Luận văn ảnh hưởng của độ mặn và nhiệt độ đến tỷ lệ thụ tinh, tỷ lệ nở, sinh trưởng, tỷ lệ sống và thời gian biến thái của ấu trùng hầu thái bình dương crassostrea gigas (thunberg,1973)

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P I
------------------

NGUY N THU HƯ NG

NH HƯ NG C A ð

M N VÀ NHI T ð

ð N T L TH TINH, T L N , SINH TRƯ NG,
T L S NG VÀ TH I GIAN BI N THÁI
C A U TRÙNG H U THÁI BÌNH DƯƠNG
CRASSOSTREA GIGAS (THUNBERG, 1793)

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành: Nuôi tr ng th y s n
Mã s
: 60.62.70
Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. Lê Xân

HÀ N I – 10/2009


L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s li u, k t qu

trong lu n văn là trung th c và chưa t ng đu c ai cơng b trong b t kì cơng trình
nào khác.
Tơi xin cam đoan r ng các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñã ñư c ch rõ
ngu n g c.
Tác gi

Nguy n Thu Hư ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… i


L I C M ƠN
Trư c h t tôi g i l i c m ơn ñ n Vi n ðào t o Sau ñ i h c thu c trư ng ð i h c
Nông nghi p Hà N i, Vi n nghiên c u Nuôi tr ng Th y s n I. Tơi xin bày t lịng
bi t ơn t i Phòng ðào t o và H p tác qu c t - Vi n nghiên c u Nuôi tr ng Th y
s n I.
Tôi xin g i l i c m ơn t i TS. Lê Xân, ngư i đã hư ng d n tơi trong q trình th c
hi n lu n văn này.
Tơi xin c m ơn các chú, các anh ch nhân viên thu c Trung tâm Qu c gia gi ng H i
s n Mi n B c ñã t o m i ñi u ki n thu n l i ñ tôi th c hi n lu n văn này.
Cu i cùng tơi bày t lịng bi t ơn t i gia ñình, b n bè và ñ ng nghi p, nh ng ngư i
đã ln giúp đ và đ ng viên tôi trong h c t p cũng như trong cu c s ng.

Hà N i tháng 11 năm 2009
Tác gi

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p……………

ii

M CL C
M C L C ................................................................................................................i
DANH M C B NG...............................................................................................iii
DANH M C HÌNH................................................................................................iv
DANH M C CÁC CH VIÊT T T VÀ KÝ HI U................................................ v
PH N I. M ð U .................................................................................................. 1
PH N II. T NG QUAN TÀI LI U ........................................................................ 3
2.1. ð c ñi m sinh h c c a H u Thái Bình Dương (Crassostrea gigas) .......................... 3
2.1.1. ð c ñi m và phân lo i .......................................................................................... 3
2.1.2. Ngu n g c và phân b .......................................................................................... 3
2.1.3. ð c đi m hình thái................................................................................................ 4
2.1.4. ð c đi m phân b và t p tính s ng........................................................................ 5
2.1.5. ð c ñi m sinh trư ng và dinh dư ng .................................................................... 5
2.1.6. ð c ñi m sinh s n................................................................................................ 6
2.1.7. Các giai ño n phát tri n c a u trùng .................................................................... 7
2.2. Tình hình nghiên c u v s n xu t gi ng trên th gi i và t i Vi t Nam...................... 9
2.2.1 Trên th gi i. ......................................................................................................... 9
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong nư c ........................................................................ 11

PH N III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U......................................................... 13
3.1. ð a ñi m và th i gian nghiên c u .......................................................................... 13
3.2. V t li u nghiên c u................................................................................................ 13
3.2.3. D ng c thí nghi m ............................................................................................ 13
3.3. Phương pháp b trí thí nghi m............................................................................... 14
3.3.1. Thí nghi m nh hư ng c a ñ m n ñ n t l th tinh, t l n , sinh trư ng, t
l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng H u Thái Bình Dương................................. 14
3.3.2. Thí nghi m nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l th tinh, t l n , sinh trư ng, t
l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u Thái Bình Dương.................................. 16
3.3.3. Chăm sóc và qu n lý........................................................................................... 17

3.4. Các ch tiêu ñánh giá và phương pháp xác đ nh thơng s ........................................ 18
3.4.1. Các ch tiêu ñánh giá........................................................................................... 18
3.4.2. Phương pháp xác ñ nh các thông s .................................................................... 18
3.4.3. Phương pháp x lý s li u................................................................................... 20

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… i


PH N IV. K T QU NGHIÊN C U................................................................... 21
4.1. Thí nghi m v

nh hư ng c a đ m n ñ n t l th tinh, t l n , sinh trư ng, t

l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u Thái Bình Dương.................................. 21
4.1.1. M t s y u t mơi trư ng trong th i gian thí nghi m .......................................... 21
4.1.2.

nh hư ng c a ñ m n ñ n t l th tinh và t l n c a u trùng h u Thái

Bình Dương.................................................................................................................. 22
4.1.3.

nh hư ng c a ñ m n ñ n s sinh trư ng c a u trùng h u TBD giai ño n t

ch D (Verliger) t i giai ño n u trùng ra chân............................................................. 24
4.1.4.

nh hư ng c a ñ m n t i t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u

TBD giai ño n ch D ñ n giai ño n u trùng ra chân. ................................................... 26

4.2. Thí nghi m v

nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l th tinh, t l n , sinh trư ng, t

l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u Thái Bình Dương.................................. 30
4.2.1. M t s y u t môi trư ng trong th i gian ti n hành thí nghi m ........................... 30
4.2.2. Thí nghi m v

nh hư ng c a nhi t ñ t i t l th tinh và t l n c a u

trùng h u Thái Bình Dương .......................................................................................... 31
4.2.3.

