS thảo luận nhóm để trả lời câu hoûi neâu ra.. GV có thể gợi ý cho HS tìm những điểm giống nhau hoặc khác nhau trong 4 trường hợp đó để tìm nguyên nhân khách quan nào làm cho mắt ta nhận biết được aùnh saùng trong khi maét ta khoâng coù gì thay đổi.. - Cho HS diền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành kết luận. - Goïi HS khaùc nhaéc laïi vaø GV ghi baûng.. 10 ’. I- Nhaän bieát aùnh saùng - HS tự đọc SGK mục quan a/ Quan sát và thí sát và thí nghiệm, nhớ lại nghiệm kinh nghieäm cuûa mình trong 4 trường hợp nêu ra trong SGK. => Trường hợp 2 và 3 mắt ta nhaän bieát coù aùnh saùng. - HS thảo luận nhóm để tìm câu trả lời cho C1. C1: Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được aùnh saùng, coù ñieàu kieän gioáng nhau laø coù aùnh saùng truyeàn vaøo maét ta. => Điền từ “ ánh sáng” b/ Keát luaän: Maét ta nhaän bieát được ánh sáng khi có aùnh saùng truyeàn vaøo maét ta. II- Nhìn thaáy moät vaät. Hoạt động 2: Nghiên cứu trong điều kieän naøo ta nhìn thaáy moät vaät. GV có thể đặt vấn đề như sau: Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng loït vaøo maét ta, nhöng ñieàu quan troïng đối với chúng ta không phải là thấy ánh saùng chung chung maø laø nhìn thaáy, nhaän biết được bằng mắt các vật quanh ta. a/ Thí nghieäm Vaäy khi naøo ta nhìn thaáy moät vaät ? GV yêu cầu HS làm việc theo - Đọc mục II, làm thí nhóm: đọc mục: Nhìn thấy một vật, làm nghiệm, quan sát thí nghiệm, thảo luận và trả lời thí nghiệm và thảo luận để trả lời C2 caâu C2. C2: a) Đèn sáng: nhìn thấy b) Đèn tắt : không nhìn thấy - Ta nhìn thaáy maûnh giaáy trắng khi đèn bật sáng. Đó là vì đèn chiếu sáng mảnh giaáy roài maûnh giaáy haét laïi. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. aùnh saùng, cuoái cuøng aùnh saùng truyeàn vaøo maét ta. Vaäy ta nhìn thaáy maûnh giaáy - Cho HS điền vào chỗ trống để hoàn trắng vì có ánh sáng từ thaønh keát luaän. maûnh giaáy truyeàn vaøo maét - Để kiểm tra lại xem có thật là HS đã ta. nắm vững lập luận khi xử lí kết quả quan sát để rút ra kết luận không, GV có thể neâu theâm caâu hoûi: H. Căn cứ vào đâu mà em khẳng định raèng ta nhìn thaáy moät vaät khi coù aùnh saùng từ vật đó truyền vào mắt ta? => Vì khi đèn trong hộp khoâng chieáu saùng, ta khoâng nhìn thaáy maûnh giaáy coøn => Nhaéc laïi keát luaän vaø ghi baûng. khi được chiếu sáng ta nhìn thấy được mảnh giấy. 10 ’. b/ Keát luaän: Ta nhìn thaáy moät vaät khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta.. Hoạt động 3: Phân biệt nguồn sáng và III- Nguoàn saùng vaø vaät saùng. vaät saùng. GV yêu cầu HS nhận xét sự khác nhau giữa dây tóc bóng đèn đang sáng và maûnh giaáy traéng, cuï theå hôn laø vaät naøo tự nó phát ra ánh sáng, vật nào phải nhờ ánh sáng từ vật khác chiếu vào nó rồi C3: Dây tóc bóng đèn tự nó hắt ánh sáng đó lại. ( trả lời câu C3 ) phaùt ra aùnh saùng coøn maûnh giaáy traéng haét laïi aùnh saùng do vaät khaùc chieáu vaøo noù. - Thông báo từ mới nguồn sáng để biểu thị các vật tự nó phát ra ánh sáng, vật sáng để biểu thị chung cho các vật hoặc tự phát ra ánh sáng hoặc hắt ánh sáng từ vaät khaùc chieáu vaøo noù. H. Em haõy cho caùc ví duï veà nguoàn saùng => Cho caùc ví duï. vaø vaät saùng ? - Nhận xét ví dụ của HS kết hợp ghi baûng. - Nguoàn saùng: Con đom đóm, ngọn đèn, Mặt Trời.. - Vaät saùng: Con ñom đóm, ngọn đèn, Mặt Trời, Mặt Trăng, cây buùt…. Hoạt động 4: Vận dụng – củng cố. 1/ Vaän duïng: Yêu cầu HS vận dụng kiến thức đã học C4: Trong cuộc tranh cãi ở để trả lời câu C4, C5. đầu bài, bạn Thanh nói đúng vì ánh sáng từ đèn pin. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. 2/ Cuûng coá: Gọi 2 học sinh đọc phần ghi nhớ trong SGK.. khoâng chieáu vaøo maét neân mắt không nhìn thấy được. C5: Khoùi goàm nhieàu haït nhỏ li ti, các hạt khói được chiếu sáng trở thành vật sáng. Các vật sáng đó xếp gaàn nhau neân taïo thaønh moät veät saùng maø ta nhìn thaáy.. 4 – Daën doø : (2 phuùt) - Học thuộc phần ghi nhớ, khi học bài cần liên hệ với thực tế. - Đọc lại SGK, soạn lại các câu hỏi C1, C2, C3, C4, C5 vào vở bài tập. - Laøm baøi taäp 1.1 – 1.5 trong saùch baøi taäp. - Hoâm sau moãi em mang theo 3 caùi ñinh ghim. IV/ RUÙT KINH NGHIEÄM, ..........................................................................................................................................................………………………………… .................................................................................................................................……………………………………………………………….. .........................................................................................................................................................…………………………………. ..........................................................................................................................................................………………………………… .........................................................................................................................................................…………………………………. .......................................................................................................................................................…………………………………….. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. Ngày soạn: 03/9/2008 Tieát 02. Baøi 2 I/ MUÏC TIEÂU 1/ Kiến thức - Biết thực hiện một thí nghiệm đơn giản để xác định đường truyền của ánh sáng. - Phát biểu được định luật về sự truyền thẳng của ánh sáng. - Biết vận dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng để ngắm các vật thẳng hàng. - Nhận biết được ba loại chùm sáng (song song, hội tụ, phân kỳ). 2/ Kyû naêng : -Khả năng phân tích hiện tượng vật lý 3/ Thái độ : Nghieâm tuùc trong hoïc taäp II / CHUAÅN BÒ: 1/ Chuaån bò cuûa giaùo vieân Đối với mỗi nhóm học sinh: (lớp gồm 6 nhóm)  1 đèn pin.  1 oáng truï thaúng  = 3mm, 1 oáng truï cong khoâng trong suoát.  3 màn chắn có đục lỗ.  3 màn chắn có đục lỗ. 3 cái đinh ghim (hoặc kim khâu). 2/ Chuaån bò cuûa hoïc sinh: - xem trước bài mới III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1 - Ổn định tình hình lớp: (1’) 2 - Kieåm tra baøi cuõ: ( 6’) 1/ Khi nào ta nhận biết được ánh sáng , ta nhìn thấy các vật ? + Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta. + Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt ta. 2/Laáy ví duï veà nguoàn saùng vaø vaät saùng ? + Nguồn sáng: Con đom đóm, ngọn đèn, Mặt Trời.. + Vật sáng: Con đom đóm, ngọn đèn, Mặt Trời, Mặt Trăng, cây bút…. => GV nhaän xeùt, ghi ñieåm. 3 - Giảng bài mới: Đặt vấn đề:(1’) Các em hãy xác định xem có bao nhiêu đường có thể đi từ một điểm trên vật sáng đến mắt, kể cả đường thẳng và đường ngoằn ngoèo ?  