Đề tài triết học " Chủ nghĩa dân tộc và vấn đề quan hệ giữa các dân tộc trong thế giới hiện đại " pptx

TRIÏËT HỔC, SƯË 8 (219), THẤNG 8 - 2009
hïë k XX khưng chó àûúåc gổi lâ thïë
k ca hïå tû tûúãng, mâ côn lâ thïë
k ca ch nghơa dên tưåc. Trïn
thûåc tïë, ngay sau khi ra àúâi úã thïë k XIX,
ch nghơa dên tưåc àậ trúã thânh ngổn cúâ
ca cấc lûåc lûúång, cấc phong trâo chđnh trõ
- xậ hưåi, àống vai trô khưng nhỗ àïën àõnh
hûúáng phất triïín cú bẫn ca àa sư
ë cấc
qëc gia, cấc dên tưåc trïn thïë giúái trong
thïë k XX. Nhû chng ta àïìu biïët, nhûäng
sûå kiïån vâ quấ trònh dêỵn àïën chiïën tranh
thïë giúái thûá nhêët ch ëu diïỵn ra dûúái
chiïu bâi ca ch nghơa dên tưåc. Vâ, kïët
quẫ ca nố lâ, cấc “nhâ nûúác dên tưåc” (hay
chđnh xấc phẫi gổi lâ “nhâ nûú
ác sùỉc tưåc”)
múái àậ hònh thânh. Thûåc tïë àố àậ khùèng
àõnh tđnh thúâi sûå vâ sûå tấc àưång mẩnh mệ
ca tû tûúãng vâ ngun tùỉc dên tưåc tûå
quët úã mưåt chûâng mûåc nhêët àõnh.
Vïì “ch nghơa dên tưåc”, cố thïí nối, cho
àïën nay àậ cố khấ nhiïìu cấch hiïíu khấc
nhau. Theo Tûâ àiïín Bấ
ch khoa ca Viïån
Tûâ àiïín hổc vâ Bấch khoa thû Viïåt Nam
(2005), ch nghơa dên tưåc lâ “hïå tû tûúãng
chđnh trõ vâ biïíu hiïån têm l àôi hỗi quìn
lúåi àưåc lêåp, tûå ch vâ phất triïín ca cưång
àưìng qëc gia dên tưåc”. Ch nghơa dên tưåc

hònh thânh vâ phất triïín gùỉn liïìn vúái quấ
trònh àêëu tranh àïí xêy dûång vâ
bẫo vïå
cưång àưìng qëc gia dên tưåc. Tu tònh hònh,
àùåc àiïím dên tưåc, giai cêëp vâ lõch sûã ca
tûâng dên tưåc, ch nghơa dên tưåc mang dêëu
êën dên tưåc vâ giai cêëp khấc nhau. Cố ch
nghơa dên tưåc truìn thưëng thïí hiïån lông
u nûúác lêu àúâi ca mưåt dên tưåc, cố ch
nghơa dên tưåc tû sẫn, cố ch nghơa dên tưåc
Xư viïët, cố ch nghơa dên tưå
c sưvanh nûúác
lúán, cố ch nghơa dên tưåc cấch mẩng, v.v
Theo GS. Phan Huy Lï, úã phûúng Têy,
ch nghơa dên tưåc lâ sẫn phêím tinh thêìn
ca quấ trònh hònh thânh vâ phất triïín
ca dên tưåc tû sẫn. Ch nghơa dên tưåc àậ
tûâng giûä vai trô quan trổng trong cåc àêëu
tranh chưëng chïë àưå phong kiïën, thưëng
nhêët qëc gia, dên tưåc, giẫi phống con
ngûúâi khỗi nhûäng quan hïå lï
å thåc phong
kiïën, xêy dûång xậ hưåi dên sûå vâ phất triïín
vùn hoấ dên tưåc. Tẩi cấc nûúác thåc àõa vâ
lïå thåc úã chêu Ấ, chêu Phi, chêu M
Latinh, trong cåc àêëu tranh chưëng ch
nghơa àïë qëc, ch nghơa thûåc dên, giẫi
phống dên tưåc, ch nghơa dên tưåc cng
nẫy sinh vâ phất triïín, giûä vai trô àưång
lûåc trong phong trâo giẫi phống dên tưåc.

