Giáo án môn Ngữ văn lớp 10 (cơ bản) - Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 26/9/200 TiÕt theo PPCT: 11.12 A. Môc tiªu bµi häc:. truyện an dương vương vµ mÞ ch©u- träng thuû ------------------------------------. - N¾m ®­îc mét vµi nÐt c¬ b¶n vÒ truyÒn thuyÕt . BiÕt c¸ch tãm t¾t t¸c phÈm. - Rèn kĩ năng đọc- hiểu: Vai trò của ADVương trong sự nghiệp giữ nước. - Hiểu được một số nét đặc sắc về nghệ thuật của truyền thuyết được thể hiện sinh động qua tác phẩm. D.tiÕn tr×nh d¹y häc. Các bước lên lớp: KiÓm tra bµi cò: Giíi thiÖu bµi míi: Xưa nay thắng lợi mà dựa vào vũ khí đơn thuần, khiến con người sinh ra lơ là, chủ quan, mất cảnh giác. Thất bại cay đắng làm cho kẻ thù nảy sinh những mưu sâu, kế độc. Đấy cũng là nguyên nhân trả lời câu hỏi Vì sao An Dương Vương mất nước. để thấy rõ, chúng ta tìm hiểu truyền thuyết " An Dương Vương và Mị Ch©u- Träng Thuû " Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt I.T×m hiÓu chung: 1.TiÓu dÉn: ( HS đọc SGK ) - Vµi nÐt vÒ truyÒn thuyÕt: PhÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy néi + TruyÒn thuyÕt lµ thÓ lo¹i ph¸t triÓn dåi dµo, phong dung g×? phó t¹o thµnh dßng ch¶y liªn tôc. Nã ph¶n ¸nh hai néi dung lớn là dựng nước vàgiữ nước. + Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu- Trọng Thuû cã tíi 3 b¶n kÓ: . Mét lµ " Rïa vµng " trong " LÜnh Nam chÝch qu¸i " . Hai là " Thục kỉ An Dương Vương "trong " Thiên Nam ng÷ lôc " b»ng v¨n vÇn. . Ba lµ " MÞ Ch©u- Träng Thuû " -truyÒn thuyÕt ë vïng Cæ Loa. => Truyền thuyết" An Dương Vương và Mị ChâuTrọng Thuỷ ". (HS đọcVB+giải nghĩa từ khó) 2. V¨n b¶n: a. Bè côc: TruyÒn thuyÕt ®­îc chia lµm - TruyÒn thuyÕt ®­îc chia lµm 2 ®o¹n: mÊy ®o¹n? Néi dung mçi ®o¹n? + Đoạn 1 từ đầu đến " Bên kia xin hoà ". Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -> Néi dung: Miªu t¶ qu¸ tr×nh, c«ng lao cña An Dương Vương xây thành, chế nỏ bảo vệ đất nước. + §o¹n 2 phÇn cßn l¹i -> Nội dung: Nêu rõ bi kịch mất nước, nhà tan và thái độ của tác giả DG với từng nhân vật trong truyền thuyÕt. H·y tãm t¾t t¸c phÈm trong 10 dßng ?. b. Tãm t¾t truyÒn thuyÕt: - Tãm t¾t t¸c phÈm : + ADV nèi tiÕp sù nghiÖp vua Hïng, dêi d« vÒ Cæ Loa . + Vua xây thành nhưng xây lại đổ, sau nhờ Rùa vµng gióp míi x©y xong. + Rùa vàng còn tặng vua một cái móng để làm lẫy ná chèng giÆc. +Triệu Đà xâm lược Âu Lạc, nhờ nỏ thần, ADV giữ được nước. + TriÖu §µ cÇu h«n MÞ Ch©u cho Träng Thuû, ADV v« t×nh g¶ con g¸i . + Tọng Thuỷ đánh cắp bí mật nỏ thần, Triệu Đà cử binh sang đánh Âu Lạc. + ADV thua trËn, cïng con g¸i ch¹y khái Loa Thµnh. + Rïa vµng kÕt téi MÞ Ch©u lµ giÆc, Nhµ vua chÐm chÕt con råi ®i xuèng biÓn. + Trọng Thuỷ thương tiếc Mị Châu, nhảy xuống giÕng tù tö. + Máu Mị Châu thành ngọc trai, đem rửa nước giÕng th× nã s¸ng h¬n.. II. §äc- hiÓu: 1. An Dương Vương xây thành, chế nỏ: A.D.Vương thực hiện những - A.D.Vương đã thực hiện các kế sách: kÕ s¸ch g× trong sù nghiÖp gi÷ + Dời đô từ vùng núi Nghĩa Lĩnh về đồng bằng ( Cổ nước của mình? Loa ) để phát triển sản xuất và mở rộng lưu thông -> Quyết định sáng suốt và bản lĩnh vững vàng của A.D.Vương. + Cho xây 9 vòng thành ốc, đào hố sâu, tìm người chÕ t¹o vò khÝ ( ná thÇn)... -> ThÓ hiÖn tinh thÇn c¶nh giác, sẵn sàng bảo vệ đất nước, quyết tâm chống giặc Qu¸ tr×nh x©y thµnh cña cña vua t«i ¢u l¹c.