Giáo án Ngữ văn khối 11 - Tiết: Truyện An dương vương và Mỵ châu - Trọng thuỷ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỴ CHÂU-TRỌNG THUỶ I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giúp HS: -Nắm vững những đặc trưng chủ yếu của thể loại truyền thuyết. -Nắm được giá trị, ý nghĩa của truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ: bi kịch nước mất, nhà tan; mối tình ngang trái, và bài học cảnh giác, giữ nước… -Hình thành kĩ năng đọc-hiểu truyện dân gian. -Khắc sâu bài học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi gắm cho đời sau. II.PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN -SGK, giáo án, tranh ảnh minh họa III.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm; kết hợp với các hình thức thảo luận, trả lời câu hỏi. IV.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP -Ổn định lớp TG. HĐ của GV. HĐ của HS. HĐ1:Kiểm tra -HS trả lời bài cũ GV đặt câu hỏi câu hỏi +Các em hãy nêu những phẩm chất và tài năng chứng minh Đăm San là một người anh hùng? +Các em hãy cho biết sử thi là gì? HĐ2:Giới thiệu bài mới Các em đã được tìm hiểu thể loại TT ở THCS với văn bản Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm. Hôm nay, các em sẽ được học thêm 1 văn bản mới về thể loại này là: TRUYỆN. Lop11.com. Nội dung ghi bảng và ghi vở.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỴ CHÂU - TRỌNG THUỶ. HĐ3: Hướng dẫn HS tìm hiểu bài mới 1.Gọi HS đọc phần Tiểu dẫn trong SGK -Đặt câu hỏi -Truyền thuyết là gì? -Truyền thuyết có những đặc trưng nào về nội dung, nghệ thuật?. I.Tiểu dẫn 1.Về thể loại TrT HS đọc -Định nghĩa: TrT là một loại truyện dân gian, Tiểu dẫn kể về các sự kiện và nhân vật lịch sử, qua đó nhân dân thể hiện nhận thức, quan điểm, tình HS trả lời cảm của mình. các câu hỏi -Đặc trưng: +Đề tài: lấy từ lịch sử, thường là những vấn đề có tính chất trọng đại, được chi phối bởi cảm quan lịch sử. +Sử dụng nhiều yếu tố tưởng tượng, hư cấu. +Nhân vật được xây dựng hết sức đơn giản. +Cốt truyện đơn giản, ít tình tiết, được tổ chức theo hướng thắt-mở nút. +Gắn với các lễ hội dân gian, phong tục thờ cúng của nhân dân, các di tích lsử-vhóa… -Giá trị: phản ánh và lí giải các n/vật, sự kiện lsử có ảnh hưởng to lớn đến đời sống cộng đồng, gắn với trthống dựng và giữ nước của dtộc. 2.Về truyện ADV và MC-TT. 2.HD HS đọc-hiểu văn bản -Gọi Hs đọc/tóm HS tắt văn bản đọc/tóm tắt -Đặt câu hỏi văn bản HS trả lời +Truyện ADV và câu hỏi -Gắn với di tích Cổ Loa II.Đọc-hiểu văn bản MC-TT gắn với di 1.Xác định cấu trúc hình thức tích lsử nào? +Văn bản sử dụng -VB chủ yếu sử dụng phương thức tự sự để phương thức biểu kể chuyện lịch sử. đạt nào? +VB có thể chia -Bố cục: chia làm 2 phần +Phần 1: từ đầu đến “bèn xin hoà”: kể làm mấy phần? chuyên ADV xây thành, chế nỏ Nội dung của từng +Phần 2: đoạn còn lại: kể về bi kịch tình phần là gì? yêu của MC-TT gắn với thất bại của nước. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Âu Lạc. cả hai phần truyện đều thể hiện nhận thức và thái độ của nhân dân đối với vai trò, tr/nhiệm của cha con ADV, sau đó là của mỗi công dân trong lsử. -Nhân vật chính: ADV, MC và TT, các nhân vật khác có vai trò phát triển cốt truyện truyện xây dựng được một hệ thống n/vật chứa đầy mâu thuẫn và mthuẫn ấy vừa thuộc về cá nhân vừa p/ánh những mthuẫn gay gắt giữa dtộc ta với kẻ thù x/lược. -Có những chi tiết ng/thuật đặc sắc và nhiều ý nghĩa (h/ảnh ngọc trai-giếng nước).. +Nhân vật chính của Vb này là ai? Các n/vật khác có vai trò gì? +Kể ra những chi tiết đặc sắc của truyện?. 2.Nội dung văn bản: có 3 ND +ADV đã làm HS thảo a.Vai trò của ADV trong sự nghiệp dựng và được những c/việc luận nhóm giữ nước gì để xây dựng và (trong bàn) -Biểu hiện: dời đô về đồng bằng, cho xây bvệ đ/nước? thành ốc, tìm người chế tạo vũ khí tốt, nghe lời Rùa vàng diệt trừ yêu quái… +Qua đó, các em ADV là người có trí tuệ sáng suốt, bản thấy ADV là người lĩnh vững vàng; có tthần cảnh giác, qtâm ntn? chống giặc; có tđộ trân trọng người hiền tài… +Phần đầu có HS thảo -Các chi tiết kì ảo: n/vật cụ già xuất hiện những chi tiết kì ảo luận nhóm một cách kì ảo một cách bí ẩn, thần Kim quy nào? Có tác dụng từ biển Đông lên giúp ADV xây thành chế gì? nỏ (vì h/ảnh Rùa vàng khẳng định việc làm của ADV là chính là h/ảnh thường nghĩa, được lòng trời, hợp ý dân. xhiện trong tâm thức người Việt cổ, rùa là một trong tứ linh Long-Li-QuyPhượng. H/ảnh nỏ thần là sự kì ảo hoá bí mật về vũ khí tinh xảo của người Việt xưa) +Việc làm của thảo -Kết quả: quân Triệu Đà thua to, xin hoà ADV đã mang lại HS những thành công luận nhóm nêu cao bài học cảnh giác, khẳng định vai gì? trò của ADV và sự ca ngợi của nhân dân về. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> những hđộng có ý nghĩa lsử đó. (HẾT TIẾT 10) +Việc mất nước do thảo lỗi của ai?Hãy HS thống kê những luận nhóm biểu hiện mất cảnh (2 bàn) giác đó?. +Nhân dân phán HS trả lời xét những việc làm của cha con ADV ntn? Những chi tiết nào nói lên điều đó? +Em có nxét gì về HS trả lời hành động rút gươm chém MC của ADV?. +Tại sao nói mối HS trả lời tình MC-TrT là mối tình bi kịch? +Cái chết của TrT HS trả lời nói lên điều gì ở con người TrT?. Lop11.com. b.Bi kịch nước mất nhà tan *Bi kịch nước mất -Nguyên nhân: liên quan đến trách nhiệm của cha con ADV +ADV: .Nhận lời cầu hoà .Nhận lời cầu hôn, cho phép TrThuỷ ở rể: để TrT tự do, không giám sát, đề phòng; không giáo dục con gái; lơ là trong việc phòng thủ đất nước; chủ quan khinh địch. +MC: cho TrT xem nỏ thần, mất cảnh giác trước những lời từ biệt đầy ẩn ý của TrT, cả tin, ngây thơ trong tyêu, trực tiếp tiếp tay cho âm mưu của cha con TrĐà có đkiện để thực hiện nhanh chóng ý đồ. -Kết quả: làm sự nghiệp của ADV bị tiêu vong. -Câu nói của thần Kim quy: “Giặc ngồi sau lưng…” chính là lời kết tội đanh thép của nhdân ta, của công lí về hành động vô tình mà phản quốc của MC. -Hđộng rút gươm chém MC của ADV là hđộng quyết liệt, dứt khoát, đứng về phía công lí và quyền lợi của dtộc để xử án, cũng là sự thức tỉnh muộn màng của nhà vua. Tuy