Tẩi Viïåt Nam, ch nghơa dên tưåc cng
tûâng phất triïín mẩnh mệ trong thúâi k
àêëu tranh chưëng ch nghơa thûåc dên. Nưåi
dung cú bẫn ca ch nghơa dên tưåc Viïåt
Nam lâ ch nghơa u nûúác truìn thưëng
àûúåc nêng cao trïn cú súã kïët húåp vúái
nhûäng nhên tưë múái ca thúâi àẩi, trong bưëi
cẫnh vâ u cêìu chưëng ch nghơa thûåc
dên, giẫi phố
ng dên tưåc. Chđnh vò vêåy,
68
(*) Thẩc sơ, Khoa Triïët hổc, Trûúâng Àẩi hổc Khoa
hổc Xậ hưåi vâ Nhên vùn, Àẩi hổc Qëc gia Hâ Nưåi.
CH NGHƠA DÊN TƯÅC VÂ VÊËN ÀÏÌ QUAN HÏÅ
GIÛÄA CẤC DÊN TƯÅC TRONG THÏË GIÚÁI HIÏÅN ÀẨI
TRÕNH MINH THẤI(*)
Trong bâi viïët nây, trûúác hïët tấc giẫ àûa ra vâ phên tđch nhûäng quan niïåm khấc nhau vïì ch
nghơa dên tưåc, vïì nưåi dung ca khấi niïåm “dên tưåc”. Tiïëp àố, tấc giẫ têåp trung lån giẫi vêën àïì quan
hïå giûäa cấc dên tưåc trong thïë giúái hiïån àẩi vâ trïn cú súã àố, àïì xët mưåt sưë giẫi phấp nhùçm xêy dûång
mưëi quan hï
å bònh àùèng, tưn trổng lêỵn nhau giûäa cấc dên tưåc.
nùm 1924, Nguỵn Ấi Qëc àậ tûâng nïu
cao ch nghơa dên tưåc nhû mưåt “àưång lûåc
lúán ca àêët nûúác”(1).
Cấc hổc giẫ phûúng Têy cng àậ àûa
ra khấ nhiïìu cấch hiïíu vïì ch nghơa dên
tưåc. Cố ngûúâi cho rùçng, nối àïën ch nghơa
dên tưåc lâ nối àïën mưåt hïå tû tûúãng, mưåt
tònh cẫm, mưåt hònh thûác vùn hốa, hóåc mưåt
phong tra

âo têåp trung vâo qëc gia hay dên
tưåc(2). Nhâ nghiïn cûáu hiïån àẩi nưíi tiïëng
ngûúâi Anh - E.Hobsbaum, ngûúâi àậ cố àống
gốp quan trổng trong viïåc vẩch ra bẫn
chêët, vai trô tđch cûåc cng nhû tiïu cûåc ca
hiïån tûúång nây, cng àậ khùèng àõnh: “Ch
nghơa dên tưåc àôi hỗi phẫi cố mưåt niïìm tin
rêët vûäng chùỉc vâo cấi rộ râ
ng khưng ph
húåp vúái hiïån thûåc”(3). Nhâ nghiïn cûáu
ngûúâi Anh - W.Bagehot úã thïë k XIX àậ
tûâng nhêån xết: “Chng ta biïët ch nghơa
dên tưåc lâ gò khi ngûúâi ta chûa hỗi chng ta
vïì nố, nhûng chng ta khưng thïí giẫi thđch
hay xấc àõnh rộ nố lâ cấi gò”(4).
Theo nghiïn cûáu ca nhiïìu nhâ khoa
hổc, khoẫng cëi thïë k XX - àêìu thïë k
XXI, sûå hònh thânh ca
ác tû tûúãng “dên tưåc
tûå quët” vâ nhiïìu “nhâ nûúác dên tưåc múái”
àậ àấnh dêëu sûå bng nưí múái ca ch
nghơa dên tưåc. Ch nghơa dên tưåc àậ vâ
àang tiïëp tc àûúåc sûã dng àïí lån chûáng
cho nhâ nûúác dên tưåc vïì mùåt tû tûúãng
chđnh trõ, đt nhêët lâ trong vông 200 nùm
gêìn àêy. Chđnh vò thïë, nhiïìu ngûúâi àậ coi
ch
nghơa dên tưåc lâ mưåt hïå tû tûúãng. Vêën
àïì àùåt ra lâ, liïåu cố sûå àưìng nhêët hay
khưng giûäa ch nghơa dên tưåc vâ hïå tû

tûúãng? Trïn thûåc tïë, ch nghơa dên tưåc vâ
hïå tû tûúãng cố liïn hïå mêåt thiïët vúái nhau,
bưí sung vâ kđch thđch lêỵn nhau. Khưng
phẫi ngêỵu nhiïn mâ chng dûúâng nhû àậ
àưìng thúâi xët hiïån vâ àûúåc sûã
dng àïí
lån chûáng cho lúåi đch vâ khất vổng ca
àùèng cêëp thûá ba (hay côn gổi lâ giai cêëp tû
sẫn àang vûún lïn) vâ thïí hiïån ra lâ
nhûäng cấi cố cng mưåt bẫn chêët, xết tûâ gốc
àưå “nhâ nûúác sùỉc tưåc” àang hònh thânh,
hay đt nhêët lâ úã giai àoẩn ban àêìu ca nố.
ÚÃ mưåt gốc àưå
nâo àố, ch nghơa dên tưåc
trûúác hïët lâ mưåt hiïån tûúång vùn hốa - xậ
hưåi, mâ trong nhiïìu trûúâng húåp, nố àûúåc
thïí hiïån vúái tû cấch vỗ bổc àùåc biïåt àïí che
àêåy nhûäng lúåi đch vâ àưång cú (thđ d nhû
khất vổng tham gia vâo viïåc phên chia cấc
ngìn ca cẫi vêåt chêët, tranh giânh quìn
lûåc va
â quìn uy, khùỉc phc mùåc cẫm vïì
têm l, tû tûúãng, v.v.). Ch nghơa dên tưåc,
mưåt mùåt, tđch húåp trong mònh nhûäng thêìn
thoẩi vâ biïíu tûúång truìn thưëng; mùåt
khấc, lẩi lẩm dng chng àïí bẫo vïå vâ lån
chûáng cho nhûäng hiïån tûúång múái thưng
qua “nhâ nûúác sùỉc tưåc”. Sûác mẩnh ca ch
nghơa dên tưå
c thïí hiïån úã chưỵ, nố húåp nhêët