nh hư ng c a nhi t ñ t i sinh trư ng c a u trùng h u Thái Bình Dương

giai đo n t ch D đ n giai ño n u trùng ra chân ........................................................ 32
4.2.4.

nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u

Thái Bình Dương.......................................................................................................... 35
4.3. Sơ b ñánh giá k t qu thí nghi m ......................................................................... 38

PH N V. K T LU N VÀ ð XU T................................................................... 40
5.1. K t lu n................................................................................................................ 40
5.2. ð xu t................................................................................................................. 40

PH N VI. TÀI LI U THAM KH O .................................................................... 41
6.1. Tài li u ti ng Vi t.................................................................................................. 41
6.2. Tài li u ti ng Anh.................................................................................................. 42

6.3. Tài li u trên m ng Internet..................................................................................... 42

PH L C .............................................................................................................. 43

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… ii


DANH M C B NG
B ng 4.1. Các y u t mơi trư ng trong thí nghi m................................................. 21
B ng 4.2. nh hư ng c a ñ m n ñ n t l th tinh và t l n c a h u................. 22
B ng 4.3. T c ñ tăng trư ng và t l s ng c a u trùng h u trong các ñ m n
khác nhau............................................................................................... 24
B ng 4.4. Th i gian bi n thái c a AT h u .............................................................. 28
B ng 4.5. Các y u t mơi trư ng trong thí nghi m................................................. 30
B ng 4.6. T l th tinh và t l n c a áu trùng h u trong các công th c .............. 31
B ng 4.8. Th i gian bi n thái c a AT h u .............................................................. 37

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… iii


DANH M C HÌNH
Hình 2.1. Hình thái ngồi c a h u Thái Bình Dương trư ng thành........................... 3
Hình 2.2. Hình thái bên trong c a h u Thái Bình Dương.......................................... 4
Hình 2.3. Vịng đ i phát tri n c a H u Thái Bình Dương......................................... 8
Hình 2.4. H u Thái Bình Dương có tuy n sinh d c phát tri n .................................. 9
Hình 3.1. Sơ đ b trí thí nghi m v nh hư ng c a ñ m n ñ n T l th tinh, t
l n , sinh trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u
Thái Bình Dương t khi tr ng th tinh đ n giai đo n u trùng ra chân ... 15
Hình 3.2. Sơ đ b trí thí nghi m nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l th tinh, t l
n , sinh trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h uThái

Bình Dương t khi tr ng th tinh ñ n giai ño n u trùng ra chân. .......... 16
Hình 4.1 T l th tinh c a tr ng h u TBD trong thí nghi m ................................. 23
Hình 4.2. T l n c a u trùng h u TBD trong thí nghi m.................................... 23
Hình 4.3. Tăng trư ng chi u cao v u trùng h u TBD c a 3 cơng th c đ m n
trong th i gian thí nghi m...................................................................... 25
Hình 4.4. T c đ tăng trư ng ph n trăm theo chi u cao c a các CT thí nghi m ..... 25
Hình 4.5. T c ñ tăng trư ng tương ñ i ngày theo chi u cao c a các CT thí
nghi m SGR (% H/ngày) ....................................................................... 25
Hình 4.6. T l s ng khi k t thúc thí nghi m.......................................................... 26
Hình 4.7. S lư ng u trùng t i các ngày tu i trong th i gian thí nghi m ............... 27
Hình 4.8. Th i gian bi n thái c a u trùng h u TBD trong nh ng ñ m n khác
nhau. ...................................................................................................... 28
Hình 4.9. T l th tinh c a tr ng h u TBD trong thí nghi m ................................ 32
Hình 4.10. T l n c a u trùng h u TBD trong thí nghi m .................................. 32
B ng 4.7. T c ñ tăng trư ng và t l s ng c a u trùng h u trong nh ng nhi t
ñ khác nhau.......................................................................................... 33
Hình 4.11. Tăng trư ng chi u cao v u trùng h u trong th i gian thí nghi m ...... 34
Hình 4.12. T c đ tăng trư ng ph n trăm theo chi u cao c a u trùng h u............. 35
Hình 4.13. T c đ tăng trư ng tương ñ i ngày theo chi u cao c a u trùng h u
SGR (% H/ngày).................................................................................... 35
Hình 4.14. T l s ng c a u trùng h u khi k t thúc thí nghi m ............................. 36
Hình 4.15. T l s ng c a u trùng h u qua ngày tu i trong th i gian thí nghi m... 37
Hình 4.16. Th i gian bi n thái c a u trùng h u trong nh ng nhi t ñ khác nhau... 37

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… iv


DANH M C CÁC CH

VIÊT T T VÀ KÝ HI U

T vi t t t

T c th

NTTS

Nuôi tr ng th y s n

mm

Milimét

mg/l

Miligam/lít

TBD

Thái Bình Dương

FAO

Food and Agriculture Organization of the United Nation
(T ch c Nơng – Lương Th gi i)

µm

Micromét

ÂT

u trùng

cm/s

Centimét/giây

NCNTTS

Nghiên c u nuôi tr ng th y s n

BTL

Bái T Long

TðBT

Th i ñi m bi n thái

TðCGð

Th i ñi m chuy n giai ño n bi n thái

TGBT

Th i gian bi n thái

TL

Total Lenght (Chi u cao toàn thân)

