Giáo án: Tin học 11 - Trường THPT Đa Phúc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . CHƯƠNG I MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ LẬP TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH Bài 1 : KHÁI NIỆM LẬP TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH I. Mục tiêu + Kiến thức:  Hiểu khả năng của ngôn ngữ lập trình bậc cao, phân biệt được với ngôn ngữ máy và hợp ngữ.  Hiểu ý nghĩa và nhiệm vụ của chương trình dịch. Phân biệt được biên dịch và thông dịch. + Thái độ: Ham muốn tìm hiểu các ngôn ngữ lập trình. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh + Giáo viên: + Học sinh: Đọc trước SGK, xem lại một số kiến thức Tin học lớp 10. III. Phương pháp: Diễn giải, đàm thoại, giải quyết tình huống có vấn đề. IV. Tiến trình bài học: Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình Hoạt động của học sinh. -Quan sát bài toán và trả lời câu hỏi. +Input: a, b +Output: x=-b/a, vô nghiệm, vô số nghiệm.. Hoạt động của giáo viên. -Cho bài toán sau: Kết luận nghiện của phương trình ax + b=0. + Hãy xác định Input, Output của bài toán trên. + Hãy xác định các bước để giải bài toán trên. +B1: Nhập a, b. B2: Nếu a<> 0 kết luận có nghiệm x=-b/a. B3: Nếu a=0 và b<>0, kết luận vô nghiệm. B4: Nếu a=0 và b=0, kết luận vô số nghiệm.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. -Hệ thống các bước này chúng ta gọi là thuật toán. Làm thế nào để máy tính điện tử có thể hiểu được thuật toán này ? Lop11.com. Ghi bảng Bài 1 KHÁI NIỆM LẬP TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THPT Đa Phúc -Dùng ngôn ngữ lập trình.. Giáo án: TIN HỌC 11  -Diễn giải: Hoạt động để diễn đạt một thuật toán thông qua một ngôn ngữ lập trình được gọi là lập trình. -Các em hãy cho biết khái niệm về lập trình ?. -Nghiên cứu nội dung trong SGK và trả lời câu hỏi +Lập trình là việc sử dụng cấu trúc dữ liệu và các lệnh của ngôn ngữ lập trình cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt các thao tác của thuật toán.. - Lập trình là việc sử dụng cấu trúc dữ liệu và các lệnh của ngôn ngữ lập trình cụ thể để mô tả dữ liệu và diễn đạt các thao tác của thuật toán.. - Kết quả của hoạt động lập trình ? + Được một chương trình.. -Ngôn ngữ lập trình gồm những loại nào ?. +Ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bâc cao.. -Theo các em chương trình được viết bằng ngôn ngữ bậc cao và chương trình được viết bằng ngôn ngữ máy khác nhau như thế nào ?. -Nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi. + Chương trình viết bằng ngôn ngữ máy có thể nạp trực tiếp vào bộ nhớ và thực hiện ngay. + Chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao phải được chuyển đổi thành chương trình trên ngôn ngữ lập máy thì mới thực hiện được.. -Phải sử dụng một chương trình dịch để chuyển đổi.. -Làm thế nào để chuyển một chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao sang ngôn ngữ máy ? -Vì sao không lập trình trên ngôn ngữ máy để khỏi mất công chuyển đổi khi lập trình với ngôn ngữ bậc cao. Ngôn ngữ bậc cao dễ viết, dễ hiểu. Ngôn ngữ máy khó viết.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11.  Hoạt động 2: Tìm hiểu hai loại chương trình dịch: thông dịch và biên dịch Hoạt động của học sinh. -Nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi: + Chương trình nguồn là chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao. + Chương trình đích là chương trình thực hiện chuyển đổi sang ngôn ngữ máy.. -Nghiên cứu SGK và trả lời câu hỏi: +Thông dịch: B1: Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh tiếp theo trong chương trình nguồn; B2: Chuyển lệnh đó thành ngôn ngữ máy B3: Thực hiện các câu lệnh vừa được chuyển đổi. +Biên dịch: B1: Duyệt, phát hiện lỗi, kiểm tra tính đúng đắn của các câu lệnh trong chương trình nguồn. B2: Dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ để sử dụng lại khi cần thiết. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Hoạt động của giáo viên -Theo các em đối với chương trình dịch: chương trình nào là chương trình nguồn và chương trình đích. Ghi bảng. -Nêu vấn đề: Em muốn giới thiệu về trường mình cho một người khách du lịch quốc tế biết tiếng Anh, có hai cách thực hiện: C1: Cần một người biết tiếng Anh dịch từng câu nói của em sang tiếng Anh cho người khách. Cách mày gọi lag thông dịch C2: Em soạn nội dung giới thiệu ra giấy và người phiên dịch dịch toàn bộ nội dung đó sang tiếng Anh rồi đọc cho khách nghe. Cách này gọi là biên dịch. Tương tự chương trình dịch có hai loại là thông dịch và biên dịch. -Các em hãy cho biết tiến trình -Chương trình dịch của thông dịch và biên dịch. gồm thông dịch và biên dịch. a) Thông dịch B1: Kiểm tra tính đúng đắn của câu lệnh tiếp theo trong chương trình nguồn; B2: Chuyển lệnh đó thành ngôn ngữ máy B3: Thực hiện các câu lệnh vừa được chuyển đổi. +Biên dịch: B1: Duyệt, phát hiện lỗi, kiểm tra tính đúng đắn của các câu lệnh trong chương trình Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11  nguồn. B2: Dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ để sử dụng lại khi cần thiết. Hoạt động 3: Củng cố kiến thức -Khái niệm lập trình và ngôn ngữ lập trình. -Các ngôn ngữ lập trình: ngôn ngữ máy, ngôn ngữ bậc cao, hợp ngữ. -Khái niệm chương trình dịch. -Thông dịch và biên dịch.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . Bài 2:. CÁC THÀNH PHẦN CỦA NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH. I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Biết ngôn ngữ lập trình có ba thành phần cơ bản là: Bảng chữ cái, cú pháp và ngữ nghĩa. hiểu được ba thành phần này - Biết một số khái niệm: Tên, tên chuẩn, tên dành riêng(từ khoá), hằng và biến. 2. Kỹ năng: - Phân biệt được ba thành phần:bảng chữ cái ,cú pháp và ngữ nghĩa - Phân biệt được tên, hằng và biến. biết đặt tên đúng 3. Tư duy và thái độ : -. Tư duy logic. -. Thái độ cẩn thận, chính xác. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh; 1. GV: Bảng phụ, phấn, thước. 2. HS: Đọc trước bài ở nhà III. Phương pháp. - Thuyết trình, vấn đáp, hoạt động nhóm IV.. Tiến trình bài học. Hoạt động 1: Các thành phần cơ bản HĐ CỦA HS HĐ CỦA GV GHI BẢNG HĐTP1:Dẫn dắt vào baì -Chữ cái - Để diễn tả một ngôn ngữ tự -Cú pháp nhiên ta cần phải biết những gì? -Ý nghĩa của điều cần diễn - Các ngôn ngữ lập trình nói tả. chung thường có chung một số thành phần như:Dùng những kí hiệu nào để viết chương trình, viết theo quy tắc nào? viết như vậy có ý nghĩa là gì? Mỗi ngôn ngữ lập Lắng nghe trình có một quy định riêng về những thành phần này. H ĐTP2: Giới thiệu bảng chữ cái GV treo bảng phụ 1 (SGK Trang 9). Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com. 1. Các thành phần cơ bản - Mỗi ngôn ngữ lập trình thường có ba thành phần cơ bản là: bảng chữ cái ,cú pháp và ngữ nghĩa..