Tiết 80: HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT ( T1) (Trích) -Lưu Quang Vũ-

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.74 MB, 46 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

(Trích)

Lưu Quang Vũ

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3></div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

a. Cuộc đời:

Lưu Quang Vũ (1948 - 1988)

- Là một nghệ sĩ đa tài: vẽ tranh, làm thơ,
viết truyện, kịch ...

- Nhà soạn kịch tài năng của văn học Việt
Nam hiện đại.

- Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn

học nghệ thuật năm 2000.

Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

LƯU QUANG VŨ (17 TUỔI)

- Từ 1965 đến 1970:

vào bộ đội, phục vụ trong
qn chủng Phịng

khơng - Không quân.

- 1970 – 1978: xuất ngũ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6></div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

“Biết ơn em, em từ miền gió cát
Về với anh, bơng cúc nở hoa vàng”

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

- LQV có những vở kịch gây
chấn động dư luận :

+ Lời nói dối cuối cùng,
+ Nàng Xi - ta,

+ Chết cho điều chưa có, 
+ Nếu anh khơng đốt lửa,
+ Lời thề thứ 9,

+ Khoảnh khắc và vô tận,
+ Bệnh sĩ,

+ Tôi và chúng ta, …

b. Sự nghiệp sáng tác:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9></div>
(10)<div class='page_container' data-page=10></div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

- LQV trở thành hiện tượng đặc biệt của sâu khấu kịch 
trường, được coi là một trong những nhà soạn kịch tài 
năng nhất của văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

- Kịch LQV phản ánh nhiều vấn đề

nóng bỏng của đời sống với nghệ

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

c. Đặc trưng của 
kịch:

- Phản ánh cuộc sống bằng cách phát hiện
những mâu thuẫn, xung đột rồi thể hiện

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14></div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

a. Hoàn cảnh sáng 
tác:

- Được viết vào năm
1981 và được công
diễn vào năm 1984.

b. Nguồn gốc:

- Từ một cốt truyện
dân gian, LQV đã xây
dựng thành một vở
kịch nói hiện đại, đặt
ra nhiều vấn đề mới
mẻ, có ý nghĩa sâu
sắc.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Trên thiên đình Nam
Tào làm việc cẩu thả,
gạch nhầm tên người
chết là Trương Ba.

Đế Thích kết thân với
Trương Ba – một người
cao cờ ở hạ giới. T.Ba
đột ngột qua đời.

Nam Tào sửa sai bằng
cách cho hồn T.Ba nhập
vào xác anh hàng thịt để
sống lại.

Xác hàng thịt đòi về nhà
T.Ba, mọi người ngỡ
ngàng song đành phải
chấp nhận.

Lí trưởng sách nhiễu,
Trương Ba phải ở nhà
hàng thịt đến đêm mới
được về nhà.

Bị thể xác xui khiến,
Trương Ba định xuôi
theo, ở lại với vợ hàng
thịt.

T.Ba bắt đầu thay đổi tâm tính khiến mọi người trong gia
đình, bạn bè xa lánh, chán ghét. Vơ cùng đau khổ, T.Ba
quyết định giải thốt, chấp nhận cái chết.

1
2
3
5
6

7
4

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

…

Từ sự hiểu biết về
đặc điểm thể loại
kịch, hãy chỉ ra
quá trình vận

động và phát triển
của trích đoạn?

* Quá 
* Quá 
trình vận 
trình vận 
động của 
động của 
màn kịch:
màn kịch:

Thắt nút

:

Phát triển:

Cao trào:

Mở nút:
Trương Ba bị chết lầm, được

Đế Thích và Nam Tào giúp
nhập hồn vào xác hàng thịt.

Hồn Trương Ba trong xác
hàng thịt sống lại, về nhà
Trương Ba ở, ban ngày phải

ở nhà chị hàng thịt, dần dần
bị tha hóa

Người thân đau khổ vì sự
thay đổi của Trương Ba, bản

thân ông cũng vô cùng đau
đớn, dằn vặt…

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

3. Đoạn trích:

* Vị trí: (SGK).