Có vô số đường. Vậy ánh sáng đi theo đường nào trong những con đường có thể đó, để truyền đến mắt ? Đó là nội dung mà chúng ta cần nghiên cứu trong bài học hôm nay. Tieán trình baøi daïy: TL. Hoạt động của thầy. 15 ’. Hoạt động 1: Nghiên cứu tìm quy luật về đường truyền của ánh sáng.. Hoạt động của trò. Kiến thức I- Đường truyền của aùnh saùng. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. GV giới thiệu ngay thí nghiệm theo hình 2.1 cuûa SGK. - Cho HS laøm thí nghieäm, quan saùt vaø trả lời câu C1 Sau khi quan saùt, HS thaáy raèng chæ coù thể dùng ống thẳng mới nhìn thấy dây C1: Theo ống thẳng. tóc bóng đèn. Từ đó suy ra ánh sáng truyền đi theo đường thẳng. Giới thiệu cho HS thí nghiệm 2 và yêu cầu HS trả lời câu C2. a/ Thí nghieäm:. C2: Duøng moät daây chæ luoàn qua 3 loå A, B, C roài caêng thaúng daây hay luoàn moät que nhỏ thẳng qua 3 lổ để xác => Cho HS ruùt ra keát luaän nhaän 3 loå thaúng haøng. - Hoàn thành kết luận Keát luaän: Đường truyền của ánh sáng H. Vì sao dùng ống cong không thể trong không khí là đường b/ Định luật truyền thaúng cuûa aùnh saùng. nhìn thấy ánh sáng từ dây tóc bóng đèn (thẳng). Trong môi trường phaùt ra? => Vì aùnh saùng ñi thaúng bò trong suốt và đồng - Thoâng baùo: Khoâng khí laø moät moâi thaønh oáng chaën laïi. tính, aùnh saùng truyeàn trường trong suốt, đồng tính. Nghiên đi theo đường thẳng. cứu sự truyền ánh sáng trong những môi trường trong suốt đồng tính khác như nước, thuỷ tinh, dầu hoả… cũng thu được cùng một kết quả cho nên có thể xem keát luaän treân laø moät ñònh luaät goïi laø ñònh luaät truyeàn thaúng cuûa aùnh saùng 13 ’. Hoạt động 4: Thông báo từ ngữ mới tia saùng vaø chuøm saùng - GV thông báo: quy ước cách biểu diễn( cách vẽ) đường truyền của ánh sáng: bằng một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng. - GV thoâng baùo theâm veà chuøm saùng (gồm nhiều tia sáng hợp thành, một chuøm saùng heïp song song coù theå coi laø moät tia saùng). - GV làm TN theo H 2.4 để HS quan sát tia sáng. GV bổ sung câu trả lời và cho HS ghi vaøo SBT.. - HS tiếp nhận thông tin mới II- Tia sáng và chùm và ghi vào vở. saùng 1. Biểu diễn đường truyeàn cuûa aùnh saùng: - HS tiếp thu thông tin mới và bằng một đường thẳng ghi vào vở. có mũi tên chỉ hướng goïi laø tia saùng. * Ví duï tia saùng (SI). - HS quan saùt TN treân baøn 2.Chuøm saùng GV, thảo luận nhóm để trả lời Gồm rất nhiều tia sáng hợp thành (chùm caâu C3. saùng raát heïp coi laø moät tia saùng). 3/ Ba loại chùm sáng * Phân biệt 3 loại chùm sáng - GV treo tranh H2.5 đồng thời bố trí - HS quan sát TN và tranh vẽ, a. Chuøm saùng song Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TrườngTHCS Cát Lâm vaø tieán haønh laøm TN nhö H2.5 cho caû lớp quan sát . - GV gọi HS trả lời cách phân biệt từng loại chùm sáng (đặc điểm). - Cho HS lên bảng biẻu diễn từng loại chuøm saùng.. Người soạn: Trình Văn Thành thảo luận nhóm để trả lời câu song: C3. C3: b.Chuøm saùng hoäi tuï: a- (khoâng giao nhau) b- (giao nhau) c- (loe roäng ra) c.Chuøm saùng phaân kì:. 7’. Hoạt động 3: Củng cố – vận dụng - GV cho HS đọc câu C4 và C5 sau đó hướng dẫn thảo luận nhóm . Gọi đại diện nhóm trả lời, cho lớp bổ sung sau đó GV tóm lại. - Còn thời gian thì làm câu C5 – GV hướng dẫn HS về nhà làm TN và trả lời. - GV cho HS đọc phần ghi nhớ SGK tr.8. * Laøm baøi taäp 2.2 SBT - Yêu cầu HS đọc kĩ đề và tìm câu trả lời cho bài tập - GV cho HS đọc phần “ có thể em chöa bieát”.. C4: Ánh sáng từ đèn phát ra đã truyền đến mắt ta theo đường thẳng.. 