TLS

T l s ng

CT

Cơng th c

TB

Trung bình

Min - Max

Giá tr nh nh t – Giá tr l n nh t

ðVTM

ð ng v t thân m m

NXB

Nhà xu t b n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… v


PH N I. M

ð U

Ni đ ng v t thân m m là m t trong nh ng hư ng phát tri n m nh c a m t s
nư c trên th gi i, ñ c bi t là các nư c vùng châu Á - Thái Bình Dương. Nh ng
năm g n ñây, do nhu c u th trư ng tiêu th nhuy n th hai m nh v trong nư c và
xu t kh u ngày càng l n, nên ngu n l i c a h u h t các lồi có giá tr kinh t cao
ñang b khai thác quá m c gi i h n khai thác b n v ng cho phép, làm cho ngu n l i
m t s lo i nhuy n th có giá tr kinh t b c n ki t m t cách nhanh chóng.
Trư c tình hình đó đ gi i quy t tình tr ng trên, ñ c bi t gi i quy t v n ñ con
gi ng và thúc ñ y ngh nuôi phát tri n. Vi n nghiên c u NTTS I th c hi n đ tài
"Nghiên c u cơng ngh s n xu t gi ng và nuôi thương ph m H u Thái Bình Dương
(Crassostrea gigas, Thunberg, 1793), ph c v xu t kh u.
Trong công ngh s n xu t gi ng H u Thái Bình Dương, y u t môi trư ng trong
th i kỳ u trùng là r t quan tr ng, nh hư ng r t l n ñ n t l s ng cũng như s
phát tri n c a u trùng.
Trong các y u t mơi trư ng, hai y u t là đ m n và nhi t ñ là quan tr ng nh t.
V i lý do trên chúng tôi ti n hành thí nghi m. " nh hư ng c a ñ m n và nhi t
ñ ñ n t l th tinh, t l n , sinh trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u
trùng H u Thái Bình Dương (Crassostrea gigas, Thunberg, 1793) "

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 1


M c tiêu và n i dung nghiên c u
M c tiêu nghiên c u
-

Xác ñ nh ñư c các ch tiêu t i ưu v nhi t ñ và đ m n cho quy trình cơng
ngh s n xu t gi ng H u Thái Bình Dương.

N i dung nghiên c u
-

ðánh giá nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l th tinh, t l n và quá trình bi n
thái, sinh trư ng và t l s ng c a u trùng.

-

ðánh giá nh hư ng c a ñ m n ñ n t l th tinh, t l n và quá trình bi n
thái, sinh trư ng và t l sông c a u trùng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 2


PH N II. T NG QUAN TÀI LI U
2.1. ð c ñi m sinh h c c a H u Thái Bình Dương (Crassostrea gigas)
2.1.1. ð c đi m và phân lo i
H u Thái Bình Dương đư c Thunberg phân lo i vào 1793 như sau:
Ngành nhuy n th : Mollusca
L p hai m nh v : Bivalvia
B cơ l ch: Anisomyarya
H h u: Ostreidae
Gi ng h u: Crasosstrea
Loài h u Thái Bình Dương: C. gigas

Hình 2.1. Hình thái ngồi c a h u Thái Bình Dương trư ng thành
2.1.2. Ngu n g c và phân b
H u TBD có ngu n g c t Nh t B n, t đó đư c di nh p t i nhi u nơi trên th gi i
như Nam M (1920), châu Âu (1960), Niu Di-lân (1950 - 1970),... phân b t 30 40 vĩ ñ B c c a Hàn Qu c và vùng trung tri u. Chúng có th s ng

ñ sâu 40m,

s ng bám trên r cây, b m t ñá hay v nhuy n th khác. H u TBD là lồi có kh
năng thích ng r ng, có th s ng

ñ m n 10 - 42‰, nhi t ñ 4 - 350C, ñ c bi t

5oC còn t n t i.[1]
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 3

-


2.1.3. ð c đi m hình thái
H u TBD là lồi có kích thư c l n nh t trong các lồi h u có trên th gi i, trung
bình t 8 - 20 cm, có s c sinh trư ng nhanh có th đ t 100 mm trong 12 tháng đ u
đ i, tu i th

có th đ t 13 năm. H u TBD có d ng gi ng v i h u c a sông

(C.rivularis), tuy nhiên h u TBD có t l chi u cao và chi u dài l n hơn t 1/2 - 1/3
h u c a sông. H u s ng

các khu v c khác nhau có hình d ng, kích thư c, màu s c

khác nhau.[14]
V : Tương ñ i l n và khơng đ u nhau gi a hai v , chúng dài và có hình g n Oval,
nh ng s c ñ i x ng c a 2 v thì b t ñ u t nh ng m u l i. Cơ khép v có hình b u
d c. Trên b m t ph n trư c b ng và ph n lưng c a v thư ng có nh ng h c lõm

sâu. Màu v ngoài hơi tr ng vàng và có nh ng s c màu nâu, phía trong v có màu
tr ng s a.

