Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Vào phủ Chúa Trịnh

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 20 th¸ng 8 n¨m 2011 TiÕt 1 VAØO PHUÛ CHUÙA TRÒNH (Lª H÷u Tr¸c ) A.Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh nắm được: 1.Kiến thức: Giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm, cũng như thái độ trước hiện thực và ngòi bút kí sự chân thực, sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nôi phuû chuùa Trònh 2.Kỹ năng: Phân tích được đoạn trích, cảm nghĩ của HS qua đoạn trích 3.Giáo dục tư tưởng: Bồi dưỡng nhân cách qua nhân vật Lê Hữu Trác B.Phương pháp dạy học: Đàm thoại, tích hợp, gợi mở. C.Chuaån bò cuûa Thaày vaø troø: 1.Giáo viên: Soạn giáo án 2.Học sinh: Soạn bài ở nhà. D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, tác phong 2..Kieåm tra baøi cuõ: 3.Dẫn nhập bài mới: Lê Hữu Trác không chỉ là một thầy thuốc nổi tiếng mà còn được xem là một trong những tác giả văn học có những đóng góp lớn cho sự ra đời và phát triển của thể loại kí sự. Ông đã ghi chép một cách trung thực và sắc sảo hiện thực của cuộc sống trong phủ chúa Trịnh qua “Thượng kinh kí sự” (Kí sự lên kinh). Để hiểu rõ tài năng, nhân cách của Lê Hữu Trác cũng như hiện thực xã hội Việt Nam thế kỉ XVIII, chúng ta sẽ tìm hiểu đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự) Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học Noäi dung baøi giaûng sinh Hoạt động 1: I.Tìm hieåu chung: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu 1.Taùc giaû: -Lê Hữu Trác (1724 – 1791), Hiệu là chung Hải Thượng Lãn Ông, Quê làng Liêu GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu -HS đọ c muï c I trong Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng noäi dung muïc I cuûa SGK SGK vaø xaù c ñònh noä i Hoàng, traán Haûi Döông (Nay thuoäc huyeän -Gọi HS đọc phần I/SGK dung chính. Yeân Myõ, tænh Höng Yeân) -Học sinh trao đổi, -Ông là một danh y, không chỉ chữa bệnh mà còn soạn sách và mở trường -Nêu một nét cơ bản về tác giả Lê thảo luận và đại dieän trình baøy: dạy ngề thuốc để truyền bá y học. Hữu Trác - Lê Hữu Trác còn là nhà văn, nhà thơ 2.Tác phẩm: “Thượng kinh kí sự” (Kí - Thượng kinh kí sự đánh dấu sự sự đến kinh đô) phát triển của thể kí VN thời trung -Hoàn thành vào năm 1783 đại. Tác giả ghi lại cảm nhận của -Noäi dung: (SGK) mình bằng mắt thấy tai nghe từ khi nhận được lệnh vào Kinh chữa bệnh cho Thế Tử Cán ngày 12 thaùng gieâng naêm Nhaâm Daàn (1782), cho đến lúc xong việc về tới nhà ở Hương Sơn ngày 2 tháng 11. *GV: GV: - Toång coäng laø 9 thaùng 20 ngày. Tác phẩm mở đầu bằng 3.