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bố cục

Màn đối thoại giữa

hồn Trương Ba và xác hàng thịt
Màn đối thoại giữa

hồn Trương Ba và người thân
Màn đối thoại giữa

hồn Trương Ba và Đế Thích
Màn kết

Đoạn trích gồm
mấy màn đối
thoại? Đó là

những màn đối
thoại của nhân
vật nào?

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

Sơ lược cảnh trước đoạn trích
Sơ lược cảnh trước đoạn trích

Trương
Ba

Trú nhờ thể
các dung tục
của hàng thịt

Nhân hậu, trong
sạch, ngay thẳng

Thú vui tao nhã, trí
tuệ, chơi cờ với
nước đi khống hoạt

Thơ lỗ, phũ phàng

Uống rượu nhiều,
ham bán thịt, không

mặn mà với chơi cờ
Trương Ba ý thức được điều đó

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

1. Cuộc đối thoại giữa hồn và 
xác:

Hồn và xác đã đưa
ra những lí lẽ như
thế nào trong màn

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Lý lẽ, 
cách 
xưng hô

Cử chỉ
thái độ

Giọng

điệu Vị thế

Nhận xét cuộc đối thoại giữa hồn

và xác trên các phương diện sau:

Mục
đích

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Hồn Trương Ba Xác hàng thịt

Lí 
lẽ

- Cho rằng Xác: “khơng
có tiếng nói”, “chỉ là xác
thịt âm u đui mù”.

- Cho rằng đó là những
lí lẽ "ti tiện", nổi giận,

khinh bỉ, mắng mỏ xác
thịt hèn hạ

- Đưa ra bằng chứng:

+ " khi ông đứng cạnh vợ tơi". "tay 
chân run rẩy", "hơi thở nóng rực",
"cổ nghẹn lại" và "suýt nữa thì...".
+ "xao xuyến" trước những món ăn
mà trước đây Hồn cho là "phàm“: 
lịng lợn, tiết canh…

+ tát thằng con ơng "t máu mồm

máu mũi”
Xưng

hơ

Ơng – tơi

 Ngang hàng, thách

thức

Mày – ta

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Hồn Trương Ba Xác hàng thịt

Cử

chỉ -Ôm đầu, bịt tai…

 Uất ức, tức
giận.

- Lắc đầu…

Tỏ ý thương hại

Thái
độ

- Khinh bỉ, mắng
mỏ xác ti tiện.

- Khiêu khích, chế

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Hồn Trương Ba Xác hàng thịt

Giọng

điệu Giận dữ, tuyệt vọng - Ngạo nghễ, ranh

mãnh
Mục

đích

-Khẳng định linh hồn
có đời sống riêng

trong sạch, …

- Khẳng định sức mạnh 
của thể xác.

Vị

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Hồn:

khát vọng
sống thanh

cao

Mâu thuẫn

Xác:
lối sống
dung tục

Mâu thuẫn
chủ yếu của

màn đối
thoại này là

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

+ Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn
kèm theo những tiếng than, tiếng kêu 

sự yếu đuối, bất lực của hồn.

+ Xác tuôn ra những lời thoại dài với
giọng khi thì mỉa mai, cười nhạo khi thì lên
mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc  sự

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28></div>
(29)<div class='page_container' data-page=29></div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

-Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh
hàng thịt cho ta biết bi kịch gì của nhân vật
Trương Ba?

Tìm hiểu ba màn cuối của vở kịch để thấy được
quyết định của hồn Trương Ba khi xung đột kịch
lên đến đỉnh điểm.