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THPT Đa Phúc. HS chú ý. Giáo án: TIN HỌC 11  - Bảng chữ cái trong ngôn ngữ lập trình khác nhau có sự khác nhau. Ví dụ bảng chữ cái trong a.Bảng chữ cái:Là tập ngôn ngữ lập trình C++ chỉ khác các kí hiệu dùng để viết pascal là sử dụng thêm các kí tự chương trình như dấu nháy kép(“), dấu sổ ngược(\), dấu chấm than(!). - HĐTP3: Giớ thiệu cú pháp. - Cú pháp ngôn ngữ lập trình khác nhau cũng khác nhau ngôn ngữ pascal dùng cặp từ BeginEnd để gộp nhiều lệnh thành một lệnh nhưng trong C++ dùng cặp kí hiệu {}. Ví dụ : Xét 2 biểu thức A+B (1) A,B là các số thực. b. Cú pháp I+J (2) với I,J là các số nguyên - Là bộ quy tắc để viết chương trình Hỏi HS: Về ngữ nghĩa 2 biểu thức trên có khác nhau không? HS lắng nghe - Mỗi nôn ngữ khác nhau cũng có ngữ nghĩa khác nhau c. Ngữ nghĩa Xác định ý nghĩa thao tác cần phải thực hiện, ứng Khác nhau: Dấu cộng trong với tổ hợp kí tự dựa vào (1) là cộng 2 số thực cong ngữ cảnh của nó. trong (2) là cộng trong 2 số nguyên. HS lắng nghe và ghi chép.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Tóm lại: - cú pháp cho biết cách viết một chương trình hợp lệ, còn ngữ nghĩa xác định ý nghĩa của các tổ hợp kí tự trong chương trình. - Các lỗi cú pháp được chương trình dịch phát hiện và thông báo cho người lập trình biết. chương trình không còn lỗi cú pháp thì mới có thể dịch sang ngôn ngữ máy. - Lỗi ngữ nghĩa được phát hiện khi chạy chương trình Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . Hoạt động 2: Giới thiệu Tên HĐ CỦA HS. Lắng nghe và ghi chép. HĐ CỦA GV GHI BẢNG - Trong các ngôn ngữ lập trình 2 Một số khái niệm a. Tên: nói chung,các đối tượng sử dụng trong chương trình đều - Mọi đối tượng trong chương trình phải đặt tên để tiện cho việc đều phải được đặt tên theo quy tắc sử dụng. Việc dặt tên trong của ngôn ngữ lập trình - Trong ngôn ngữ turbo pascal tên là các ngôn ngữ khác nhau là khác nhau,có ngôn ngữ phân một dãy liên tiếp không quá 127 kí biệt chữ hoa,chữ thường, có tự bao gồm: chữ số, chữ cái hoặc dấu gạch dướivà bắt đầu bằng chữ ngôn ngữ không phân biệt chữ hoa, chữ thường. cái hoặc gạch dưới - Ví dụ : Trong ngôn ngữ pascal + Các tên đúng: A, Bre1, -ten, . . . - Ngôn ngữ lập trình pascal + Các tên sai: a bc, 6hgf, x# y, .... không phân biệt chữ hoa chữ - Ngôn ngữ lập trình có 3 loại tên: tên thường nhưng một số ngôn dành riêng, tên chuẩn, tên do người ngữ lập trình khác(như C++) lập trình đặt. lại phân biệt chữ hoa, chữ *Tên dành riêng: Là những tên được thường ngôn ngữ lập trình quy định với ý nghĩa riêng xác định mà người lập trình không được dùng với ý nghĩa khác - Tên dành riêng được gọi là từ khoá - Ví dụ: một số tên dành riêng: - Trong pascal : program, uses, var, const, .... - Trong c++: main, include, if,... - * Tên chuẩn: là nhữnh tên được ngôn ngữ lập trình dùng với ý nghĩa nhất định nào đó. Trong các thư viện của ngôn ngữ lập trình. - Ví dụ : Một số tên chuẩn - Trong pascal: real, integer, char, ... - Trong c++: cin, count,... * Tên do người lập trình đặt: Được xác định bằng cách trước khi sử dụng, không được trùng với tên dành riêng. Hoạt động 3: Hằng và biến HĐ CỦA HS Lắng nghe. HĐ CỦA GV VG đưa ra ví dụ:Đẻ viết một chương trình giải phương trình bậc hai ta cần khai báo những tên sau: - a,b,c là ba tên dùng để lưu ba hệ số của phương trình. - - x1,x2 là hai tên dùng để lưu nghiệm ( nếu có).. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com. GHI BẢNG b. Hằng và biến * Hằng: Là đại lượng có giá trị không đổi trong quá trình thực hiện chương trình - Các ngôn ngữ lập trình thường có: + Hằng số học: số nguyên.