Trò chơi trong dạy học Ngữ văn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trò chơi trong dạy học Ngữ văn I.. Ý nghĩa. Trũ chơi là một hoạt động bổ trợ trong dạy học Ngữ văn. Hoạt động nμy thiên về phần chơi do vËy nã giúp xoá đi sự nặng nề. Học sinh được tiếp nhận nhiều kiến thức, kĩ năng qua những hoạt động dễ dàng, gây hứng thú. Häc sinh kh«ng chØ cã c¬ héi t×m hiÓu, «n tËp l¹i kiÕn thøc mμ cßn ®−îc thÓ nghiÖm hμnh vi, rèn kĩ năng, sự t− duy, phản ứng nhanh. Các em sẽ đ−ợc rèn khả năng quyết định lựa chọn các ph−ơng án đúng, cách giải quyết tình huống. Đây lμ b−ớc trải nghiệm thực tế tr−íc khi häc sinh rót ra mét kÕt luËn, lÝ thuyÕt trõu t−îng. Trò chơi cũng lμ biện pháp tăng c−ờng sự ganh đua, phấn đấu tích cực trong cá nhân hoặc các nhóm học sinh. Nếu tổ chức trò chơi nhóm còn giúp tăng c−ờng hoạt động lμm việc nhóm. Từ đó, phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh. Tãm l¹i, xÐt vÒ lÝ luËn vμ thùc tiÔn, ®©y lμ ph−¬ng ph¸p d¹y häc thó vÞ trong d¹y häc Ng÷ văn. Nó sẽ góp phần tích cực vμo việc đổi mới ph−ơng pháp dạy học Ngữ văn hiện nay.. II.. Yêu cầu. Ph−¬ng ph¸p trß ch¬i ®−îc ¸p dông nhiÒu trong d¹y häc mÉu gi¸o vμ tiÓu häc. C¸c trß chơi th−ờng thiên về vận động vμ đơn giản. Với cấp 2, 3, các trò chơi lại thiên về t− duy, đòi hỏi phức tạp hơn. Th−ờng các trò chơi bám sát kiến thức, kĩ năng các em cần học trên líp. C¸i phøc t¹p lμ qu¸ tr×nh tæ chøc trß ch¬i. CÇn biÕn kiÕn thøc kh« khan thμnh ho¹t động hấp dẫn với học sinh. Trong đó, học sinh có thể tìm ra đáp án bằng nhiều cách. Trong mét sè trß ch¬i, sù s¸ng t¹o còng lμ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu. §Æc biÖt trong giê Ng÷ văn, cái đích cuối cùng của trò chơi sẽ xoay quanh tri thức vμ kĩ năng văn học, ngôn ngữ. Giáo viên cần xác định rõ mục đích chơi; chọn những bμi học, nội dung có thể xây dựng (th−êng chän nh÷ng tiÕt hoÆc nh÷ng phÇn «n tËp). Trß ch¬i ph¶i phï hîp quü thêi gian, ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña líp häc. Th−êng trß ch¬i ®−îc tæ chøc kh«ng qu¸ 45 phót. V× trß ch¬i th−êng ®−îc tæ chøc trong líp häc, dÔ v−íng bμn ghế vμ cần đảm bảo trật tự cho lớp khác nên ta hạn chế vận động. Nếu có vận động vμ th¶o luËn theo tæ, cÇn kª l¹i bμn ghÕ cho phï hîp (cã thÓ kª h×nh ch÷ U hoÆc dän bít bμn ghế) đồng thời đ−a ra quy định kỉ luật rõ rμng. Học sinh phải nắm đ−ợc quy định vμ tôn trọng luật chơi, tham gia chủ động tất cả các khâu: chuẩn bị, tiến hμnh, đánh giá sau khi chơi. Có kết quả, phân thắng bại rõ rμng. Sau khi ch¬i, gi¸o viªn cÇn cho häc sinh th¶o luËn ý nghÜa cña trß ch¬i, rót ra nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng cÇn cã trong m«n Ng÷ v¨n. Trong cả năm học, có thể áp dụng nhiều trò chơi, tránh để lặp đi lặp lại gây nhμm chán.. III.. Một số trò chơi trong dạy học Ngữ văn. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1. Lμm quen Trò chơi nμy khá đơn giản, giúp phát huy đ−ợc khả năng giao tiếp vμ sự tự tin cho HS. Có thể dùng nh− hoạt động bổ trợ trong bμi “Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ” (Ngữ văn 10 – tËp 1). C¸c b−íc tiÕn hμnh nh− sau: - GV yªu cÇu HS lμm quen víi HS c¸c líp kh¸c, cã xin sè ®iÖn tho¹i, sè nhμ. - Sau 1 tuÇn, GV yªu cÇu HS thèng kª danh s¸ch. Sè l−îng lμm quen ®−îc nhiÒu nhÊt sÏ chiÕn th¾ng.. 2. §iÒn b¶ng Ta dïng trong nh÷ng giê «n tËp. Thay b»ng viÖc cho HS lμm b¶ng thèng kª kiÕn thøc bình th−ờng, ta có thể lμm từng thẻ kiến thức, sau đó yêu cầu HS điền vμo ô trống trên b¶ng thèng kª. Môc tiªu cuèi cïng lμ gióp HS thèng kª ®−îc kiÕn thøc song c¸ch nμy nhÑ nhμng hơn vμ huy động đ−ợc sự tham gia của cả lớp. Trß ch¬i tiÕn hμnh nh− sau: - ChuÈn bÞ: + GV lμm 1 bảng tổng kết, trong đó chỉ có đề mục vμ các tiêu chí thống kê. Phần nội dung c¸c « trong b¶ng ®−îc chuyÓn thμnh c¸c tê phiÕu. Minh ho¹ b»ng b¶ng «n tËp v¨n häc d©n gian 10. Trong b¶ng nμy, ta gi÷ l¹i c¸c «: t¸c phẩm, thể loại, cách LT, mục đích sáng tác, nội dung phản ánh, nhân vật chính, đặc điểm nghệ thuật vμ ô tên các tác phẩm. Các ô nội dung khác bỏ trống để HS dán phiếu. Các phiếu ghi nội dung các ô đó. T¸c phÈm. ThÓ lo¹i. C¸ch LT. Mục đích sáng tác. Néi dung ph¶n ¸nh. §¨m S¨n. Sö thi anh hïng. H¸t -kÓ. TruyÖn An D−¬ng V−¬ng vμ MÞ Ch©uTräng Thuû. TruyÒn thuyÕt. KÓ- diÔn x−íng. Ph¶n ¸nh cuéc sèng vμ −íc m¬ ph¸t triÓn cộng đồng của ng−ời d©n T©y Nguyªn x−a ThÓ hiÖn ý thøc lÞch sö cña nh©n d©n. - §Ò tμi: chiÕn tranh - Chủ đề: ngợi ca chiÕn c«ng cña ng−êi anh hïng - §Ò tμi: chiÕn tranh vμ t×nh yªu. - Chủ đề: nêu lên bμi häc gi÷ n−íc.. TÊm C¸m. Cæ tÝch. KÓ. ThÓ hiÖn −íc m¬ c«ng lÝ cña ng−êi d©n lao động.. Nh©n ng−êi riªng.. Tam đại con gμ. Nh−ng nã ph¶i b»ng hai mμy Ca dao than th©n, yªu th−¬ng t×nh. TruyÖn c−êi. KÓ. Phª ph¸n b»ng tiÕng c−êi. - Đề tμi: xung đột gia đình - Chủ đề: chiến thắng cña c¸i thiÖn víi c¸i ¸c. Nh÷ng ®iÒu tr¸i tù nhiªn, nh÷ng thãi h− tật xấu đáng c−ời trong x· héi.. Ca dao. H¸t. - Phản ánh đời sống néi t©m, th©n phËn ng−êi phô n÷, sù tr©n. - Tình yêu lứa đôi - T×nh nghÜa - Phª ph¸n nh÷ng c¸i. Nh©n vËt tr÷ t×nh: ng−êi phô n÷, ng−êi. Lop10.com. Nh©n vËt chÝnh Nh©n vËt anh hïng tiªu biÓu cho céng đồng. Nh©n vËt lÞch sö ®−îc truyÒn thuyÕt ho¸. vËt con. Nh©n vËt cã thãi h− tËt xÊu.. §Æc ®iÓm nghÖ thuËt BiÖn ph¸p so s¸nh, phóng đại, trùng điệp t¹o nªn nh÷ng h×nh t−îng hoμnh tr¸ng. Tõ cèt lâi sù thùc lÞch sö h− cÊu thμnh c©u truyÖn mang yÕu tè hoang ®−êng: thÇn Kim Quy, ná thÇn, ngäc trai-giÕng n−íc, TruyÖn h− cÊu. KÕt cÊu theo ®−êng th¼ng. Nh©n vËt chÝnh tr¶i qua ba chÆng trong cuéc đời. TruyÖn ng¾n gän, t¹o t×nh huèng bÊt ngê. M©u thuÉn ph¸t triÓn nhanh, kết thúc đột ngét. - ThÓ th¬: phæ biÕn lμ lôc b¸t. - H×nh ¶nh so s¸nh, Èn.