Giáo án môn Hóa học 11 - Bài 6: Axit – bazơ - Muối

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn : 30/11/2007 Ngaøy daïy : Tieát :. Baøi 6 :. AXIT – BAZÔ - MUOÁI. I. MUÏC TIEÂU : 1. Kiến thức : - Bieát theá naøo laø axit , bazô theo thuyeát Areâniut vaø Bronsted . - Biết viết phương trình điện li của các axit, bazơ và muối trong nước. - Biết hằng số phân li axít, hằng số phân li bazơ và sử dụng chúng để giải caùc baøi taäp ñôn giaûn. 2. Kyõ naêng : - Vân dụng lý thuyết axit , bazơ của Arêniut và Bronsted để phân biệt được axi, bazơ, lưỡng tính và trung tính . - Bieát vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc muoái . - Dựa vào hằng số phân li axit , hằng số phân li bazơ để tính nồng độ ion H+ vaû ion OH- trong dd . 3. Thái độ : Có được hiểu biết khoa học đúng về dd axit , bazơ , muối . 4. Troïng taâm : Phân biệt được axit , bazơ , muối theo quan niệm mới , cũ Giải được một số bài tập cơ bản dựa vào hằng số phân li . II. PHÖÔNG PHAÙP : Quy nạp – trực quan – đàm thoại . III. CHUAÅN BÒ : Giaùo vieân:  Dụng cụ : ống nghiệm , giá đỡ  Hoá chất : dd NaOH , ZnCl2 , HCl , NH3 , quỳ tím . Hoïc sinh: Xem lại bài cũ và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. IV. TIEÁN TRÌNH : 1. Oån định lớp : kiểm tra sĩ số 2. Kieåm tra baøi cuõ:  Theá naøo laø chaát ñieän li maïnh ? Chaát ñòeân li yeáu ? Cho ví duï ?  Tính [ion] các ion có trong dd khi hoà tan HA 0,1M vào nước biết  = 1,5% . 3. Bài mới :. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của thầy Giới thiệu bài mới Hoạt động 1 : Vào bài Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm axit ? Bazô ? Muoái ? Dựa vào kiến thức đã hoïc . Hoạt động 2 : Thuyết Areâniut - Axit coù phaûi laø chaát ñieän li khoâng ? Cho ví duï minh hoạ? - Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc axit sau : HCl , HNO3 , H3PO4 , H2SO4 .. Hoạt động của trò -Hs nhaéc laïi caùc khaùi nieäm veà axit , bazô muoái .. I. Axit , bazô theo thuyeát Areâniut :. - Axit , bazô laø caùc chaát ñieän li . - Hs leân baûng vieát phöông trình ñieän li cuûa các axit đó  rút ra nhaän xeùt .. -Vieát phöông trình ñieän ly cuûa caùc bazô sau: KOH, Ba (OH)2 -Tính chất axít hoặc bazơ do ion naøo quyeát ñònh -Do caùc ion H+ vaø OHquyeát ñònh  Từ phương trình điện li Gv hướng dẫn Hs rút ra định nghĩa mới về axit , bazô . Hoạt động 3 : - So saùnh phöông trình ñieän li cuûa HCl vaø H2SO4 ?  Keát luaän veà axit moät naác vaø axit nhieàu naác . - Chuù yù : caùc axit phaân li lần lượt theo từng nấc . - Gv hướng dẫn : H2SO4  H+ + HSO4HSO4-  H+ + SO42-. Noäi dung. - Hs vieát phöông trình ñieän li vaø nhaân xeùt . - Laáy theâm moät soá ví duï veà axit nhieàu naác .. Lop11.com. 1. Ñònh nghóa : * Axit : Laø chaát khi tan trong nước phân li ra cation H+ Ví duï : HCl  H+ + Cl-. CH3COOH  H+ + CH3COOH2SO4 H+ +SO42* Bazô : Laø chaát khi tan trong nước phân li ra ion OH- . Ví duï : KOH  K+ + OHBa(OH)2  Ba2+ + 2OH-. 2. Axit nhieàu naác , bazô nhieàu naác : a. Axit nhieàu naác : - Caùc axit chæ phaân li ra moät ion H+ goïi laø axit moät naác . Ví duï : HCl , HNO3 , CH3COOH … - Các axit mà một phân tử phaân li nhieàu naác ra ion H+ goïi laø axit nhieàu naác. Ví duï : H3PO4 , H2CO3 ….