mưåt cấch hûäu cú nhûäng râng båc vïì mùåt
vùn hốa – xậ hưåi ca cấ nhên con ngûúâi vúái
nhâ nûúác cố khẫ nùng hânh àưång nhùçm
bẫo vïå vâ duy trò tđnh nhêët thïí vùn hốa tưåc
ngûúâi ca nhên dên.
Mưåt vêën àïì khấc lâ, cẫ ch nghơa dên
tưåc lêỵ
n hïå tû tûúãng àïìu mang tđnh phưí
biïën vâ bùỉt àêìu àûúåc sûã dng àïí biïíu thõ
nhûäng hiïån tûúång àa dẩng úã thïë k XX.
Xët hiïån úã thïë k XX, cấc khấi niïåm “ch
nghơa dên tưåc tû sẫn”, “ch nghơa dên tưåc
tûå do”, “ch nghơa dên tưåc tiïíu tû sẫn”,
“ch nghơa dên tưåc sưvanh”, “ch nghơa
qëc xậ”, v.v. àậ àûúåc sûã dng vúá
i tû cấch
cấc kïët cêëu tû tûúãng hïå àïí biïån minh vâ
tẩo cú súã cho cûúng lơnh chđnh trõ ca cấc
69
CH NGHƠA DÊN TƯÅC VÂ VÊËN ÀÏÌ QUAN HÏÅ GIÛÄA
(1) Xem: Bấo cấo tốm tùỉt ca GS. Phan Huy Lï tẩi
toẩ àâm “Vêën àïì dên tưåc vâ ch nghơa dên tưåc úã
Viïåt Nam cëi thïë k XIX – àêìu thïë k XX” tẩi
Trûúâng Àẩi hổc Khoa hổc Xậ hưåi vâ Nhên vùn,
10/9/2008.
(2) Smith, Anthony D National Identity, Reno:
University of Nevada Press, 1993. ISBN
0874172047.
(3) E. Hobsbaum. Dên tưåc vâ ch nghơa dên tưåc sau
nùm 1780. Mấtxcúva, 1998, tr.24.

(4) W. Bagehot. Physics and politics. London, 1887,
p.20-21.
lûåc lûúång chđnh trõ - xậ hưåi khấc nhau.
Chđnh vò lệ àố, cấc cåc tranh lån vïì
ch nghơa dên tưåc vâ hïå tû tûúãng khưng
nhûäng khưng chêëm dûát, mâ côn ngây câng
trúã nïn gay gùỉt. Cấc cåc tranh lån àố
têåp trung ch ëu vâo cấc vêën àïì, nhû ch
nghơa dên tưåc vâ tû tûúãng dên tưåc lâ gò?
Chng xët hiïån khi nâo? Chng àống vai
trô tđch cûåc hay tiïu cûåc trong tiïën trònh
lõch sûã xậ hưåi? Vai trô ca chng trong thïë
giúái hiïån àẩi vâ thïë giúái tûúng lai lâ gò?
Cấi gò – dên tưåc hay nhâ nûúác – mang tđnh
thûá nhêët? Chng cố quan hïå vúái nhau nhû
thïë nâo? Vïåc trẫ lúâi nhûäng cêu hỗi àố àậ
cho thêëy nhûäng khấc biïåt trong quan
niïåm vïì vai trô vâ chûác nùng ca ch
nghơa dên tưåc trong thïë giúái hiïån àẩi. Cố
lệ vò thïë mâ hiïån nay, vêỵn chûa cố mưåt
kiïën thưëng nhêët vïì ch nghơa dên tưåc.
Thêåm chđ, mưåt sưë tấc giẫ côn hoâi nghi sûå
tưìn tẩi ca ch nghơa dên tưåc vúái tû cấch
mưåt hiïån tûúång thûåc tẩi. Àõnh hûúáng nây
àậ tûâng xët hiïån trong viïåc l giẫ
i mang
hònh thûác cûåc àoan trong dên tưåc hổc Xư
viïët úã nhûäng nùm 80 ca thïë k XX, khi
mâ ngûúâi ta àûa ra tû tûúãng, khẫ nùng vâ
mën chưëi bỗ bẫn thên khấi niïåm “dên

