Hành động nói và tiếp

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

- HÀNH ĐỘNG NÓI

- HÀNH ĐỘNG NĨI

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>I. Hành động nói là gì?</b>

<b>1. Ví dụ: (sgk – trang 62)</b>
<b>2. Nhận xét</b>

<b>3. Kết luận : (ghi nhớ sgk – trang 62)</b>

<b>II. Một số kiểu hành động nói thường gặp</b>

<b> 1. Ví dụ 1 (sgk – trang 62, 63)</b>

<b> </b>

<b>Lời nói của Lí Thơng </b>

<b>Mục đích</b>

Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.

Nay em giết nó, tất khơng khỏi bị tội chết.

Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy

trốn ngay đi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>Ví dụ 2: Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích và cho </b>
<b>biết mục đích của mỗi hành động:</b>

<b> </b>Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi
bằng giọng luống cuống:

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót
xa:

- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thơn Đồi.

Cái Tí nghe nói giãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng
củ khoai vào rổ và ịa lên khóc.

(...) Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn
tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã
vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ giục nó phải đi, nó lại nhếch
nhác, mếu khóc:

- U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư?
Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!...

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>Hành động nói</b>

<b>Mục đích</b>

Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?

Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thơn Đồi.
U nhất định bán con đấy ư ?

U không cho con ở nhà nữa ư ?
Khốn nạn thân con thế này!

Trời ơi !

Hỏi

Trình bày, thơng báo
Hỏi

Bộc lộ cảm xúc

<b> Người ta dựa theo mục đích của hành động mà đặt tên cho </b>
<b>nó. Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi, trình bày, </b>
<b>điều khiển, hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.</b>

<b>2. Kết luận : ghi nhớ (SGK T63)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>I. Hành động nói là gì?</b>

<b>II. Một số kiểu hành động nói thường gặp</b>

<b>III. Cách thực hiện hành động nói</b>

<b>1. Ví dụ : sgk/70</b>

<i> Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý (1). Có khi được </i>
<i>trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy (2). Nhưng </i>
<i>cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hịm (3). Bổn phận của </i>
<i>chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng </i>
<i>bày (4). Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, </i>
<i>làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành </i>
<i>vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến (5).</i>

(Hồ Chí Minh, <i>Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)</i>

<b>Câu 1: Trình bày; </b>
<b>Câu 3: Trình bày; </b>
<b>Câu 2: Trình bày; </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>- Câu 1, 2, 3: Trình bày</b>

<b>Kiểu câu: Trần thuật</b>

_

<i><b>Cách dùng trực tiếp</b></i>

<b>- Câu 4, 5 : Điều khiển</b>

<b>Kiểu câu: Trần thuật</b>

_

<i><b>Cách dùng gián tiếp</b></i>

<b> </b>Mỗi hành động có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng
chính phù hợp với hành động đó (<i>cách dùng trực tiếp)</i> hoặc bằng kiểu
câu khác <i>(cách dùng gián tiếp).</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>Kiểu hành động nói</b>

<b>Kiểu câu</b>

1

Trình bày

Trần thuật

2

Hỏi

Nghi vấn

3

Điều khiển

Cầu khiến

4

Hứa hẹn

Trần thuật

5

Bộc lộ cảm xúc

Cảm thán

<b>* </b>

<i><b>Cách dùng gián tiếp: </b></i>

Kiểu câu được dùng khơng đúng với

chức năng vốn có của nó.

<b>VD 1 : Dùng câu nghi vấn đề yêu cầu</b>

<b> </b><i><b>Bạn có thể hướng dẫn tớ giải bài tốn này được khơng?</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>IV. Luyện tập</b>

<b>Đọc đoạn hội thoại và xác định kiểu hành động nói</b>

Lan: Cô giáo nhắc cả lớp chiều nay đi sinh hoạt đội.

Hoa: Cô báo mấy giờ đi ?

Lan: 2 giờ

<b>* Hướng dẫn tự học ở nhà: </b>

1. Tự làm bài tập ở nhà: Bài 1,2,3 (

<i>trang 63,64,65</i>

); bài 1,2,3,4,5

(trang 71,72,73).

2. Tự ôn tập ở nhà: Khái niệm luận điểm; Quan hệ giữa luận

điểm với vấn đề nghị luận, quan hệ giữa các luận điểm trong bài

văn nghị luận.

=> Hành động trình bày

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ</b>

-

_{Học thuộc ghi nhớ, làm các bài tập vào vở.}

-

Viết một đoạn văn ngắn có chứa hành động nói cầu

khiến và chỉ rõ cách thức thực hiện hành động nó

trong đoạn văn.

-

_{Chuẩn bị bài “Ôn tập về luận điểm”: Ôn lại luận}

</div>

<!--links-->