Giáo án môn Vật lý lớp 11 - Tiết 59: Giải bài toán về hệ thấu kính

<span class='text_page_counter'>(1)</span> Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan  Trang 1. Ngaøy 24/11/08 Tieát 59. Bài 30 . GIẢI BAØI TOÁN VỀ HỆ THẤU KÍNH I. MUÏC TIEÂU + Phân tích và trình bày được quá trình tạo ảnh qua một hệ thấu kính. Viết được sơ đồ tạo ảnh.. + Giải được các bài tập đơn giản về hệ hai thấu kính. II. CHUAÅN BÒ Giaùo vieân + Choïn loïc hai baøi veà veà heä hai thaáu kính gheùp thuoäc daïng coù noäi dung thuaän vaø noäi dung nghòch: Hệ thấu kính đồng trục ghép cách nhau. Hệ thấu kính đồng trục ghép sát nhau. + Giải từng bài toán và nêu rỏ phương pháp giải. Nhấn mạnh (có lí giải) các hệ thức liên hệ: d2 = O1O2 – d1’ ; k = k1k2. Hoïc sinh : OÂn laïi noäi dung baøi hoïc veà thaáu kính. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ : Viết các công thức về thấu kính. Nêu các ứng dụng của thấu kính. Hoạt động 2 : Lập sơ đồ tạo ảnh. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn - Vẽ hình 30.1 và giới thiệu hệ thấu - Vẽ hình và chú ý nghe gv giới I. Lập sơ đồ tạo ảnh kính đồng trục ghép cách nhau. thiệu về hệ thấu kính đồng trục 1. Hệ hai thấu kính đồng trục ghép cách nhau gheùp caùch nhau.. -Thoâng baùo: Vaät AB coù aûnh A1' B1' tạo bởi L1 . Aûnh này do chùm tia ló ra khoûi L1 taïo neân. Caùc tia saùng truyền đến L2 và xem A1' B1' là vật đối với L2 : + Nếu A1' B1' ở trước L2, đó là vật thaät. +Nếu A1' B1' ở sau L2 , đó là vật aûo(khoâng xeùt) Thaáu kính L2 taïo aûnh A2' B2' laø aûnh sau cuøng -Gv giới thiệu sơ đồ tạo ảnh. - Ghi nhận sơ đồ tạo ảnh .. - Vẽ hình 30.2 và giới thiệu về hệ hai -Vẽ hình và chú ý nghe gv giới thấu kính đồng trục ghép sát nhau. thiệu hệ hai thấu kính đồng trục - Giới thiệu sơ đồ tạo ảnh .. gheùp saùt nhau. -Ghi nhận sơ đồ tạo ảnh. Sơ đồ tạo ảnh:. L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2’ Với: d2 = O1O2 – d1’ 2. Hệ hai thấu kính đồng trục ghép sát nhau. Sơ đồ tạo ảnh: L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2’ Với: d2 = – d1’. 1 1 1 1  '   d1 d 2 f1 f 2. -Từ hình vẽ và sơ đồ tạo ảnh, ta áp dụng công thức về thấu kính: + Đối với thấu kính L1 ?. 1 1 1  '  d1 d1 f1. (1). Lop11.com. Hệ thấu kính tương đương với một thấu kính có độ tụ D = D1 + D2. Độ tụ của hệ hai thấu kính mỏng đồng trục ghép sát nhau bằng tổng đại số các độ tụ của từng thấu kính ghép thành hệ..

