Huyền-Bai 11 Cau ghep.ppt

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>(1) </b> Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên
khơng có những đám mây vàng bạc, lịng tơi lại nao nức những kỉ
niệm mơn man của buổi tựu trường.

<b>(2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở </b>
<b>trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời </b>
<b>quang đãng.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i> (2)</i>

<i><b> Tôi quên thế nào được những cảm giác </b></i>

<i><b>trong sáng ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy </b></i>

<i><b>cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang </b></i>

<i><b>đãng.</b></i>

<i> (5) </i>

<i><b>Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương </b></i>

<i><b>thu và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tôi dẫn </b></i>

<i><b>đi trên con đường làng dài và hẹp</b></i>

<i>. </i>

<i> (7) </i>

<i><b>Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì </b></i>

<i><b>chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm </b></i>

<i><b>nay tôi đi học.</b></i>

<b>C₁</b>
<b>V₁</b>

<b>C₂</b> <b>_V₂</b>

<b>C</b>

<b>C</b> <b>VV</b>

Trong ba cụm C-V các em vừa chỉ ra, cụm nào là cụm

V lớn? Cụm nào là cụm V nhỏ nằm trong cụm
C-V lớn ấy?

- Cụm

C-V

nòng cốt là cụm lớn; 2 cụm C

₁

-V

₁

và

C

₂

-V

₂

là các cụm nhỏ nằm trong cụm lớn.

Mối quan hệ giữa các cụm C-V này là gì?

(Mối quan hệ bao hàm).

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i><b>Câu (b) có mấy cụm chủ vị? Câu này </b></i>

<i><b>thuộc kiểu câu nào đã được học?</b></i>

- Câu (b) chỉ có một cụm C - V làm nịng cốt

<b>=> Câu đơn bình thường, có 2 trạng ngữ.</b>

<i>(5)</i>

<i><b> Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu </b></i>

<i><b>và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tơi dẫn đi trên </b></i>

<i><b>con đường làng dài và hẹp.</b></i>

<i><b>Phân tích cấu trúc ngữ pháp của câu (b)? </b></i>

<b>C</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i> (7) </i>

<i><b>Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì </b></i>

<i><b>chính</b></i>

<i><b> lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hơm nay tơi đi học.</b></i>

<i>Qua phân tích, ta thấy câu (c)</i>

<i>có mấy cụm C - V? </i>

<i>các cụm C - V có bao chứa lẫn nhau không? </i>

- Câu (c) có 3 cụm C – V.

<i>Phân tích cấu trúc ngữ pháp của câu (c)?</i>

<b>C</b>

<b>C₁₁</b> <b>_V_V₁₁</b>

<b>C</b>

<b>C₂₂</b> <b>VV₂₂</b> <b>CC₃₃</b> <b>VV₃₃</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i><b> (2) Tôi quên thế nào được những cảm giác </b></i>

<i><b>trong sáng ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy </b></i>

<i><b>cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang </b></i>

<i><b>đãng.</b></i>

<b>C₁</b>
<b>V₁</b>

<b>C₂</b> <b>_V₂</b>

<b>C</b>

<b>C</b> <b>VV</b>

<i><b>(5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu </b></i>

<i><b>và gió lạnh, mẹ tơi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên </b></i>

<i><b>con đường làng dài và hẹp.</b></i>

<b>CC</b> <b>VV</b>

<i><b> (7)</b></i>

<i><b>Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính</b></i>

<i><b> lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hơm nay tôi đi học.</b></i>

<b>C</b>

<b>C₁₁</b> <b>_V_V₁₁</b>

<b>C</b>

<b>C₂₂</b> <b>VV₂₂</b> <b>C_C₃₃</b> <b>VV₃₃</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Kiểu cấu tạo câu

Câu cụ thể

Câu có một cụm C-V

Câu có hai

hoặc nhiều

cụm C-V

Cụm C-V nhỏ nằm

trong cụm C-V lớn.

Các cụm C-V không

bao chứa nhau.

