Bài soạn SKKN những định hướng để hình thành nề nếp học tập cho HS tiểu học

PHẦN I
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Năm học 2007 - 2008, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 1.
Xuất phát từ đặc điểm tình hình lớp nói riêng: lớp học đa số học sinh
không qua mẫu giáo, nề nếp cần phải uốn nắn nhiều, ý thức tự giác chưa cao,
nhiều gia đình hoàn cảnh éo le dẫn đến các em chưa xây dựng - chưa xác định
được cho mình một hướng đi đúng trong học tập và kỉ luật, còn rất tự do đồng
thời kết hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi lớp 1 lần đầu tiên cắp sách tới
trường, rất ngây thơ lại lạ trường lạ lớp, bạn bè chưa quen…
Lần đầu tiên cắp sách đến trường với bao bỡ ngỡ, chắc chắn rằng cả cha
mẹ, thầy cô cũng như chính bản thân mình, các em đều rất mong mình học được
nhiều, biết được nhiều, bởi vì:
“Cái tháp cao nào cũng xây từ mặt đất”.
Dù người lớn chúng ta mong mỏi ở trẻ những điều hết sức sơ đẳng:
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, ngủ, biết học hành là ngoan”
Nhưng những cái “biết” ấy luôn phải nằm trong khuôn khổ được xã hội
cho phép. Tất cả chúng ta không ai có thể tự ý đi ra ngoài những nguyên tắc cơ
bản của cuộc sống. Trẻ em lại càng không thể. Tương lai, sự trường tồn và phát
triển của mỗi đất nước, mỗi dân tộc luôn phụ thuộc vào thế hệ trẻ:
“Con trẻ là cái mầm, cái búp của cả dân tộc. Con trẻ có được nuôi dưỡng,
giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới có thể tự cường tự lập.”
(Trích “Trẻ em Việt Nam”- Hồ Chí Minh 1942 ).
Chính vì lý do đó, ở bất kỳ giai đoạn cách mạng nào, Đảng và Nhà nước
ta đều giành sự quan tâm đặc biệt chu đáo cho trẻ thơ.
Với truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thấm nhuần lời dạy của chủ tịch Hồ
Chí Minh:

1
“Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”

Nhà nước và nhân dân ta luôn quan tâm việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em,
coi đây là sự nghiệp cao quý, là trách nhiệm to lớn đối với thế hệ tương lai, đối
với tiền đề của dân tộc và của đất nước.
Là người giáo viên dưới mái trường xã hội chủ nghĩa, hơn ai hết chúng ta
phải thấy được trọng trách của mình trong sự nghiệp trồng người. Làm sao cho
học sinh yêu thích học tập cũng như hăng hái tham gia các hoạt động tập thể,
sao cho các em cảm thấy trường học là ngôi nhà thứ hai của mình và mỗi ngày
đến trường của các em thực sự là một ngày vui...
Muốn vậy các em cần được hình thành từng bước trong mọi hoạt động ở
lớp, từ nề nếp học tập, ý thức kỷ luật, thái độ giao tiếp với thầy cô, bạn bè, trong
gia đình và ngoài xã hội...rất nhiều điều cần quan tâm mà mảng học tập là một
mảng lớn trong giai đoạn các em đang ngồi trên ghế nhà trường. Vì chưa có định
hướng cụ thể nên các em còn rất nhiều sai sót. Chính vì vậy, muốn cho các em
có nề nếp trong học tập cũng như trong sinh hoạt, biết ngăn nắp, gọn gàng, khoa
học trong từng hoạt động, người giáo viên phải uốn nắn, rèn giũa cho các em
ngay từ khi bước chân vào ngưỡng cửa nhà trường. Nếu ngay từ lớp một được
rèn nề nếp trong học tập một cách nghiêm túc và có hiệu quả thì ở các lớp sau
các em cũng sẽ là những học sinh có nề nếp học tập tốt, tạo bước đi vững chắc
cho các em trong việc học tập ở các lớp trên và tạo tiền đề cho việc rèn luyện,
phấn đấu thành người công dân có ích cho đất nước sau này – những con người
có trình độ văn hóa, khoa học, nhanh nhẹn, nhạy bén đáp ứng với sự phát triển
của xã hội, của khoa học tiên tiến trong thế kỷ 21.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài:
“Những định hướng để hình thành
nề nếp học tập cho học sinh lớp 1”.
*********

