Giáo án Sinh học 12 Cơ bản - Tiết 9: Quy luật Međen - Quy luật phân li độc lập

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản. Năm học 2008-2009. Ngày soạn: 22/09/08 Tiết 9 BÀI 9: QUY LUẬT MEĐEN - QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP I. Mục tiêu Học xong bài này hs có khả năng - Giải thích được tại sao Menđen suy ra được quy luật các cặp alen phân li độc lập với nhau trong quá trình hình thành giao tử - Biết vận dụng các quy luật xác suất để dự đoán kểt quả lai - Biết cách suy luận ra KG của sinh vật dựa trên kết quả phân li kiểu hình của các phép lai - Nêu được công thức tổng quát về tỉ lệ giao tử, tỉ lệ kiểu gen ,kiểu hình trong các phép lai nhiều cặp tính trạng - Giải thích được cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập II.Phương pháp: Quan sát, hỏi đáp, nghiên cứu SGK, thảo luận nhóm III. Thiết bị dạy học - Tranh phóng to hình 9 sgk - Bảng 9 sgk IV. Tiến trình tổ chức bài dạy 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ 5’ * Cơ sở tế bào học của quy luật phân li * Trong phép lai 1 cặp tính trạng , để cho đời sau có tỉ lệ kiểu hình xấp xỉ 3 trội : 1 lặn thì cần có điều kiện gì? 3. Bài mới TG. Hoạt động của GV GV gọi hs nêu vd về lai 1 cặp tính trạng ? lai 2 hay nhiều cặp tính trạng có thể biểu thị như thế nào ? Thế nào là lai 2 cặp tính trạng 15’ *Hoạt động 1 GV yêu cầu hs ng/cứu mục I sau đó gv phân tích vd trong sgk ? Menđen làm thí nghiệm này cho kết quả F1 như thế nào. Hoạt động của GV HS trả lời. HS ng/cứu mục I, lần lượt trả lời các câu hỏi dưới sự dẫn dắt của GV. Nguyễn Thị Thiên An. Nội dung. I.Thí nghiệm lai hai tính trạng 1. Thí nghiệm Lai 2 thứ đậu Hà Lan thuần chủng P t/c: vàng ,trơn xanh, nhăn F1 : 100% vàng ,trơn Cho 15 cây F1 ,tự thụ phấn Trường THPT Hương Vinh. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản. Sau khi có F1 Menđen tiếp tục lai như thế nào , kết quả F2 ra sao? ? F2 xuất hiện mấy loại KH giống P mấy loại KH khác P ( Lưu ý: cây F1 mọc lên từ hạt trong quả ở cây P, cây F2 mọc lên từ hạt trong quả ở cây F1 ) ? Thế nào là biến dị tổ hợp ? Nếu xét riêng từng cặp tính trạng thì tỉ lệ phân tính ở F2 như thế nào, tỉ lệ này tuân theo định luật nào của Menđen? ? như vậy sự DT của 2 cặp tính trạng này có phụ thuộc nhau ko ? hãy giải thích tại sao chỉ dựa trên KH của F2 Menđen lại suy dc các cặp nhân tố di truyền quy định các cặp tính trạng khác nhau phân li độc lập trong qt hình thành giao tử **Hãy phát biểu nội dung định luật. Năm học 2008-2009 hoặc giao phấn F2 : 315 vàng ,trơn 101 vàng ,nhăn 108 xanh ,trơn 32 xanh, nhăn - Xét riêng từng cặp tính trạng + màu sắc: vàng/xanh = 3/1 + hình dạng: trơn/nhăn = 3/1 2. Nhận xét kết quả thí nghiệm - Tỉ lệ phân li KH chung ở F2 : 9:9:3:1. - Menđen quan sát tỉ lệ phân li kiểu hình cua từng tính trạng riêng biệt. - Tỉ lệ phân li KH nếu xét riêng từng cặp tính trạng đều = 3: 1 - Mối quan hệ giữa các kiểu hình chung va riêng : tỉ lệ KH chung được tính bằng tích các tỉ lệ KH riêng ( quy luật nhân xác suất ) ( Hướng dẫn hs áp dụng quy luật nhân xác suất thông qua một vài ví dụ ). 3.Nội dung định luật. GV nêu vấn đề: vì sao có sự di truyền độc lập các cặp tính trạng ( gợi ý : + tính trạng do yếu tố nào quy định + khi hình thành gtử và thụ tinh yếu tố này vận động như thế nào?→ HĐ2. II. Cơ sở tế bào học 1. Các gen quy định các tính trạng khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau. khi giảm phân các cặp NST tương đồng phân li về các giao tử một cách độc lập và tổ. Nguyễn Thị Thiên An. Trường THPT Hương Vinh Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản 10’ *Hoạt động 2: GV yêu cầu hs quan sát hình 9 sgk phóng to ? hình vẽ thể hiện điều gì ? khi P hình thành giao tử sẽ cho những loại giao tử có NST như thế nào ? khi thụ tinh các giao tử này kết hợp như thế nào ? khi F1 hình thành gtử sẽ cho những loại gtử nào? ?sự phân li của các NST trong cặp tương đồng và tổ hợp tự do của các NST khác cặp có ý nghĩa gì ? 