Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con </b>

<b>người </b>

NGUYỄN QUANG HIỀN

Phịng Đào tạo khơng chính quy trường ĐH Luật TP. HCM

Trong toàn bộ các vấn đề của loài người, quyền con người là

những vấn đề có lịch sử lâu đời về cả phương diện thực tiễn

cũng như lý luận. Đó ln ln là mối quan tâm của nhân loại ở

mỗi thời kỳ phát triển của nó. Mỗi thời kỳ phát triển của quyền

con người đều gắn liền và là thành quả của cuộc đấu tranh giai

cấp, cách mạng, xã hội, phản ảnh q trình nhân loại tự giải

phóng mình. Do vậy hiển nhiên những vấn đề đó bao giờ cũng

là điểm nóng của cuộc đấu tranh giai cấp, đặc biệt thể hiện trên

bình diện đấu tranh tư tưởng. Đứng ở phương diện lợi ích giai

cấp giữ địa vị thống trị xã hội, các giai cấp cầm quyền luôn luôn

coi con người, quyền và lợi ích của họ là trong tầm chiến lược

và sách lược nhằm ổn định và phát triển xã hội mà nó đại biểu.

Đương nhiên do những giới hạn lịch sử khách quan, mỗi giai

cấp thống trị ở mỗi thời kỳ lịch sử chỉ có thể đáp ứng và đảm

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Sự phát triển của lịch sử đã biện minh cho sức mạnh vô định của

nhu cầu về quyền và tự do của con người. Quyền với tính cách

là một nhu cầu độc lập đã tạo ra động lực mạnh mẽ trong hoạt

động của con người, đặc biệt được thể hiện trong lịnh vực chống

áp bức, xây dựng một xã hội công bằng và tự do hơn.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập tới quyền con người rất sớm,

người đã đặt nền móng lý luận và thực tiễn bằng việc khẳng

định quyền con người gắn liền với quyền dân tộc, với độc lập

chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ. Người đã chỉ ra rằng

quyền con người chỉ có thể có được bằng con đường đấu tranh

cách mạng chống áp bức, bóc lột của chủ nghĩa thực dân, giành

độc lập dân tộc và đoàn kết toàn dân xây dựng và bảo vệ tổ

quốc. Chỉ có như vậy thì các quyền cá nhân và quyền dân tộc

mới được bảo đảm bền vững.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người bắt nguồn sâu xa từ

lịch sử dân tộc, kế thừa có chọn lọc những tư tưởng nhân quyền

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Tây. Đặc biệt là vận dụng có sáng tạo tư tưởng giải phóng con

người và xã hội của Chủ nghĩa Mác-Lênin.

Dân tộc Việt Nam đã có lịch sử lâu dài về dựng nước và giữ

nước từ đó đã hình thành nên những truyền thống cao quý với

những bản sắc văn hóa của riêng mình.

Quy luật lịch sử lớn nhất của dân tộc Việt Nam là xây dựng đất

nước gắn liền với bảo vệ tổ quốc. Độc lập dân tộc là tiền đề cho

sự phát triển đất nước và quyền con người. Tư tưởng nhân

quyền của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng bắt nguồn từ những

truyền thống của dân tộc và được nâng cao khi tiếp nhận Chủ

nghĩa Mác-Lênin. Bên cạnh đó Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng

nghiên cứu và đánh giá cao thành tựu quyền con người của Cách

mạng tư sản Mỹ và Cách mạng tư sản Pháp, điều này đã được

thể hiện trong Tuyên ngôn độc lập do người soạn thảo và công

bố ngày 2/9/1945 khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng

hòa nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hồ Chí

Minh đã khẳng định một chân lý lớn của thời đại mới trong thế

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và

quyền tự do”. Đây là một khái quát mới mà Hồ Chí Minh, chính

Người thừa nhận, suy rộng ra từ câu mở đầu bất hủ của Tuyên

ngôn độc lập Hoa Kỳ năm 1776: “Tất cả mọi người đều sinh ra

bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền khơng ai có thể xâm

phạm được, trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền

được tự do và quyền được mưu cầu hạnh phúc”.