2.2: Nếu mình đứng thẳng haøng thì khoâng nhìn thaáy baïn đứng ở đầu hàng và các bạn đứng trước và cách mình một baïn. Giaûi thích: Do aùnh saùng truyền theo đường thẳng nên khi mình đứng thẳng hàng thí => Đây là một trong các ứng dụng của ánh sáng từ các bạn đứng sự truyền thẳng của ánh sáng, còn các trước và cách mình một bạn bị ứng dụng khác chúng ta sẽ tiếp tục bạn đó che khuất và không truyền đến mắt mình được. nghiên cứu ở bài tiếp theo. 4 – Daën doø: (2’) + Đọc lại Sgk soạn lại các câu C1, C2, C3, C4, C5 vào vở bài tập. + Laøm caùc baøi taäp coøn laïi trong SBT. Xem trước bài 3 – Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng, để tiết sau học. IV/ RUÙT KINH NGHIEÄM .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. TIEÁT 03 Ngày soạn: Baøi 3. ỨNG DỤNG ĐỊNH LUẬT TRUYỀN THẲNG CỦA ÁNH SÁNG I/ MUÏC TIEÂU: 1. Kiến thức : - Nhận biết được bóng tối, bóng nửa tối và giải thích. - Giải thích được vì sao lại có nhật thực, nguyệt thực. 2. Kyõ naêng : - Laøm thí nghieäm . 3. Thái độ : - Nghiêm túc trong hoạt dộng nhóm . II/ CHUAÅN BÒ 1. Chuaån bò cuûa GV : Đối với cả lớp:  1 đèn pin,  1 bóng đèn điện lớn 220V-40W,  1 vaät caûn baèng bìa,  1 maøn chaén saùng,  1 hình vẽ nhật thực và nguyệt thực lớn.  Mô hình Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất ( môn địa lí ) 2. Chuẩn bị của HS : Xem trước bài mới III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1 - Ổn định lớp: (1 phút) 2 - Kieåm tra baøi cuõ: (5 phuùt) CH: Phát biểu định luật về sự truyền thẳng của ánh sáng? Nêu các loại chùm sáng mà em biết. TL: + Ñònh luaät truyeàn thaúng cuûa aùnh saùng. Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyền đi theo đường thẳng. + Ba loại chùm sáng: - Chùm sáng song song. - Chuøm saùng hoäi tuï. - Chuøm saùng phaân kì. 3 - Giảng bài mới: + Giới thiệu bài : (2’) Nêu lên hiện tượng như ở phần mở đầu bài học trong SGK, + Tieán trình baøi daïy: TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức 8’ Hoạt động 1: Tổ chức làm thí I. Bóng tối- bóng nửa nghieäm, HS quan saùt vaø hình thaønh toái khaùi nieäm boùng toái. 1. Boùng toái: Yeâu caàu HS laøm thí nghieäm nhö moâ taû - Quan saùt thí nghieäm, xaùc a)Thí nghieäm trong SGK (hình 3.1) và trả lời câu hỏi định vùng sáng, vùng tối và (Xem SGKtr.9 hình vùng bóng mờ. 3.1) H. Vì sao trên màn chắn lại có vùng C1: Phần màu đen hoàn toàn hoàn toàn không nhận được ánh sáng không nhận được ánh sáng từ b) Kết luận từ nguồn sáng đến? nguồn tới vì ánh sáng truyền - Ở sau vật cản có Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 8 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. Dựa trên quan sát và lí giải trên, cho đi theo đường thẳng bị vật một vùng không nhận HS ñöa ra khaùi nieäm boùng toái. chaén chaën laïi. được ánh sáng từ nguồn tới gọi là vùng boùng toái. - Treân maøn chaén ñaët phía sau vaät caûn coù moät phaàn khoâng nhaän được ánh sáng từ nguồn tới gọi là bóng toái. 8’ Hoạt động 2: Quan sát và hình thành 2. Bóng nửa tối: a) Thí nghieäm khái niệm bóng nửa tối (còn gọi là (Xem SGK- hình 3.2) baùn daï). - GV laøm TN cho HS quan saùt baèng 1 - Quan saùt thí nghieäm nhaän ra bóng đèn điện 220V để thấy vùng vùng bóng nửa tối và trả lời caâu C2 bóng nửa tối