<span class='text_page_counter'>(2)</span>  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan  Trang 2. + Đối với thấu kính L2 ? (Vì L1L2 gheùp xaùc nhau neân l  0. 1 1 1 1 1 1 (2)  '    '  '  d2 d2 f2 d1 d 2 f 2. -Từ (1) và (2) ta được: 1 1 1 1  '   d1 d 2 f1 f 2. -Hs ghi nhaän.. ,suy ra: d2 = – d1’). -Thoâng baùo: Gheùp 2 thaáu kính -Hs chuù yù nghe gv thoâng baùo vaø thành thấu kính tương đương với ghi nhận. tiêu cự f, có sơ đồ tạo ảnh : ’ L 2 coâng AB   A2' Bd2' 1,dvaø 1 1 1  '  (3) d1 d 2 f 1 1 1   từ (1) và (3) ta được: f f1 f 2. thức thấu kính là. hay D = D1 + D2 Yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän veà độ tụ của hệ thấu kính ghép sát nhau. Hoạt động 3 : Thực hiện tính toán. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn -Thông báo: Trong quá trình thực -Hs chú ý nghe gv thông báo và II.Thực hiện tính toán. hiện các tính toán, có 2 kết quả cần ghi nhận. 1.Quan hệ giữa hai vai trò ảnh và vật của löu yù: A1’A2’ . + Quan hệ giữa 2 vai trò ảnh và vật: Trong mọi trường hợp ta luôn có : Aûnh A1' B1' xác định bởi d1' . Nhưng d 2  l  d1'. A1' B1' khi đóng vai trò là vật với L2. Hay d1'  d  l. được xác định bởi d2 Trong mọi trường hợp, ta luôn có: d 2  l  d1' hay d1'  d 2  l. l là khoảng cách giữa 2 thấu kính. -Gv giới thiệu số phóng đại sau cùng -Hs nghe gv giới thiệu và ghi 2 . Số phóng đại ảnh sau cùng. cuûa aûnh: A2' B2' A1' B1' nhaän.. k. A2' B2' AB. Hay k . . A2' B2' A1' B1' A1' B1' AB. k.  k 2 k1. Vaäy : k = k1k2 =. d 2' d1' d 2 d1. Hoạt động 3 : Giải các bài tập ví dụ. Hoạt động của giáo viên -Yêu cầu hs đọc đề bài toán -Yêu cầu học sinh nêu sơ đồ tạo ảnh.. -Yeâu caàu hoïc sinh tính d1’.. A1' B1' AB. Hoạt động của học sinh -Hs đọc đề bài toán. - Nêu sơ đồ tạo ảnh.. d’1=. d1 f1 10.(15)  = - 6(cm) d1  f1 10  15 Lop11.com.  k 2 k1. d1' d 2' d1 d 2. Noäi dung cô baûn III. Caùc baøi taäp thí duï Baøi taäp 1 Sơ đồ tạo ảnh: L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2’ Ta coù d’1 =. d1 f1 10.(15)  = - 6(cm) d1  f1 10  15.

<span class='text_page_counter'>(3)</span>  Giáo án Vật Lý 11 – Ban cơ bản  Biên soạn : Nguyễn Văn Khai - Trường THPT Cầu Quan  Trang 3. -Yeâu caàu hoïc sinh tính d2. -Yeâu caàu hoïc sinh tính d2’.. -Yeâu caàu hoïc sinh tính k.. d2 = l – d’1 = 34 – (-6) = 40(cm) d’2= k=. d2 f2 40.24  = 60(cm) d 2  f 2 40  24. d1' d 2'  6.60 = = - 0,9 10.40 d1 d 2. -Yeâu caàu hoïc sinh tính d.. -Yêu cầu học sinh tính tiêu cự của hệ thaáu kính gheùp. -Yêu cầu học sinh tính tiêu cự của thaáu kính L2.. d’2 = k=. -Yeâu caàu hoïc sinh neâu tính chaát cuûa -Neâu tính chaát cuûa aûnh cuoái cuøng. aûnh cuoái cuøng. -Yêu cầu hs đọc đề bài toán. d2 = l – d’1 = 34 – (-6) = 40(cm). d2 f2 40.24  = 60(cm) d 2  f 2 40  24. d1' d 2'  6.60 = = - 0,9 10.40 d1 d 2. Aûnh cuối cùng là ảnh thật, ngược chiều với vaät vaø cao baèng 0,9 laàn vaät. Baøi taäp 2. -Hs đọc đề bài toán. d=. a) Tính d : d' f  12.(20) = 30(cm)  ' d' f  12.(20)  12  20 d f Ta coù: d = ' = 30(cm)   12  20 d f. d .d ' f= d d' 1  Với f f f f2= 1 f1  f. 30.(20) = - 60(cm 30  20 1 1  suy ra : f1 f 2. . .  20.(60) = 30(cm)  20  60. Hoạt động 4 : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên -Nhắc lại những kiến thức cơ bản. - Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp trang 195 sgk. Lop11.com. b) Tiêu cự f2 : Coi laø heä thaáu kính gheùp saùt nhau ta coù :. d .d ' 30.(20)  = - 60(cm) ' 30  20 d d 1 1 1   Với suy ra : f f1 f 2 f1 f  20.(60)  f2 = = 30(cm) f1  f  20  60 f=. Hoạt động của học sinh -Nắm được những kiến thức cơ bản. -Nhận nhiệm vụ về nhà thực hiện..

<span class='text_page_counter'>(4)</span>