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THPT Đa Phúc -. Giáo án: TIN HỌC 11  - Delta là tên dùng để lưu giá trị của delta. -. Lắng nghe. -. Biến là đối tượng sử dụng nhiều nhất trong khi viết chương trình. Biến là đại lượng có thể thay đổi được nên thường dùng để lưu trữ kết quả -. hoặc số thực + Hăng logic: Là cácgiá trị đúng hoặc sai Ví dụ ( bảng phụ 2:vd về hằng sgk trang 12) * Biến:Là đại lượng được đặt tên, dùng để lưu trữ gí trị và giá trị có thể được thay đổi trong quá trình thực hiện chương trình Biến phải khai báo trước khi sử dụng. C. Chú thích: - Trong khi viết chương trình có thể viết các chú thích cho chương trình. Chú thích không làm ảnh hưởng đến chương trình Trong pascal chú thích được đặt trong {} hoặc (* *) Trong C++ chú thích đặt trong: /* */. Hoạt động 4: Củng cố toàn bài: Giáo viên mở một chương trình pascal đơn giản có chứa các thành phần là các khái niệm của bài học, nếu không có máy thì sử dụng bảng phụ đẻ chỉ cho HS từng khái niệm trong chương trình.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . BÀI TẬP CHƯƠNG 1 I. Mục tiêu: 1. Về kiến thức: -. Biết có 3 lớp ngôn ngữ lập trình và các mức của ngôn ngữ lập trình: ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.. -. Biết vai trò của chương trình dịch.. -. Biết khái niệm biên dịch và thông dịch.. -. Biết các thành phần cơ bản của ngôn ngữ lập trình: bảng chữ cái, cú pháp và ngữ nghĩa.. -. Biết các thành phần cơ sở của Pascal: bảng chữ cái, tên, tên chuẩn, tên riêng (từ khóa), hằng và biến.. 2. Về kỹ năng: -. Biết viết hằng và tên đúng trong một ngôn ngữ lập trình cụ thể.. 3. Về tư duy và thái độ: -. Nhận thức được quá trình phát triển của ngôn ngữ lập trình gắn liền với quá trình phát triển của tin học nhằm giải các bài toán thực tiễn ngày càng phức tạp.. -. Ham muốn học một ngôn ngữ lập trình cụ thể để có khả năng giải các bài toán bằng máy tính điện tử.. II.. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:. 1. Giáo viên: chuẩn bị nội dung để giải bài tập cuối chương và một số câu hỏi trắc nghiệm của chương. 2. Học sinh:Ôn lại kiến thức của chương, chuẩn bị bài tập cuối chương. III. -. Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp. IV.. Tiến trình bài học:. 1. Ổn định lớp và kiểm tra sĩ số. 2. Kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình tiết dạy: Hoạt động của học sinh - Đọc yêu cầu của câu hỏi và bài tập cuối chương trang 13 SGK. - Suy nghĩ để đưa ra phương án trả lời. -. Suy nghĩ, trả lời câu hỏi.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Hoạt động của giáo viên - ĐVĐ: Trước khi giải bài tập trong SGK, các em tự ôn lại một số kiến thức mà chúng ta đã học ở các bài trước dựa trên yêu cầu của câu hỏi trang 13 SGK. - Đặt câu hỏi số 1: Tại sao người ta phải xây dựng các ngôn ngữ lập trình bậc cao? - Nhận xét, đánh giá và bổ. Lop11.com. Ghi bảng Bài: BÀI TẬP CHƯƠNG 1. 1. Câu 1: - Ngôn ngữ bậc cao gần với ngôn ngữ tự nhiên hơn, thuận tiện cho đông đảo người lập trình..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11  sung hướng dẫn cho học sinh trả lời câu hỏi số 1:. -. Suy nghĩ, trả lời câu hỏi. -. Đặt câu hỏi 2: Chương trình dịch là gì? Tại sao cần phải có chương trình dịch?. . -. Suy nghĩ, trả lời câu hỏi, cho ví dụ -. Đặt câu hỏi 3: Biên dịch và thông dịch khác nhau như thế nào? Phân tích câu trả lời của học sinh.. - Suy nghĩ, trả lời, giải thích từng câu hỏi, -. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Đặt câu hỏi 4: Hãy cho biết các điểm khác nhau giữa tên dành riêng và tên chuẩn? Gọi hs trả lời và cho ví dụ Phân tích câu trả lời của học sinh.. Lop11.com. -. Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao nói chung không phụ thuộc vào phần cứng máy tính và một chương trình có thể thực hiện trên nhiều máy tính khác nhau. - Chương trình viết bằng ngôn ngữ bậc cao dễ hiểu, dễ hiệu chỉnh và dễ nâng cấp. - Ngôn ngữ bậc cao cho phép làm việc với nhiều kiêu dữ liệu và cách tổ chức dữ liệu đa dạng, thuận tiện cho mô tả thuộc toán. 2. Câu 2: - Chương trình dịch là chương trình đặc biệt, có chức năng chuyển đổi chương trình được viết trên ngôn ngữ lập trình bậc cao thành chương trình thực hiện được trên máy tính cụ thể. Chương trình nguồn  Chương trình dịch  Chương trình đích 3. Câu 3: - Trình biên dịch: duyệt, kiểm tra, phát hiện lỗi, xác định chương trình nguồn có dịch được không? dịch toàn bộ chương trình nguồn thành một chương trình đích có thể thực hiện trên máy và có thể lưu trữ lại để sử dụng về sau khi cần thiết. - Trình thông dịch lần lượt dịch từng câu lệnh ra ngôn ngữ máy rồi thực hiện ngay câu lệnh vừa dịch được hoặc báo lỗi nếu không dịch được..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 -. -. a) b) c) d) e) f) g) h) i) -.  Đặt câu hỏi 5: Hãy tự viết ra 4. Câu 4: ba tên đúng theo quy tắc của - Tên dành riêng không Pascal được dùng khác với ý Gọi 3 học sinh lên bảng cho nghĩa đã xác định, tên ví dụ về tên do người lập chuẩn có thể dùng với ý nghĩa khác. trình đặt. Nhận xét, sửa chữa, góp ý. VD: Tên dành riêng trong Pascal: program, uses, const, type, var, begin, end. Tên chuẩn: trong Pascal abs, Đặt câu hỏi 6: Hãy cho biết integer. những biểu diễn nào dưới 5. Câu 5: Gợi ý: Trong đây không phải là biểu diễn Pascal tên (do người lập hằng trong Pascal và chỉ rõ trình đặt) được đặt tuân trong từng trường hợp: theo các quy tắc sau: 150.0 - Chỉ bao gồm chữ cái, –22 chữ số và dấu gạch dưới; 6,23 - Không bắt đầu bằng chữ số; ‘43’ A20 - Độ dài theo quy định của 1.06E-15 chương trình dịch (TP 4+6 không quá 127 kí tự, ‘C Free Pascal không quá ‘TRUE’ 255 kí tự). Nhận xét, giải thích - Tuy nhiên, không nên đặt tên quá dài hay quá ngắn mà nên đặt sao cho gợi ý nghĩa đối tượng mang tên đó. -Những biểu diễn sau đây không phải là hằng trong Pascal: 6,23 dấu phẩy phải thay bằng dấu chấm; A20 là tên chưa rõ giá trị; 4+6 là biểu thức hằng trong Pascal chuẩn cũng được coi là hằng trong Turbo Pascal; ‘TRUE’ là hằng xâu nhưng không là hằng lôgic.. Hoạt động: củng cố -Ôn lại các khái niệm, các tên -Chuẩn bị bài Cấu trúc chương trình.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . BÀI 3: CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH I - Mục tiêu. 1. Kiến thức. Biết được cấu trúc chung của một chương trình 2. Kỷ năng: Nhận biết từng phần cấu trúc 3. Tư duy – thái độ: Tư duy logic. II - Chuẩn bị. 1. Giáo viên : Máy tính, một số ví dụ minh hoạ. 2. Học sinh : SGK III – Phương pháp dạy học: - Đặt vấn đề hướng dẫn học sinh nắm bắt vấn đề - Hoạt động nhóm. IV - Tiến trình bài học Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ. Câu 1: Có mấy loại tên trong ngôn ngữ Pascal ?. Câu 2: Khái niệm hằng và biến ? Hoạt động 2: Cấu trúc chung. HĐ Giáo viên Cho học sinh đọc phần “ cấu trúc chung “ Hỏi: “ Cáu trúc chung gồm máy phần “ Yêu cầu học sinh đọc SGK phần khai báo. Sau đó trả lời câu hỏi. + Trong phần khai báo có những phần khai báo. HĐ Học sinh Tập hợp số tự nhiên,nguyên, hữu tỉ, thực. Đọc sách.. Hoạt động 3. Một số kiển dữ liệu chuẩn. Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách. Trả lời các câu hỏi sau: - Có bao nhiêu dữ liệu chuẩn - Có 4 kiểu : kiểu trong ngôn ngữ Pascal ? nguyên, thực, kí tự, - Trong ngôn ngữ Pascal, có lôgic. những kiểu nguyên nào - Có 4 loại : Byte, thương dùng, phạm vi biểu word, integer, logint diễn của mỗi loại. - Trong ngôn ngữ Pascal, có những kiểu thực nào thương - Có 2 loại: Real, extended.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Trình bày bảng Bài: CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH. Lop11.com. 1.khai báo tên chương trình -program <tên chương trình>; + Tên chương trình: dongườI lập trình tự đặt. +ví dụ: program vi_du; 2 . Khai báo thư viện uses <tên các thư viện>.