và bóng nửa tối. C2: Treân maøn chaén phía sau vaät caûn vuøng 1 laø boùng toái, vùng 3 được chiếu sáng đầy đủ, vùng 2 chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn b) Kết luận sáng nên không sáng bằng - Ở sau vật cản có một vuøng 3. vùng chỉ nhận được ánh sáng từ một phần - GV chuù yù cho HS phaân bieät: nguoàn của nguồn sáng tới sáng hẹp thì có vùng bóng tối (khoảng gọi là vùng bóng nửa sau vật cản đến màn chắn) và bóng tối toái. (nằm trên màn chắn), với nguồn sáng -Treân maøn chaén ñaët rộng thì có vùng bóng nửa tối và bóng phía sau vaät caûn coù nửa tối. moät phaàn chæ nhaän Dựa trên quan sát và lí giải ở câu C2, được ánh sáng từ một cho HS đưa ra khái niệm bóng nửa tối. phaàn cuûa nguoàn saùng tới gọi là bóng nửa toái. 15’ Hoạt động 3: Hình thành khái niệm II. Nhật thực – nhật thực, nhuyệt thực. nguyệt thực GV cho HS đọc thông báo ở mục II. C3: Nơi có nhật thực toàn 1. Nhật thực toàn Sau đó nghiên cứu C3 và chỉ ra trên phần nằm trong vùng bóng tối phần hình 3.3 vùng nào trên mặt đất có nhật của Mặt Trăng, bị Mặt Trăng Khi một phần trái đất thực toàn phần và phần nào có nhật che khuất không cho ánh sáng nằm trong vùng bóng Mặt Trời chiếu đến, vì thế tối của mặt trăng. thực một phần. đứng ở đó, ta không nhìn thấy 2. Nhật thực một phần Khi một phần trái đất Mặt Trời và trời tối lại naèm trong vuøng boùng - Cho HS rút ra khái niệm nhật thực. nửa tối của mặt trăng. GV thoâng baùo veà tính chaát phaûn chieáu aùnh saùng cuûa Maët Traêng xung quanh Trái Đất. Sau đó yêu cầu HS chỉ ra trên hình 3.4, đứng chổ nào trên mặt Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. 6’. Người soạn: Trình Văn Thành. đất là ban đêm và nhìn thấy trăng sáng? Mặt Trăng ở vị trí nào thì đáng leõ ta nhìn thaáy traêng troøn nhöng Maët Trăng lại bị Trái Đất che lấp hoàn toàn (xem hình 3.4) (nghĩa là có nguyệt thực toàn phần)? Mặt Trăng ở vò trí naøo thì ta nhìn thaáy traêng saùng? + Cho HSc trả lời câu C4 C4: Vị trí 1: có nguyệt thực. GV có thể nêu thêm câu hỏi mở rộng: Vị trí 2 và 3: trăng sáng. Khi Mặt Trăng ở vị trí 2 (hình 3.4), tuy ở vị trí A ta nhìn thấy trăng sáng nhöng chæ nhìn thaáy moät phaàn cuûa Maët Trăng, vì sao? Câu trả lời hơi khó, nếu có mô hình hệ Mặt Trời - Trái Đất – Mặt Trăng để HS quan sát sẽ dễ hiểu hơn. Ở các vị trí đó, Mặt Trăng vẫn được Mặt Trời chiếu sáng như ở các vị trí khác, nhưng vì ta đứng nghiêng nên không nhìn thấy toàn bộ phần được chieáu saùng maø chæ nhìn thaáy moät phaàn. Boâi ñen treân hình 3.4 phaàn Maët Traêng không được chiếu sáng sẽ dễ nhận ra hiện tượng trăng khuyết hơn. Hoạt động 4: Vận dụng. Hướng dẫn HS làm bài tập vận dụng C5: Khi miếng bìa lại gần maøn chaén hôn thì boùng toái vaø C5 và C6 ngay tại lớp. bóng nửa tối đều thu hẹp lại hôn. Khi mieán bìa gaàn saùt maøn chaén thì haàu nhö khoâng coøn bóng tối nữa, chỉ còn bóng tối roõ neùt. C6: Khi dùng quyển vở che kín bóng đèn dây tóc đang saùng, baøn naèm trong vuøng bóng tối sau quyển vở, không nhận được ánh sáng từ đèn truyền tới nên ta không thể đọc sách được. Cuûng coá - Bóng tối nằm ở sau vật……………, không Dùng quyển vở không che kín được đèn ống, bàn nằm trong nhận được ánh sáng t………….. - Bóng nửa tối nằm …………..nhận vùng bóng nửa tối sau quyển vở, nhận được một phần ánh …………………………… -Nguyên nhân chung gây ra hiện sáng của đèn truyền tới nên vẫn đọc được sách. tượng nhật thực và nguyệt thực là gì?. 3. Nguyệt thực Khi maët traêng ñi vaøo vuøng boùng toái cuûa traùi đất , nó không được chiếu sáng nữa và lúc đó ta không nhìn thấy maët traêng goïi laø hieän tượng nguyệt thực.. 4 - Daën doø: (2 phuùt) + Học thuộc phần ghi nhớ, khi học bài cần liên hệ với thực tế. + Laøm laïi caùc baøi taäp vaän duïng. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. + Laøm baøi taäp 3.1 – 3.4 trong saùch baøi taäp. + Hoâm sau moãi em mang theo moät maûnh göông soi. IV/ RUÙT KINH NGHIEÄM: ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 12 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. Ngày soạn:05/09/2004. Tieát 04: ÑÒNH LUAÄT PHAÛN XAÏ AÙNH SAÙNG A.Muïc tieâu: 1)Kiến thức: -Biết tiến hành thí nghiệm để nghiên cứu đường đi của tia sáng phản xạ trên gương phẳng. -Biết xác định tia tới, tia phản xạ, pháp tuyến, góc tới, góc phản xạ trong mỗi thí nghiệm. -Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng. 2)Kó naêng: -Rèn kĩ năng ứng dụng định luật phản xạ ánh sáng để thay đổi hướng đi của tia sáng theo ý muốn 3)Thái độ: -Giáo dục tính hợp tác trong thí nghiệm B.Chuaån bò: Đối với mỗi nhóm HS: -1 gương phẳng có giá đỡ thẳng đứng -1 đèn pin có màn chắn đục lỗ để tạo ra tia sáng. -1 tờ giấy dán trên mặt tấm gỗ phẳng nằm ngang. -Thước đo góc mỏng C.Tổ chức hoạt động dạy và học: 1)Ổn định lớp: -Kieåm dieän HS (1 P) 2)Kieåm tra: (4 p) Hiện tượng nhật thực và nguyệt thực hiện tượng nào quả đất nằm giữa? Hiện tựơng nào xảy ra ban ngaøy? HS:Nguyệt thực quả đất nằm giữa;Nhật thực xảy ra ban ngày. 3)Bài mới: Thời lượn Hoạt động của Thầy g 2p I.Hoạt động 1: Tạo tình huống học tập: -GV dùng đèn pin chiếu 1tia sáng đi thẳng.. 3p. Hoạt động của Trò. Noäi dung chính. -HS quan saùt vaø suy nghó -Neáu duøng moät göông phaúng caét tia saùng tìm câu trả lời thì phaàn sau tia saùng nhö theá naøo? -HS suy nghĩ và tự đưa ra dự đoán của mình. II.Hoạt động 2: Gương phẳng và ảnh của göông phaúng. -GV yeâu caàu HS quan saùt trong göông coù gì? -GV ñöa ra thoâng baùo:hình cuûa moät vaät maø -HS quan saùt caùc hình ta quan sát được trong gương được gọi là trong göông ảnh của vật đó tạo bởi gương. -Yeâu caàu HS quan saùt maët göông coù ñaëc ñieåm gì? (Phaúng, nhaün boùng) -Trả lời câu C1:những vật nào có thể coi là göông phaúng?. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. 5p. 20p. Người soạn: Trình Văn Thành. III.Hoạt động 3: Hình thành khái niệm -HS quan sát gương và tìm được 2 đặc điểm: phaûn xaï aùnh saùng: Phaúng ,nhaün. -GV laøm thí nghieäm chieáu tia saùng vaøo gương phẳng:tia sáng bị hắt trở lại.Tia sáng bị hắt trở lại gọi là tia phản xạ -Hiện tượng trên cũng được gọi là hiện -HS quan sát tia bị hắt trở tượng phản xạ ánh sáng. laïi do GV laøm vaø goïi teân IV.Hoạt động 4: Tìm qui luật của tia tia phaûn xaï. phaûn xaï. 1.xác định mặt phẳng chứa tia phản xạ: -Yeâu caàu HS laøm thí nghieäm nhö hình 4.2 để tìm xem tia phản xạ nằm trong mặt phaúng naøo? -Cho HS thảo luận nhóm để trả lời câu C2 vaø ñieàn vaøo caâu keát luaän? -GV gợi ý mf nầy gọi là mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến. 2. Góc phản xạ quan hệ như thế nào với góc tới: -GV thoâng baùo goùc phaûn xaï laø goùc naøo, góc tới là góc nào. -Yêu cầu HS dự đoán mối quan hệ của 2 goùc naày. -Cho HS tiến hành làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán :Dùng thước đo góc để kiểm tra -Hướng dẫn HS ghi kết quả và hoàn chỉnh caâu keát luaän. 