Đoạn trích: “Vào phủ chúa Trịnh” cảnh sống ở Hương Sơn của một ẩn -Nói về việc Lê Hữu Trác lên tới kinh Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> sĩ lánh đời. Bỗng có lệnh triệu vào kinh -> lên đường. Từ khi mọi sự việc diễn ra theo thời gian và đè naëng leân taâm traïng cuûa taùc giaû. Thượng kinh kí sự khẳng định Lê Hữu Trác còn là một nhà văn.. đô, được dẫn vào phủ chúa để bắt mạch, keâ ñôn cho Trònh Caùn.. - Đến kinh đô, Lê Hữu Trác được xếp đặt ở nhà người em của Quận Huy – Hoàng Đình Bảo. Sau đó được đưa vào phủ chúa Trịnh để khám bệnh cho Thế Tử Cán. Đoạn trích này bắt đầu từ đó. * Hoạt động 3: Củng cố * Hoạt động 3: Dưới ngòi bút kí sự thiên tài của - HS nghe. Lê Hữu Trác, trước mắt người đọc daàn hieän leân quang caûnh phuû chuùa cực kì thâm nghiêm, xa hoa, tráng lệ; cung cách thì đầy quyền uy. 4.Cuûng coá – Daën doø: a.Củng cố: GV yêu cầu HS tự tóm tắt những nét chính về giá trị nghệ thuật và nội dung đoạn trích b.Dặn dò: Soạn bài: “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân” E.Ruùt kinh nghieäm:. Ngµy so¹n: 20 / 8 / 2011 Tieát 02. VAØO PHUÛ CHUÙA TRÒNH (Lª H÷u Tr¸c) A.Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh nắm được: 1.Kiến thức: Giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm, cũng như thái độ trước hiện thực và ngòi bút kí sự chân thực, sắc sảo của Lê Hữu Trác qua đoạn trích miêu tả cuộc sống và cung cách sinh hoạt nôi phuû chuùa Trònh Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 2.Kỹ năng: Phân tích được đoạn trích, cảm nghĩ của HS qua đoạn trích 3.Giáo dục tư tưởng: Bồi dưỡng nhân cách qua nhân vật Lê Hữu Trác B.Phương pháp dạy học: Đàm thoại, tích hợp, gợi mở. C.Chuaån bò cuûa Thaày vaø troø: 1.Giáo viên: Soạn giáo án 2.Học sinh: Soạn bài ở nhà. D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, tác phong 2..Kieåm tra baøi cuõ: 3.Dẫn nhập bài mới: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học Noäi dung baøi giaûng sinh Hoạt động 2: II.Đọc hiểu văn bản: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu VB 1.Cảnh sống xa hoa đầy uy quyền của chúa Trịnh và thái độ của tác giaû: +Quang cảnh và cuộc sống đầy uy -Học sinh trao đổi, -Quang cảnh ở phủ chúa cực kì tráng quyền của chúa Trịnh được miêu tả thảo luận và đại leä, loäng laãy, khoâng ñaâu saùnh baèng. dieän trình baøy: nhö theá naøo? -Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa GV: -Quang cảnh và những sinh Trịnh với những nghi lễ, khuôn phép, hoạt trong phủ chúa đã được ghi lại cách nói năng, người hầu kẻ hạ,…cho khaù tæ mæ qua con maét quan saùt cuûa thấy sự cao sang, quyền uy tột đỉnh một người thầy thuốc lần đầu tiên cùng với cuộc sống hưởng thụ xa hoa bước vào thế giới mới lạ này. Đó đến cực điểm và sự lộng quyền của là cảnh cực kì xa hoa, tráng lệ, đầy nhaø chuùa. quyeàn uy cuûa nhaø chuùa Dẫn chứng : SGK -Cung cách sinh hoạt trong phủ chuùa: (SGK) +Thái độ của tác giả bộc lộ như thế nào trước quang cảnh ở phủ chuùa? GV: Tất cả những thứ sơn son thieáp vaøng, saäp vaøng gaùc tía, nhaø cao cửa rộng, hương hoa thơm nức, đèn đuốc lấp lánh ..chỉ là phù phiếm, là hình thức che đậy những gì nhơ bẩn ở bên trong. Những thứ đó qua cái nhìn của một ông già áo vải, quê mùa tự nó phơi bày tất cả. Điều đó giúp ta khẳng định Lê Hữu Trác không thiết tha gì với danh lợi, với quyền quý cao sang. Ông khinh thường tất cả. +Hình hài, vóc dáng của Thế tử Cán được miêu tả như thế nào? GV: -Thế tử Cán được miêu tả baèng caùi nhìn cuûa moät vò lang y taøi. -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại dieän trình baøy:. -Tác giả tỏ ra dửng dưng trước những quyến rũ của vật chất, ông sững sờ trước quang cảnh của phủ chúavà không đồng tình với cuộc sống quá no đủ, tiện nghi nhưng thiếu khí trời và không khí tự do.. -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại dieän trình baøy:. 