<b>(5)</b>
<b>(2)</b>

<b>(7)</b>

<b>(Câu ghép)</b>

<i>Theo em, câu ghép có đặc điểm gì?</i>

- Do hai hoặc nhiều cụm C - V không bao

chứa nhau tạo thành.

- Mỗi cụm C - V này là một vế câu.

<i><b>Câu ghép:</b></i>

<i><b>Câu ghép:</b></i>

<i>Dựa vào kiến thức đã học ở các lớp dưới, hãy cho </i>
<i>biết câu nào trong những câu trên là câu đơn, câu </i>
<i>nào là câu ghép?</i>

<b>(Câu đơn)</b>
<b>(Câu mở rộng vị </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>THẢO LUẬN NHĨM (3’)</b>

Tìm thêm các câu ghép trong đoạn trích ở mục I? Phân
tích cấu tạo ngữ pháp của từng câu ghép ấy và cho biết
các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

- Các vế câu được nối với nhau bằng dấu phẩy

<i><b>(,)</b></i>

và

dấu hai chấm

<i><b>(:)</b></i>

<i><b>.</b></i>

<i> c) </i>

<i><b>Cảnh vật chung quanh tơi đều thay đổi, vì chính</b></i>

<i><b> lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.</b></i>

<i><b>,</b></i>

<i><b>:</b></i>

Theo em các vế câu trong câu ghép trên được nối với
nhau bằng cách nào?

(1) Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường

rụng nhiều và trên khơng có những đám mây

bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm

mơn man của buổi tựu trường.

<b> Các vế câu nối bằng quan hệ từ “và” (Chỉ ý đồng thời).</b>

<b>C</b>

<b>C₁₁</b>

<b>C</b>

<b>C₁₁</b>

<b>C</b>

<b>C₂₂</b> <b>_V_V</b>

<b>2</b>
<b>2</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>(3) Những ý tưởng ấy tơi chưa lần nào ghi lên giấy, vì</b>
<b> hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không </b>

<b>nhớ hết.</b>

<b>=> Các vế câu nối bằng quan hệ từ “vì” (chỉ nguyên </b>
<b>nhân) và quan hệ từ “và” (chỉ ý đồng thời).</b>

<b>C₁</b>

<b>C₂</b> <b>_V</b>

<b>2</b>

<b>V₁</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>(6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng </b>
<b>lần này tự nhiên thấy lạ.</b>

<b> </b>
<b>TN</b>

<b> </b>
<b>CN₁</b>

<b> </b>
<b>VN₁</b>
<b> </b>

<b>CN₂</b>

<b> </b>
<b>VN₂</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Tìm các cách nối vế câu trong các ví dụ sau đây:

a) Nếu ai có một bộ mặt xinh đẹp thì gương khơng bao giờ nói dối.
b) Mẹ nó càng đánh, nó càng lì ra.

c) Mẹ tơi cầm nón vẫy tơi, vài giây sau, tơi đuổi kịp.

d) Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lịng tơi càng thắt lại, kh mắt
tơi đã cay cay.

e) Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng
chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ.

Nối bằng một cặp quan hệ từ (giả thiết-kết luận):

“Nếu...thì...”

Nối bằng một cặp phó từ “càng...càng...”.

Nối bằng dấu phẩy.

Nối bằng dấu hai chấm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Qua phân tích một số cách nối vế câu nêu ở trên,

em thấy có bao nhiêu cách nối các vế câu trong

câu ghép?

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14></div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây:</b>
<b>a) ... vừa ... đã...</b>

<b>b) ...càng...càng... </b>

<b>Bài tập nhanh:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17></div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<b>1) Bài tập 1: (</b><i>T.113)</i>

a) – Dần buông chị ra, đi con! Dần ngoan lắm nhỉ! U van
Dần, u lạy Dần! Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị
nữa. Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới
được về với Dần chứ! Sáng ngày người ta đánh trói thầy
Dần như thế, Dần có thương khơng. Nếu Dần khơng bng
chị ra, chốc nữa ơng lí vào đây, ơng ấy trói nốt cả u, trói
nốt cả Dần nữa đấy.