tưåc”. Chùèng hẩn, V.A.Tishkov coi khấi
niïåm “dên tưåc” khưng phẫi lâ cấi gò khấc
ngoâi “khêíu hiïåu vâ phûúng tiïån huy àưång
chđnh trõ chûá hoân toân khưng phẫi lâ mưåt
khấi niïåm khoa ho
åc”. Theo ưng, khi “àûúåc
tẩo thânh dûúâng nhû hoân toân tûâ nhûäng
ngoẩi lïå, nhûäng àiïìu kiïån vâ mêu thỵn,
khấi niïåm nây khưng cố quìn tưìn tẩi vâ
cêìn bõ loẩi ra khỗi ngưn ngûä khoa hổc. Xết
theo nghơa vùn hốa dên tưåc, khấi niïåm
“dên tưåc” àậ hoân toân àấnh mêët nghơa
trong thïë giúái hiïån àẩi vâ thûåc sûå
trúã
thânh cấi àưìng nghơa vúái nhốm tưåc
ngûúâi”(5). Vúái quan niïåm nây, ưng cho
rùçng, nïëu tưåc ngûúâi lâ mưåt thûåc tẩi tuåt
àưëi, thò “dên tưåc” chó lâ khêíu hiïåu àûúåc
ngûúâi ta tẩo ra vâ lâ phûúng tiïån huy
àưång chđnh trõ. Trïn thûåc tïë, nïëu àõnh
hûúáng ca con ngûúâi vúái tû cấch cưng dên
ca nhâ nûúác dûâng lẩi úã thấ
i àưå trung
thânh vúái nhâ nûúác, thò àûúng nhiïn,
khưng nïn lâm cho tònh hònh trúã nïn phûác
tẩp hún bùçng cấch àûa ra nhûäng bưí sung
khiïn cûúäng khấc nhau, hoân toân vư
nghơa nhû tû tûúãng “dên tưåc”… Rộ râng
lâ, úã àêy khấi niïåm “dên tưåc” chûa àûúåc
àõnh nghơa mưåt cấch chùåt chệ.

Trïn thûåc tïë, àậ cố nhûäng bêët àưìng cú
bẫn trong viïåc l giẫi nưåi dung ca khấi
niï
åm “dên tưåc”. Do vêåy, khưng thïí thûâa
nhêån bêët k mưåt àõnh nghơa nâo vïì dên
tưåc mâ chûa àûúåc trònh bây mưåt cấch rộ
râng vâ xấc àấng. Thûåc tïë lâ, thåt ngûä
“dên tưåc” vưën àûúåc coi nhû xët phất àiïím
àïí hònh thânh ch nghơa dên tưåc lẩi
thûúâng bõ khưng đt ngûúâi lêỵn lưån vúái thåt
ngûä “tưåc ngûúâi”.
ÚÃ
nûúác ta hiïån nay, khấi niïåm dên tưåc
àûúåc dng phưí biïën nhêët lâ ca Xtalin:
“Dên tưåc lâ mưåt hònh thûác cưång àưìng ngûúâi
ưín àõnh, bïìn vûäng, hònh thânh trong quấ
trònh phất triïín lêu dâi ca lõch sûã trïn
mưåt lậnh thưí nhêët àõnh, cố chung cấc mưëi
quan hïå vïì kinh tïë, cố chung mưåt ngưn
ngûä, mưåt nïìn vùn hốa”. Àêy cố thïí àûú
åc
coi lâ àõnh nghơa tûúng àưëi hoân chónh vïì
dên tưåc.
Dên tưåc àûúåc hiïíu theo hai nghơa:
cưång àưìng tưåc ngûúâi vâ qëc gia dên tưåc.
- Theo nghơa cưång àưìng tưåc ngûúâi, dên
tưåc lâ khấi niïåm dng àïí chó mưåt cưång
àưìng tưåc ngûúâi (ethnic, ethnie) cố chung
ngưn ngûä, lõch sûã - ngìn gưëc, àúâi sưëng
vùn hoấ vâ thûác tûå giấc dên tưåc. Nhû

vêåy, dên tư
åc lâ khấi niïåm dng àïí chó hêìu
nhû têët cẫ cấc hònh thûác cưång àưìng ngûúâi
(bưå lẩc, bưå tưåc, dên tưåc), khưng phên biïåt
TRÕNH MINH THẤI
70
(5) V.A.Tishkov. Lûúåc khẫo vïì l lån vâ chđnh sấch
dên tưåc úã Nga. Mấtxcúva, 1997, tr.85.
trònh àưå phất triïín, àa sưë hay thiïíu sưë, sưëng
úã phẩm vi qëc gia nâo, bao gưìm cấc àiïím
chung lúán: chung mưåt ngưn ngûä, chung mưåt
lõch sûã - ngìn gưëc, chung mưåt àúâi sưëng vùn
hoấ, cng tûå nhêån mònh lâ dên tưåc àố (
thûác tûå giấc chung vïì dên tưåc).
- Dên tưåc theo nghơa qëc gia dên tưåc
lâ hònh thûác cưång àưìng ngûúâi cao hún cấc
hònh thûá
c cưång àưìng ngûúâi trûúác àố, kïí cẫ
bưå tưåc. Dên tưåc cố thïí tûâ mưåt bưå tưåc phất
triïín lïn, nhûng àa sưë trûúâng húåp àûúåc
hònh thânh trïn cú súã nhiïìu bưå tưåc vâ tưåc
ngûúâi húåp nhêët lẩi. Theo nghơa nây, dên
tưåc àûúåc hiïíu lâ qëc gia dên tưåc (nation),
lâ cû dên ca mưåt qëc gia nhêët àõnh, bao
gưìm nhiïìu sù
ỉc tưåc, nhiïìu tưåc ngûúâi. Cố
qëc gia chó gưìm mưåt tưåc ngûúâi, song phêìn
lúán lâ nhûäng qëc gia nhiïìu tưåc ngûúâi.
Dên tưåc hiïíu theo nghơa àêìy à, hiïån
àẩi lâ cưång àưìng ngûúâi ưín àõnh, bïìn vûäng