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Lưu ý : Chỉ có nấc thứ nhất là điện li hoàn toàn. - Hs vieát phöông trình phân li từng nấc của H2SO4 vaø H3PO4. - Ca(OH)2 phaân li 2 naác ra ion OH-  bazô 2 naác . -Từ khái niệm axit 1 nấc vaø axit nhieàu naác ruùt ra khaùi nieäm veà bazô 1 naác vaø bazô nhieàu naác.. -Vieát phöông trình phaân ly cuûa Ba(OH)2 vaø Ca(OH)2?. Hoạt động 4 : - Gv laøm thí nghieäm : Nhỏ từ từ dd NaOH vào dd ZnCl2 đến khi kết tủa khoâng xuaát hieän theâm nửa . Chia keát tuûa laøm 2 phaàn : * PI : cho theâm vaøi gioït axit * PII : cho theâm kieàm vaøo . - Kết luận : Zn(OH)2 vừa tác dụng được với axit , vừa tác dụng được với bazơ  hiđrôxit lưỡng tính .. -Học sinh viết phượng trình phaân li cuûa Ca(OH)2 vaØ Ba(OH)2. - Caùc axit nhieàu naác phaân li lần lượt theo từng nấc . b. Bazô nhieàu naác : - Các bazơ mà mỗi phân tử chæ phaân li moät naác ra ion OH- goïi laø bazô 1 naác .Ví duï : NaOH , KOH … -Các bazơ mà mỗi phân tử phaân li nhieàu naác ra ion OH- goä laø bazô nhieàu naác . Ví duï : Ca(OH)2  Ca(OH)+ + OHCa(OH)+  Ca2+ + OH3. Hiđrôxit lưỡng tính : - Laø chaát khi tan trong nước vừa có thể phân li như axit vừa có thể phân li nhö bazô . Ví duï : Zn(OH)2  Zn2+ + 2OHZn(OH)2  Zn2- + 2H+. -Hs quan sát hiện tượng vaø giaûi thích . Hiện tượng : kết tủa cả 2 ống đều tan ra .. Dựa vào sự hướng dẫn cuûa Gv vieát phöông trình phaân li cuûa. Lop11.com. - Một số hiđrôxit lưỡng tính thường gặp : Al(OH)3 , Zn(OH)2 , Pb(OH)2 , Cr(OH)3 , Sn(OH)2 , Be(OH)2 -Là những chất ít tan trong nước , có tính axit , tính bazô yeáu ..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -Viết các hiđrôxit dưới dạng công thức axit : Zn(OH)2  H2ZnO2 Pb(OH)2  H2PbO2 Al(OH)3  HAlO2.H2O Hoạt động 5 : Vào bài Theo caùc em NH3 vaø CH3COO- coù tính axit hay bazô ? Thuyeát Areânit khoâng giaûi thích được .  Vậy để biết tính chaát cuûa noù caùc em nghiên cứu thuyết Bronsted . Hoạt động 6 : Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhìn vaøo ví duï SGK ruùt ra nhaän xeùt axit laø chaát nhö theá naøo?. - Gv laøm TN : nhuùng moät maãu quyø tím vaøo dd NH3 . - KeÁt luaän : NH3 coù tính bazơ , điều này được giải thích theo thuyeát Bronsted .. Zn(OH)2 vaø Al(OH)3 theo kieåu axit vaø bazô .. - Dựa vào sự thay đổi maøu cuûa giaáy quyø (quyø tím hoá xanh) kết luaän dd NH3 coù tính bazô . -Hs xác định chất đóng vai troø axit , bazô trong caùc quaù trình treân . * NH3 nhaän H+  Bazô * H2O cho H+  Axit NH4+ cho H+  axit OH- nhaän H+  bazô -Hs xaùc ñònh chaát : axit , bazô … HCO3- , H3O+ : axit H2O , CO32- : bazô .. II. Khaùi nieäm veà axit vaø bazô theo thuyeát Bronsted : 1. Ñònh nghóa : -Axit là những chất nhường proton H+ . Ví duï : CH3COOH+H2OH3O++ CH3COO-. - Bazơ là những chất nhận Proton H+ NH3 + H2O  NH4+ + OH- Chất lưỡng tính : Là chất vừa có khả năng cho Proton vừa có khả naêng nhaän proton H+ - Nước là chất lưỡng tính . - Axit vaø bazô coù theå laø phân tử hoặc ion . 