M t lưng

3

2

1
13

4
12

5

M t trư c

M t sau
11
10

6

7

M t b ng

8

9

Hình 2.2. Hình thái bên trong c a h u Thái Bình Dương
8. Màng áo trái
11. Tuy n sinh d c
1. Tim
5. Xoang nư c ra
2. Cơ khép v
6. Mang
9. Ru t
12. B n l
3. H u môn
7. Màng áo ph i
10. D dày
13. Mi ng
4. V ph i
N i t ng: Xúc tu có d ng nh ng n p g p hình nón v i màu hơi ng vàng và nh ng
ch m nâu. Ru t màu đen, tim có màu ngà hơi vàng.[17]
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 4


2.1.4. ð c ñi m phân b và t p tính s ng
H u TBD là lồi b n đ a c a Nh t B n, chúng phân b t 30 - 45 vĩ ñ B c c a Hàn
Qu c và phân b

vùng bi n phía B c c a Nh t B n. H u TBD ñư c nh p vào M

năm 1920, Pháp năm 1966, ñ n năm 2003 chúng có m t
c 5 châu l c. Hi n nay, nó đã đư c tìm th y ph bi n

64 nư c trên th gi i
vùng bi n c a Pháp, Anh,

Mêxicô, Trung Qu c, Braxil,…[1].
FAO (2003) cơng b : H u TBD cũng là lồi h u phân b vùng tri u th p ñ n ñ sâu
40 m, s ng bám trên b m t ñá, r cây hay v nhuy n th khác.
ð m n thích h p là 20 - 25‰, m c dù chúng có th s ng

đ m n < 10‰ và >

35‰. H u TBD cũng là loài r ng nhi t, chúng có th s ng

nhi t đ t - 1,8oC đ n

35oC nhưng thích h p

nhi t ñ 20 - 28oC. [14].

2.1.5. ð c ñi m sinh trư ng và dinh dư ng
2.1.5.1. ð c ñi m dinh dư ng
H u b t m i trong quá trình hơ h p d a vào c u t o đ c bi t c a mang. Khi hơ h p
nư c có trong mang theo th c ăn qua b m t mang, các h t th c ăn ñư c gi l i
mang nh các tiêm mao và d ch nh n ñư c ti t ra nh các tiêm mao. Các h t th c
ăn có kích thư c nh s đư c d ch nh n c a các tiêm mao qu n d n v phía mi ng,
cịn h t th c ăn q l n tiêm mao khơng gi đư c s b dịng nư c qu n đi kh i b
m t mang, sau đó t p trung

mép màng áo và b màng áo đ y ra ngồi. M c dù h u

b t m i th ñ ng nhưng v i cách b t m i như v y, chúng có th ch n l c th c ăn
theo kích thư c [3]
H u TBD là loài ăn l c th ñ ng, chúng l c nh ng th c ăn phù h p v kích thư c,
nh ng lo i th c ăn khơng thích h p s khơng đư c tiêu hóa và b đ y ra ngồi.
Th c ăn c a h u tương ñ i ña d ng như: vi khu n, sinh v t nh , mùn bã h u cơ, t o,
trùng roi có kích thư c dư i 10 µm. H u cũng có th s d ng ñư c m t s v t ch t
hòa tan trong nư c và v t ch t h u cơ.[3]
Quá trình ch n l c th c ăn ñư c th c hi n 4 l n theo phương th c trên: L n 1 x y
ra trên b m t mang, l n 2 x y ra trên ñư ng v n chuy n, l n 3 x y ra trên xúc biên,
l n 4 x y ra t i manh nang ch n l c th c ăn. Th c ăn sau khi ñư c ch n l c ñư c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 5


ñưa ñ n d dày ñ tiêu hóa, t i ñây th c ăn ñư c tiêu hóa m t ph n nh các men
như: Amilase, Lactase, Glycogenase, Lipase, Maltase, Protease... Các th c ăn
khơng thích h p s đư c đ y xu ng ru t và ra ngồi qua h u mơn.[5]
Trong giai đo n u trùng, th c ăn phù h p bao g m: vi khu n, sinh v t nh mùn bã
h u cơ, t o kh, t o Silic (Bacillarophyta), trùng roi có kích thư c dư i 10µ m.

u

trùng có th s d ng v t ch t hòa tan trong nư c và các v t ch t h u cơ. Các loài
t o thư ng g p là t o khuê như: C.calcitran, C.muelleri…t o silic: Nitzschia,
Skeletonema…; t o có lơng roi: I. galbana, P. lutherii, Tetraselmis…vì kích c phù
h p, d tiêu hóa, hàm lư ng dinh dư ng cao. Các tác nhân nh hư ng ñ n cư ng ñ
b t m i c a h u là th y tri u, lư ng th c ăn và các y u t mơi trư ng (nhi t đ ,
n ng ñ mu i...). Khi th y tri u lên, cư ng ñ b t m i tăng, tri u xu ng cư ng ñ
b t m i gi m, trong mơi trư ng có nhi u th c ăn thì cư ng đ b t m i th p và ít
th c ăn thì cư ng đ b t m i cao. Khi các y u t môi trư ng trong kho ng thích

h p thì cư ng đ b t m i cao và khi các y u t mơi trư ng ngồi kho ng thích h p
thì cư ng ñ b t m i th p [8].
2.1.5.2. ð c ñi m sinh trư ng
Theo Park và ctv [1988], nhi t ñ , th c ăn và ñ m n là các y u t quan tr ng nh
hư ng tr c ti p ñ n s phát tri n c a ÂT. Khi nhi t ñ th p, h u sinh trư ng và bi n
thái ch m, th i gian phù du kéo dài, t i nhi t ñ 19 - 200C giai ño n phù du c a h u
kéo dài 3 tu n, t i nhi t ñ 270C là 10 ngày, ñ m n trong giai đo n này có th dao
đ ng 14 - 37‰ nhưng thích h p nh t là 15 - 25‰. N u ÂT ñư c cung c p th c ăn
ñ y ñ và các y u t mơi trư ng đư c duy trì thích h p thì kích thư c c a ÂT có
th đ t t i 1,5 mm.[3]. Theo Coon et al...(1990); ÂT h u C. gigas bi n thái khi đ t
kích thư c > 280 µm.[3]
2.1.6. ð c đi m sinh s n
H u TBD là lồi lư ng tính, lúc m i sinh ra là đ c, trong q trình s ng thì gi i tính
thay đ i ph thu c vào môi trư ng s ng. Trong vùng th c ăn phong phú thì đàn h u
cái chi m ưu th . Khi mơi trư ng nư c có ngu n th c ăn nghèo v s lư ng và
thành ph n lồi thì chúng l i chuy n thành đ c.