gưìm 4 àùåc trûng ch ëu: cưång àưìng vïì
lậnh thưí, cưång àưìng vïì kinh tïë, cưång àưìng
vïì ngưn ngû
ä vâ cưång àưìng vïì vùn hốa, têm
l, tđnh cấch. Vúái nhûäng àùåc trûng nây,
mưåt cưång àưìng dên tưåc cêìn cố nhâ nûúác àïí
quẫn l vâ bẫo vïå lậnh thưí ca mònh. Vâ,
bẫn thên nhâ nûúác, àïën lûúåt nố, lẩi cố tấc
àưång trúã lẩi cng cưë sûå àoân kïët dên tưåc,
sû
å thưëng nhêët nhiïìu dên tưåc trong biïn
giúái lậnh thưí ca mònh.
Cố dên tưåc sệ cố thûác dên tưåc ( thûác
vïì cưåi ngìn dên tưåc, bẫn sùỉc vùn hốa,
quìn dên tưåc, mâ trûúác hïët lâ ch quìn
lậnh thưí, quìn àưåc lêåp, tûå do, quìn lâm
ch cåc sưëng ca mònh trïn lậnh thưí c
a
dên tưåc mònh…) vâ thûác dên tưåc àïën
mûác àưå nâo àố sệ phất triïín thânh ch
nghơa dên tưåc.
Trong xậ hưåi cố giai cêëp, ch nghơa dên
tưåc cng cố tđnh giai cêëp. Cố ch nghơa dên
tưåc tiïën bưå, cấch mẩng, cng cố ch nghơa
dên tưåc lưỵi thúâi, phẫn àưång. Ch nghơa dên
tưåc ca cấc giai cêëp lúáp trïn thay àưí
i tđnh
chđnh trõ ca nố tu theo tûâng thúâi k lõch
sûã, khi giai cêëp àố côn vai trô tiïën bưå hay
àậ lưỵi thúâi. Chó cố ch nghơa dên tưåc ca

nhên dên lao àưång lâ trûúác sau nhû mưåt,
àố lâ ch nghơa dên tưåc chên chđnh.
Khưng chó dên tưåc mâ cẫ tưåc ngûúâi
cng cêìn àûúåc hiïíu lâ mưåt cưång àưìng ngûúâi
ưín àõnh, àậ hònh thânh trong lõch sûã, dû
åa
trïn cú súã thưëng nhêët vïì ngìn gưëc (huët
thưëng), vïì vùn hốa, vïì núi cû tr vâ giao
tiïëp cng nhau. Cú cêëu ca ch nghơa dên
tưåc àûúåc hònh thânh trïn cú súã húåp nhêët
cấc ëu tưë sùỉc tưåc (cưåi ngìn, ngưn ngûä,
vùn hốa) vâ xậ hưåi (àúâi sưëng kinh tïë chung,
giao tiïëp phất triïín vâ tđnh nhêët thïí
nhốm). Thïm va
âo àố, “dên tưåc” hònh thânh
chó tûâ tưåc ngûúâi, khi hưåi t à cấc thânh tưë
xậ hưåi ca nố; trong àố, cấi cố nghơa quan
trổng nhêët lâ cấc quan hïå thưëng nhêët vïì
kinh tïë, chđnh trõ, vùn hốa, quan hïå (giao
tiïëp) giûäa cấc cấ nhên vúái nhau.
Trong khoa hổc, àùåc biïåt lâ trong
thûác àẩi chng, hiïån àang rêët phưí biïë
n
kiïën vïì “dên tưåc” nhû àẩi diïån chđnh ca
chïë àưå nhâ nûúác vâ ca ch quìn, ûúác
mën thânh lêåp “nhâ nûúác dên tưåc” nhû
giai àoẩn tưëi cao trong quấ trònh phất
triïín ca tưåc ngûúâi. Câng khưng hiïëm
kiïën vïì khất vổng tûå nhiïn ca tưåc ngûúâi
lâ nùỉm giûä ch quìn qëc gia. Àiïì