<i>(Ngơ Tất Tố, </i>Tắt đèn<i>)</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>Bài 1: Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu </b>
<b>ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?</b>

<b> </b>

<b>(3) U van Dần, u lạy Dần !</b>
<b> C1 V1 C2 V2</b>

<b>(5) Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ ! </b>
<b> C1 V1 C2 V2 C3 V3</b>

<b>(6) Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.</b>
<b> TN C1 V1 C2 V2</b>

<b>(7) Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào</b>
<b> C1 V1 C2 V2</b>

<b> đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

b) Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc
khơng ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là
một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi
quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát
vụn mới thơi.

c) Rồi hai con mắt long lạnh của cơ tơi chằm chặp đưa
nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi
càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay.

d) Một hôm, tôi phàn nàn việc ấy với Binh Tư. Binh Tư
là một người láng giềng khác của tôi. Hắn làm nghề ăn
trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện
quá. Hắn bĩu môi và bảo:

- Lão làm bộ đấy! <i>_{(Lão Hạc,}</i> <i>_{Nam Cao)}</i>

(<i>Những ngày thơ ấu, Nguyên Hồng</i>)

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<b>Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây, hãy đặt một câu ghép.</b>

a) Vì... nên……...
b) Nếu ...thì...
c) Tuy...nhưng...

d) Khơng những ... mà...

<i><b>2) Bài tập 2:</b></i> (<i>T.113)</i>

<b>nhà ở xa</b> <b>_{tôi đi học bằng xe đạp}</b>
<b>trời mưa</b> <b>_{tôi đi b}ộ</b>

<b>nhà ở khá xa</b> <b>Bắc vẫn đi học đúng giờ</b>

<i><b>3) Bài tập 3:</b></i> (<i>T.113)</i>

Chuyển các câu ghép em vừa đặt được thành những câu
ghép mới bằng một trong hai cách sau:

a) Bỏ bớt một quan hệ từ.
b) Đảo lại trật tự các vế câu.

<b>Mẫu</b>

<b>a) Nếu trời mưa to, tôi đi bộ.</b>
<b>b)Tôi đi bộ, nếu trời mưa to.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

a. … vừa … đã …
b. … đâu … đấy

c. … càng … càng …

a. Trời vừa hửng sáng, chúng tôi đã lên đường.

b. Lũ tràn đến đâu, nhà cửa trơi đến đấy.
c. Gió càng lớn,đám cháy càng mạnh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>.</b>

<b>Xác định, gặch chân các thành phần, các bộ phận của </b>
<b>các câu ghép sau:</b>

<b>a) Vì chưng gió thổi, hoa cười với trăng. </b>

<b> (</b><i><b>Ca dao)</b></i>

<b>b) Dù ai rào dậu ngăn sân, lòng ta vẫn vững là dân cụ </b>
<b>Hồ.</b>

<b> (Theo Tố Hữu – “Ta đi tới”)</b>

<b>c) Ngào ngặt hương bay, bướm vẽ vòng. </b>

<b> (</b><i><b>Nguyễn Bính – </b></i><b>“Xuân về”).</b>

<b>d) Cải chửa ra cây, cà mới nụ. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>a) Vì chưng gió/thổi, hoa/cười với trăng. </b>
<b> </b> <b> (</b><i><b>Ca dao)</b></i>

<b>b) Dù ai/ rào dậu ngăn sân, lòng ta/ vẫn vững là dân cụ </b>
<b>Hồ.</b>

<b> (Theo Tố Hữu – “Ta đi tới”)</b>

<b>c) Ngào ngặt hương/ bay, bướm/ vẽ vòng. </b>
<b> (</b><i><b>Nguyễn Bính – </b></i><b>“Xuân về”).</b>

<b>d) Cải /chửa ra cây, cà/ mới nụ. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25></div>

<!--links-->