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . dùng, phạm vi biểu diễn của mỗi loại.. + ví dụ: trong pascal uses crt; 3. khai báo hằng const <tên hằng=gía trị>; + ví dụ: N=100;. Cho học sinh đọc ví dụ đơn giản trong SGK (trang 19) Giải thích từng dòng lệnh Hoạt động 4 . Khai báo biến. Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách GK và cho biết vì sao phải khai báo biến ?. 4.khai báo biến var <danh sách biến>;. ĐỌC sách. Mọi biến dùng trong chương trình đều phải được khai báo tên biến và kiểu dữ liệu của biến. Tên biến dùng để xác lập quan hệ giữa biến với địa chỉ bộ nhớ nơi lưu giữ giá trị của biến.. Khai báo biến. Var <danh sách biến>:<kiểu dữ liệu>; +Danh sách biến: SGK (trang 19) +Kiểu dữ liệu : SGK (trang 19) Ví dụ: trong chương trình ta cần dùng biến a kiểu số nguyên, b kiểu số thực Var a : integer; b : real;. Cho ví dụ: Var x,y,z : Word; H: in teger; Yêu cầu học sinh cho ý kiến về ví dụ.. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Khai báo x,y,z đúng, H sai. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11.  Hoạt động 5 : Phần thân chương trình - ví dụ chương trình đơn giản Dãy lệnh trong phạm vi được xác định bởi cặp dấu hiệu mở đầu và kết thúc. Trong vd1:đâu là phần khai báo đâu là phần thân chương trình? Program vd1; là phần khai báo. Begin Write(‘chao cac ban’); End. là phần thân chương trình.. Hai chương trình cùng thực hiệnmột công việcnhưng viết bằng 2 ngôn ngữ khác nhau nên hệ thống các câu lệnh trong chương trình cũng khác nhau. Cho học sinh quan sát nhận xét 2 chương trình trong 2 ngôn ngữ khác nhau. Hoạt động 6: Củng cố. Xem có mấy loại kiểu dữ liệu chuẩn ? Cấu trúc khai báo biến ? BTVN: Mỗi em cho ví dụ về Khai báo biến ( hôm sau trả lời). Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com. Trong pascal: Thân chương trình có dạng: BEGIN [< Dãy lệnh>] END. Ví dụ chương trình đơn giản - Trong ngôn ngữ pascal: Program vd1; Begin Write(‘chao cac ban’); End. - Trong ngôn ngữ C++: #include <stdio.h> main() { pri ntf(“ chao các ban”); }.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . Bài 4: MỘT SỐ KIỂU DỮ LIỆU CHUẨN Bài 5: KHAI BÁO BIẾN I - Mục tiêu. 1. Kiến thức. Biết được một số kiểu dữ liệu chuẩn Cách khai báo biến. 2. Kỷ năng: Xác định được kiểu khai báo của dữ liệu Khai báo biến đúng cấu trúc. 3. Tư duy – thái độ: Tư duy logic. II - Chuẩn bị. 3. Giáo viên : Máy tính, một số ví dụ minh hoạ. 4. Học sinh : SGK III – Phương pháp dạy học: Đặt vấn đề hướng dẫn học sinh nắm bắt vấn đề Hoạt động nhóm. IV - Tiến trình bài học Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ Câu 1: Nêu cấu trúc chung của một chương trình. Câu 2: Nêu cấu trúc của các phần khai báo: tên chương trình, hằng, thư viện Hoạt động 2: Đặt vấn đề. HĐ GIÁO VIÊN Trong toán học để thực hiện được tính toán cần phải có các tập số. Đó là các tập số nào ? Trong lập trình Pascal cũng có các tập hợp, mỗi tập hợp có 1 giới hạn nhất định.. HĐ HỌC SINH Tập hợp số tự nhiên,nguyên, hữu tỉ, thực. Đọc sách.. Hoạt động 3. Một số kiển dữ liệu chuẩn. Yêu cầu học sinh nghiên cứu sách. Trả lời các câu hỏi sau: Có bao nhiêu dữ liệu Có 4 kiểu : kiểu chuẩn trong ngôn ngữ Pascal ? nguyên, thực, kí tự, lôgic. Trong ngôn ngữ Pascal, Có 4 loại : Byte, word, có những kiểu nguyên nào integer, logint. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. GHI BẢNG. Lop11.com. SGK SGK.