u nây
àûúåc phẫn ấnh trong khấi niïåm “nhâ nûúác
dên tưåc” - khấi niïåm nhêën mẩnh sûå thưëng
nhêët ca cấc cú cêëu nhû vêåy. Trïn thûåc tïë,
àa sưë nhâ nûúác trïn thïë giúái àïìu àûúåc hònh
thânh trïn cú súã tưåc ngûúâi. Sûå thưëng nhêët
vïì ngưn ngûä, truìn thưëng vâ vùn hốa vúái
tû cấch cú súã ca tưå
c ngûúâi àậ thc àêíy
phất triïín giao tiïëp, tẩo ra mưåt thõ trûúâng
vâ nhâ nûúác thưëng nhêët. Tuy nhiïn, tưåc
ngûúâi vâ nhâ nûúác lâ cấc hiïån tûúång hoân
toân àưåc lêåp, thûúâng khưng trng húåp vúái
nhau. Tẩi mưåt sưë qëc gia, chùèng hẩn nhû
Thy Sơ (hay M), cû dên cố nhûäng tđnh
71
CH NGHƠA DÊN TƯÅC VÂ VÊËN ÀÏÌ QUAN HÏÅ GIÛÄA
nhêët thïí sùỉc tưåc vâ nhâ nûúác khấc nhau,
tûå coi mònh lâ àẩi diïån ca tưåc ngûúâi Àûác,
Phấp, Italia vâ àưìng thúâi lâ àẩi diïån ca
nhên dên Thy Sơ vúái tû cấch mưåt cưång
àưìng cưng dên vâ ca nhâ nûúác Thy Sơ,
chûá khưng phẫi lâ àẩi diïån ca mưåt cưång
àưìng sùỉc tưåc.
Khi nhêån thêëy khưng nhêët thiïët phẫ
i
húåp thûác hốa tưåc ngûúâi vïì mùåt nhâ nûúác,
mưåt sưë tấc giẫ àậ phên biïåt “tưåc ngûúâi vùn
hốa” khưng cố nhâ nûúác àưåc lêåp vâ khưng
cưë gùỉng àïí thânh lêåp nố vúái “tưåc ngûúâi nhâ

nûúác” do mưåt nhâ nûúác riïng biïåt àẩi diïån.
Xết vïì mùåt lõch sûã, àõnh ca tưå
c ngûúâi
thânh lêåp nhâ nûúác àưåc lêåp thûúâng do cấc
àẩi diïån ca nố cố nguån vổng àûúåc giẫi
phống khỗi sûå thưëng trõ vâ ấp bûác ca cấc
tưåc ngûúâi khấc, hóåc cố ngun nhên lâ
mưåt nhốm tưåc ngûúâi cố khất vổng thiïët lêåp
ấch thưëng trõ ca mònh àưëi vúái cấ
c tưåc
ngûúâi khấc.
Trong àiïìu kiïån chïë àưå nhâ nûúác dên
ch hiïån àẩi, lúåi đch àùåc th ca cấc nhốm
tưåc ngûúâi vâ ca cấc khu vûåc riïng biïåt
hoân toân cố thïí àûúåc àẫm bẫo nhúâ nhâ
nûúác tûå trõ hay nhâ nûúác liïn bang. Kïët
thc úã viïåc thânh lêåp mưåt nhâ nûúác àư
åc
lêåp, cấc àưì ly khai ch nghơa thûúâng gêy
thiïåt hẩi vïì kinh tïë vâ cấc thiïåt hẩi khấc
cho cưng dên ca nhâ nûúác múái àûúåc
thânh lêåp. Kinh nghiïåm thânh lêåp mưåt
liïn minh nhâ nûúác múái chûáng tỗ nhiïìu
tưåc ngûúâi tûå nguån tûâ bỗ cấc ëu tưë quan
trổng vïì ch quìn ca mònh mư
åt cấch cố
lúåi cho viïåc thânh lêåp mưåt liïn minh nhâ
nûúác rưång lúán hún, àấp ûáng àûúåc nhiïìu
hún nhu cêìu phất triïín kinh tïë, xậ hưåi,
vùn hốa ca xậ hưåi vâ ca tûâng cưng dên.

Tuy nhiïn, àa sưë ngûúâi khưng quan
têm àïën nhûäng àõnh nghơa l thuët. Mưåt
àiïìu cng xấc àấng lâ, thåt ngûä “dên tưåc”
thûúâng àûúåc sûã d
ng theo nghơa “nhâ nûúác
dên tưåc” trong vưën tûâ vûång chđnh trõ. Theo
quan niïåm hiïån àẩi, ch nghơa dên tưåc àôi
hỗi bẫn ngun chđnh trõ, hay chđnh xấc
hún – bẫn ngun nhâ nûúác. Song, cng
cêìn phẫi nhêån thêëy rùçng sùỉc tưåc, thûác vïì
cưåi ngìn tưåc ngûúâi, tûå thûác tưåc ngûúâi vâ
bẫn thên tưåc ngûúâi khưng thïí àûúåc quy vïì
mưåt bònh diïån duy nhêë
t – bònh diïån chđnh
trõ hay mưåt bònh diïån nâo àố.
Vúái mổi àiïìu kiïån cố thïí, thânh tưë tưåc
ngûúâi cêìn àûúåc dânh cho võ trđ thỗa àấng.
Nïëu khưng, sệ khưng thïí l giẫi àûúåc sûå
tưìn tẩi ca cấc nhốm tưåc ngûúâi bẫn àõa,
cấc tưåc ngûúâi thiïíu sưë, v.v. trong mưåt nhâ
nûúác. Nhû àậ rộ, àa sưë cấc tưå
c ngûúâi
thûúâng hònh thânh xung quanh mưåt tưåc
ngûúâi nâo àố. Smith cố l khi nối àïën hai
phûúng diïån ca ch nghơa dên tưåc: nhâ
nûúác vâ tưåc ngûúâi. Tûúng tûå nhû vêåy, thấi
àưå trung thânh ca cưng dên àưëi vúái nhâ
nûúác vâ tưåc ngûúâi ca mònh cng hoân
toân khưng àûúåc quy vïì cấc cú súã vêåt chêët
vâ l lån. Trong tû