5’ ? Tại sao mỗi loại giao tử lại ngang nhau * Hoạt động 3 GV hướng dẫn hs quay lại thí nghiệm của Menđen ? Nhận xét số KG,KH ở F2 so với thế hệ xuất phát ?Các KH khác bố mẹ có khác hoàn toàn không *HS tự tính toán ,thảo luận đưa ra công thức tổng quát ( hướng dẫn hs đưa các con số trong bảng về dạng tích luỹ ). Năm học 2008-2009. HS quan sát hình 9 sgk phóng to, Trả lời các câu hỏi. - tổ hợp tự do. - 4 KH, 2KH giống P, 2KH khác P - không, mà là sự tổ hợp lại nhưngz tính trạng của bố mẹ theo một cách khác→ biến dị tổ hợp. hợp tự do với NST khác cặp→ kéo theo sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các gen trên nó 2. Sự phân li của NST theo 2 trường hợp với xác suất ngang nhau nên tạo 4 loại gtử với tỉ lệ ngang nhau 3. Sự kết hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử trong qt thụ tinh làm xuất hiện nhiều tổ hợp gen khác nhau. III. Ý nghĩa của các quy luật Menđen 1. Dự đoán được kết quả phân li ở đời sau 2. Tạo nguồn biến dị tổ hợp, giải thích dc sự đa dang của sinh giới trả lời lệnh sgk trang 40: hoàn thành bảng 9. 4.. Củng cố 8’ - Trong một bài toán lai, làm thế nào để phát hiện hiện tượng phân li độc lập - Hãy đưa ra điều kiện cần để áp dụng định luật PLĐL của Menđen (mỗi gen quy định một tính trạng, mỗi cặp gen nằm trên một cặp NST tương đồng khác nhau). Nguyễn Thị Thiên An. Trường THPT Hương Vinh Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án sinh học 12 – Ban cơ bản. Năm học 2008-2009. Chọn phương án trả lời đúng hoặc đúng nhất trong mỗi câu sau: 1. Nội dung chủ yếu của định luật phân ly độc lập là A. “Khi bố mẹ thuần chủng khác nhau về nhiều cặp tính trạng tương phản thì F2 có sự phân tính theo tỉ lệ 9:3:3:1.” B. “Các cặp nhân tố di truyền(cặp alen) phân ly độc lập với nhau trong phát sinh giao tử ”. C. “Khi lai bố mẹ thuần chủng khác nhau về nhiều cặp tính trạng tương phản thì xác suất xuất hiện mỗi kiểu hình ở F2 bằng tích xác suất của các tinh trạng hợp thành nó”. D. “Khi lai bố mẹ thuần chủng khác nhau về nhiều cặp tính trạng tương phản thì F2 mỗi cặp tính trạng xét riêng rẽ đều phân ly theo kiểu hình 3:1”. 2. Cơ sở tế bào học của quy luật phân độc lập là A. Sự phân ly độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST tương đồng trong phát sinh giao tử đưa đến sự phân ly độc lập và tổ hợp tự do của các cặp alen. A. sự phân ly độc lập, tổ hợp tự do của các nhiễm sắc thể. B. các gen nằm trên các nhiễm sắc thể. C. do sự di truyền cùng nhau của cặp alen trên một nhiễm sắc thể. 3. Điều kiện quan trọng nhất đảm bảo cho sự di truyền độc lập các cặp tính trạng là A. P phải thuần chủng. B. mỗi cặp gen qui định một cặp tính trạng phải nằm trên một cặp nhiễm sắc thể. C. trội lặn hoàn toàn. D. mỗi gen quy định một tính trạng tương ứng. *4. Một loài thực vật gen A quy định cây cao, gen a- cây thấp; gen B quả đỏ, gen b- quả trắng. Các gen di truyền độc lập. Đời lai có một loại kiểu hình cây thấp, quả trắng chiếm 1/16. Kiểu gen của các cây bố mẹ là A. AaBb x Aabb. B. AaBB x aaBb. C. Aabb x AaBB. D. AaBb x AaBb. Đáp án 1B 2A 3B 4D. 5. Bài tập về nhà 2’ Ở chuột lang, màu lông được quy định bởi một số alen Cb : Đen Cc : màu kem Cs: màu bạc Cz: màu bạch tạng. hãy phân tích các kết qủa phép lai sau đây và xác định mối quan hệ trội lặn giữa các alen này. Phép lai Kiểu hình Kiểu hình của đời con Đen Bạc Màu kem Bạch tạng 1 Đen × Đen 22 0 0 7 2 Đen ×Bạch tạng 10 9 0 0 3 Kem × Kem 0 0 0 0 4 Bạc × Kem 0 23 11 12. Nguyễn Thị Thiên An. Trường THPT Hương Vinh Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>