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> nghÜa Ca dao hμi h−íc TiÔn dÆn ng−êi yªu. TruyÖn th¬. H¸t kÓ. –. träng t×nh nghÜa, - T©m hån l¹c quan yêu đời của ng−ời lao động. Ph¶n ¸nh kh¸t väng tù do yªu ®−¬ng vμ h¹nh phúc lứa đôi.. xÊu.. vî, ng−êi n«ng d©n, chμng trai-c« g¸i,. dô. - C¸c c«ng thøc ng«n tõ.. T©m tr¹ng, t×nh c¶m cña nh÷ng ng−ßi yªu nhau mμ lì duyªn.. Nh©n vËt tr÷ t×nh: chμng trai – c« g¸i.. KÕt hîp tù sù (kÓ sù việc, hμnh động) vμ trữ t×nh (miªu t¶ c¶m xóc, t©m tr¹ng). + HS lËp s½n b¶ng thèng kª ë nhμ. - TiÕn hμnh: + GV phát phiếu cho từng nhóm trong lớp, chú ý chia đều. + Đại diện từng nhóm lên đọc nội dung phiếu cho cả lớp nghe vμ dán vμo bảng thống kê cßn trèng + Nhóm nμo dán đúng tất cả sẽ đ−ợc khen. Nhóm dán sai sẽ phải lμm một hoạt động do líp hoÆc c« gi¸o yªu cÇu.. 3. §äc th¬ HS th−êng sî häc thuéc th¬. Trß ch¬i sau gióp HS høng thó h¬n vμ thuéc nhanh. Ho¹t động nμy th−ờng tiến hμnh sau khi học xong bμi thơ, ca dao hoặc trong các tiết ôn tập. C¸c b−íc: - HS đọc nhẩm bμi thơ, ca dao đã học. - GV đọc tr−ớc một câu thơ, ca dao bất kì. Sau đó yêu cầu một HS trong lớp đọc câu tiếp theo. HS đọc xong đ−ợc quyền tiếp tục gọi bạn khác trong lớp. Cứ nh− vậy cho tới khi hết bμi thơ hoặc khi cô giáo bảo dừng. Bạn đọc sai sẽ lμm một hoạt động do lớp hoặc cô giáo yªu cÇu. Có thể chuyển đọc thơ thμnh đọc đồng dao tự sáng tác ngay tại lớp. Hoặc xa hơn lμ sáng t¸c th¬, truyÖn nèi tiÕp nhau.. 4. Thi s−u tÇm kiÕn thøc Kiến thức ở đây có thể lμ tên tác phẩm, tác giả, bμi ca dao, câu đố, thể loại văn học, Tùy tõng bμi häc mμ ta chän néi dung s−u tÇm. Song cÇn chän néi dung phong phó, cã thÓ ®−a ra nhiều đáp án, dữ liệu. Tránh những nội dung có ít ý, ví dụ: t− t−ởng một tác phÈm, KhuyÕn khÝch HS s−u tÇm nh÷ng kiÕn thøc míi. Trß ch¬i nμy gióp HS më mang kiến thức đồng thời tạo sự ganh đua trong học hỏi giữa các nhóm, các cá nhân. Nó đ−ợc dïng trong nhiÒu lo¹i tiÕt: «n tËp, luyÖn tËp, v¨n häc sö hoÆc lÝ luËn v¨n häc, C¸c b−íc nh− sau: - HS s−u tÇm kiÕn thøc ë nhμ theo yªu cÇu cña GV. VÝ dô: s−u tÇm c¸c c©u ca dao cã më ®Çu b»ng “Th©n em ” (bμi “¤n tËp v¨n häc d©n gian” líp 10), s−u tÇm c¸c t¸c phÈm th¬ mới (bμi “Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng tháng Tám năm 1945” líp 11), s−u tÇm c¸c t¸c phÈm thuéc thÓ lo¹i th¬, truyÖn (bμi “Mét sè thÓ lo¹i v¨n häc: th¬, truyÖn” líp 11). - Trong giê, GV cho líp thi theo tæ. §¹i diÖn mçi tæ thu thËp tμi liÖu cña c¸c b¹n trong tæ vμ ghi lên bảng trong một thời gian nhất định (5 – 10 phút) HoÆc cã thÓ lμm theo c¸ch sau: mçi tæ chÞu tr¸ch nhiÖm s−u tÇm mét néi dung riªng. Trong giờ, đại diện các bμn của mỗi tổ lên ghi t− liệu tìm đ−ợc. Ghi xong, chuyền phấn. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> cho bμn kh¸c trong tæ bæ sung. KÕt qu¶ ®−îc tÝnh b»ng thμnh qu¶ cña c¸c thnμh viªn trong tæ. - Tæ nμo t×m ®−îc nhiÒu t− liÖu sÏ chiÕn th¾ng.. 5. ThuyÕt minh biÓu t−îng Trò chơi nμy kích thích khả năng sáng tạo, trí t−ởng t−ợng vμ kĩ năng diễn đạt của HS. Nó cũng đơn giản, thích hợp với giờ tập lμm văn. Chủ yếu lμ luyện kĩ năng lμm văn, đặc biệt v¨n thuyÕt minh chø kh«ng nÆng nÒ vÒ kiÕn thøc. C¸ch tiÕn hμnh: - HS ®−îc ph©n thμnh c¸c nhãm (4 – 10 HS). Mçi nhãm vÏ mét bøc tranh hoÆc mét biÓu t−ợng sau đó thuyết minh về ý nghĩa của nó. Thời gian nhóm lμm việc thật nhanh, khoảng 15 – 30 phót. - Từng nhóm lên thuyết trình về biểu t−ợng của nhóm mình. Các nhóm khác đặt câu hỏi ph¶n biÖn víi nhãm thuyÕt tr×nh. - CÇn t×m mét ban gi¸m kh¶o víi tr−êng hîp c¶ líp tham gia ch¬i. Ban gi¸m kh¶o sÏ quyết định nhóm chiến thắng. Với tr−ờng hợp, chỉ một số nhóm của lớp lên chơi, ban gi¸m kh¶o sÏ chÝnh lμ c¸c thμnh viªn cßn l¹i ë líp. Chó ý: kh«ng chØ dïng v¨n thuyÕt minh, cã thÓ dung v¨n miªu t¶, tù sù hoÆc nghÞ luËn để nói về bức tranh. Chính vì điểm nμy, trò chơi có thể áp dụng đ−ợc ở mọi khối lớp, mọi giê tËp lμm v¨n.. 6. Trß ch¬i « ch÷ Trò chơi nμy vô cùng quen thuộc vμ đã đ−ợc áp dụng nhiều. Nó thích hợp với mọi giờ Ngữ văn, đặc biệt lμ ôn tập kiến thức Văn học, Tiếng Việt. C¸ch tiÕn hμnh: - GV hoặc HS soạn ra một bảng ô chữ cùng các câu hỏi đi kèm để tìm ra kiến thức từng ô hμng ngang. Ô hμng dọc lμ ô chính. Nội dung nên liên quan tới kiến thức đã học. - Líp cïng ®o¸n néi dung « ch÷. Cã thÓ ®o¸n theo nhãm hoÆc c¸ nh©n. T×m ®−îc kiÕn thøc c¸c « nhá sÏ ®−îc céng ®iÓm. T×m ®−îc « chÝnh sÏ th¾ng cuéc. Để trò chơi mới lạ hơn, GV yêu cầu HS tự lμm, có thể sử dụng cả công nghệ thông tin để t¹o thμnh phÇn mÒm cho trß ch¬i.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Minh ho¹: A. ¤ ch÷ dμnh cho HS líp 11 C H. I. N H P. V O. H U N. T H. I. T H U O V U N H O X U A N. B A. H U. M. 1. S A U. 2. N G V O. 3 4. O N G. 5. O N G. V. I. E. T. B U I. T. H. I. H U Y E. N G U. U. G A. 6. B A C M. N T H A. I. 7. N H. N H Q. U A N. 9. Y E T. L. 8. A N. H T H. O. 10. H A. I. B A. T R U N G. 11. E M. I. N. H K H U E. 12. B. Trß ch¬i « ch÷ dμnh cho HS líp 9. KÕt luËn Tãm l¹i, sö dông trß ch¬i trong d¹y häc Ng÷ v¨n lμ mét ph−¬ng ph¸p nªn ph¸t huy. Tuy nhiªn, sö dông ë bμi nμo, víi trß ch¬i nμo còng cÇn c©n nh¾c. Lμ GV, chóng ta cè g¾ng sáng tạo nhiều trò chơi để gây hứng thú cho HS. Nếu sử dụng đúng trò chơi vμ có liều. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> l−ợng phù hợp, HS sẽ thay đổi hẳn cách nhìn về môn Ngũ văn. Nó không buồn ngủ nữa mμ sinh động hơn rất nhiều. Lê Thị Thu Hằng – THPT Đống Đa – Hà Nội. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>