Giáo án Luyện từ và câu lớp 5 - Tiết 13: Từ nhiều nghĩa - Trương Tiến Đạt - Trường Tiểu học "C" Mỹ Đức

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Lớp 5B Trương Tiến Đạt Trường Tiểu học "C" Mỹ Đức -------------------------------------------------------------------------------------------------------------Tuaàn 7 KẾ HOẠCH BAØI HỌC KTKN : 15 Tieát 13 Thứ ba, ngày 22 tháng 9 năm 2009 SGK : 66 Môn : Luyện từ & câu. Từ nhiều nghĩa I. MUÏC ÑÍCH YEÂU CAÀU - Nắm được kiến thức sơ giản về từ nhiều nghĩa ( ND ghi nhớ). - Nhận biết được từ mang nghĩa gốc, từ mang nghĩa chuyển trong các câu văn có dùng từ nhiều nghĩa ( BT1, mục III) ; tìm được ví dụ về sự chuyển nghĩa của 3 trong số 5 từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật ( BT2). * Làm được toàn bộ BT2 ( mục III). II. CHUAÅN BÒ: - Phieáu hoïc taäp III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU: HOẠT ĐỘNG DẠY HOẠT ĐỘNG HỌC - 3HS leân baûng A. KTBC: - 3 HS lên bảng đặt câu với cặp từ đồng âm mà em bieát. Nhaän xeùt - chaám ñieåm B. BAØI MỚI: 1. Giới thiệu bài : - Neâu muïc tieâu 2. Phaàn nhaän xeùt : Bài tập 1: Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ - HS đọc yêu cầu và nội dung. - 2 HS ngồi cùng bàn trao đổi. ở cột A : - Phaùt bieåu yù kieán - Laøm vieäc theo nhoùm ñoâi. Giải đáp : Răng - b ; mũi - c ; tai - a - Nhaän xeùt - keát luaän. Bài tập 2: Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ - 3 HS tiếp nối nhau phát biểu. + Răng của chiếc cào không dùng để sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1 ? - Trao đổi theo cặp. nhai như răng của người và động vật được. + Mũi thuyền không dùng để ngửi được. + Tai của cái ấm không dùng để nghe được như tai người. Kết luận : Những nghĩa này hình thành trên cơ - Nhiều HS lặp lại sở nghĩa gốc của các từ răng, mũi, tai. Ta gọi đó là nghĩa chuyển ( của từ nhiều nghĩa ). Bài tập 3 : Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài - HS đọc yêu cầu và nội dung. - HS thaûo luaän . 1 vaø baøi 2 coù gì gioáng nhau ?. GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Lớp 5B Trương Tiến Đạt Trường Tiểu học "C" Mỹ Đức -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HS trao đổi theo cặp. - 3 HS phaùt bieåu. + Răng : đều chỉ vật nhọn, sắc sắp đều thaønh haøng. + Mũi cũng chỉ bộ phận đều có đầu nhọn - Nghĩa gốc và nghĩa chuyển bao giờ cũng có nhô ra phía trước. moái quan heä. + Tai chỉ bộ phận mọc ở hai bên chìa ra như tai người. - HS trả lời * Nghĩa của từ đồng âm thì khác hẳn nhau. Nghĩa của từ nhiều nghĩa thì bao giờ cũng có mối liên hệ - vừa khác vừa giống nhau. Nhờ biết tạo ra từ nhiều nghĩa từ một nghĩa gốc, tiếng Việt trở nên hết sức phong phú. - 3 HS đọc ghi nhớ 3. Ghi nhớ: - Nhắc lại nội dung ghi nhớ. - Laáy VD. 4. Luyeän taäp: Bài tập 1 : Trong những câu nào, các từ mắt, - đọc yêu cầu chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu a - mắt ; b - chân ; c - đầu a. Đôi mắt của bé mở to. naøo, chuùng mang nghóa chuyeån ? Quả na mở mắt - Xác định từ nhiều nghĩa trong từng câu. b. Lòng ta vẫn vững như kiền ba chân. - Thaûo luaän nhoùm ñoâi. Beù ñau chaân - Gạch một gạch dưới các từ mang nghĩa gốc, c. Khi viết, em đừng ngoẹo đầu. gạch hai gạch dưới các từ mang nghĩa chuyển. Nước suối đầu nguồn rất trong. Bài tập 2: Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và - HS thảo luận nhóm 4. động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một - Báo cáo kết quả số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau : - Viết vào vở + lưỡi : lưỡi liềm, lưỡi hái, lưỡi cày, lưỡi lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng. lê, lưỡi gươm, lưỡi búa, ... - HS chỉ tìm 3 trong số 5 từ. - GV KL các từ đúng. + mieäng : mieäng baùt, mieäng huõ, mieäng bình, mieäng tuùi, mieäng hoá, ... + coå : coå chai, coå bình, coå tay, ... + tay : tay aùo, tay quay, tay boùng baøn, ... + lưng : lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời, lưng dê, ... IV. CUÛNG COÁ – DAËN DOØ: - Thế nào là từ nhiều nghĩa ? - Nhaän xeùt tieát hoïc -Về học thuộc ghi nhớ DUYEÄT : GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Lớp 5B Trương Tiến Đạt Trường Tiểu học "C" Mỹ Đức -------------------------------------------------------------------------------------------------------------................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ..................... GiaoAnTieuHoc.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>