2.Thế tử Cán và thái độ, con người Lê Hữu Trác: a. Thế tử Cán: -Mặc áo đỏ, ngồi trên sập vàng. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> gioûi baét maïch, chaån beänh. Taùc giaû vừa tả vừa nhận xét khách quan. Chuù yù trong ñôn thuoác: “Saùu maïch tế sác và vô lực, hữu quan yếu, hữu xích caøng yeáu hôn. AÁy laø tì aâm hö, vị hỏa quá thịnh, không giữ được khí döông neân aâm hoûa ñi caøn. Vì vậy bên ngoài thì thấy cổ trướng, đó là tượng trưng ngoài thì phù trong thì troáng”. Phaûi chaêng cuyoäc sống vật chất quá đầy đủ, quá giàu sang, phú quý nhưng tất cả nội lực beân trong laø tinh thaàn, yù chí, nghò lực, phẩm chất thì trống rỗng +Thái độ của Lê Hữu Trác và phẩm chất của một thầy lang được theå hieän nhö theá naøo khi khaùm bệnh cho Thế tử Cán? Em có suy nghĩ gì về thái độ và phẩm chất aáy? +Bút pháp kí sự của tác giả được thể hiện qua đoạn trích đặc sắc như thế nào? Hãy phân tích những nét đặc sắc đó. Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh tổng kết Gọi HS đọc phần ghi nhớ SGK. -Biết khen người giữ phép tắc “Ông naøy laïy kheùo” -Đứng dậy cởi áo thì: “Tinh khí khô heát, maët khoâ, roán loài to, gaân thì xanh, chân tay gầy gò …nguyên khí đã hao mòn, thương tổn quá mức …mạch bị tế sác …âm dương đều bị tổn hại”. -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại dieän trình baøy:. HS đọc phần ghi nhớ SGK. b. Lê Hữu Trác: - Lê Hữu Trác là một thầy thuốc giỏi, có kiến thức sâu rộng và già dặn kinh nghieäm -Beân caïnh taøi naêng, oâng coøn laø moät thầy thuốc có lương tâm và đức độ. 3.Nghệ thuật kí sự: -Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, tả cảnh sinh động, kể diễn biến sự việc khéo léo, lôi cuốn sự chú ý của người đọc, không bỏ sót những chi tiết nhỏ taïo neân caùi thaàn cuûa caûnh vaø vieäc III.Toång keát: (Phần ghi nhớ SGK). 4.Cuûng coá – Daën doø: a.Củng cố: GV yêu cầu HS tự tóm tắt những nét chính về giá trị nghệ thuật và nội dung đoạn trích b.Dặn dò: Soạn bài: “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân”. Ngµy so¹n 21 / 8 / 2011 TiÕt 3. TỪ NGÔN NGỮ CHUNG ĐẾN LỜI NÓI CÁ NHÂN A.Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh nắm được: 1.Kiến thức: Thấy được mối quan hệ giữa ngôn ngữ chung của xã hội và lời nói riêng của cá nhân 2.Kỹ năng: Hình thành năng lực lĩnh hội những nét riêng trong lời nói cá nhân, năng lực sáng tạo của cá nhân trên cơ sở vận dụng từ ngữ và quy tắc chung 3.Giáo dục tư tưởng: Có ý thức tôn trọng những quy tắc ngôn ngữ chung của xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc ngôn ngữ dân tộc. B.Phương pháp dạy học: Đàm thoại, tích hợp, gợi mở. C.Chuaån bò cuûa Thaày vaø troø: 1.Giáo viên: Soạn