Thấy được chất triết lý sâu sắc và chất thơ sâu
lắng trong ngòi bút viết kịch của Lưu Quang Vũ

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31></div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

2. Đối thoại hồn Trương Ba với những 
người thân:

- Vợ Trương Ba:

+ Buồn bã, đau khổ vì:

"ơng đâu cịn là ơng, đâu 
cịn là ơng Trương Ba 
làm vườn ngày xưa".

+ Vốn bản tính vị tha nên
định nhường Trương Ba
cho cô vợ anh hàng thịt.

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

- Cô con dâu:

+ Thấu hiểu, cảm thông
trước hoàn cảnh trớ trêu
của bố chồng: "thầy khổ 
hơn xưa nhiều lắm".

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

- Cháu nội:

+ Khước từ tình thân: “Tơi khơng phải là cháu 
ơng”, “ Ơng nội tơi chết rồi”.

+ Khơng thể chấp nhận con người có "bàn tay 
giết lợn", bàn chân "to bè như cái xẻng" đã 
làm "gãy tiệt cái chồi non", "giẫm lên nát cả 
cây sâm quý mới ươm"

+ Hận ơng vì ơng chữa cái diều cho cu Tị mà
làm gãy nát khiến cu Tị trong cơn sốt mê man
cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

b. Thái độ và cách giải 
quyết của Trương Ba:

- Công nhận sự thắng thế 
của xác:

"Mày đã thắng thế rồi đấy, 
cái thân xác không phải của 
ta ạ…”

 Cũng nhận thấy sự thay

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

- Trước tình thế rắc rối của
xác, Trương Ba có một thái
độ quyết liệt:

+ Tự vấn:

. “Lẽ nào ta lại chịu thua mày, 
khuất phúc mày và tự đánh 
mất mình?”

. “Nhưng có thật là khơng cịn 
cách nào khác? Có thật 
khơng cịn cách nào khác?”

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

 Lời độc thoại có tính chất quyết định dẫn

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

3. Đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích:

a. Diễn biến hành động kịch:

- Trương Ba nói với Đế Thích với thái độ

kiên quyết: Không chấp nhận cảnh sống

“bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo 
được”. “Tơi muốn được là tơi tồn vẹn…”

- Đế Thích ngạc nhiên, khuyên Trương Ba

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

- Trương Ba khơng chấp nhận lí lẽ đó và

thẳng thắn chỉ ra sai lầm của Đế Thích:

“Ơng chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi

sống, nhưng sống như thế nào thì

ơng chẳng cần biết!”

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

- Trương Ba bày tỏ thái độ dứt khoát và 
đưa ra những đề nghị:

+ Từ chối việc nhập hồn vào xác cu Tị

(vì ơng đã thấm thía nhận ra rằng: sống nhờ
thể xác người khác còn “khổ hơn là chết”.

+ Kêu gọi Đế Thích sửa sai bằng việc làm
đúng: trả lại linh hồn cho bé Tị.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

b. Ý nghĩa màn đối thoại:

- Con người là một thể thống nhất,

hồn

và xác phải hài hịa. Khơng thể có một

tâm hồn thanh cao trong một thân xác

phàm tục, tội lỗi.

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:

b. Ý nghĩa màn đối thoại:

-

Sống thực sự

cho ra con người quả

không hề dễ dàng, đơn giản.

Khi sống

nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi khơng

được là mình thì cuộc sống ấy thật vô

nghĩa.



Tác giả muốn cổ vũ mọi người:

Phải

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

4. Đoạn kết:

a. Diễn biến của hành động kịch:

- Trương Ba trả lại xác cho anh hàng

- Trương Ba trả lại xác cho anh hàng

thịt, chấp nhận cái chết để linh hồn được

trong sạch và hóa thân vào các sự vật

thân thương, tồn tại vĩnh viễn bên cạnh

những người thân.

- Cuộc sống tuần hoàn theo quy luật

muôn đời.

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

b. Ý nghĩa đoạn kết:

-

-

Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem

Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem

lại âm hưởng thanh thoát cho một bi kịch

lạc quan.