2. Öu ñieåm cuûa thuyeát Bronsted : Thuyeát Breonsted toång quaùt hôn , noù aùp duïng cho baát kyø dung moâi naøo keå caû khoâng coù dung moâi .. H2O , H2CO3 : axit HCO3- : OH- : bazô. - Gv lấy ví dụ với HCO3HCO3- + H2O  H3O+ + CO32-. - Hs vieát haèng soá phaân li. Lop11.com. III. Haèng soá phaân li axit vaø bazô : 1. Haèng soá phaân li axit :.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> HCO3- + H2O  H2CO3 + OH-Keát luaän : Vaäy HCO3- laø chất lưỡng tính . Hoạt động 7 : - Gv cho chaát : CH3COOH - Giới thiệu : Ka : haèng soá phaân li axit chæ phuï thuoäc vaøo nhieät độ . Ka càng nhỏ , lực axit caøng yeáu. .. Ví duï : CH3COOH H+ + CH3COOKa =. - Ka laø haèng soá phaân li axit , chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ . - Giá trị Ka càng nhỏ , lực axit cuûa chuùng caøng yeáu.. 2. Haèng soá phaân li bazô : NH3 + H2O  NH4+ + OHKb =. - Gv cho ví duï NH3 - Gv ñaët caâu hoûi : Tại sao trong biểu thức tính Kb khoâng coù maët của nước ?  Keát luaän : do H2O không đổi nên Kb = Kc[H2O]. [ H  ][CH 3COO  ] [CH 3COOH ]. - Hs leân baûng vieát phöông trình ñieän li cuûa NH3 trong nước . -Bằng cách tương tự vieát phöông trình haèng soá phaân li cuûa bazô . -Vì H2O laø dung moâi , trong dd loãng [H2O] được coi là hằng số nên khoâng coù maët .. -Hs nghiên cứu để trả lời .. Hoạt động 8 : - Muoái laø gì ? Keå teân moät số muối thường gặp . -Muối trung hoà : trong phân tử không còn hđrô -Neâu tính chaát cuûa muoái -Muoái axit : laø trong ? phân tử còn hiđrô .. Lop11.com. [ NH 4  ][OH  ] [ NH 3 ]. - Giá trị Kb càng nhỏ , lực bazô cuûa noù caøng yeáu . - Hoặc : Kb = Kc[H2O]. II. Muoái : 1. Ñònh nghóa : - Muối là hợp chất khi tan trong nước phân li ra cation kim loại ( hoặc NH4+) vaø anion goác axit . Ví duï : (NH4)2SO4  2NH4+ + SO42NaHCO3  Na+ + HCO3- Muối trung hoà : NaCl , Na2CO3 , (NH4)2SO4 … - Muoái axit : NaHCO3, NaH2PO4 , NaHSO4 … - Muoái keùp : NaCl.KCl ,.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> -Theá naøo laø muoái axit ? muối trung hoà ? Cho ví duï : - Gv giới thiệu một số muối kép và phức chất .. KCl.MgCl2.6H2O . - Phức chất : [Ag(NH3)]Cl , [Cu(NH3)4 ]SO4 … - Hs leân baûng vieát phöông trình ñieän li cuûa các muối và các phức chaát .. 2. Sự điện li của muối trong nước : - Haàu heát caùc muoái phaân li hoàn toàn K2SO4  2K+ + SO42NaHSO3  Na+ + HSO3- Goác axit coøn H+ : HSO3-  H+ + SO32- Với phức chất : [Ag(NH3)2]Cl  [Ag(NH3)2]+ + Cl-. [Ag(NH3)2]+ Ag+ + 2NH3. * Löu yù : Moät soá muoái được coi là không tan thực tế vẫn tan với một lượng nhỏ . Phần tan rất nhỏ đó điện li .. V. CUÕNG COÁ VAØ BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 1.Cuûng coá :  Các ion và phân tử sau là axit , bazơ , trung tính hay lưỡng tính : NH4+ , S2-, HI, H2S , HPO42- , CH3COO- ? Giaûi thích ? 2. Baøi taäp veà nhaø :  Làm bài tập từ bài 6 -> 10 SGK trang 16.  Chuẩn bị bài mới.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>