giáo án 2.Học sinh: Soạn bài ở nhà. D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, tác phong Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 2..Kieåm tra baøi cuõ: 3.Dẫn nhập bài mới: Cha ông ta khi dạy con cách nói năng, cách sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp hằng ngày thường sử dụng câu ca dao: “Lời nói chẳng mất tiền mua Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” Để hiểu được điều này, chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài học : “Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhaân” Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học Noäi dung baøi giaûng sinh Hoạt động 1: I.Ngôn ngữ – tài sản chung của xã hội: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu 1.Những yếu tố ngôn ngữ chung: -Caùc aâm vaø caùc thanh (caùc nguyeân aâm, Mục I.Ngôn ngữ – tài sản chung phuï aâm, thanh ñieäu) cuûa xaõ hoäi -HS đọ c muï c I trong GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu VD: SGK vaø xaùc ñònh noäi +Caùc nguyeân aâm: e, oâ, aâ, u, i… noäi dung muïc I cuûa SGK dung chính. -Gọi HS đọc phần I/SGK +Saùu thanh: 1.ngang, 2.huyeàn, 3.hoûi, 4.ngaõ, 5.saéc, 6.naëng -Tính chung trong ngôn ngữ của -Học sinh trao đổi, -Các tiếng (âm tiết) tạo bởi các âm và cộng đồng được biểu hiện bằng thảo luận và đại thanh. dieän trình baøy: những yếu tố nào? 2.Các quy tắc chung, các phương thức - Tính chung trong ngôn ngữ của -Học sinh trao đổi, chung: cộng đồng còn được biểu hiện thảo luận và đại -Phương thức chuyển nghĩa từ bằng những yếu tố nào? dieän trình baøy: VD: Boä phaän cuûa cô theå Muõi Muõi Caø Mau (Ñòa lí) Muõi quaân -Quy tắc cấu tạo các loại câu: VD: Caùi baøn naøy chaân raát chaéc (Caâu phức) II. Lời nói – sản phẩm riêng của cá Hoạt động 2: nhaân: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu 1.Gioïng noùi caù nhaân: Mục II.Lời nói – sản phẩm riêng -HS đọc mục II 2.Vốn từ ngữ cá nhân cuûa caù nhaân trong SGK và xác 3.Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu định nội dung ngữ chung, quen thuộc noäi dung muïc II cuûa SGK 4.Việc tạo ra các từ mới chính. -Gọi HS đọc phần II/SGK -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại III.Luyeän taäp: dieän trình baøy: Hoạt động 3: 1.Baøi taäp 1/ SGK 13 -HS đọc BT 1/SGK Hướng dẫn học sinh Luyện tập Trong hai caâu thô cuûa Nguyeãn Khuyeán, 13 1.Baøi taäp 1/ SGK 13 không có từ nào là từ mới. Các từ đều -Học sinh trao đổi, -Gọi HS đọc BT 1/SGK 13 quen thuộc với mọi cá nhân trong cộng thảo luận và đại đồng người Việt. Nhưng có thừ “thôi” dieän toå trình baøy: (Từ thứ hai) được nhà thơ dùng với nghĩa mới. Thôi vốn có nghĩa chung là chấm dứt, kết thúc một hoạt động nào đó (Nó thôi học, nó thôi ăn…). Ở đây Nguyễn Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 2.Baøi taäp 2/SGK 13: -Gọi HS đọc BT 2/SGK 13. -HS đọc BT 2/SGK 13 -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại dieän toå trình baøy:. Khuyến dùng từ “thôi” (thứ hai) trong bài thơ với nghĩa chấm dứt, kết thúc cuộc đời, cuộc sống. Đó là sự sáng tạo nghĩa mới cho từ thôi, thuộc về lời nói cuûa caù nhaân Nguyeãn Khuyeán. 