nhiên, hđộng đó gợi cảm giác về một hoàn cảnh khốc liệt của chtranh, khi người cha không còn cách nào khác phải giết con mìnhmang t/chất bi kịch *Bi kịch tình yêu -Mối tình MC-TrT là mối tình éo le, nó song song và đan cài với sự nghiệp giữ nước Âu Lạc của ADV. -MC ngây thơ, hết lòng tin chồng, còn TrT có sẵn âm mưu chiếm nỏ thần. Nhưng sau đó, TrT cũng nảy sinh tyêu thật sự với MC. Tham vọng vừa chiếm được nước Âu Lạc, vừa trọn trình với người yêu không thể dung.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> +Thảo luận câu hỏi 2 SGK trang 43? (MC tội lỗi thật nặng nề và đã bị trừng trị nghiêm khắc. Nhưng nàg cũng thật đáng thương do tất cả những sai lầm tội lỗi đều xuất phát từ sự vô tình, tính ngây thơ, nhẹ dạ nàng chỉ hđộng theo t/cảm, theo nhịp đập của trtim chứ không đắn đo, suy xét, chỉ biết việc riêng chẳng lo việc chung. Tố Hữu đã viết về nàng thật công bằng và nghiêm khắc: Tôi kể ngày xưa chuyện MC Trái tim lầm chỗ để trên đầu Nỏ thần vô ý trao tay giặc Nên nổi cơ đồ đắm biển sâu) 3.HD HS rút ra ý nghĩa văn bản +Hãy thống kê những chi tiết kì ảo trong văn bản và cho biết ý nghĩa. hoà nên sau khi chiến thắng, TrT tự tử vì nỗi “tiếc thương MC khôn cùng”. TrT tự vẫn vì không thể chỉ chọn một trong hai tham vọng, chết vì hiểu mối mâu thuẫn không thể giải quyết trong con người anh tavì thế nó mang ý nghĩa tố cáo chtranh. HS trả lời -MC không co tội với chồng vì “xuất giá (ý kiến tòng phu” nhưng trong hcảnh đất nước có riêng) chtranh, nàng chỉ biết trọn chữ “tòng” mà quên mất nhiệm vụ với quốc gia, dtộc là có tội. Lời kết tội của Rùa vàng thể hiện sự phán xét công bằng của nhdân.. c.Ý nghĩa của những chi tiết kì ảo -Rùa vàng giúp ADV xây thành và chế nỏ thần: đề cao tính đúng đắn trong việc xây thành và thần thánh hoá sức mạnh của vũ khí trong tay người Âu Lạc, khẳng định tthần cảnh giác của nhà vua.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> của chúng?. -Ngọc trai: minh chứng cho tấm lòng trong trắng nhưng bị lừa dối của MC. -ADV cầm sừng tê bảy tấc đi vào thuỷ cung: người dân thương tiếc, ngưỡng mộ người anh hùngmuốn bất tử hoá người anh hùng. -H/ảnh ngọc trai-giếng nước là sự hoá giải mối oan tình. Các chi tiết này thể hiện nhận thức lsử và tđộ của nhdân ta với các n/vật lsử, kết hợp với cái lõi lsử có giá trị “lưu giữ kí ức” về lsử trong nhdân và có giá trị thẩm mĩ cao, tạo sức hấp dẫn cho câu chuyện. HS nêu ý 3.Ý nghĩa nghĩa của -Kết thúc bi thảm của cha con ADV là bài vbản học nhắc nhở ý thức công dân của mỗi người đối với cộng đồng. -Đặc sắc ng/thuật: +cốt truyện lsử đã được trthuyết hoá nên càng li kì hấp dẫn có thể nói đó là một trong những TrT của dtộc ta. +Kết hợp bi hùng, xây dựng được những h/ảnh giàu chất tư tưởng thẩm mĩ có sức sống lâu bền. III.Luyện tập HĐ4: Củng cố, Làm BT HS thảo luân các vđề -Câu hỏi 5 SGK trang 43 HD HS làm bài LT -Cách kết thúc truyện tập, luyện tập V.DẶN DÒ -HS làm 3 BT ở phần Luyện tập SGK trang 43 -Soạn bài Uylit trở về. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>