2
PHẦN II
NỘI DUNG ĐỀ TÀI

A – NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT
1. Rèn nề nếp học tập trên lớp:
* Khi bắt đầu cắp sách đến trường, hầu hết các em đều chưa có ý thức về
nề nếp trong học tập. Mọi môn học đối với các em là hoàn toàn mới mẻ, khác
hẳn với ở lớp mẫu giáo, gây nhiều lúng túng cho các em trong mỗi giờ học ví dụ
như việc sử dụng đúng sách, vở, đồ dùng học tập cho từng môn học; hay lấy
được sách rồi lại loay hoay với việc tìm bài học...
* Đến lớp học sinh được rèn nhiều kĩ năng như nghe, nói, đọc, viết. Tất cả
các kĩ năng đó được rèn luyện thường xuyên trở thành thói quen, thành nề nếp
trong học tập.
Ví dụ: trong giờ học vần, học sinh khi nào phát âm, đánh vần, khi nào đọc
trơn, phân tích tiếng hay luyện nói đều theo hiệu lệnh của giáo viên:
- Khi đánh vần, đọc trơn, giáo viên chỉ từng chữ ghi âm hay cả tiếng, từ.
- Khi phân tích, giáo viên đặt ngang thước dưới tiếng hay từ cần phân
tích. Học sinh thực hành theo dãy, theo nhóm v.v...
Tất cả những việc ấy đều cần có một nề nếp tốt nếu không sẽ ảnh hưởng
tới chất lượng học tập của một giờ học.
Trên thực tế khi đi học rất nhiều em còn thiếu sách vở đồ dùng: giờ toán
quên vở bài tập; giờ học vần, tập đọc quên sách Tiếng Việt; giờ viết không có
bút... cá biệt có em không mang cả cặp sách vì sáng ra dậy muộn, gia đình quên
nhắc nhở v.v... vì vậy, các em không hoạt động học tập cùng các bạn làm ảnh
hưởng đến không khí học tập của cả lớp. Do đó, cần hình thành nề nếp học tập,
tạo thói quen cho học sinh giờ nào việc nấy là việc làm cần thiết không thể thiếu
được.

3
* Trong những giờ học tập trên lớp, để đảm bảo không khí “học mà vui,
vui mà học”, giáo viên cần hướng cho học sinh có nếp giơ tay phát biểu ý kiến,
nếp chăm chú nghe giảng hay ý thức tham gia các trò chơi học tập v.v...
Việc này cần có định hướng vì tâm lý lứa tuổi còn nhỏ lại chưa bao giờ

được uốn nắn trong việc học tập nên khi giáo viên hỏi, các em thường trả lời tự
do lúc giáo viên chưa cho phép hoặc có em đã biết giơ tay xin phát biểu, nhưng
chưa đúng cách.
Chính vì vậy tôi thấy rằng: để dạy một tiết học đủ thời gian 35 phút có
chất lượng và đảm bảo được không khí học tập của lớp thì phải đưa các em vào
nề nếp học tập ngay từ đầu năm học.
2. Rèn nếp học tập ở nhà:
Rèn nếp học tập ở nhà là một phần rất quan trọng trong vấn đề hình thành
nề nếp học tập cho học sinh lớp một.
Hiện nay, tuy học sinh lớp một đã được học 2 buổi/ ngày, toàn bộ phần
bài làm, bài học được giáo viên hướng dẫn và hoàn thành ngay trên lớp nhưng
vẫn cần rèn cho các em có nề nếp buổi tối về nhà biết ngồi vào góc học tập của
mình, để đọc lại phần bài vừa học trong ngày và cùng với sự hướng dẫn của bố
mẹ, tự soạn sách vở và đồ dùng học tập cho ngày hôm sau.
Hàng ngày thực hiện đều đặn như vậy đồng thời với việc sáng sáng trong
giờ truy bài các cán bộ lớp sẽ kiểm tra sự chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập của
từng bạn để báo cáo cô giáo kịp thời nhắc nhở những bạn còn vi phạm, sai, thiếu
đồ dùng học tập hay chưa chuẩn bị tốt bài. Lâu dần các em sẽ có thói quen về nề
nếp học tập ở nhà và sang học kỳ 2 các em có thể tự giác ngồi vào bàn học
không cần sự nhắc nhở của bố mẹ cũng như tự soạn lấy sách vở và đồ dùng học
tập cho mình.
Như vậy nề nếp học ở nhà rất cần thiết và có lợi cho các em khi học ở các
lớp sau. (Tất cả những điều này tôi đã thống nhất với cha mẹ học sinh qua buổi
họp phụ huynh đầu năm).

4
3. Rèn nếp giữ gìn sách vở đồ dùng học tập:
“Nét chữ nết người”
hay:
“Chữ đẹp là tính nết

Của những người trò ngoan”
Chúng ta đều biết điều đó và thường một người học sinh giỏi , ngoan bao
giờ sách vở đồ dùng học tập cũng đầy đủ, ngăn nắp, sách vở được giữ gìn cẩn
thận, không quăn mép, quyển vở ngay ngắn, sạch đẹp...
Rèn nếp giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập cũng là một trong những việc
quan trọng trong việc dạy dỗ các em.
Các em chưa thực sự có ý thức trong việc giữ gìn sách vở đồ dùng học
tập. Nhiều em quyển sách còn chưa được bọc cẩn thận dẫn đến rách bìa, bong
trang, quyển vở quăn mép…Đồ dùng học tập tuy có nhưng vì chưa cẩn thận nên
hay hỏng hoặc mất…
Như vậy việc giữ gìn sách vở đồ dùng học tập cũng ảnh hưởng tới chất
lượng học và nề nếp học tập.
Ngay trong từng tiết học, nề nếp học tập cũng ảnh hưởng tới việc giữ gìn
sách vở đồ dùng học tập, cụ thể là học sinh cần có đầy đủ sách vở đồ dùng học
tập của từng môn, thực hiện giờ nào việc nấy theo hướng dẫn của giáo viên, có
nếp khi sử dụng sách vở, cách giơ tay phát biểu, cách đặt tay khi viết để sách vở
không bị quăn mép…
Như vậy, học sinh có giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập tốt thì mới luôn
có đầy đủ sách vở và đồ dùng học tập phục vụ cho tiết học. Ngược lại nề nếp
học tập trong mỗi tiết học cũng giúp học sinh có ý thức và thói quen trong việc
giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập.
Thực tế là học sinh lớp một ở độ tuổi 6 tuổi, các em còn non nớt, lần đầu
tiên cắp sách tới trường còn nhiều bỡ ngỡ. Hơn nữa đa số các em được bố mẹ
chiều chuộng, ví dụ: còn bế đi học, dỗ dành con vào lớp…Các em chưa có tính
tự lập trong học tập. Việc đi học và học tập cơ bản phụ thuộc vào bố mẹ, ví dụ :