châu Âu, q trình hình thành

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 6


giao t b t ñ u t i 10oC, ñ m n 15 - 32‰, s hình thành gi m ñi khi ñ m n cao
hơn. S ñ tr ng di n ra

18oC, ñ c bi t

Canada g p trư ng h p sinh s n

15oC.[3]

Trong mùa sinh s n, tuy n sinh d c phát tri n m nh, tr ng lư ng có th đ t 50%
tr ng lư ng cơ th , h u cái ñ 50 - 200 tri u tr ng/l n ñ . Tr ng có th t n t i trong
nư c 10 - 15h sau 3 - 4 tu n phát tri n thành Spat. Cũng như lồi h u sơng c a Vi t
Nam, th i gian ñ u, ÂT s ng phù du trong c t nư c, sau th i gian bi n thái s l ng
ñáy và bám vào v t bám. Lúc này kích thư c ÂT ñ t 300 – 330 µm. Th i gian bi n
thái c a h u ph thu c vào nhi t ñ , th c ăn, ñ m n (FAO, 2003).[14]
2.1.7. Các giai ño n phát tri n c a u trùng
* u trùng Veliger
Xu t hi n ÂT Veliger sau 16 - 24 gi t khi th tinh, ÂT có d ng ch D, có 2 n p
v và có vành tiêm mao gi a 2 n p v , ÂT v n ñ ng nhanh nh s v n ñ ng c a
vành tiêm mao mi ng. Giai ño n này kéo dài t 2 - 6 ngày và kích thư c ÂT dao
đ ng t 75 - 120 µm. [15]
* u trùng Umbo
ð c trưng c a giai đo n này là s hình thành các cơ quan bao g m: giai ño n Umbo
sơ kỳ, b t ñ u xu t hi n m m cơ khép v . Quan sát trên kính hi n vi th y ru t và
m t đơi cơ quan trong su t. Giai ño n Umbo trung kỳ xu t hi n đ nh v , kích thư c
ÂT đ t 130 - 200 µm. Giai đo n h u kỳ ñ nh v , ÂT xu t hi n ñi m m t, kích thư c
ÂT tăng nhanh, cu i giai ño n Umbo h u kỳ xu t hi n đi m m t

g n phía đ nh v ,

m t s cá th hình thành chân bị, ñây là d u hi u k t thúc giai ño n s ng trôi n i
chuy n sang giai ño n s ng bám c ñ nh.[2],[11]. Trong s n xu t gi ng nhân t o,
ñây là th i ñi m ñ c bi t quan tr ng trong vi c th v t bám ñ thu con gi ng bám.
* u trùng bám
Sau khi xu t hi n chân bị, ho t đ ng bơi c a ÂT gi m d n, ÂT chuy n xu ng bị
dư i đáy, lúc này vành tiêm mao và đi m m t thối hóa d n. ð c trưng c a giai
đo n này là s hình thành các tơ chân, màng áo và m t s cơ quan khác.

u trùng

chuy n sang hoàn toàn s ng bám.[3]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 7


Hình 2.3. Vịng đ i phát tri n c a H u Thái Bình Dương
(Ngu n: Fishers and Marine technology center Saturo Aka Shige)
Cơ quan sinh d c c a h u có th th y rõ vào mùa sinh s n, lúc này tuy n sinh d c
ñã phát tri n có màu tr ng s a, ch a ñ y nang n i t ng. Tuy n sinh d c g m 3 b
ph n: bao noãn là nh ng nhánh c a ng sinh d c n trong mô liên k t d ng lư i,
ng sinh d c g m nh ng ng nh ñ i x ng hai bên, xung quanh n i t ng là cơ quan
tr ng y u trong hình thành t bào sinh d c, ng v n chuy n sinh d c là m t ng d n
g m nhi u ng sinh d c h p l i bên trong có tiêm mao. Khi ng sinh d c m

khe

ni u sinh d c t i m t b ng cơ khép v nó có tác d ng v n chuy n tr ng và tinh
trùng ñã thành th c ra ngồi.[6]

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 8


Tun sinh
dơc

Hình 2.4. H u Thái Bình Dương có tuy n sinh d c phát tri n
Các nghiên c u trư c ñây cho th y y u t quan tr ng nh hư ng t i s thành th c
c a h u TBD là nhi t ñ . Nhi t đ càng cao thì th i gian chín c a tuy n sinh d c
càng rút ng n. Ngồi ra đ m n và th c ăn cũng có nh hư ng l n t i s thành th c

c a tuy n sinh d c.
Vi t Nam, h u nuôi

v nh Bái T Long sau 9 tháng tu i đã thành th c. ði u này

có th do các y u t môi trư ng

nư c ta có s khác bi t so v i các nư c khác. K t

thúc giai ño n s ng phù du, giai ño n ÂT xu t hi n chân và bám cũng ch u nh
hư ng c a nhi t đ là ch y u, sau đó là đ m n và t c đ dịng ch y. Tuy ñ m n,
nhi t ñ t i ưu nhưng dòng ch y > 5 - 7cm/s ÂT s không bám ñư c. [3]
2.2. Tình hình nghiên c u v s n xu t gi ng trên th gi i và t i Vi t Nam
2.2.1 Trên th gi i.
Ngu n gi ng: Năm 2003, ngu n gi ng t nhiên trên th gi i chi m kho ng 60%,
gi ng s n xu t trong các tr i gi ng chi m 40%. Gi ng t nhiên cũng ñư c thu th p
tương t như thu gi ng các loài h u khác và h u sông (C.rivularis) c a Vi t Nam:
Các v t bám như c c xi măng, c c g , ñá và v nhuy n th ... ñư c th ho c c m
xu ng khu v c h u sinh s n. ÂT khi k t thúc giai ño n phù du s bám vào v t bám.
Tr Nh t B n có h u TBD là lồi b n đ a, t t c các nư c khác gi ng t nhiên ch
có th có sau m t s năm du nh p v và phát tri n nuôi trên quy mô l n. Do đó l ch
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 9