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Quá trình xây thành của A.D.Vương: + Thành đắp tới đâu lại lở tới đó + Lập đàn cầu đảo bách thần, giữ mình trong s¹ch ( trai giíi ) + Nhê cô giµ m¸ch b¶o -> Rïa vµng gióp nhµ vua x©y Những chi tiết đó có ý thành, trong"nửa tháng thì xong" nghÜag×? {-> truyÒn thuyÕt ph¶n ¸nh nh÷ng sù kiÖn trªn b»ng các chi tiết kì ảo. Những chi tiết đó nhằm khẳng định việc làm của ADVương " được lòng trời, hợp lòng dân " và tính chất chính nghĩa của công cuộc dựng nước,giữ nước của ADVương. Thái độ của tác giả dân gian thể hiện như thế nào đối với vai => Dựng nước quả là môt việc gian nan, vất vả. trò của A.D.Vương? tác giả dân gian một lòng ngưỡng mộ và ca ngợi công lao, vai trò của A.D.vương . Nhà vua đã tìm mọi cách để x©y ®­îc thµnh. Xây thành xong nhà vua đã nãi g× víi rïa vµng? Em cã suy - Nhµ vua c¶m t¹ rïa vµng. Song vÉn tá ra b¨n nghÜ g× vÒ chi tiÕt nµy? kho¨n:" NÕu cã giÆc th× lÊy g× mµ chèng? " -> B¨n kho¨n Êy thÓ hiÖn ý thøc tr¸ch nhiÖm cña người cầm đầu đất nước. Bởi lẽ dựng nước đã khó khăn, giữ nước càng khó khăn hơn. Xưa nay dựng nước phải đi liền với giữ nước. -> Có được nỏ thần, A.D.Vương đã đánh lui đội quân xâm lược của Triệu Đà. => KÕt thóc phÇn mét lµ c¶nh qu©n TriÖu §µ thua to, không dám đối chiến, bèn xin hoà. Điều đó nêu cao bài học cảnh giác giữ nước, khẳng định vai trò của A.D.Vương và thái độ ca ngợi của nhân dân đối với hành động có ý nghĩa lịch sử đó. A.D.Vương được miêu tả như thÕ nµo?. -Củng cố: quá trình xây dựng đất nước của A.D.Vương. -Hướng dẫn: -Rót kinh nghiÖm:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngµy so¹n: 26/9/200 TiÕt theo PPCT: 11.12. truyện an dương vương vµ mÞ ch©u- träng thuû ------------------------------------. A. Môc tiªu bµi häc:. -Thấy được bi kịch mất nước và bi kịch tình yêu của truyền thuyết . -ý thøc lÞch sö cña ND ®­îc ph¶n ¸nh trong truyÒn thuyÕt. - Hiểu được một số nét đặc sắc về nội dung và NT của truyền thuyết được thể hiện sinh động qua tác phẩm. B.Các bước lên lớp: Các bước lên lớp: sĩ số KiÓm tra bµi cò: Bµi míi: Nhờ có nỏ thần, ADVương đã đánh lui đội quân xâm lược của Triệu Đà. Song thắng lợi mà dựa vào vũ khí đơn thuần, con người sinh ra chủ quan, khinh địch. thất bại làm cho kẻ thù tìm mưu sâu, kế độc. Đay cũng là nguyên nhân dẫn đến cảnh nước mất, nhà tan.. Bi kich đó được thể hiện như thế nào , thái độ của tác gi¶ d©n gian víi tõng nh©n vËt ra sao? chóng ta cïng t×m hiÓu tiÕp. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt 2.Bi kịch mất nước và bi kịch tình yêu: a. Bi kịch mất nước: Em h·y t×m c¸c t×nh tiÕt truyÖn - Các tình tiết dẫn đến bi kịch mất nước: dẫn đến bi kịch mất nước và lí + TriÖu §µ lËp m­u cÇu hßa, råi cÇu h«n con gi¶i nguyªn nh©n cña nã qua cho con trai -> H«n nh©n MÞ Ch©u- Träng Thuû lµ mét c¸c chi tiÕt ? cuộc hôn nhân nhằm mục đích xâm lược. Triệu đà đã sẫn có âm mưu đen tối; còn ADVương thì mất cảnh giác đã nhận lời. + ADVương cho Trọng Thuỷ ở rể Âu Lạc là "nuôi ong tay ¸o", lµ sù mÊt c¶nh gi¸c trÇm träng t¹o c¬ héi cho kẻ thù tự do vào sâu lãnh thổ đất nước. + MÞ Ch©u cho Träng Thuû xem ná thÇn lµ v« t×nh tiÕp tay cho ©m m­u cña 2 cha con TriÖu §µ cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn sím. + Triệu Đà cất binh sang xâm lược, ADVương vẫn điềm nhiên ngồi đánh cờ và nói rằng :" Đà không sợ nỏ thần sao? " -> tư tưởng chủ quan, khinh địch. {-> Hai cha con ADVương vì chủ quan, mất cảnh. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> giác đã trực tiếp làm tiêu vong sự nghiệp và đưa Âu Lạc đến diệt vong. đó là bài học đắt giá về thái độ mất cảnh giác đối với kẻ thù - Tất cả những biểu hiện ấy không thể có ở người cầm đầu đất nước . Em có suy nghĩ gì về câu nói - Trước mặt hai cha con là biển rộng, sau lưng là kẻ của Rùa vàng và hành động của thù đuổi tới. Rùa vàng thét lớn: " Giặc ngồi sau lưng nhµ vua ë cuèi t¸c phÈm? ..." -> chÝnh lµ lêi kÕt téi ®anh thÐp cña c«ng lÝ, cña nhân dân về hành động vô tình mà phẩn quốc của Mị Châu -> Lời tuyên án đó lập tức khiến ADVương tØnh ngé, nhËn ra bi kÞch cña m×nh. - Hành động "rút gươm chém Mị Châu " là hành động quyết liệt, dứt khoát của ADVương đứng về phía công lí và quyền lợi dân tộc để xử án, cũng là hành động thể hiện sự tỉnh ngộ muộn mằn của nhà vua ( Hành động đó cũng gợi cảm nghĩ về một hoàn cảnh quyết liệt, thảm khốc của chiến tranh, khi trước mặt cha con ADVương là biển rộng, còn sau lưng giặc đuổi sắp đến, người cha không còn cách nào khác đã phải vung gươm giết con mình rồi cùng Rùa vµng ®i vµo câi thÇn linh bÊt tö ) Nguyên nhân dẫn đến bi kịch b. Bi kịch tình yêu: t×nh yªu vµ bµi häc rót ra tõ bi - Nguyên nhân dẫn đến bi kịch tình yêu: kÞch nµy lµ g×? + Mèi t×nh gi÷a MÞ Ch©u vµ Träng Thuû lµ mét mèi t×nh Ðo le. Bëi mèi t×nh cña hä lu«n ®an cµi víi sự nghiệp giữ nước Âu Lạc. + Mị châu quá tin yêu chồng mà đắc tội với non sông. + Trọng Thuỷ là một tên gián điệp đội lốt con rể, có sẵn âm mưu chiếm bí mật nỏ thần. Song trước người vợ xinh đẹp, chân thành như Mị Châu, Trọng thuỷ đem lòng yªu mÕn vî thËt sù . -> M©u thuÉn gi÷a hai tham väng lín cïng tån t¹i trong một con người : Tham väng chiÕm ®­îc ¢u L¹c [ Tham vọng trọn tình với người đẹp -> Träng Thuû kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc c¶ 2 ®iÒu Êy => ThÓ hiÖn bi kÞch t×nh yªu.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Theo em, t¹i sao Träng Thuû lại tự vẫn sau khi đã giúp Triệu §µ chiÕm ®­îc ¢u L¹c? C¸i chết đó nói lên điều gì về con người Trọng Thuỷ?. Gióp vua cha th«n tÝnh ®­îc ¢u L¹c - Träng Thuû [ Tìm đến cái chết bất đắc dĩ -> Bởi lẽ Trọng Thuỷ đã gây ra bao cảnh đau thương Nước mất, nhà tan- Trọng Thuỷ phải tìm đến cái chết, bëi anh ta kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn trong con người của mình. ( Cái chết đó đã gợi chút lòng thương cảm của người đọc đời sau. Bởi TrọngThuỷ cũng chỉ là nạn nhân của chiến tranh xâm lược.). Theo truyÒn thuyÕt ë vïng Cæ Loa, Träng Thuû kh«ng tù vÉn - §Ó oan hån cña MÞ Ch©u kÐo Träng Thuû xuèng råi mµ khi ngã