Giáo án Ngữ Văn 6 - Tiết: 93, 94: Đêm nay bác không ngủ (Minh Huệ)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>- Tuaàn 25 -. Giáo án Ngữ Văn 6. Trường THCS Lê Hồng Phong. Tuần: 25 Tiết: 93 - 94. Ngày soạn: 23/02/2013 Ngày dạy : 25/02/2013. ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ (Minh Huệ) Hướng dẫn làm bài Kiểm tra Văn A. Mức độ cần đạt - Cảm nhận được tình yêu thương lớn lao của Bác Hồ giành cho bộ đội, dân công và tình cảm của người chiến sĩ đối với Người trong bài thơ. - Hiểu được những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài thơ. - Kính yêu Bác Hồ, biết ơn thế hệ cha anh. B. Trọng tâm kiến thức, kỹ năng, thái độ 1. Kiến thức - Hình ảnh Bác Hồ trong cảm nhận của người chiến sĩ. - Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự, miêu tả với yếu tố biểu cảm và các biện pháp nghệ thuật khác được sử dụng trong bài thơ. 2. Kỹ năng - Kể tóm tắt diễn biến câu chuyện bằng một đoạn văn ngắn. - Bước đầu biết cách đọc thơ tự sự được viết theo thể thơ năm chữ có kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm thể hiện được tâm trạng lo lắng không yên của Bác Hồ; tâm trạng ngạc nhiên, xúc động, lo lắng và niềm sung sướng hạnh phúc của người chiến sĩ. - Tìm hiểu sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài thơ. - Trình bày được suy nghĩ của bản thân sau khi học xong bài thơ. 3. Thái độ: Sau khi học xong văn bản biết kính yêu thêm về con người Bác Hồ và biết ơn các thế hệ cha anh. C. Phương pháp Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận, cảm nhận tác phẩm. D. Tiến trình dạy học 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số (Lớp 6A3 vắng…………………………...………………….) 2. Bài cũ: Tóm tắt ngắn gọn văn bản “Buổi học cuối cùng”? Em cho biết ý nghĩa tư tưởng của truyện? (Phải biết yêu quý, giữ gìn và học tập để nắm vững tiếng nói dân tộc mình, nhất là khi đất nước rơi vào vòng nô lệ). 3. Bài mới: Hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh trong văn học Việt Nam cũng như trên thế giới luôn toả sáng trong trái tim những người yêu nước. Hôm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu thêm về Bác qua bài “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ.. Hoạt động của GV và HS. Nội dung bài dạy. Hoạt động 1: Giới thiệu chung Dựa vào phần chú thích * trong Sgk, em hãy trình bày hiểu biết của mình về tác giả Minh Huệ? Em hãy cho biết câu chuyện diễn ra trong bối cảnh lịch sử như thế nào?. I. Giới thiệu chung 1. Tác giả: Minh Huệ (Sgk/66) 2. Tác phẩm: - Hoàn cảnh ra đời: Bài thơ được trình bày như một câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác trong chiến dịch biên giới 1950. Nhận vật trong bài thơ là ai? Bác hiện lên qua cái - Nhân vật trung tâm là Bác Hồ được hiện lên nhìn của ai? qua cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên. Bài thơ này được làm theo thể thơ nào? - Thể loại: Thơ ngũ ngôn (5 tiếng) Hoạt động 2: Hướng dẫn Đọc - hiểu văn bản II. Đọc - hiểu văn bản Gv nêu yêu cầu giọng đọc: Đọc nhịp chậm, giọng 1. Đọc, tìm hiểu nghĩa từ khó thấp ở đoạn đầu và nhịp nhanh, giọng cao hơn một chút ở đoạn sau. Khổ cuối đọc chậm và mạnh để khẳng định như một chân lý.. Giáo viên: Nguyễn Thị Lương. Lop10.com. Trang 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án Ngữ Văn 6. - Tuaàn 25 -. Trường THCS Lê Hồng Phong. Giáo viên đọc mẫu đoạn đầu – học sinh đọc tiếp. 2. Tìm hiểu văn bản Phương thức biểu đạt chính của văn bản này là gì? 2.1. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả kết hợp biểu cảm. Hướng dẫn phân tích cụ thể 2.2. Phân tích Em hãy so sánh tâm trạng và cảm nghĩ của anh a. Cái nhìn và tâm trạng của anh đội viên đối với đội viên qua hai lần thức giấc? Bác Hồ Ở lần đầu anh có tâm trạng như thế nào khi chứng - So sánh qua hai lần thức: Lần 1 Lần 2 (lần thứ 3) kiến cảnh Bác đi “dém chăn” cho bộ đội? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì để khắc họa hình - Ngạc nhiên xúc - Lo lắng, hốt hoảng ảnh Bác? động khi chứng kiến khi thấy Bác vẫn ngồi Thảo luận: Ở đây, vì sao bài thơ không kể lần thứ cảnh Bác “dém chăn” canh giấc ngủ cho các hai mà từ lần thứ nhất chuyển ngay sang lần thứ - Hành động “nhón chiến sỹ. 3? -> Mục đích của việc này nhằm thể hiện trong chân”: sự lớn lao và -> Cảm nhận một lần cái đêm mưa, lạnh ấy anh đã nhiều lần tỉnh giấc và gần gũi. nữa thật sâu xa, thấm lần nào cũng chứng kiến Bác Hồ không ngủ. Số 3 - So sánh: Bóng Bác thía tấm lòng cao cả dùng để chỉ số nhiều. Từ lần một đến lần ba, tâm cao lồng lộng/ Ấm của Bác. trạng và cảm nghĩ của anh đội viên có sự biến đổi hơn ngọn lửa hồng. rõ rệt. -> Nghệ thuật so sánh, kết hợp kể, tả. Qua cảm nghĩ của anh, hình ảnh và tấm lòng Bác => Lòng biết ơn và niềm hạnh phúc được nhận đã được khắc họa sâu đậm như thế nào? tình yêu thương và sự chăm sóc thiêng liêng của Từ đó, em có nhận xét gì về Bác? Đó còn là tình Bác. Niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị. cảm gì của người chiến sĩ đối với lãnh tụ? Hết tiết 93 chuyển tiết 94 Hết tiết 93 chuyển tiết 94 b. Hình tượng Bác Hồ Trong văn bản, ngoài nhân vật anh đội viên còn có * Hình dáng, tư thế: Ngồi lặng yên, mặt trầm một nhân vật quan trọng, thể hiện chủ đề, tư tưởng ngâm, “ngồi đinh ninh”; “chòm râu im phăng tác phẩm đó là Bác Hồ. phắc”… như đang nghĩ ngợi điều gì Hình ảnh Bác được khắc họa qua hình dáng, tư thế * Cử chỉ, hành động: nào? -> Biểu hiện chiều sâu tâm trạng qua cái nhìn “Rồi Bác đi dém chăn trong trạng thái mơ màng của anh đội viên.. Từng người từng người một Cử chỉ và hành động của được tập trung miêu tả Sợ cháu mình giật thột qua những chi tiết nào? Bác nhón chân nhẹ nhàng.” Hành động đó chứng tỏ Bác là người như thế -> Nhiều từ láy liên tiếp: Giống hành động của nào? người cha, người mẹ lo cho con. Trong lời nói của Bác trong hai lần anh đội viên => Tình yêu thương sâu sắc và sự chăm sóc ân mời Bác đi ngủ, đã thể hiện tình yêu thương đối cần, tỉ mỉ của Bác Hồ đối với chiến sỹ. với bộ đội, chiến sỹ như thế nào? -> Lần đầu, đáp * Lời nói: lại sự năn nỉ của anh đội viên, Bác chỉ nói vắn tắt... - Lần đầu, Bác chỉ nói vắn tắt: Lần sau, khi anh đội viên nằng nặc mời Bác đi “Chú cứ việc ngủ ngon nghỉ thì câu trả lời của Bác bộc lộ rõ nỗi lòng, sự lo Ngày mai đi đánh giặc.” lắng đối với tất cả bộ đội và nhân dân… - Lần sau, câu trả lời của Bác bộc lộ rõ nỗi lòng, Qua đó, em thấy Bác là người như thế nào? sự lo lắng đối với tất cả bộ đội và nhân dân: “Bác ơi, tim Bác mênh mông thế “Bác thương đoàn dân công… Ôm cả non sông, mọi kiếp người.” … Mong trời sáng mau mau.” (Tố Hữu) -> Miêu tả kết hợp biểu cảm. => Bác hiện lên