s phát tri n ñã hàng ch c năm tr lên có

h u h t các nư c, ngu n gi ng t nhiên

khá phong phú.[3]
Gi ng s n xu t nhân t o ñư c s n xu t trong các tr i gi ng chuyên s n xu t nhuy n

th , m i năm có th s n xu t hàng trăm tri u ñ n hàng t Spat. Gi ng nhân t o có
ch t lư ng t t, kích thư c đ ng đ u và có th phát tri n ni ch đ ng nh t là nuôi
h u r i, h u treo. Ngồi gi ng thơng thư ng nhi u nư c ñã s n xu t gi ng tam b i
th t o ra h u gi ng có t c ñ sinh trư ng nhanh hơn. Tuy nhiên, ñ n nay s n lư ng
h u gi ng t ña b i th chi m t tr ng không l n. [3]
Cơng ngh ương u trùng: Nhi t đ thích h p cho ÂT bi n thái và phát tri n là 25
- 28oC, ñ m n 20 - 25‰. M t đ thích h p ban đ u là 20.000 ÂT Veliger/lít nư c
bi n. M t đ này s gi m d n do t vong, thoát ra ngồi do thay nư c cịn l i
kho ng 5.000 ÂT/lít là phù h p đ ÂT sinh trư ng nhanh, kh e m nh và nhanh ñ n
giai ño n bám. Giai ño n ñ u th c ăn c a ÂT H u TBD là các loài t o: I. galbala
ho c P. lutherii cùng v i m t s loài khuê t o nh như: C. calcitrans ho c T.
pseudonana. Giai ño n sau khi ÂT ñã l n ngoài các loài t o trên c n b sung thêm
Tetraselmis. Khi ÂT chu n b b t đ u l ng đáy, có th nhìn th y ñi m m t màu t i
qua l p v trong su t và chân b t ñ u phát tri n. Lúc này c n th v t bám (là v
nhuy n th , m nh nh a, g ch, ñá..) cho ÂT bám. [3]
u trùng h u TBD b t ñ u bám giá th khi ñ t kích thư c > 0.3 mm. ð đ m b o t
l s ng cao

vùng nuôi thương ph m, nhi u nư c h u gi ng đư c ni gi v i ñi u

ki n t t trong tr i gi ng cho đ n khi đ t kích thư c gi a 3 – 5 mm r i m i đưa ra
vùng ni. S phong phú th c ăn

các b , ao ngoài tr i trong các tr i gi ng ñã làm

cho con h u sinh trư ng r t nhanh, kh e m nh và nhanh chóng chuy n ra ni l n.
Các tr i gi ng cịn có th ni h u l n t 1 mm ñ n 12 – 15 mm. M t đ ni có th
đ t t i 100 kg/m3 nư c ch y. Phương pháp này làm gi m t l t vong khi đưa h u
ra bãi ni. Khi ñ t t i kích thư c 12 mm s n lư ng có th đ t đ n 3 t n/ha

ngay

trong ao ương n u ñi u ki n th c ăn ñ m b o.
Các nghiên c u c a Byung Ha Park và ctv (1988) t i Hàn Qu c cho th y nhi t ñ
và ñ m n là hai y u t ch y u nh hư ng ñ n s th tinh, s phát tri n phôi và

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 10


sinh trư ng c a h u gi ng, S th tinh có th di n ra trong kho ng bi n ñ ng l n
c a nhi t ñ và ñ m n nhưng s phát tri n cho ñ n ÂT ch D thì ch n m trong
kho ng h p. Nhi t ñ th p sinh trư ng và bi n thái ch m, th i gian phù du kéo dài.
T i nhi t ñ 19 - 20oC giai ño n phù du c a h u TBD là 3 tu n, t i 270C là 10 ngày.
ð m n cho giai đo n này có th dao đ ng 14 - 37‰, nhưng thích h p nh t là 15 25‰. [10]
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong nư c
Năm 2002, Vi n NCNTTS 1 ñã ti p nh n công ngh s n xu t gi ng h u TBD t
trung tâm ngh cá Cromila, bang New South Wales, Úc ñã cho ñ và ương nuôi
thành con gi ng, nhưng t l sinh s n quá th p (6 con cái, 10 con ñ c tham gia sinh
s n trong s 200 con chuy n sang). T l s ng t ÂT ñ n con gi ng còn th p (20
v n con gi ng/12 tri u ÂT ch D tương ñương 1,7 %). Vi t Nam chưa ti p nh n
công ngh nuôi h u thương ph m, tuy nhiên Vi n NCNTTS I ñã t tri n khai nuôi
h u thương ph m t 2 ngu n là gi ng s n xu t t i Vi t Nam và gi ng chuy n t Úc
sang. H u gi ng đư c ni t i Hịn Ngư (Quỳnh Lưu - Ngh An), đ o C ng Tây
(Qu ng Ninh) và Cát Bà (H i Phịng). H u ni phát tri n t t
tháng th 5 sau đó t tháng 12 đ n tháng 1 năm sau (ch t 100%)

tháng th 4 ñ n
t t c các ñ a

ñi m. Nguyên nhân ch t chưa rõ, do v y D án ph i k t thúc gi a ch ng.[3]