3.Phaùt bieåu ñònh luaät: -GV thông báo:người ta đã làm thí nghiệm với các môi trường trong suốt và đồng tính khác cũng đưa đến kết luận như trong không khí. Do đó kết luận trên có ý nghĩa khaùi quaùt coù theå coi laø ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng.. -HS laøm thí nghieäm vaø hoạt động theo nhóm: xác định tia phản xạ nằm ở ñaâu vaø goïi teân mf naày -HS trả lời câu C2 vàghi keát luaän. -HS dự đoán và làm thí nghiệm để kiểm tra dự đoán sau đó ghi kết quả vào báo cáo và hoàn thaønh caâu keát luaän.. -HS nghe thoâng baùo vaø phaùt bieåu ñònh luaät.. -Em kết hợp hai nội dung trên để phát biểu ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng? 4. Một số qui ước về cách vẽ: -GV thông báo một qui ước về cách vẽ göông, tia saùng, phaùp tuyeán vaø caùch xaùc ñònh goùc.. 5p. -Vừa thông báo vừa vẽ một hình cho HS -HS nghe thoâng baùo veà quan saùt. caùch veõ V.Hoạt động 5:Vận dụng -Yêu cầu HS hoàn thành câu C4. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. 3p. Người soạn: Trình Văn Thành. -HS làm việc cá nhân để hoàn thành câu C4 phần a) -Caâu C4 phaàn b) daønh cho HS khaù gioûi.. 4)Củng cố-Hướng dẫn học ở nhà: (2p) -Hoïc thuoäc ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng -Reøn caùch veõ hình. -Làm BT ở SBT -Đọc phần”có thể em chưa biết” D.Ruùt kinh nghieäm,boå sung:. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. Ngày soạn:27/09/2009. Tieát 05. Baøi 5 ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG I- MUÏC TIEÂU: 1) Kiến thức: -Nêu được tính chất của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. -Vẽ được ảnh của một vật đặt trước gương phẳng. 2) Kó naêng: -Bố trí được thí nghiệm để nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng. 3) Thái độ: -Rèn thái độ trung thực, hợp tác nhóm khi làm thí nghiệm. II- CHUAÅN BÒ: 1. Thầy: -Đối với mỗi nhóm: +1 gương phẳng có giá đỡ thẳng đứng +1 Taám kính maøu trong suoát +2 Vieân phaán nhö nhau +1 Tờ giấy trắng dán trên tấm gỗ phẳng. 2. Trò: Học thuộc bài cũ, xem trước bài mới. III- HOẠT ĐỘNG DẠY VAØ HỌC: 1) Ổn định lớp: (1p) Kiểm tra sĩ số, quan sát lớp. 2) Kieåm tra baøi cuõ: (6p) Caâu hoûi:-Phaùt bieåu ñònh luaät phaûn xaï aùnh saùng ? -Em hãy vẽ tia phản xạ và góc phản xạ trong trường hợp sau:. 3) Bài mới: + Giới thiệu bài (1’) HS đọc câu chuyện kể của bé Lan ở phần mở bài. Cho một số HS sơ bộ nêu lên vài ý kiến. Khi đã có ý kiến khác nhau hay HS lúng túng không nêu được ý kiến thì giáo viên đặt vấn đề vào bài: Cái mà bé Lan nhìn thấy là ảnh của tháp trên mặt nước phẳng lặng như gương. Bài này sẽ nghiên cứu những tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng. + Tieán trình baøi daïy: TL Hoạt động của thầy 15’ Hoạt động 1: Làm thí nghiệm để tìm tính chaát aûnh: 1.Aûnh của vật có hứng được trên màn khoâng?. Hoạt động của trò. Kiến thức I-Tính chaát cuûa aûnh tạo bởi gương phẳng. - Hướng dẫn HS bố trí thí nghiệm -HS tieán haønh thí nghieäm hình nhö hình 5.2 SGK - Quan sát ảnh của các vật qua 5.2 với gương phẳng göông. - Em dự đoán xem ảnh của các vật qua gương có thể hứng được trên -HS đưa 1 tấm bìa cứng dùng Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. màn không? Sau đó dùng thí nghiệm làm màn chắn ra sau gương để để kiểm chứng? kiểm tra dự đoán -Yêu cầu HS làm việc cá nhân để -Hoàn thành câu kết luận hoàn thành câu kết luận. 2. Nghiên cứu độ lớn của ảnh tạo bởi göông phaúng: -Em hãy dự đoán xem độ lớn của ảnh của viên phấn như thế nào so với vieân phaán? -Tiến hành kiểm tra dự đoán: Không thể đo trực tiếp ảnh được vậy làm cách nào để kiểm tra dự đoán? -GV gợi ý dùng 1 tấm kính phẳng thay cho göông phaúng, sau duøng vieân phaán khaùc ñaët vaøo vò trí cuûa aûnh xem có trùng khít hay không để kết luận. 3. So sánh khoảng cách từ vật đến gương và khoảng cách từ ảnh đến göông:. - Quan sát ảnh và nêu lên dự đoán của mình về độ lớn của aûnh? -Tieán haønh thí nghieäm kieåm chứng: thay gương phẳng bằng tấm kính trong để kiểm tra độ lớn.. GV hướng dẫn HS đo khoảng cách từ vật đến gương, từ ảnh đến gương rồi rút ra -HS đo khoảng cách từ vật đến kết luận (Điền vào chỗ trống của câu gương, từ ảnh đến gương rồi keát luaän) hoàn thành câu kết luận. 10’ Hoạt động 2: Giải thích sự tạo thành ảnh của vật bởi gương phẳng. Chæ giaûi thích hai ñieàu: Vì sao laïi nhìn thấy ảnh và vì sao ảnh đó lại là aûnh aûo. + Đầu tiên GV thông báo: Một điểm sáng A được xác định bởi hai tia sáng giao nhau xuất phát từ A. Ảnh của A laø ñieåm giao nhau cuûa hai tia phaûn xaï tương ứng. + GV yeâu caàu HS veõ tieáp vaøo hình 5.4 hai tia phaûn xaï vaø tìm giao ñieåm cuûa chuùng. Nhaéc HS aùp duïng ñòng luật phản xạ ánh sáng hoặc dùng tính chất của ảnh vừa thu được ở trên để vẽ. Có thể dùng tờ giấy gấp để đo caùc goùc vuoâng. + Trong keát luaän caàn nhaán maïnh: Các tia phản xạ lọt vào mắt có đường keùo daøi ñi qua aûnh S/. Vì theá khoâng hứng được S/ trên màn chắn.. + AÛnh cuûa moät vaät taïo bởi göông phaúng (không) hứng được trên maøn chaén, goïi laø aûnh aûo.. + Độ lớn của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng (bằng) độ lớn cuûa vaät.. + Ñieåm saùng vaø aûnh của nó tạo bởi gương phaúng caùch göông moät khoảng (bằng) nhau. II.Giải thích sự tạo thành ảnh bởi gương phaúng. C4: Maét ta nhìn thaáy aûnh S/ vì caùc tia phaûn xaï loït vaøo maét ta coi như đi thẳng từ S/ đến mắt. Không hứng được S/ trên màn vì chỉ có đường kéo dài của tia phản xạ gặp nhau ở S/ chứ + Ta nhìn thaáy aûnh aûo không có ánh sáng thật đến S/. S/ vì caùc tia phaûn xaï loït vào mắt có (đường kéo daøi) ñi qua aûnh S/. + AÛnh cuûa moät vaät laø tập hợp ảnh của tất cả caùc ñieåm treân vaät.. 10’ Hoạt động 3: Vận dụng C5. HS thực hiện phép vẽ trên vở C5: Kẽ AA/ và BB/ vuông góc của mình bằng cách áp dụng tính với mặt gương rồi lấy AH = Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> TrườngTHCS Cát Lâm. Người soạn: Trình Văn Thành. chất của ảnh chứ không cần áp dụng HA/ và BK = KB/. ñònh luaät phaûn xaï C6. Giải đáp thắc mắc của bé Lan. C6: Giải thích hình cái tháp lộn ngược dựa vào phép vẽ Thảo luận chung ở lớp. ảnh: Chân thấp ở sát đất, đỉnh tháp ở xa đất nên ảnh của đỉnh tháp cũng ở xa đất và ở phía bên kia gương phẳng tức là ở dưới mặt nước. 4 - Daën doø: (2 phuùt) - Học thuộc phần ghi nhớ, khi học bài cần liên hệ với thực tế. - Laøm laïi caùc baøi taäp vaän duïng. - Laøm baøi taäp 5.1 – 5.4 trong saùch baøi taäp. - Mỗi HS chép sẳn một mẫu báo cáo thực hành ở trang 19 SGK ra giấy. IV/RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Giaùo aùn vaät lí 7. Trang 18 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span>