Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Tuần 20

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. Tuaàn: 26. Ngày soạn: 28-2. Tieát PPCT: 74-75. NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT A. Muïc tieâu baøi hoïc Giuùp hoïc sinh: - Nắm được những yêu cầu về sử dụng tiếng việt ở các phương diện: phát âm, chữ viết, dùng từ, đặt câu, cấu tạo văn bản, phong cách chức năng ngôn ngữ. - Vận dụng những yếu tố đó vào việc sử sụng, phân tích được sự đúng sai, sửa chữa những lỗi khi dùng tiếng việt. - Có thái độ cầu tiến, có ý thức vươn tới cái đúng trong khi nói và viết, có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt. B. Phương tiện thực hiện: SGK, SGV, thiết kế bài học. C. Cách thức tiến hành: Tổ chức giờ dạy kết hợp các phương pháp đọc, gợi tìm, phát vấn, thảo luận, làm bài tập. D. Tieán trình daïy hoïc 1. ỉn định lớp. 1p, 2. Kieåm tra baøi cuõ: 4p, 3. Bài mới: Thêi Hoạt động của GV, HS Yêu cầu cần đạt gian 10p, GV hướng dẫn vào bài học: đặc điểm của âm tiết tiếng Việt  HS xác định: thường mắc lỗi ở phát âm, từ vựng. GV hướng dẫn: trong quá trình sử dụng: thành lập câu, liên kết giữa các câu trong một đoạn, sử dụng đúng phong cách ngôn ngữ.. I. SỬ DỤNG ĐÚNG THEO CÁC CHUẨN MỰC CỦA TIẾNG Hoạt động 1: Đọc - tìm hiểu văn VIỆT: bản 1. Về ngữ âm và chữ viết: -Thảo luận nhóm từng bài tập  - Về ngữ âm: phát âm theo âm lý thuyết. thanh chuẩn của tiếng Việt. -Phát hiện lỗi về phát âm và chữ Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. viết:. - Về chữ viết: viết đúng theo các quy tắc hiện hành về chính tả và về chữ viết nói chung.. a. Lçi chÝnh t¶ (ch÷ viÕt) Giặc  giặt, dáo  ráo, b. Lçi ng÷ ©m (ph¸t ©m / c¸ch đọc): - Sai thanh ®iÖu: lẽ,  lẻ, đçi  đổi. - Giọng địa phương: Dưng mờ: nhưng mà, bẩu: bảo, mờ: mà, giời: trời.  Lỗi: phát âm, từ vựng GV yêu cầu HS đưa ra KL về sử dụng theo đúng chuẩn của tiếng Việt. a. Phát hiện và chữa lỗi từ ngữ:. +Câu 1: tõ chãt lät, chØ cã tõ trãt lọt: qua được tất cả các bước khó kh¨n, kh«ng bÞ c¶n l¹i, m¾c l¹i 2. Về từ ngữ: .  Dïng tõ sai. Ph¶i dïng phót Dùng từ ngữ đúng với hình thức chãt: phót cuèi cïng và cấu tạo, với ý nghĩa, với đặc +Câu2: truyền tụng truyÒn miÖng điểm ngữ pháp của chúng trong réng r·i vµ mang s¾c th¸i ca ngîi tiếng Việt.  truyền thụ truyÒn l¹i tri thøc, kinh nghiệm cho người nào đó  truyền đạt làm cho người khác nắm được để chấp hành (nghị quyÕt, chØ thÞ, kiÕn thøc…) +Cõu 3:- Số người mắc và chết các bệnh truyền nhiễm đã giảm dÇn  Lçi kÕt hîp tõ  Sửa: Số người mắc các bệnh truyÒn nhiÔm vµ chÕt v× c¸c bÖnh Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. truyền nhiễm đã giảm dần +Câu 4: Nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng cÇn ph¶i mæ m¾t ®­îc c¸c khoa dược tích