2.Baøi taäp 2/SGK 13: Hai câu thơ dùng toàn các từ ngữ quen thuộc với mọi người, nhưng sự phối hợp của chúng, trật tự sắp xếp của chúng thật khác thường, là cách sắp đặt của rieâng Hoà Xuaân Höông: -Các cụm danh từ (rêu từng đám, đá mấy hòn) đều sắp xếp danh từ trung tâm (rêu, đá) ở trước tổ hợp định từ + danh từ chỉ loại (từng đám, mấy hòn) -Các câu sắp xếp bộ phận vị ngữ (động từ +thành phần phụ: xiên ngang – mặt đất, đâm toạc – chân mây) đi trước bộ phận chủ ngữ. 4.Cuûng coá – Daën doø: Chuẩn bị làm bài KT ở lớp. Ngày soạn: 21/ 8/ 2011. Tieát: 04 + 05. ViÕt bµi lµm v¨n sè 1 (NghÞ luËn x· héi). A.Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh nắm được: -Củng cố kiến thức về văn nghị luận đã học ở THCS và học kì II -Viết được bài văn nghị luận xã hội có nội dung sát với thực tế cuộc sống và học tập của học sinh THPT B.Phương pháp dạy học: Đàm thoại, tích hợp, gợi mở. C.Chuaån bò cuûa Thaày vaø troø: 1.Giáo viên: Soạn giáo án 2.Học sinh: Chuẩn bị kiến thức làm bài kiểm tra D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, tác phong 2..Kieåm tra baøi cuõ: 3.Dẫn nhập bài mới: Hoạt động 1: Giáo viên ghi đề lên bảng ĐỀ: Đọc truyện Tấm Cám, anh chị suy nghĩ gì về cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay. Hoạt động 2: Giáo viên theo dõi, quản lý lớp trong giờ kiểm tra II.ĐÁP ÁN: *Yeâu caàu chung: 1.Yeâu caàu kó naêng: -Nêu cảm nghĩ phải có cảm xúc chân thành, sâu sắc về cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong truyện Tấm Cám, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay. -Khả năng dùng từ ngữ, hình ảnh để diễn đạt những ý nghĩ và tình cảm của mình Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> -Bài văn đầy đủ bố cục 3 phần -Biết cách sử dụng các phép liên kết đã học ở chương trình ngữ văn THCS 2. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể nêu cảm nghĩ theo nhiều cách khác nhau nhưng phải nêu được những cảm nghĩ chân thực của bản thân 3. Yêu cầu cần đạt: -Học sinh cần đảm bảo một số ý sau đây: +Cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, người tốt với kẻ xấu là cuộc đấu tranh gian khổ trong mọi thời đại. Nhưng theo xu hướng tiến bộ, cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Truyện cổ tích Tấm Cám chính là sự minh chứng cho cuộc đấu tranh ấy. -Trong cuộc đấu tranh ở truyện cổ tích Tấm Cám, cô Tấm phải đối diện với những thế lực tội ác: Meï con Caùm -Trong cuộc sống học tập: Cần cù, chăm chỉ – Lười biếng, gian dối trong thi cử -Trong đời thường: giữa người tốt và kẻ xấu 4.Cuûng coá – Daën doø: a.Cuûng coá: Noäi dung kieåm tra b.Dặn dò: Soạn bài: “Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận” E.Ruùt kinh nghieäm:. Ngày soạn: 21/ 8/ 2011 Tieát 06. TỰ TÌNH (BAØI II) (HOÀ XUAÂN HÖÔNG) A.Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh nắm được: -Cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam vùng đồng bằng Baéc Boä -Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân: tấm lòng yêu thiên nhieen, quê hương đất nước, tâm trạng thời thế. -Thấy được tài năng thơ Nôm Nguyễn Khuyến với bút pháp nghệ thuật tả cảnh, tả tình, nghệ thuật gieo vần, sử dụng từ ngữ B.Phương pháp dạy học: Đàm thoại, tích hợp, gợi mở. C.Chuaån bò cuûa Thaày vaø troø: 1.Giáo viên: Soạn giáo án 2.Học sinh: Soạn bài ở nhà. D.Tieán trình tieát daïy: 1.Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, tác phong 2..Kieåm tra baøi cuõ: 3.Dẫn nhập bài mới: Hồ Xuân Hương là một trong những nhà thơ nổi tiếng của VHTĐ Việt Nam. Bà được mệnh danh là bà chúa thơ Nôm. Thơ của bà là tiếng nói đòi quyền sống, là niềm khao khát sống mãnh liệt. Đặc biệt những bài thơ Nôm của bà là cảm thức về thời gian tinh tế, tạo nền cho tâm trạng. “Tự tình” (Bài II) là một trong những bài thơ tiêu biểu cho điều đó, đồng thời thể hiện được những ñaëc saéc veà thô Noâm cuûa Hoà Xuaân Höông. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học Noäi dung baøi giaûng sinh Hoạt động 1: I.Đọc tìm hiểu chung: Hướng dẫn học sinh đọc tìm hiểu 1.Taùc giaû: -Hoà Xuaân Höông (chöa roõ naêm sinh, chung -HS đọc phần tiểu năm mất), quê ở làng Quỳnh Đôi -Gọi HS đọc phần tiểu dẫn SGK daãn SGK vaø xaùc huyeän Quyønh Löu, tænh Ngheä An trang 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ñònh noäi dung chính. -Trình baøy moät vaøi neùt cô baûn veà cuộc đời nữ thi sĩ HXH. -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại dieän trình baøy:. nhưng sống chủ yếu ở kinh thành Thaêng Long. -Cuộc đời, tình duyên của HXH gặp nhiều éo le, trắc trở 2.Sự nghiệp sáng tác văn học: -Sáng tác của HXH gồm cả chữ Hán và chữ Nôm (trên 40 bài) -Tự tình (Bài II) nằm trong chùm thơ Tự tình của HXH (chùm thơ gồm 3 baøi) Thể hiện sự cảm thức về thời gian và tâm trạng buồn tủi, phẫn uất trước duyeân phaän eùo le vaø khaùt voïng soáng, khaùt voïng haïnh phuùc cuûa nhaø thô II.Đọc hiểu văn bản:. Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh đọc tìm hiểu VB -Gọi 1- 2 HS đọc bài thơ, các HS khác đọc thầm -GV hướng dẫn HS phân tích 2 câu đề: -Hai câu đề cho thấy tác giả đang ở hoàn cảnh và tâm trạng như thế naøo? GV:Trong bài (tự tình I) âm thanh chỉ làm thức dậy nỗi đau tiềm ẩn trong đáy lòng người cô phụ. Âm thanh lần này như thúc giục thời gian trôi nhanh, chỉ còn đọng lại nỗi buồn tủi, xót xa đơn độc…. -HS đọc bài thơ/SGK 1.Hai câu đề: Nỗi niềm buồn tủi, xót xa cuûa HXH “Ñeâm khuya vaêng vaúng troáng canh doàn Trơ cái hồng nhan với nước non” -Học sinh trao đổi, -Tieá ng troáng canh doàn vaêng vaúng trong thảo luận và đại đêm khuya(gấp gáp, liên hồi) vừa thể dieän trình baøy: hiện bước đi dồn đập của thời gian vừa bộc lộ sự rối bời của tâm trạng nữ thi só HXH (Noãi coâ ñôn troáng vaéng moät mình) -Không gian thì rợn ngợp con người caûm thaáy mình quaù nhoû beù, coâ ñôn “Trơ cái hồng nhan với nước non” -Trô laø tuûi hoå, laø beõ baøng. Theâm vaøo đó là “cái hồng nhan” cay đắng, bạc phaän Một nỗi đau bẽ bàng, tủi hổ của người -Phân tích nội dung, ý nghĩahai câu -Học sinh trao đổi, con