Là một nhà Mác xít-Lênin nít, Hồ Chí Minh đã thấu hiểu và vận

dụng sáng tạo những tư tưởng nhân quyền mang tính khoa học

và cách mạng nhân loại. Học thuyết Mác-Lênin cho rằng, các

quyền con người chỉ có được bằng con đường đấu tranh giải

phóng dân tộc và cải tạo xã hội. Hầu hết các phạm trù “dân

chủ”, “tự do”, “bình đẳng” dưới chế độ Tư bản chủ nghĩa đều bị

hạn chế bởi tình trạng bất bình đẳng về kinh tế. Mác cho rằng:

bình đẳng là một sản phẩm lịch sử, khơng có quyền bình đẳng

trừu tượng, muốn có bình đẳng thực sự, thì việc xóa bỏ đặc

quyền giai cấp là chưa đủ mà phải xóa bỏ bản thân giai cấp -

nguồn gốc sinh ra mọi sự bất bình đẳng. Và chỉ có một xã hội,

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

sự tự do của tất cả mỗi người - nói cách khác là trong xã hội

cộng sản, thì các quyền con người mới thật sự được đảm bảo,

con người mới được giải phóng hồn tồn. Điều đó khơng có

nghĩa phủ nhận những giá trị nhân quyền hiện đại mà là một sự

nhắc nhở những vấn đề có tính nguyên tắc trong việc đảm bảo

và thúc đẩy nhân quyền. Quyền con người khơng thể thốt ly

tính lịch sử và tính giai cấp.

Ở nước ta Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đề cập tới

khái niệm nhân quyền và dùng khái niệm nhân quyền trong các

lập luận đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, bảo vệ và bênh

vực nhân quyền của các dân tộc thuộc địa. Trong quá trình hoạt

động cách mạng, Người đã sớm giành lại ngọn cờ dân chủ nhân

quyền từ trong tay chủ nghĩa thực dân, xem những quyền đó là

lý tưởng, là bản chất của nhà nước ta. Một điểm nổi bật khác là

Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập tới quyền con người từ truyền

thống dân tộc từ đặc điểm của thời đại và con người hiện thực.

Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945 đã đánh dấu một kỷ nguyên

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

những đoàn thể ấy là tổ chức của dân, phấn đấu cho dân, bệnh

vực quyền của dân, liên lạc mật thiết nhân dân với Chính phủ.

Khi ai có điều gì oan ức, thì có thể do các đồn thể tố cáo lên

cấp trên. Đó là quyền dân chủ của tất cả công dân Việt Nam.

Đồng bào cần hiểu rõ và khéo dùng quyền ấy”.

Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về bảo vệ quyền con người,

đó là chỉnh đốn Đảng, chỉnh đốn hàng ngũ cán bộ trong bộ máy

nhà nước, chống quan liêu, tham nhũng, thối hóa biến chất của

hàng ngũ cán bộ Đảng và Nhà nước. Người cho rằng: “Thắng

lợi của Chủ nghĩa xã hội không thể tách rời với thắng lợi của

cuộc đấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”. Chủ tịch Hồ Chí

Minh đã sớm nhận thức nguy cơ này và xem cuộc đấu tranh

chống thối hóa trong hệ thống chính trị, duy trì mối quan hệ

mật thiết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước chẳng những là

những điều kiện cơ bản nhất bảo đảm quyền con người mà còn

là điều kiện để duy trì chế độ xã hội chủ nghĩa.

Tóm lại: tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người hết sức

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

dân chủ của dân tộc ta, là sự tiếp thu những tư tưởng về quyền

con người tiến bộ của các nước phương Đông và các nước

phương Tây. Đặc biệt tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con

người là sự vận dụng và phát triển một cách có sáng tạo tư

tưởng của Các Mác, Ph Ănghen và V.I Lênin về sự nghiệp giải

phóng triệt để đối với giai cấp công nhân, nhân dân lao động,

các dân tộc bị áp bức và mọi sự tha hóa đối với con người. Bởi

vậy có thể nói tư tưởng đó là một trong những tư tưởng tiên tiến

nhất của thời đại và tư tưởng đó vẫn cịn ngun giá trị đối với

</div>

<!--links-->