Giáo án Thao giảng ngữ văn 10: Trích diễm thi tập - Hoàng Đức Lương

<span class='text_page_counter'>(1)</span>l. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Tùa “TrÝch diÔm thi tËp” - Hoàng Đức Lương-. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: -Trú quán: Làng Ngọ Kiều ( xã Như Quỳnh – Gia Lâm – Hà Nội ). -Nguyên quán: Làng Cửu Cao ( Huyện Văn Giang – Tỉnh Hưng Yên) - Đỗ tiến sĩ năm 1478 ( niên hiệu Hồng §ức thứ 9 ). 2. Tác phẩm trích diễm thi tập. * Hoàn cảnh sưu tầm: Năm 1497, trong phong trào Phục hưng nền văn hoá dân tộc sau chiến thắng chống quân Minh xâm lược (thế kỉ XV). Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> “Một khi binh lính vào nước Nam, trừ các sách kinh và bản in của đaọ Phật, đạo Lão thì không thiêu huỷ, ngoài ra hết thảy mọi sách vở, văn tự cho đến cả những lọại sách ghi chép ca lí dân gian hay sách dạy trẻ như sách có câu” Thượng đại nhân, khưu ất dĩ”, một mảnh một chữ phải đốt hết. Khắp trong nước phàm những bia đá Trung Quốc dựng từ xưa đến nay thì đều giữ gìn cẩn thận, còn các bia do An Nam dưng thì phá hủy tất cả, một chữ chớ để còn” (Trích Đạo chỉ của Minh Thành Tổ về việc đốt phá...-Việt kiều thư). Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: -Trú quán: Làng Ngọ Kiều ( xã Như Quỳnh – Gia Lâm – Hà Nội ). -Nguyên quán: Làng Cửu Cao ( Huyện Văn Giang – Tỉnh Hưng Yên) - Đỗ tiến sĩ năm 1478 ( niên hiệu Hồng §ức thứ 9 ). 2. Tác phẩm trích diễm thi tập. * Hoàn cảnh sưu tầm: Năm 1497, trong phong trào Phục hưng nền văn hoá dân tộc sau chiến thắng chống quân Minh xâm lược (thế kỉ XV) * Trích diễm thi tập. – Là tuyển tập các bài thơ hay ( Hoàng Đức Lương sưu tầm) - Gồm các tác phẩm từ thời Trần đến đầu Lê, phần cuối là một số bài thơ của Hoàng Đức Lương. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 3. Bài tựa “ Trích diễm thi tập “ *Tựa ( tự) – Là bài viết thường đặt ở đầu sách. -Do tác giả ( người khác viết ): Giới thiệu sách, tâm sự của tác giả, hoặc đánh giá về cuốn sách (người khác viết). -Cuối bài tựa có phần lạc khoản ( Tên người viết, chức danh, địa điểm viết) - Viết bằng thể văn nghị luận hoặc nghị luận kết hợp với tự sự, biểu cảm.. * Bài tựa này viết theo kiểu nghị luận kết hợp với biểu cảm. * Đọc và tìm hiểu bố cục. -Bố cục: 3 phần: + Phần 1: (Từ đầu  tan tành): Những nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyền hết ở đời. + Phần 2: (Từ Đức Lương này  thương xót lắm sao): Trình bày thực trạng thơ văn nước nhà và tâm sự của tác giả + Phần 3:(còn lại): Công việc sưu tầm thơ văn của tác giả. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> II. Đọc - hiểu : 1. Nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyền hết ở đời. * Luận. điểm chung: Thơ văn không lưu truyền hết ở đời là vì nhiều lí do.. * Các luận cứ: Những nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyên hết ở đời. - Nguyên nhân thứ nhất: chỉ thi nhân mới cảm nhận được cái hay cái đẹp của văn chương -Nguyên nhân 2: Người có học, hiểu về thơ văn thì không quan tâm. - Nguyên nhân thứ 3: Người yêu thơ văn lại không đủ trình độ và năng lực. -Nguyên nhân thứ 4: Chính sách kiểm duyệt chặt chẽ của triều đình (vua). - Các nguyên nhân khác. + Thời gian. + Chiến tranh, hoảLop12.net hoạn.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Nhóm 2: Tìm hiểu. Nhóm 3: Theo tác. Nhóm 1: nguyên nhân .Thực tế nền giả người yêu thơ văn Tìm hiểu nguyên thơ văn nước ta như nhân 1: có nhiều không? Nhà văn đã thế nào? Tháiđộ Thái độ của họ lập luận như của các trí thức đối với thế nào đối với việc sưu tầm để đưa ra nguyên việc sưu tầm thơ văn? thơ văn như thế nào? nhân thứ nhất? Vì sao lại có thái độ đó?. Nhóm 4: Để đưa ra nguyên nhân thứ 4, tác giả đã lập luận như thế nào?. Nhóm 5: Phân tích nghệ thuật lập luận ở các nguyên nhân khác,tác dụng của hình thức lập luận đó. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Tá lßng ph¹m ngò l·o Móa gi¸o non s«ng tr¶i mÊy thu, Ba qu©n khÝ m¹nh nuèt tr«i tr©u. Công danh nam tử còn vươngnợ , Luèng thÑn tai nghe chuyÖn Vò hÇu.. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> II. Đọc - hiểu : 1. Nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyền hết ở đời.. a. Nguyên nhân thứ nhất: chỉ thi nhân mới cảm nhận được cái hay cái đẹp của văn chương - Mượn lời người xưa: + So s¸nh Văn chương: - Khoái chá ( gỏi, thịt nướng) - Gấm vóc + So s¸nh t¨ng tiÕn: - Văn chương (ngoài). Tinh thần Nhà thơ. ngon đẹp, quý. - sắc đẹp - vÞ ngon Vật chất Mọi người Lop12.net. => Hấp dẫn.  §Æc tr­ngriªng cña. th¬ v¨n.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> b. Nguyên nhân 2: Người có học, hiểu về thơ văn thì không quan tâm. - Thơ văn nước ta phong phú, có bài hay Khẳng định theo cách đặt câu hỏi tu từ - Các trí thức => không để ý. Bận việc quan Bận học, thi. Có Có học điều kiện tiếp xúc. Có khả năng cảm thụ. Lop12.net. => Thiếu trách nhiệm.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> c. Nguyên nhân thứ 3: Người yêu thơ văn lại không đủ trình độ và năng lực. - Người yêu thơ văn ít ( ). Không đủ kiên trì Không đủ năng lực. => Đều bỏ dở. d. Nguyên nhân thứ 4: Chính sách kiểm duyệt chặt chẽ của triều đình (vua). - So. sánh:. Thơ văn(sách nho giáo): -> ít. Sách nhà chùa: Nhiều Không cấm. Kiểm duyệt chặt chẽ. Kiểm duyệt dễ. Đặc điểm chung của các nguyên nhân là: Là đều do ý thức, hành động của con người Nguyên nhân chủ quan ( là chính) Phươngpháp lập luận chung: Quy nạp Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> e. Các nguyên nhân khác. + Thời gian. + Chiến tranh, hoả hoạn. -So s¸nh:. => Nguyên nhân khách quan.. Vàng đá. Tê giÊy máng manh. Tan n¸t tr«i ch×m. -C©u hái tu tõ, giäng v¨n biÓu c¶m. => T©m tr¹ng xãt xa cña t¸c gi¶. Lop12.net. R¸ch n¸t tan tµnh.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> II. Đọc - hiểu : 1. Nguyên nhân làm cho thơ văn không lưu truyền hết ở đời. - Nguyên nhân thứ nhất: chỉ thi nhân mới cảm nhận được cái hay cái đẹp của văn chương -Nguyên nhân 2: Người có học, hiểu về thơ văn thì không quan tâm. - Nguyên nhân thứ 3: Người yêu thơ văn lại không đủ trình độ và năng lực. -Nguyên nhân thứ 4: Chính sách kiểm duyệt chặt chẽ của triều đình (vua). C¸c nguyªn nh©n kh¸c:. + Thời gian. + Chiến tranh, hoả hoạn. Lop12.net. ÞNguyªn nh©n chñ quan. ÞNguyªn nh©n kh¸ch quan.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> * NghÖ thuËt lập luận của Hoàng Đức Lương: - Chặt chẽ, logic, toàn diện. - Kết hợp lí lẽ sắc sảo + biểu cảm. => Tác động: Lí trí và tình cảm của người đọc. giàu sức thuyết phục. * Mục đích tác giả nêu ra nguyên nhân thơ văn bị thất truyền + Người đọc thấy rõ được thực trạng: Vì sao văn học nước nhà bị tản mát, không lưu truyền hết ở đời.. => Lí do: Cần thiết phải sưu tầm “Trích diễm thi tập” + Trách nhiệm giữ gìn văn hoá, văn học dân tộc của mỗi người. - Vua ( nhà nước) - Trí thức - Người yêu thơ văn - Mọi người nói chung. + Thái độ trân trọng văn hoá dân tộc của Hoàmg Đức Lương Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> 2. Thực trạng nền thơ văn nước nhà và tâm sự của tác giả. Tâm sự...(day dứt). Thực trạng. Xót xa. Chỉ Chỉ Thơ Lí-Trần nhặt trông vào không khảo nhạnh trong thơ cứu vào giấy tàn Đường đâu được vách nát. cho nền Than Đổ lỗi thở bậy cho văn hiến (buồn) tiền nhân dân tộc. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> 3. Công việc sưu tầm Trích diễm thi tập của tác giả. Công việc sưu tầm. Tìm quanh hỏi khắp. Thu lượm của quan đương thời. Chọn thơ hay. Chia xếp từng loại. Đặt tên. Phần cuối phụ thêm thơ của mình. - Thái độ của Hoàng Đức Lương đối với công việc:. + Không tự lượng sức mình + Tài hèn sức mọn + Chỉ dùng làm sách dạy trong gia đình. => Đức tính khiêm nhường. - Vẻ đẹp con người Hoàng Đức Lương: + Tha thiết với những giá trị văn hoá tinh thần của dân tộc + Là một trí thức có trách nhiệm, có tài năng. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> III. Tổng kết 1. Nội dung - Bài tựa cho thấy những khó khăn và cố gắng lớn của ông cha ta trong sự nghiệp xây dựng nền văn học dân tộc. - Thể hiên niềm tự hào, trân trọng và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương trong việc bảo toàn văn hoá dân tộc - Thức tỉnh trách nhiệm của mỗi người đối với việc bảo tồn nền văn học nước nhà. 2. Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ, sắc sảo, phối hợp linh hoạt các phương pháp lập luận - Ngôn ngữ ngắn gọn, hành văn chân thực, tình cảm chân thành => Tác động mạnh vào trí tuệ và tình cảm của con người, là bài văn tiêu biểu cho thể tựa ( đảm bảo tính khoa học, tính vặn học). Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Luyện tập: Trước Hoàng Đức Lương đã có tác phẩm nào đề cập tới nền văn hiến của dân tộc? Điều đó có ý nghĩa gì?. -Trong Đại cáo bình Ngô Nguyễn Trãi đã nhắc tới nền văn hiến của nước Đại Việt. - Cả hai văn bản đều xuất hiện ở thế kỉ 15, đều phản ánh ý thức độc lập dân tộc và niềm tự hào về nền văn hiến nước nhà của nhân dân Đại Việt. Lop12.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>