Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 - Lập luận trong văn nghị luận

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GV hướng dẫn : Người soạn : Ngày soạn : Ngày dạy : Tiết dạy theo PPCT: Lớp dạy :. cô Nguyễn Thị Châm Nguyễn Thị Ngân 14/03/2011 25/03/2011 86 10 N. GIÁO ÁN:. LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN I.. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:. 1. Kiến thức: Giúp học sinh: - Củng cố và nâng cao hiểu biết về yêu cầu và cách thức xây dựng lập luận đã học ở THCS : khái niệm lập luận, cách xác định luận điểm, tìm luận cứ và các phương pháp lập luận… - Xây dựng được hệ thống lập luận của mình trong bài văn nghị luận. 2. Kĩ năng: -Rèn luyện cho học sinh các kĩ năng xác định các luận điểm, luận cứ và xây dựng hệ thống lập luận trong bài văn nghị luận. II.. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:. -Sách giáo khoa, sách giáo viên. -Giáo án. - Sưu tầm một số văn bản mẫu mực về lập luận (của Hồ Chí Minh, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Đặng Thai Mai…). III.. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN:. - Mục I, mục II: sử dụng phương pháp hỏi đáp - giải thích. - Mục IV: Luyện tập thảo luận nhóm. II.. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:. 1. Ổn định tổ chức, kiểm tra bài cũ. 2. Giới thiệu mới:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của GV và HS I. Khái niệm về lập luận trong. Tiến trình bài học a) Nhận xét ví dụ SGK:. văn nghị luận:. + Kết. luận (mục đích của lập luận) là: các. 1. Ví dụ:. ông là kẻ thất phu hèn kém.. (HS đọc SGK trang 109).. + Để. 2. Nhận xét ví dụ:. những lí lẽ và dẫn chứng:. dẫn tới kết luận trên tác giả đã đưa ra. . Chân lí tổng quát: “Người dùng binh giỏi là ở chỗ biết xét thời thế mà thôi”. . Hai hệ quả: 1 là “ được thời có thế thì biến mất làm còn, hoá nhỏ thành lớn…” 2 là “mất thời không thế thì mạnh quay thành yếu, yên chuyển làm nguy…”. . Hai dẫn chứng: “các ông (chỉ bọn Vương Thông) không rõ thời thế” và “ lại trang sức bằng những lời dối trá…”. GV: em có nhận xét gì về cách. =>tác giả đã sử dụng lí lẽ xuất phát từ chân. sử dụng các dẫn chứng đó?. lí khách quan, những dẫn chứng cụ thể, chính xác, đầy sức thuyết phục “có sức mạnh hơn mười vạn quân” .. GV: từ việc tìm hiểu ví dụ trên,. b) Củng cố khái niệm lập luận trong văn. em hãy nêu khái niệm lập luận. bản nghị luận:. trong văn nghị luận?. Lập luận trong văn bản nghị luận là đưa ra các lí lẽ, dẫn chứng dẫn dắt tới kết luận một cách thuyết phục. Nói cách khác đó là cách luận chứng để làm sáng tỏ luận điểm trong bài văn nghị luận.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> II. Cách xây dựng lập luận.. Văn nghị luận là nhằm xác lập cho người. GV: .Em hãy cho biết muốn xây. đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm. dựng lập luận cần tiến hành như. nào đó. Chính vì thế, người viết phải biết. thế nào?. trình bày ý kiến của mình và đưa ra lí lẽ dẫn chứng thuyết phục, nghĩa là phải biết lập luận. Muốn xây dựng lập luận cần tiến hành theo các bước sau: -Xác định luận điểm. -Tìm luận cứ. -Lựa chọn phương pháp lập luận.. 1. Xác định luận điểm. GV: em hãy cho biết thế nào là. - Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng,. luận điểm?. quan điểm trong bài văn nghị luận.. GV: em hãy đọc ví dụ “ chữ ta”. -Ví dụ:. (SGK trang 110) và trả lời các. . Bài văn nghị luận trên bàn về vấn đề sử. câu hỏi .. dụng chữ Tiếng Việt và thái độ sử dụng chữ Tiếng Việt .Quan điểm của tác giả thể hiện thái độ không đồng tình với cách sử dụng Tiếng Việt hiện nay. . Bài văn có 2 luận điểm: +Tiếng. nước ngoài (cụ thể là tiếng Anh). đang lấn lướt Tiếng Việt. +Trên. báo chí Việt Nam lạm dụng tiếng. nước ngoài không cần thiết. =>Để xác lập cho người đọc, người nghe quan điểm, tư tưởng, tác giả đã sử dụng các luận điểm có sức thuyết phục. =>Quy trình chung: từ luận đề (đề bài, chủ đề) =>tìm hệ thống. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> luận điểm=>sắp xếp luận điểm 2. Tìm luận cứ.. -Ví dụ:. GV: em hãy đọc lại đoạn văn lập . Văn bản “Thư gửi Vương Thông”: luận luận ở mục I và văn bản “chữ ta” cứ là những lí lẽ của Nguyễn Trãi với quan và trả lời câu hỏi sau:. hệ nhân quả: “được thời có thế…mất thời. -Tìm luận cứ cho mỗi luận. không thế…”. điểm?. .Văn bản “chữ ta”: luận cứ là những bằng. -Cho biết đâu là luận cứ lí lẽ,. chứng thực tế, mắt thấy tai nghe của một. đau là luận cứ thực tế?. người Việt vừa từ Xơ-un(Hàn Quốc) về nước. Đó là các biển quảng cáo, trên báo chí… =>Luận cứ là những lí lẽ, bằng chứng thuyết phục người đọc, người nghe hiểu và tin vào tính đúng đắn của nó.. 3. Tìm phương pháp lập luận. GV: em hãy đọc lại các ngữ liệu. a. Xét ví dụ:. trên và xác định phương pháp. . Văn bản “Thư gửi Vương Thông”: dùng. lập luận được vận dụng?. phương pháp diễn dịch, quan hệ nhân quả. .Văn bản “chữ ta”: dùng phương pháp quy nạp và so sánh đối chiếu.. GV: em hãy nêu 1 số phương. b. Các phương pháp lập luận khác:. pháp khác mà em biết?. - Tổng phân hợp. - Phản đề. - Giả thiết. - Đòn bẩy. - Câu hỏi.. III. Tổng kết.. ……. GV: em hãy đọc nội dung phần. -Lập luận là đưa ra các lí lẽ, bằng chứng. ghi nhớ SGK (trang 111) và cho. nhằm dẫn dắt người nghe, người đọc đến. biết:. một kết luận nào đó mà người nói, người. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -Lập luận là gì?dùng để làm. viết muốn đạt tới.. gì?có các phương pháp lập luận. -Để xây dựng lập luận trong văn bản nghị. nào?vận dụng các phương pháp. luận, cần xác định được luận điểm chính. lập luận như thế nào?. xác, minh bạch; tìm các luận cứ (lí lẽ và bằng chứng) thuyết phục và vận dụng các phương pháp lập luận hợp lí.. IV. Luyện tập GV: em hãy đọc các bài tập. Bài tập 1:. trong SGK (trang 111) và trả lời. Trong đoạn trích ở bài “ Khái quát văn học. các câu hỏi đó?. Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX (ngữ văn 10 tập 1 trang 109), ta thấy: - Luận đề: chủ nghĩa nhân đạo trong văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX . - Luận điểm: biểu hiện của chủ nghĩa nhân đạo trong văn học Việt Nam rất phong phú đa dạng. - Luận cứ: +. Lí lẽ: lòng thương người; lên án, tố. cáo các thế lực tàn bạo chà đạp con người; khẳng định, đề cao con người … + Dẫn. chứng: liệt kê các tác phẩm trung. đại Việt Nam tiêu biểu sáng ngời tinh thần nhân đạo chủ nghĩa. - Phương pháp lập luận: diễn dịch. GV: các em hãy chia nhóm và. Bài tập 2: (chia nhóm). tìm các luận cứ để làm sảng tỏ. Xác định luận cứ để làm sáng tỏ luận. luận điểm sau:. điểm:. - Đọc sách đem lại cho ta nhiều điều bổ ích.. a) Lợi ích của việc đọc sách: -Lí lẽ:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> -Môi trường đang bị ô nhiễm. . Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của. nặng nề.. con người, phản ánh các thành tựu của. - Văn học dân gian là những tác. nhân loại.. phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền. .Sách đem lại cho con người những hiểu. miệng (bài tập về nhà).. biết về xã hội, tự nhiên. . Sách có tác dụng trong cuộc sống của mỗi cá nhân và quá trình hoàn thiện nhân cách của mỗi người. -Dẫn chứng ( câu nói của M.Gorki, những tấm gương đọc sách như Hồ Chí Minh…). b) Môi trường đang bị ô nhiễm: - Lí lẽ : môi trường đang bị ô nhiễm ở trên khắp thế giới cũng như ở Việt Nam. - Dẫn chứng: đưa ra các số liệu về ô nhiễm môi trường ở Việt Nam và thế giới. c) Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ truyền miệng (bài tập về nhà). Bài tập 3: Hướng dẫn học sinh làm bài tập ở nhà.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>