cực pha chế, điều trị bằng những thứ thuốc tra mắt đặc biÖt  Lỗi diễn đạt và kết hợp từ  Söa: Nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng cần phải mổ mắt được khoa dược tÝch cùc ®iÒu trÞ b»ng nh÷ng thø thuốc tra mắt đặc biệt mà khoa đã pha chế. 10p,. b.Lựa chọn câu đúng, câu sai: + C©u sai: + Anh Êy cã mét yÕu ®iÓm: kh«ng quyÕt ®o¸n trong c«ng viÖc  dïng tõ sai: yÕu ®iÓm, ph¶i dïng tõ: ®iÓm yÕu. V×: yÕu ®iÓm: ®iÓm quan träng nhÊt điểm yếu: điểm hạn chế (nhược ®iÓm), ph©n biÖt víi: ®iÓm m¹nh (sở trường) + TiÕng ViÖt ta rÊt giµu ©m thanh vµ h×nh ¶nh, cho nªn cã thÓ nãi đó là thứ tiếng rất linh động, phong phó  dùng từ sai: linh động, phải dùng: sinh động. Vì:linh động: c¸c xö lý mÒm dÎo, kh«ng m¸y móc, cứng nhắc, có sự thay đổi phù hợp với thực tế sinh động: nhiÒu d¹ng, nhiÒu vÎ kh¸c nhau +Câu đúng: 2, 3, 4. a. Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi ng÷ Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. ph¸p: - Qua tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố / đã cho ta thấy hình ảnh người phụ nữ nông thôn trong chế độ cũ. C©u nµy vÕ 1 tr¹ng ng÷ chØ c¸ch thøc vËy c©u nµy thiÕu chñ ng÷  Ch÷a: + C¸ch 1: T¸c phÈm Tắt đèn của Ngô Tất Tố đã cho ta thÊy h×nh ¶nh ngêi phô n÷ n«ng thôn trong chế độ cũ + Cách 2: Qua tác phẩm Tắt đèn, Ngô Tất Tố đã cho ta thấy hình ảnh người phụ nữ nông thôn trong chế độ cũ - Lòng tin tưởng sâu sắc của nh÷ng thÕ hÖ cha anh vµo lùc lượng măng non và xung kích sẽ tiếp bước mình  C©u là cụm danh từ lµm CN, thiÕu vÞ ng÷  Ch÷a: C1+ Nh÷ng thÕ hÖ cha anh đã tin tưởng sâu sắc vào lực lượng măng non và lực lượng xung kích sẽ tiếp bước mình C2+ Lòng tin tưởng sâu sắc của nh÷ng thÕ hÖ cha anh vµo lùc lượng măng non và xung kích sẽ tiếp bước mình đã được thể hiện qua §¹i héi §oµn toµn quèc b. C©u sai: - Có được ngôi nhà đã làm cho bµ sèng h¹nh phóc h¬n  c©u thiÕu chñ ng÷ (do nhÇm tr¹ng ng÷ chØ c¸ch thøc lµ CN)  Chữa: 3 câu đúng Lop11.com. 3. Về ngữ pháp: - Cấu tạo câu theo đúng quy tắc ngữ pháp tiếng Việt. - Diễn đạt đúng các quan hệ ý nghĩa và sử dụng dấu câu thích hợp. - Các câu trong văn bản cần được liên kết chặt chẽ, tạo nên một văn bản mạch lạc, thống nhất..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. Lựa chọn câu đúng: 2, 3, 4. c. §o¹n v¨n:  Sai: c©u s¾p xÕp lén xén, thiÕu logic  Trật tự đúng: (1) Thuý Kiều và Thuý Vân đều là con gái của ông bà Vương viên ngoại. (3) Họ sống êm ấm dưới mét m¸i nhµ, cïng cã nh÷ng nÐt xinh đẹp tuyệt vời. (2) Thuý KiÒu lµ mét thiÕu n÷ tµi s¾c vÑn toàn. (4) Vẻ đẹp của nàng hoa còng ph¶i ghen, liÔu còng ph¶i hên. (5) Cßn Thuý V©n cã nÐt đẹp đoan trang thuỳ mị. (6) Về tµi, Thuý KiÒu còng h¬n h¼n Thuý V©n. (7) ThÕ nh­ng nµng đâu có được hưởng hạnh phúc. a. Ph©n tÝch vµ ch÷a l¹i nh÷ng tõ dùng không đúng phong cách ng«n ng÷: - Hoµng h«n ngµy 25/10, lóc 4. Về phong cách ngôn ngữ: 17h30, t¹i km 19 thuéc quèc lé 1A đã xảy ra một vụ tai nạn giao Núi và viết phự hợp với cỏc đặc trưng và chuẩn mực trong từng th«ng. phong cách chức năng ngôn ngữ.  