å thûác sùỉc tưåc, lông tûå
hâo sùỉc tưåc, ch nghơa u nûúác vâ cấc bưå
phêån cêëu thânh khấc ca cấc khấi niïåm
“tưåc ngûúâi” vâ “ch nghơa dên tưåc”, bïn
cẩnh cấc thânh tưë l lån, khoa hổc,… côn
cố giai têìng truìn thưëng, giấ trõ, tònh
cẫm, biïíu tûúång, thêìn thoẩi,
“Dên tưåc” tưìn ta
åi úã núi mâ mổi ngûúâi
àïìu tin tûúãng rùçng, hổ cêëu thânh “dên
tưåc” nhû vêåy. Thûåc tïë cho thêëy, àa sưë
ngûúâi trong thïë giúái hiïån àẩi àïìu tûå xem
mònh lâ thânh viïn ca cưång àưìng àûúåc
gổi lâ “dên tưåc”. Do vêåy, B.Andecson àậ cố
l khi gổi “dên tưåc” lâ “cấc cưång àưìng
tûúãng tûúång”. Viïåc chưëi bỗ kha
ái niïåm “dên
tưåc” àôi hỗi phẫi chưëi bỗ cấc khấi niïåm
sinh ra tûâ nố – “tûå thûác dên tưåc”, “nhâ
nûúác dên tưåc”, “tûå quët dên tưåc”, “quìn
dên tưåc tûå quët”, v.v
Khưng nïn ph àõnh rùçng, cấc àẩi diïån
ca mưåt tưåc ngûúâi c thïí cng tûå thûác
mònh lâ àẩi diïån ca mưåt cưå
ng àưìng c thïí,
TRÕNH MINH THẤI
72
khấc vúái cấc cưång àưìng khấc khưng nhûäng
vïì lậnh thưí xấc àõnh – biïn giúái qëc gia,
mâ côn vïì hâng loẩt phûúng diïån quan

trổng khấc. Mưåt àiïìu quan trổng lâ àẩi
diïån ca cấc cưång àưìng – tưåc ngûúâi khấc
cng thûâa nhêån cưång àưìng êëy. Chng ta lâ
ngûúâi Viïåt vò cố ngûúâi Lâo, ngûúâ
i Hoa,
ngûúâi Nhêåt, v.v. vâ vò chng ta khưng phẫi
lâ ngûúâi Lâo, ngûúâi Hoa, ngûúâi Nhêåt, v.v
Àưìng thúâi, cng cố tấc giẫ tin tûúãng
vâo tđnh thûåc tẩi vâ sûác mẩnh ca ch
nghơa dên tưåc, kiïn quët àôi hỗi dânh cho
mổi tưåc ngûúâi khẫ nùng thânh lêåp “nhâ
nûúác dên tưåc”. Theo quan àiïím nây, cố bao
nhiïu tưåc ngûúâi thò cng cêìn pha
ãi cố bêëy
nhiïu “nhâ nûúác dên tưåc”. Mưỵi mưåt tưåc
ngûúâi àïìu cêìn phẫi cố chïë àưå nhâ nûúác
riïng ca mònh, mưỵi nhâ nûúác àïìu cêìn
phẫi àûúåc xêy dûång trïn cú súã tưåc ngûúâi
tûúng ûáng.
Rộ râng lâ, khi l giẫi quìn “dên tưåc
tûå quët” (thûåc ra phẫi nối lâ quìn tưåc
ngûúâ
i tûå quët) rêët khố bấc bỗ lån àiïím
nïu trïn. Vâ, trïn thûåc tïë, tẩi sao mưåt sưë
tưåc ngûúâi cố quìn tûå quët vâ thûåc hiïån
thânh cưng nố àïí thânh lêåp nhâ nûúác cố
ch quìn, àưåc lêåp riïng ca mònh, côn
cấc tưåc ngûúâi khấc thò lẩi khưng cố quìn
àố? Nghõch l lâ úã chư
ỵ, cấc nhâ nûúác àưìng