xuèng giÕng bÞ oan d×m chÕt -> ThÓ hiÖn lßng c¨m thï, uÊt øc cña nh©n d©n hồn của Mị Châu kéo xuống và với kẻ thù xâm lược. d×m chÕt. KÕt côc nµo cã lÝ h¬n? -> KÕt côc nµy kh«ng hîp lÝ, bëi: T¹i sao? Cái giếng không liên quan đến Mị Châu [ Vì bị dày vò ân hận -> Tự tìm đến cái chết {-> Kết cục như truyền thuyết ADVương và Mị Ch©u- Träng Thuû lµ hîp lÝ h¬n.. 3. Nh÷ng yÕu tè k× ¶o vµ ý nghÜa cña t¸c phÈm: T×m nh÷ng yÕu tè k× ¶o trong - Nh÷ng yÕu tè k× ¶o vµ ý nghÜa: truyện. Những chi tiết đó góp + Rùa vàng giúp ADVương xây thành ốc -> Đề phần thể hiện thái độ và tình cao tính chất đúng đắn của việc xây thành, đắp luỹ -> cảm của nhân dân đối với từng Hành động đó của vua được cả thần và người đồng tình nh©n vËt nh­ thÕ nµo? ñng hé + Ná thÇn lµm b»ng mãng rïa, b¾n mét phÊt chÕt hµng v¹n tªn giÆc -> ThÇn th¸nh ho¸ søc m¹nh cña vò khí trong tay người Âu Lạc và khẳng địng tinh thần cảnh giác, chuẩn bị chống giặc ngoài của ADVương. + M¸u MÞ Ch©u ch¶y xuèng biÓn thµnh ngäc -> Minh chøng cho lßng trong tr¾ng mµ bÞ lõa dèi cña nµng -> PhÇn nµo thanh minh cho sù v« t×nh g©y téi cña nµng và thể hiện thái độ cảm thông, thương xót, bao dung của ND đối vơí nàng - Đó là oan tình của Mị Châu được hoá gi¶i. + ADVương cầm "sừng tê bảy tấc" theo Rùa vàng đi xuống biển -> ND thương tiếc vị vua anh hùng của. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> m×nh nªn kh«ng muèn «ng chÕt. Bëi vËy chi tiÕt lßng biển bao dung đón người anh hùng trở về đã thể hiện sự ngưỡng mộ và thương tiếc của họ. * Bài học sâu sắc rút ra từ cảnh nước mất nhà tan: - §Ò cao tinh thÇn c¶ng gi¸c, kh«ng chñ quan khinh thường trước bất cứ hoàn cảnh nào. Đặc biệt ohải phân biệt rõ bạn- thù và không đựơc ỷ lại vào vũ khí. - Phải đặt quyền lợi DT đát nước trên quyền lợi cá nhân, gia đình mình. Kể cả tình yêu của mỗi người cũng vËy. - thấy được thái độ đúng mực của tác giả dân gian đối víi tõng nh©n vËt trong truyÒn thuyÕt Bµi tËp: Tr×nh bµy ý kiÕn cña - NghÖ thuËt cña truyÒn thuyÕt khi lùa chän c¸c chi tiÕt thÇn k×. em về hình ảnh " Ngọc trainước giếng "qua 2 ý kiến trái ngược nhau? - ý kiến thứ nhất: Mối tình 2 người không ohải là tình yªu chung thuû, bëi: + Mị Châu đã kịp nhận ra mình bị lừa- kẻ lừa lại chính là người nàng thương yêu nhất- Hơn nữa cái giá mµ nµng ph¶i tr¶ cho sù nhÑ d¹ lµ chÝnh sinh m¹ng cña mình, của người cha thân yêu và số phận của cả DT -> Kh«ng thÓ chung t×nh víi mét kÎ lõa dèi nh­ vËy. + Trước khi chết, MChâu đã ý thức được tội lỗi nặng nÒ cña m×nh, nµng kh«ng xin tha chÕt, chØ xin" biÕn thành châu ngọc để rửa sạch mối nhục thù" -> Không phải là biểu tượng của mối tình chung thuỷ, nó chỉ là h×nh ¶nh cña nçi oan t×nh ®­îc ho¸ gi¶i. - ý kiến thứ 2: Hình ảnh ngọc trai- nước giếng là hình ¶nh khÐp l¹i c©u truyÖn -. Kh«ng ph¶i lµ biÓu hiÖn cña t×nh yªu chung thuû, mµ lµ sù thÓ hiÖn tËp trung nhÊt nhËn thøc vÒ lÞch sö. §ång thêi, lµ sù c¶m th«ng cña ND đối với nhân vật trong truyện. Cñng cè: Hướng dẫn học bài: - §äc vµ tãm t¾t t/p - N¾m ®­îc néi dung bµi häc - ChuÈn bÞ " TÊm C¸m" Rót kinh nghiÖm:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>