5
Bố mẹ soạn đồ dùng sách vở, thậm chí bài về nhà cũng làm hộ cho con. Còn
những gia đình không quan tâm thì: sách vở và đồ dùng học tập của các em luôn
thiếu. Như vậy vậy sẽ ảnh hưởng tới chất lượng học tập trên lớp, kết quả kém,

đồng thời làm nề nếp không khí học tập của lớp cũng lộn xộn…Từ cơ sở thực tế
và những vấn đề cần thiết đã nêu để xây dựng cho học sinh lớp một có được nề
nếp học tập tốt, tôi nhận thấy rằng giáo viên phải kết hợp với cha mẹ học sinh
kiên trì và thường xuyên uốn nắn, nghiêm túc và thực hiện tốt yêu cầu do giáo
viên hay cha mẹ đưa ra khi hướng dẫn các em học tập và tôi đã đề ra phương
hướng giải quyết như sau:
B – PHƯƠNG HƯỚNG GIẢI QUYẾT:
Để các em có sự chuyển biến nếp học tập tốt hơn lên trong từng tuần,
từng tháng và hết học kỳ 1 các em phải có nếp học tốt, nếp học đó phải trở thành
kỹ năng của các em, ở lớp cô không phải nhắc mà các em vẫn thực hiện tốt, ở
nhà tự giác ngồi học. Cuối năm vẫn duy trì được nếp đó và tiếp các năm sau các
em vẫn thực hiện tốt.
Giáo viên cần chú ý xác định rõ học lực và hoàn cảnh từng em, đề ra yêu
cầu cụ thể, có hướng giúp đỡ học sinh cá biệt.
Rèn nếp trong từng môn, từng ngày, từng tuần, hàng tháng (nếu các em
chưa thực sự có ý thức - phải sửa nắn kịp thời). Tuy nhiên, trong từng tiết học
mục đích của giáo viên là đảm bảo chất lượng dạy và học - học sinh thực sự học
mà vui, vui mà học, không khí học tập không căng thẳng mà sôi nổi, vui trong
sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh phải có nề nếp trong học tập của từng
môn.
Do vậy người giáo viên phải thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy,
gây hứng thú học tập cho học sinh để việc học tập trở thành niềm vui tạo không
khí học tập phấn khởi hăng say cho học sinh. Có như vậy các em mới có hứng

6
thú trong học tập, đồng thời giáo viên vẫn đảm bảo việc duy trì nề nếp cho học
sinh trong học tập.
Từ các phương hướng và mục đích trên tôi tiến hành bằng các biện pháp
cụ thể như sau:

7
C – BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
1. Đối với giáo viên chủ nhiệm:
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh kỹ càng tỉ mỉ ngay từ đầu.
- Bước vào học lớp một, các em chưa viết được nên đầu năm học tôi phát
cho các em một thời khoá biểu, hướng dẫn các em mang về dán ở góc học tập.
Tại lớp trong từng môn học tôi hướng dẫn kỹ càng về sách vở, đồ dùng học tập
cho từng môn.Các em có thể nhận biết các loại sách vở qua bìa của sách và nội
dung bài học của từng ngày. Đồ dùng học tập của các em tôi yêu cầu (trong học
kỳ1) mỗi em có hai bút chì đã gọt đầu, tẩy, thước, bộ đồ dùng học toán và Tiếng
Việt, đến giữa học kỳ 1 có thêm 2 bút mực, khăn lau bút.
Đồng thời qua buổi họp phụ huynh đầu năm tôi nêu yêu cầu kết hợp giữa
giáo viên ở lớp và phụ huynh ở nhà trong việc hướng dẫn các em chuẩn bị sách
vở, dụng cụ học tập cho buổi học hôm sau.
Ví dụ: Thứ hai có: Học vần; Đạo đức; Hướng dẫn tự học thì học sinh
phải mang đủ:
+ Sách Tiếng Việt
+ Bộ thực hành Tiếng Việt.
+ Vở bài tập Tiếng Việt in
+ Hộp bút.
+ Vở luyện viết.
+ Vở thực hành Đạo đức.
+ Bảng con + phấn.

8