Giáo án môn Ngữ văn khối 11 - Tiết 84: Nỗi thương mình

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: 15/ 3/2011 Tiết 84- Đọc văn. Ngày giảng: 17 /3/2011 NỖI THƯƠNG MÌNH (Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du). I/ Mục tiêu bài học Giúp Hs: 1. Kiến thức  Nỗi thương thân và sự ý thức cao về nhân phẩm của Kiều.  Sử dụng các phép tu từ, hình thức đối xứng. 2. Kĩ năng  Củng cố kĩ năng đọc - hiểu một đoạn thơ trữ tình.  Rèn luyện kĩ năng phân tích những câu thơ hay. II/ Phương pháp, phương tiện 1. Phương pháp : Đọc-hiểu, gợi tìm, phát vấn, thuyết giảng, kết hợp trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. 2. Phương tiện: SGK, SGV, Tài liệu chuẩn kiến thức – kĩ năng III/ Tiến trình dạy học 1/ Ổ n định lớp: 2/ Kiểm tra bài cũ: (5phút ? Đoạn trích miêu tả lí lẽ trao duyên của Thúy Kiều như thế nào ? Qua đó hiện lên nhứng phẩm chất của nhân vật như thế nào 3. Nội dung bài mới: Hoạt động của GV và Hs Yêu cầu cần đạt I.Tìm hiểu chung ? Em hãy trình bày sơ lược về vị trí 1. Vị trí đoạn trích - Thuộc phần 2 : Gia biến và lưu lạc. đoạn trích - Từ câu1229-1248 miêu tả cảnh sống ô ? Em có thể chia đoạn trích thành nhục của Kiều ở lầu xanh. 2. Bố cục: 3 phần. mấy phần để phân tích - 4 câu đầu: hoàn cảnh sống của Thúy Kiều. - 8 câu tiếp: tâm trạng của Thúy Kiều. - 8 câu cuối: khái quát nỗi niềm tâm trạng của Thúy Kiều bằng cảnh vật. II.Đọc - hiểu văn bản ? Theo em những hình ảnh nào miêu 1. Hoàn cảnh sống của Kiều - Cảnh sinh hoạt ở chốn lầu xanh: tả cuộc sống ở chốn lầu Xanh + bướm lả ong lơi, + lá gió cành chim, + say đầy tháng, trận cười suốt đêm, +Tống Ngọc, Trường Khanh. ? Nhận xét về dùng biện pháp nghệ  Bút pháp ẩn dụ tượng trưng ước lệ, thuật phép đối xứng. ? Qua đó thấy cảnh sống Lầu xanh  cảnh sống với thân phận một kĩ nữ lầu được miêu tả như thế nào xanh nhục nhã ê chề trong Cuộc sống ồn ào, nhộn nhịp -> chân dung cao đẹp của nhân vật. ? Thái độ của tác giả đối với nhân  Thể hiện thái độ trân trọng, cảm thông 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> vật ? của tác giả với nhân vật. ? Những lời thơ nào tỏ bày trực tiếp 2. Tâm trạng của Thúy Kiều * Lời bày tỏ trực tiếp nỗi lòng mình. tâm trạng của Thúy Kiều Khi tỉnh rượu/ lúc tàn canh-> khuya, vắng lặng, cô liêu Giật mình/ mình lại thương mình/ xót xa. ? Theo em những câu thơ này đã sử - Nhịp cắt 3/3, 2/4/2, điệp từ “mình” dụng các biện pháp nghệ thuật gì ? Những biện pháp ấy biểu hiện tâm -> Sự cô đơn trơ trọi xót xa ,tự ý thức của trạng gì của nhân vật con người cá nhân trong lịch sử về phẩm giá, nhân cách và quyền sống của bản thân. ? Câu thơ nào cho thấy sự đối lập trong cuộc sống của Kiều? Nhưng - Khi sao phong gấm rủ là >< Giờ sao tan tác biện pháp nghệ thuật được sử dụng ? ...  quá khứ êm đềm, hạnh phúc, trong trắng >< hiện tại bị chà đạp,câu hỏi tu từ -> đau tiếc thương thân mình xót vì bị vùi dập phũ phàng, tủi nhục ê chề và nỗi đau về sự thay thân đổi phận. - Các cặp tiểu đối sáng tạo: dày gió/ dạn xương, bướm chán/ ong chường, mưa Sở/ mây Tần. ? Câu thơ “Riêng mình nào biết có - Nào biết có xuân… xuân là gì” cho thấy cảm nhận và  Cuộc sống hiện tại tủi nhục, ê chề. tâm trạng của Kiều về cuộc sống Tâm trạng chán chường, mỏi mệt, ghê sợ chính bản thân mình . Vô cảm, không biết hiện tại ra sao đén tình yêu và hạnh phúc. 3. Nỗi cô đơn, đau khổ đến tuyệt đỉnh của Kiều ? Cảnh sống ở Lầu xanh được miêu - Cuộc sống ở Lầu xanh Vẻ ngoài > < Thực chất tả như thế nào tao nhã, đủ cả nhơ nhớp, tủi nhục. “cầm, kì, thi, tửu”, đủ lệ “phong, hoa, tuyết, nguyệt”. -> Cảnh đẹp,song lạnh lẽo, con người thờ ơ gượng gạo với tất cả cảnh vật xung quanh. ? Em hiểu câu thơ này như thế nào - Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.  tả cảnh ngụ tình . Tâm trạng: gượng gạo, buồn đau, tủi hổ, chán chường, bẽ bàng. Ý thức nhân phẩm của một tâm hồn cao thượng, trong trắng. =>Nhà văn đồng cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ. đề cao nhân cách của thúy Kiều 2 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Củng cố: ?Theo em Thúy Kiều có những mối trăn trở như vậy có ý nghĩa như thế nào Trong tái ngộ: Kim Trọng nói: Như nàng lấy hiếu làm trinh Bụi nào cho đục được mình ấy vay Đoạn này góp phần lý giải câu nói ấy như thế nào. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật  Khai thác triệt để các hình thức đối xứng.  Sử dụng ước lệ, điệp từ, v.v. 2. Ý nghĩa văn bản Nỗi xót xa, đau đớn của Kiều khi sống ở lầu xanh và sự ý thức cao về nhân phẩm của nàng.. Dặn dò  Học thuộc lòng đoạn thơ.  Nêu những biện pháp nghệ thuật diễn tả hoàn cảnh và thân phận của Kiều trong đoạn trích. - Soạn bài mới : phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>