(

Vẻ đẹp của tâm hồn có đời sống dài lâu

và bất tử so với thể xác

)

)

- Truyền đi thông điệp về niềm tin sự

chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp và

của cuộc sống đích thực.

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

III. TỔNG KẾT:

1. Chủ đề:

Qua đoạn trích và vở kịch, tác giả muốn gửi đến
người tiếp nhận bức thông điệp:

- Được sống làm người quý giá thật, nhưng được
sống đúng là mình, sống trọn vẹn với những giá trị
mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn.

- Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được
sống tự nhiên với sự hài hoà giữa thể xác và tâm
hồn, giữa hình thức bên ngoài và phẩm chất bên
trong.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

- Cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác
anh hàng thịt cho ta biết bi kịch gì của nhân vật
Trương Ba?

- Những người thân của Trương Ba có thái độ
như thế nào trước sự thay đổi của Trương Ba?
- Quyết định cuối cùng của Trương Ba khi gặp
Đế Thích là gì? Quyết định này thể hiện nhân
cách gì của nhân vật?

- Cảm nhận về đoạn kết của vở kịch?

</div>

Tiết 80: HỒN TRƯƠNG BA DA HÀNG THỊT ( T1) (Trích) -Lưu Quang Vũ-

<b>(Trích)</b>

<b>Lưu Quang Vũ</b>

:

- Trương Ba khơng chấp nhận lí lẽ đó và

thẳng thắn chỉ ra sai lầm của Đế Thích:

<i><b>“Ơng chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi </b></i>

<i><b>sống, nhưng sống như thế nào thì </b></i>

<i><b>ơng chẳng cần biết!”</b></i>

<b>b. Ý nghĩa màn đối thoại:</b>

- Con người là một thể thống nhất,

<b>hồn </b>

<b>và xác phải hài hịa. Khơng thể có một </b>

tâm hồn thanh cao trong một thân xác

phàm tục, tội lỗi.

<b>b. Ý nghĩa màn đối thoại:</b>

-

<b>Sống thực sự</b>

cho ra con người quả

<b>không hề dễ dàng, đơn giản.</b>

Khi sống

nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi khơng

được là mình thì cuộc sống ấy thật vô

nghĩa.



<b> Tác giả muốn cổ vũ mọi người:</b>

<i>Phải </i>

<b>4. Đoạn kết:</b>

<b>4. Đoạn kết:</b>

<b>a. Diễn biến của hành động kịch:</b>

<b>a. Diễn biến của hành động kịch:</b>

- Trương Ba trả lại xác cho anh hàng

<sub>- Trương Ba trả lại xác cho anh hàng </sub>

thịt, chấp nhận cái chết để linh hồn được

thịt, chấp nhận cái chết để linh hồn được

trong sạch và hóa thân vào các sự vật

trong sạch và hóa thân vào các sự vật

thân thương, tồn tại vĩnh viễn bên cạnh

thân thương, tồn tại vĩnh viễn bên cạnh

những người thân.

những người thân.

- Cuộc sống tuần hoàn theo quy luật

- Cuộc sống tuần hoàn theo quy luật

muôn đời.

<b>b. Ý nghĩa đoạn kết: </b>

<b>b. Ý nghĩa đoạn kết: </b>

-

<sub>- </sub>

Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem

<sub>Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem </sub>

lại âm hưởng thanh thoát cho một bi kịch

lại âm hưởng thanh thoát cho một bi kịch

lạc quan.

lạc quan.

(

(

<i>Vẻ đẹp của tâm hồn có đời sống dài lâu </i>

<i>Vẻ đẹp của tâm hồn có đời sống dài lâu </i>

<i>và bất tử so với thể xác</i>

<i>và bất tử so với thể xác</i>

)

<sub>)</sub>

- Truyền đi thông điệp về niềm tin sự

- Truyền đi thông điệp về niềm tin sự

chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp và

chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp và

của cuộc sống đích thực.

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về