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . thương dùng, phạm vi biểu diễn của mỗi loại. Trong ngôn ngữ Pascal, - Có 2 loại: Real, extended. có những kiểu thực nào thương dùng, phạm vi biểu diễn của mỗi loại. Cho học sinh đọc ví dụ đơn Đọc sách. giản trong SGK. Giải thích từng dòng lệnh Hoạt động 4 . Khai báo biến. Yêu cầu học sinh nghiên ĐỌC sách. cứu sách GK và cho biết Mọi biến dùng trong vì sao phải khai báo biến chương trình đều phải được khai báo tên biến ? và kiểu dữ liệu của biến. Tên biến dùng để xác lập quan hệ giữa biến với địa chỉ bộ nhớ nơi lưu giữ giá trị của biến. Cho ví dụ: Khai báo x,y,z đúng, H Var x,y,z : Word; sai H: in teger; Yêu cầu học sinh cho ý kiến về ví dụ. Hoạt động 5: Củng cố. Cấu trúc khai báo biến ? BTVN. Mỗi em cho ví dụ về Khai báo biến ( hôm sau trả lời).. Lop11.com. SGK. Khai báo biến. Var <danh sách biến> :<kiểu dữ liệu>;  Danh sách biến: SGK  Kiểu dữ liệu : SGK Ví dụ: trong chương trình ta cần dùng biến a kiểu số nguyên, b kiểu số thực Var a : integer; b : real;. Xem có mấy loại kiểu dữ liệu chuẩn ?. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. SGK.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . Bài 6:. PHÉP TOÁN - BIỂU THỨC - CÂU LỆNH GÁN. I / Mục tiêu dạy học: 1. Kiến thức : - Biết được các phép toán thông dụng trong NNLT - Biết cách diễn đạt một biểu thức trong NNLT - Biết được chức năng của lệnh gán và cấu trúc của nó - Nắm vững một số hàm chuẩn thông dụng trong NNLT Pascal. 2. Kỹ năng: - Nhận biết được các phép toán để xây dựng biểu thức cho hợp lý. - Sử dụng được một số lệnh gán khi viết chương trình đơn giản. 3. Tư duy và thái độ : - Phát triển tư duy lôgic, linh hoạt, có tính sáng tạo - Biết thể hiện về tính cẩn thận chính xác trong tính toán cũng như lập luận II/ Chuẩn bị của GV & HS: * Giáo viên: - SGK, các tranh liên quan đến bài học. - Máy vi tính * Học sinh: -Xem trước SGK III/ Phương pháp: IV/ Tiến trình bài học: 1. Họat động 1: a) Mục tiêu: HS biết được tên và ký hiệu các phép toán, biết cách sử dụng các phép toán đối với mỗi kiểu dữ liệu. b) Nội dung: + Phép toán số học: + , - , *, / , DIV, MOD. + Phép toán quan hệ: <, <=, > , >=, =, < > , giá trị logic (true hoặc false) + Phép toán lôgic: NOT , OR , AND. Hoạt động GV. Hoạt động HS. Ghi bảng. Khi viết chương trình ta phải sử dụng các phép toán, phép so sánh để đưa ra quyết định xem và làm việc gì? và một chương trình ta viết như thế nào ?. Chú ý lắng nghe. * NNLT nào cũng sử dụng đến phép toán, câu lệnh gán và biểu thức, các khái niệm này chỉ được xét trong NNLT Pascal.. Tất cả các ngôn ngữ có sử dụng. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . một cách giống nhau hay không. - Toán học có những phép toán nào? - Các phép toán đó có dùng trong NNLT hay không?. 1. Phép toán: NNLT Pascal sử dụng một số phép toán như sau:. + Một số phép toán dùng được và một số phép toán phải sử dụng từ các phép tóan khác . - Ghi một số phép toán lên bảng.. + Số nguyên: + , - , *, / , DIV, MOD. Suy nghĩ và đưa ra một số phép toán thường dùng:. + Số thực: + , - , *, / , Phép cộng, trừ, nhân, chia ... + Phép toán quan hệ: <, <=, > - Phép DIV, MOD được sử , >=, =, < > . dụng cho kiểu dữ liệu nào? Nghiên cứu SGK và cho + Phép toán logic: AND, OR, - Kết quả của phép toán quan hệ biết các nhóm phép toán NOT. thuộc kiểu dữ liệu nào? - Chỉ được sử dụng cho kiểu số nguyên. - Kiểu logic. Hoạt động 2: Tìm hiểu biểu thức: a) Mục tiêu: HS cần biết về khái niệm biểu thức số học, biểu thức quan hệ, biểu thức logic và một số hàm số học. b) Nội dung: - Biểu thức số học nhận được từ hằng số, biến số và hàm số liên kết. - Nắm bắt được tuần tự các bước khi thực hiện biểu thức số học. - Biểu thức logic được cấu thành từ các biểu thức quan hệ. Hoạt động GV. Hoạt động HS. Ghi bảng. - Trong toán học biểu thức là gì ?. - Suy nghĩ và đưa ra khái niệm. 2. Biểu thức số học:. - Trong tin học khái niệm về biểu thức trong lập trình ? - Cách viết các biểu thức trong lập trình có giống cách viết trong toán học hay không ?. - Dùng dấu ( ) để qui định trình tự tính toán. VD: ( SGK - 25). - Treo tranh có chứa các biểu. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. - Là một dãy các phép toán + , - , *, / , DIV, MOD từ hằng biến kiểu số và các hàm.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . thức toán học lên bảng. Yêu cầu: HS sử dụng các phép toán số học hãy biểu diễn các biểu thức toán học thành biểu thức trong NNLT.. * Chú ý : - Quan sát tranh và trả lời :. + Trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau.. 4x - 2y 1 x+ x y. abc 2a c b. 4*x-2*y -. b c ac 2. - Trong toán học ta đã làm quen với một số hàm số học, hãy kể tên? - Muốn tính ax2 + 1 ta viết thế nào? - Muốn tính x , làm thế nào?. Thứ tự thực hiện các phép toán:. + Nhân, chia, chia nguyên, chia lấy dư trước, cộng, trừ sau.. x+1/(x-y). ((a+b+c)/((2*a /b)+c)) (b*b-c)/a*c. 3. Hàm số học chuẩn:. - Hàm trị tuyệt đối, hàm căn bậc 2, hàm sin .... Tên hàm (đối số). x , sinx ... ta. - HS trả lời: 2*x*x+1 Tính các giá trị đó một cách đơn giản người ta đã xây dựng sẵn một số đơn vị chương trình - HS chưa trả lời được trong các thư viện chương trình giúp người lập trình tính toán nhanh hơn.. Cách viết cho một số hàm số học chuẩn :. + Đối số là một hay nhiều biểu thức số học đặt trong dấu ngoặc ( ) sau tên hàm . VD: (SGK - 26).. - Treo tranh chứa bảng một số hàm chuẩn. Yêu cầu: Học sinh điền thêm một số thông tin với các chức năng của hàm. - Cho biểu thức:. Nghiên cứu SGK - 26 và quan sát tranh vẽ, lên bảng điền tranh. Hãy biểu diễn biểu thức toán trong biểu thức trong NNLT. -Trong lập trình ta phải so sánh 2 giá trị nào đó trước khi thực hiện lệnh bằng cách sử dụng biểu thức quan hệ . Biểu thức quan hệ còn gọi là biểu thức so. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. 4. Biểu thức quan hệ: - Suy nghĩ và trả lời:. Cấu trúc chung:. <BT1> < phép toán quan hệ > (abs(x)-sqrt(2*x+1)/(x* x- <BT2>. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THPT Đa Phúc. Giáo án: TIN HỌC 11 . sánh được dùng để so sánh 2 giá 1) trị đúng hoặc sai.. + trong đó BT1 và BT2 phải cùng kiểu.. - Cho một ví dụ về biểu thức quan hệ. + Kết quả của biểu thức quan hệ là TRUE hoặc FALSE.. - Kết quả mà phép toán quan hệ thuộc kiểu dữ liệu nào đã học?. VD: - 5 > 2. -Biểu thức logic là biểu thức quan hệ được liên kết với nhau bởi phép toán logic - Hãy quan sát ví dụ về biểu thức logic sau: 2< x  8. 5. Biểu thức logic. - Trả lời: x + y < 2* x*y. - Kiểu logic. - Biểu thức logic đơn gảin là hằng hoặc biến logic. - Dùng để liên kết nhiều biểu thức quan hệ lại với nhau. VD: ( SGK - 28). Trong Pascal cần phải tách thành 2 < x và x  8 như thế nào ? - Lắng nghe, theo dõi sự sự dẫn dắt của Gv để trả lời .. - Kết hợp SGK, trả lời: (2< x) and (x<=8 ) Hoạt động 3: Tìm hiểu lệnh gán. a) Mục tiêu: HS biết đọc chức năng cấu trúc chung của lệnh gán trong NN Pascal, viết lệnh đúng khi lập trình. b) Nội dung: - Lệnh gán dùng để tính giá trị một biểu thức và chuyển nó vào một biến. - Cấu trúc: Tên biến:= biểu thức Hoạt động GV. Hoạt động HS. Ghi bảng. Mỗi NNLT có cách viết lệnh gán khác nhau, chẳng hạn như trong Pascal có lệnh gán sau:. - Quan sát ví dụ và suy nghĩ để trả lời.. 6. Câu lệnh gán.. i:=8+1 - Giải thích: Lấy 8 cộng với 1, đem kết quả đặt vào i , ta được. Gv : Nguyễn Đức Thịnh. Lop11.com. - Lệnh gán là cấu trúc cơ bản của mọi NNLT, thường dùng để gán gái trị cho biến..

<span class='text_page_counter'>(21)</span>