gái khi duyên tình không đến, thực? thảo luận và đại duyeân phaän khoâng thaønh GV:Hai câu thực nói rõ hơn cảnh dieän trình baøy: 2.Hai câu thực: thực và tình thực của nữ thi sĩ “Chén rượu hương đưa say lại tỉnh HXH. Nhaø thô ngoài moät mình trong Vaàng traêng boùng xeá khuyeát chöa nỗi cô đơn đối diện với đêm khuya, troøn” vaàng traêng (khuyeát chöa troøn), -Cụm từ “Say lại tỉnh”gợi lên cái vòng caøng thaám thía duyeân phaän cuûa quẩn quanh, tình duyên đã trở thành mình. Ở đây ngoại cảnh cũng là trò đùa của con tạo, càng thấm thía nỗi tâm cảnh, trăng với người đồng ñau nhất với nhau, dùng hình ảnh trăng Vaàng traêng boùng xeá khuyeát chöa troøn” để nói lên nỗi lòng người Traêng saép taøn (“boùng xeá”) maø vaãn “khuyết chưa tròn”. Tuổi xuân đã trôi qua mà nhân duyên không trọn vẹn -Học sinh trao đổi, Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> -Hình tượng thiên nhiên trong hai caâu luaän goùp phaàn dieãn taû taâm trạng, thái độ của nhà thơ trước số phaän nhö theá naøo? GV:Reâu laø moät sinh vaät nhoû beù heøn moïn nhöng cuõng khoâng chòu khuaát phuïc meàm yeáu . Noù phaûi moïc xieân, laïi coøn “xieân ngang maët đất” Đá vốn đã rắn chắc lại càng rắn chắc hơn để “đâm toạc chân mây”  Biện pháp đảo ngữ: thể hiện sự phaãn uaát cuûa taâm traïng -Bên cạnh đó, những động từ mạnh xiên, đâm được kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc thể hiện sự bướng bænh, ngang ngaïnh  Rêu xiên ngang mặt đất, đá đâm toạc chân mây như vạch đất, vạch trời mà hờn trách, không chỉ phaãn uaát maø coøn laø phaûn khaùng -Hai câu kết nói lên tâm sự gì của taùc giaû. Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tổng kết -Gọi HS đọc phần ghi nhớ SGK. thảo luận và đại dieän trình baøy:. -Học sinh trao đổi, thảo luận và đại dieän trình baøy:. -HS đọc phần ghi nhớ SGK. 4.Cuûng coá – Daën doø: a.Củng cố: Tâm trạng, thái độ của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương b.Dặn dò: Soạn bài “Thu điếu” – Nguyễn Khuyến E.Ruùt kinh nghieäm:. Lop11.com. Hương rượu để lại vị đắng chát, hương tình thoảng qua chỉ còn để lại phận haåm duyeân oâi 3.Hai caâu luaän: Noãi nieàm phaãn uaát “Xiên ngang mặt đất rêu từng đám Đâm toạc chân mây đá mấy hòn” Biện pháp đảo ngữ: + Rêu từng đám/ xiên ngang mặt đất + Đá mấy hòn/ đâm toạc chân mây  Thể hiện sự phẫn uất của tâm trạng -Những động từ mạnh xiên, đâm được kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh  Khoâng chæ phaãn uaát maø coøn laø phaûn khaùng. 4.Hai caâu keát :Taâm traïng chaùn chường buồn tủi: “Ngaùn noãi xuaân ñi xuaân laïi laïi Maûnh tình san seû tí con con” -Ngán : chán ngán, ngán ngẩm nỗi đời eùo le, baïc beõo -Xuaân laïi laïi: Xuaân ñi roài xuaân laïi, voøng quay luaån quaån cuûa taïo hoùa Maûnh tình san seû tí con con -Ngheä thuaät taêng tieán laøm cho nghòch cảnh éo le hơn: Mảnh tình đã bé lại coøn san seû chæ coøn moät tí – con con  Xót xa về thân phận người phụ nữ xưa với duyên tình hẩm hiu, cay đắng cuûa mình III.Toång keát: (Ghi nhớ SGK).

<span class='text_page_counter'>(10)</span>