Năm 2006, Vi n NCNTTS I k t h p v i Công ty Khoa h c k thu t th y s n
Pauchen ðài Loan, chuyên gia c c th c ph m và dư c ph m Hoa Kỳ (FDA) kh o
sát m t s khu v c t i vùng v nh Bái T Long - Qu ng Ninh. ðồn đã xác ñ nh v nh
BTL có ñ ñi u ki n thu n l i đ phát tri n ni h u TBD đ m b o v sinh an tồn
th c ph m ñ t tiêu chu n xu t kh u.
Công ty ð u tư và phát tri n H Long - Qu ng Ninh ñã nh p h u gi ng TBD t
Trung Qu c và ðài Loan v ni thăm dị t i v nh BTL mang l i k t qu t t.
Hi n nay vi c nuôi h u thương ph m ph thu c hoàn toàn vào con gi ng s n xu t
nhân t o. Vì v y, đưa ra các gi i pháp ni thích h p, ni t p trung v i con gi ng
t s n xu t nhân t o c n ñư c quan tâm nh m ñưa ngh nuôi h u TBD

nư c ta

phát tri n m nh, t o ra s n lư ng l n ñ xu t kh u.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 11


Các nghiên c u v ñ m n nh hư ng ñ n u trùng h u TBD

Vi t Nam hi n nay

v n ñang ñư c ti n hành và chưa có các báo cáo c th nào đư c cơng b . Tuy
nhiên đ i v i h u trư ng thành, khi ñ m n nư c xu ng quá th p chúng s khép v
l i và khơng l y th c ăn, khi đ m n tăng lên thích h p chúng m i ti p t c b t m i
(Hà ð c Th ng, 2002).[8]
Nghiên c u c a Nguy n Th Xuân Thu (2003) trên h u và ñi p qu t cho th y: đ i
v i nhuy n th nói chung trong giai đo n phát tri n phơi và giai đo n ÂT thì đ
m n cũng có vai trị h t s c quan tr ng, nó nh hư ng tr c ti p ñ n s phát tri n
cũng như t l s ng c a phôi.

m i giai ño n, nh hư ng c a ñ m n cũng có s

khác nhau. Ví d , h u c a sơng trư ng thành có th thích nghi ñư c v i ñ m n r t
l n 5 - 30‰ nhưng s ng t t hơn

ñ m n 10 - 30‰.[7]

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 12


PH N III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
3.1. ð a ñi m và th i gian nghiên c u
ð tài ñư c th c hi n t i Trung Tâm Qu c gia gi ng H i s n mi n B c – Xã Xuân
ðám - Huy n Cát H i – Thành ph H i Phòng.
T tháng 04 ñ n tháng 09 năm 2009
3.2. V t li u nghiên c u
H u Thái Bình Dương (Crassostrea gigas, Thunberg, 1793)
Ngu n gi ng là h u b m nuôi t i bè c a Trung tâm QG gi ng H i s n

t i v nh

Lan H , Cát Bà, H i Phịng
Th c ăn là t o đơn bào đư c ni sinh kh i t i Trung tâm QG gi ng H i s n mi n
B c
3.2.3. D ng c thí nghi m
Thí nghi m v

nh hư ng c a ñ m n g m nh ng d ng c :

-

10 b composite có th tích 300 lít

-

3 b composite ch a nư c d tr có th tích 1000 lít

-

H th ng s c khí

Thí nghi m v

nh hư ng c a nhi t ñ g m nh ng d ng c :

-

10 bình nh a có th tích 10 lít

-

3 b ch a nư c d tr có th tích 120 lít

-

3 thùng x p cách nhi t có th tích 80 lít

-

Phịng đi u hịa

-

D ng c đi u ch nh nhi t đ (v i sai s ± 0,5oC)

Ngồi ra cịn có các d ng c như xô, ch u, lư i l c, kính hi n vi g n thư c ño,
bu ng ñ m u trùng, bu ng ñ m t o, nhi t k th y ngân....

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 13


3.3. Phương pháp b trí thí nghi m
3.3.1. Thí nghi m nh hư ng c a ñ m n ñ n t l th tinh, t l n , sinh
trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng H u Thái Bình Dương
• ði u ki n thí nghi m:
Thí nghi m v

nh hư ng c a ñ m n ñ n t l th tinh t l n , sinh trư ng, t l

s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u TBD ñã ñư c ti n hành trong 3 CT g m
9 b có th tích 300l: CT1, đ m n là 20‰; CT2 ñ m n 25‰; CT3 ñ m n 30‰.
Ch n h u b m ñã thành th c sau đó ni v trong 5 ngày b ng các lồi t o như
Pavlova lutheri, Isochrysis galbana và Chaetoceros calcitran. Ti p đó, ch n h u b
m có tuy n sinh d c phát tri n t t nh t cho tham gia sinh s n nhân t o. H u b m
ñư c ch n v i t l ñ c: cái là 2: 7. Sau khi ti n hành m ñ l y s n ph m sinh d c,
tr ng và tinh ñư c ñ riêng. Sau khi tr ng và tinh ñã ñư c l c s ch s ñư c tr n l n
v i nhau và ngay l p t c s ñư c đ nh lư ng và cho vào các lơ thí nghi m. M t đ
thí nghi m ban đ u trong m i b là 20 tr ng/ml.
Theo thi t k thí nghi m ban đ u, chúng tơi ti n hành thí nghi m t i 5 ngư ng ñ

m n khác nhau: 15‰, 20‰, 25‰, 30‰, 35‰. Tuy nhiên, trong th i gian ti n hành
th nghi m (pretest) chúng tôi nh n th y r ng, vùng bi n Cát Bà - H i Phòng r t
hi m khi ñ t ñ n ñ m n 35‰. V i ñ m n nư c bi n là 15‰ là khi nhi t đ mơi
trư ng đã gi m xu ng th p, tương ñuơng v i tháng 10, 11 là nh ng tháng h u sinh
s n r t kém hay nói cách khác là ch t lư ng s n ph m sinh d c th p. Do đó, chúng
tơi ch ti n hành thí nghi m t i 3 ngư ng ñ m n là 20‰, 25‰, 30‰.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 14