C©u v¨n trong biªn b¶n vÒ 1 vô tai n¹n giao th«ng, thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ hµnh chÝnh + Sö dông tõ “hoµng h«n” (tõ ng÷ gîi h×nh thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nghÖ thuËt) kh«ng phï hîp + Thay tõ hoµng h«n = chiÒu / buæi chiÒu 15p,. Truyện Kiều của Nguyễn Du đã nêu cao một tưởng nhân đạo hết Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. sức là cao đẹp.  C©u v¨n trong bµi v¨n nghÞ luËn, thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ khoa häc / chÝnh luËn. + Sö dông tõ hÕt søc lµ (khÈu ng÷ thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t) kh«ng phï hîp + Thay tõ hÕt søc lµ = rÊt / v« cïng b. NhËn xÐt c¸c tõ ng÷ thuéc ng«n ng÷ nãi / khÈu ng÷ trong phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t trong ®o¹n v¨n: BÈm cô, tõ ngµy cô b¾t con ®i ë tï, con l¹i sinh ra thÝch ®i ë tï; bÈm cã thÕ, con cã d¸m nãi gian thì trời tru đất diệt, bẩm cụ ở tù sướng quá. Đi ở tù còn có cơm để mà ăn, bây giờ về làng về nước một thước cắm dùi không cã, ch¶ lµm g× nªn ¨n. BÈm cô, con lại đến kêu cụ, cụ lại cho con ®i ë tï. (ChÝ PhÌo, Nam Cao) - Tõ ng÷ thuéc ng«n ng÷ nãi trong phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t: + Tõ ng÷ x­ng h«: cô – con + Tõ ng÷ h« gäi: bÈm cô + Tõ ng÷ ®­a ®Èy: “bÈm cã thÕ”, “bẩm quả đi ở tù”, “con lại đến kªu cô, cô l¹i cho con…” + Tõ ng÷ khÈu ng÷: “sinh ra”, “cã d¸m nãi gian”, “vÒ lµng, vÒ nước”, “chả làm gì nên ăn” + Thµnh ng÷, tôc ng÷: “trêi tru Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. đất diệt”, “một thước cắm dùi” + C¸ch nãi Êp óng: “BÈm cô”, “bÈm cã thÕ”, “bÈm qu¶ ®i ë tï”, “bÈm cô.., con l¹i.., cô l¹i... Cïng cã néi dung thÒ / høa hÑn: + Trong đơn: không dùng Con có nói sai thì trời chu đất diệt  Ph¶i thÓ hiÖn thµnh lêi cam đoan: Tôi xin cam đoan điều đó là đúng sự thực, nếu sai tôi hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm II. SỬ DỤNG HAY, ĐẠT HIỆU 1.Tìm hiểu câu tục ngữ? 1. Câu tục ngữ: Chết đứng còn QUẢ GIAO TIẾP CAO: - Sử dụng đúng chuẩn mực. h¬n sèng quú - “§øng” vµ “quú”: sö dông theo - Sử dụng một cách sáng tạo, có c¶ nghÜa gèc vµ nghÜa chuyÓn sự chuyển đổi linh hoạt theo các (nh­ng chñ yÕu lµ nghÜa chuyÓn) phương thức và quy tắc chung, + NghÜa gèc: chØ t­ thÕ cña con theo các phép tu từ  lời nói, câu văn có tính nghệ thuật, đạt hiệu người quả giao tiếp cao. + NghÜa chuyÓn: * Chỉ khí phách kiên cường, dũng cảm của con người khi phải chết (chết đứng) * ChØ sù hÌn nh¸t, quú luþ cña nh÷ng kÎ sèng luån cói, nÞnh hãt (sèng quú) - Sö dông tõ theo nghÜa chuyÓn cã t¸c dông lµm cho c©u tôc ng÷ giàu tính hình tượng và giá trị biểu đạt cao. So s¸nh víi c©u: ChÕt vinh cßn h¬n sèng nhôc  ý lộ, rõ ý biểu đạt, không nhiÒu gi¸ trÞ gîi h×nh Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. +Phép ẩn dụ  nhân cách, phẩm giá  tính hình tượng, biểu cảm. 2. Hiệu quả biểu đạt của việc dïng Èn dô vµ so s¸nh: Chóng ta lu«n n»m trong lßng chiếc nôi xanh của cây cối, đó là c¸i m¸y ®iÒu hoµ khÝ hËu cña chóng ta”. - H/a Èn dô “chiÕc n«i xanh”: chØ c©y cèi xanh m¸t bao quanh con người. - H/a so s¸nh “®iÒu hoµ khÝ hËu”: chØ c©y cèi xanh m¸t cã t¸c dông ®iÒu hoµ khÝ hËu, mang l¹i sù r©m m¸t cho con ngêi.  T¸c dông: - C©u v¨n cã tÝnh hình tượng. Người đọc dễ cảm nhËn ®­îc vai trß cña c©y cèi Hiệu quả biểu đạt: dùng vật  mang ích lợi cho con người  tính cụ thể  xúc cảm thẩm mỹ. 3 - §iÖp tõ ai, ®iÖp cÊu tróc Ai có súng dùng súng, Ai có gươm dùng gươm, Ai cũng phải… - §èi gi÷a 2 vÕ: Ai cã sóng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm >< không có gươm thì dïng cuèc thuæng, gËy géc. - NhÞp ®iÖu: nhanh, døt kho¸t, khoÎ kho¾n (do ®iÖp tõ, ®iÖp cấu trúc; liệt kê; câu đơn; ngắt nhịp ngắn, cân đối)  T¸c dông: Lêi kªu gäi gi¶n dÞ võa tha thiÕt võa hïng hån, thuyÕt phôc Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. -Lựa chọn từ ngữ viết đúng.. III. LUYỆN TẬP: Bài 1: Từ viết đúng: bàng hoàng, chất phác, bàng quan, lãng mạn, hưu trí, uống rượu, trau chuốt, nồng nàn, đẹp đẽ, chặt chẽ.. -Phân tích tính chính xác, tính Bài 2: biểu cảm của từ? - Từ lớp: phân biệt người theo tuổi tác, thế hệ, không có nét nghĩa xấu  phù hợp. Từ hạng: phân biệt người theo phẩm chất tốt - xấu, mang nét nghĩa xấu. - Từ sẽ: có nét nghĩa nhẹ nhàng, vinh hạnh  phù hợp với ý nghĩa của câu. Từ phải mang nét nghĩa bắt buộc, cưỡng bức, nặng nề  không phù hợp với ý nghĩa của câu.. -Phân tích chỗ đúng, sai của Bài 3: đoạn văn - Ý các câu không nhất quán câu -Phân tích tính biểu cảm, tính hình tượng cụ thể trong câu văn. 1 và các câu sau. - Quan hệ thay thế của đại từ ở câu 2, 3 không rõ. - Một số từ ngữ diễn đạt chưa rõ. Bài 4:. - HS đọc phần ghi nhớ trong SGK. Lop11.com. - Dùng quán ngữ tình thái, từ miêu tả âm thanh và hình ảnh, hình ảnh ẩn dụ. - Câu văn chuẩn mực, có tính nghệ thuật..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Nguyễn Xuân Dũng GV Trường THPT An Thạnh 3 CLD Sóc Trăng. 4. Củng cố:4p, nắm vững những vấn đề cơ bản, Sử dụng đúng theo các chuẩn mực tiếng Việt, sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao, vận dụng thực hành. 5- Chuẩn bị bài mới: 1p, Làm văn: Tóm tắt văn bản thuyết minh.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>