là một người giản dị, gần gũi, chân thực mà hết sức lớn lao. Bác là vị lãnh tụ vĩ đại đáng kính. Em hãy cho biết, vì sao ở khổ thơ cuối nhà thơ lại c. Ý nghĩa khổ thơ cuối. Giáo viên: Nguyễn Thị Lương. Lop10.com. Trang 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án Ngữ Văn 6. - Tuaàn 25 -. viết như thế? Hs suy luận, trả lời. Gv mở rộng ở một số bài thơ. Mở rộng: Tìm những từ láy trong bài và cho biết giá trị biểu cảm của một số từ láy cho là đặc sắc? - Việc sử dụng nhiều từ láy đã làm tăng giá trị miêu tả tạo hình của nhiều chi tiết, hình ảnh. Ví dụ: Trầm ngâm, xơ xác, đinh ninh, phăng phắc, lồng lộng… - Một số từ láy làm tăng giá trị biểu cảm, diễn tả cụ thể các trạng thái tình cảm, cảm xúc. Ví dụ: Mơ màng, thầm thì, nằng nặc… * Tổng kết Hãy nêu khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản này? Hs trả lời, Gv chốt ý dẫn đến Ghi nhớ. Hs đọc.. Trường THCS Lê Hồng Phong. - Thể hiện chân lý đơn giản mà lớn lao: “Đêm nay Bác không ngủ Vì một lẽ thường tình Bác là Hồ Chí Minh.” => Đêm không ngủ trong bài thơ là một đêm trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. Cuộc đời của Người dành trọn vẹn cho nhân dân, cho Tổ quốc. Đó chính là lẽ sống “Nâng niu tất cả chỉ quên mình” của Bác mà mọi người đều thấu hiểu. 3. Tổng kết a. Nghệ thuật: - Lựa chọn, sử dụng thể thơ 5 chữ, kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm. - Lựa chọn, sử dụng lời thơ giản dị, có nhiều hình ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên, chân thành - Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi hình và biểu cảm, khắc họa hình ảnh cao đẹp về Bác Hồ kính yêu. b. Nội dung: => Ghi nhớ: (Sgk/67) * Ý nghĩa văn bản: Thể hiện tấm long yêu thương bao la của Bác Hồ với bộ đội và nhân dân, tình cảm kính yêu, cảm phục của bộ đội, của nhân dân ta đối với Bác. III. Hướng dẫn tự học - Tìm hiểu và nhớ hoàn cảnh sáng tác bài thơ. - Học thuộc lòng bài thơ, nắm nội dung bài học. - Thấy được sự kết hợp độc đáo, phù hợp giữa thể thơ năm chữ và lối kể chuyện kết hợp miêu tả, biểu cảm. - Sưu tầm một số bài thơ nói lên tình cảm của nhân dân đối với Bác Hồ kính yêu. - Chuẩn bị bài: Ẩn dụ.. Từ nội dung bài học, em hãy rút ra ý nghĩa của văn bản? Vài Hs nêu, gv chốt ý, ghi bảng. * Luyện tập: Bt2: Gv hướng dẫn, Hs tiến hành làm bài tập ở nhà. Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học Gv nêu yêu cầu để Hs học thêm ở nhà. * Hướng dẫn làm bài Kiểm tra Văn: Để chuẩn bị cho bài kiểm tra Văn sắp tới, các em về ôn lại tất cả những văn bản đã học ở HK II và phần Tập làm văn, đặc biệt là văn miêu tả. Đề sẽ gồm 2 phần, trắc nghiệm và tự luận. Trắc nghiệm gồm 6 câu hỏi về những kiến thức ngắn gọn, chiếm 30% tổng số điểm. Phần tự luận chiếm 70% điểm nên các em phải đầu tư nhiều hơn. Phần tự luận gồm 2 câu: Câu hỏi ngắn và một câu dài liên quan đến văn miêu tả. Khi làm bài, chú ý đọc kỹ đề, làm nháp trước khi làm vào giấy kiểm tra, chú ý chính tả và trình bày sạch đẹp. E. Rút kinh nghiệm …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. Giáo viên: Nguyễn Thị Lương. Lop10.com. Trang 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án Ngữ Văn 6. Giáo viên: Nguyễn Thị Lương. - Tuaàn 25 -. Lop10.com. Trường THCS Lê Hồng Phong. Trang 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>