H u TBD b m

Con ñ c

Con cái

Th tinh nhân t o
(th tinh ư t)

20‰
20‰

20‰

25‰
25‰

25‰

30‰

30‰

30‰

T l th tinh, t l n ,
sinh trư ng, t l s ng,
th i gian bi n thái

Hình 3.1. Sơ đ b trí thí nghi m v

nh hư ng c a ñ m n ñ n T l th tinh,

t l n , sinh trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u Thái
Bình Dương t khi tr ng th tinh ñ n giai ño n u trùng ra chân

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 15


3.3.2. Thí nghi m nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l th tinh, t l n , sinh
trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h u Thái Bình Dương
• ði u ki n thí nghi m

H u TBD b m

Con ñ c

Con cái

Th tinh nhân t o
(th tinh ư t)

23oC
23oC

23oC

26oC
26oC

26oC

29oC
29oC

29oC

T l th tinh, t l n ,
sinh trư ng, t l s ng,
th i gian bi n thái

Hình 3.2. Sơ đ b trí thí nghi m nh hư ng c a nhi t ñ ñ n t l th tinh, t
l n , sinh trư ng, t l s ng và th i gian bi n thái c a u trùng h uThái Bình
Dương t khi tr ng th tinh ñ n giai ño n u trùng ra chân.
Thí nghi m đư c th c hi n trong đi u ki n phịng đi u hịa g m 3 CT, 9 b có th
tích là 10 lít. CT1 nhi t đ 23oC ± 0,5oC, CT2 26oC ± 0,5oC và CT3 29oC ± 0,5oC.
Các công th c đư c b trí g m 1 thùng x p gi nhi t có ch a nư c ng t, có hearter
đi u ch nh nhiêt t đ ng và trong m i thùng g m 3 b thí nghi m. Các thùng x p
này có tác d ng gi cho nhi t đ ln n đ nh. (Ph l c I.19)
Thí nghi m đư c ti n hành t khi tr ng chưa th tinh ñ n k t thúc giai ño n h u
Umbo và b t ñ u ra chân.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 16


M t ñ 20 tr ng /ml. M t ñ

u trùng ch D là 20 u trùng/ml. ð m n trong

kho ng 25 - 27‰
Trư c khi ti n hành thí nghi m nh hư ng c a nhi t ñ ñ n u trùng h u Thái Bình
Dương, chúng tôi t ch c th nghi m (pretest) trong các mơ hình nh v i 5 m c
nhi t đ là 20oC, 23oC, 26oC, 29oC và 32oC. Tuy nhiên trong q trình ti n hành th
nghi m chúng tơi nh n th y vi c ti n hành thí nghi m

nhi t đ 20oC và 32oC là

khơng c n thi t là vì: Trong su t th i gian t tháng 4 đ n tháng 8, khi nhi t đ
khơng khí có lúc đ t đ n 37oC nhưng nhi t ñ nư c ch ñ t cao nh t là 30oC ±
0,5oC. Cịn khi nhi t đ nư c là 20oC thì nhi t đ khơng khí v ào kho ng 18 –
19oC, rơi vào kho ng th i gian khơng thích h p đ cho h u TBD sinh s n. Do đó
chúng tơi ch ti n hành thí nghi m

2 m c nhi t đ là 23oC, 26oC và 29oC.

3.3.3. Chăm sóc và qu n lý
• Cho ăn và qu n lý th c ăn
Khi u trùng ñ ng lo t chuy n sang giai ño n ch D, t t c các công th c trong c 2
thí nghi m đ u đư c cho ăn b ng 3 loài t o Pavlova lutherii, Isochrysis galbana và
Chaetoceros calcitran
M t ñ cho ăn tùy thu c vào m t đ t o cịn dư trong b

• Ch ñ thay nư c
Thí nghi m v

nh hư ng c a đ m n:

- Trong su t q trình thí nghi m chúng tơi b trí 3 b có th tích 1m3 và ln duy
trì đ m n l n lư t là 20‰, 25‰ và 30‰ ñ ph c v cho vi c thay nư c cho các lơ
thí nghi m.
• Thí nghi m v

nh hư ng c a nhi t đ

- Thí nghi m đư c b trí trong phịng đi u hịa v i nhi t đ dao đ ng t 18 – 23oC.
Ngồi h th ng thí nghi m chúng tơi đ ng th i duy trì trong phịng 3 b có th tích
120l, nhi t ñ l n lư t là 23oC, 26oC và 29oC ñ ph c v cho vi c thay nư c. Nhi t
ñ trong 3 b trên ñư c n ñ nh b ng hearter ñi u ch nh nhi t ñ t ñ ng.
- Vi c thay nư c k t h p ñ nh lư ng u trùng ñư c ti n hành vào th i gian nh t
ñ nh trong ngày.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c nông nghi p…………… 17