nhêët vïì mùåt tưåc ngûúâi dûúâng nhû biïën
mêët khỗi thïë giúái hiïån àẩi do cố sûå bng
nưí ca ch nghơa dên tưåc.
“Nhâ nûúác dên tưåc” àđch thûåc, nïëu
hiïíu nố lâ nhâ nûúác cng vúái dên cû cêëu
thânh tûâ mưåt tưåc ngûúâi, thûåc ra lâ ngoẩi
lïå, chû
á khưng phẫi lâ thưng lïå. Àiïìu cố
nghơa àùåc biïåt quan trổng lâ, khưng phẫi
têët cẫ mổi tưåc ngûúâi àïìu cố khẫ nùng
thânh lêåp vâ duy trò cấc cú cêëu nhâ nûúác
cố sûác sưëng. Thïm vâo àố, trong thïë giúái
hiïån àẩi, khưng cố vâ khưng thïí cố mưåt
nhâ nûúác nâo hoân toân khưng ph thåc
vâo thïë giúái bïn ngoâi.
Nïëu têët cẫ mổi tưåc ngûúâi àïìu cố k
vổng thânh lêåp nhâ nûúác àưåc lêåp riïng ca
mònh vâ cưë gùỉng thûåc hiïån k vổng êëy, thò
tđnh bêët ưín ca trêåt tûå thïë giúái sệ tùng lïn
gêëp bưåi vâ bẫn thên sûå tưìn tẩi ca nhiïìu
nhâ nûúá
c cng bõ àe dổa. Nhû àậ rộ,
quìn tûå quët àûúåc hiïíu lâ quìn tûå do
ca mưỵi tưåc ngûúâi sưëng theo låt riïng ca
mònh, dûúái sûå quẫn l ca cấc cú cêëu
quìn lûåc do bẫn thên hổ bêìu ra, àõnh
àoẩt sưë phêån ca mònh theo súã thđch ca
mònh, mâ hoân toân khưng lâm phûúng
hẩi túái tûå do vâ lúåi đch húå
p phấp ca cấc

tưåc ngûúâi khấc. Mêët bẫn sùỉc tưåc ngûúâi,
mưåt àêët nûúác cố thïí cng mêët ln àõa võ
ca mònh trong lõch sûã thïë giúái. Àôi hỗi
quìn tûå quët cho mònh, cấc tưåc ngûúâi
àẩt àûúåc quìn àõnh àoẩt sưë phêån ca
mònh úã trïn lậnh thưí ca mònh.
Nhûng, nhû kinh nghiïåm ca nhûäng
nùm 90 ca thïë ky
ã XX àậ cho thêëy, sûå tan
rậ ca nhâ nûúác àa sùỉc tưåc cố thïí dêỵn àïën
viïåc lâm tan rậ cấc cú cêëu quìn lûåc, phấ
vúä cấn cên quìn lûåc vâ lúåi đch àậ hònh
thânh; àïën lûúåt mònh, àiïìu nây lẩi lâm
tùng tđnh bêët ưín. Nhûäng sûå kiïån diïỵn ra
trïn lậnh thưí Liïn Xư vâ Nam Tû trûúác
kia cho thêëy sûå
tan rậ nhû vêåy kếo theo
nhûäng hïå quẫ khưng thïí lûúâng trûúác àûúåc,
trong àố thiïåt hẩi ca àa sưë cấc bïn tham
gia rộ râng lâ vûúåt trưåi têët cẫ mổi thânh
quẫ khấc trong mưåt tûúng lai lêu dâi.
Cng cêìn nhêån thêëy rùçng, cấc phong
trâo dên tưåc ch nghơa àậ nhanh chống
têån dng hïët tiïìm nùng huy àưång ca
mònh. Hún nû
äa, chng tẩo ra àiïìu kiïån
thån lúåi àïí thânh lêåp cấc chïë àưå quìn
uy vâ cûåc quìn. Viïåc xët khêíu vâ ng
hưå cấc tû tûúãng vâ phong trâo ly khai
trong nhûäng àiïìu kiïån nhêët àõnh cố thïí cố

nhûäng hïå quẫ rêët tai hẩi, vò chng cố thïí
trúã thânh mưåt trong nhûäng ngìn gưëc vâ
àưång cú cú bẫn ca ch nghơa khng bưë vâ
73
CH NGHƠA DÊN TƯÅC VÂ VÊËN ÀÏÌ QUAN HÏÅ GIÛÄA
ca cấc cåc nưåi chiïën.
Thûåc tïë cho phếp chng ta cố thïí rt
ra mưåt sưë kïët lån vïì ch nghơa dên tưåc
nhû sau:
- Ch nghơa dên tưåc lâ hổc thuët vâ
thûåc tiïỵn chđnh trõ dûåa trïn viïåc àưëi lêåp
giûäa cấc tưåc ngûúâi, trïn viïåc thûâa nhêån àõa
võ àùåc biïåt vâ ûu thïë ca tưåc ngûúâi mònh
àưëi vúá
i cấc tưåc ngûúâi khấc vâ trïn khất
vổng àẫm bẫo cho tưåc ngûúâi mònh nhûäng
àùåc quìn nhúâ sưëng “k sinh” trïn cấc
nhốm tưåc ngûúâi khấc. Ch nghơa dên tưåc lâ
mưåt biïën thïí ca thối đch k nhốm, khưng
thûâa nhêån quìn bònh àùèng ca cấc tưåc
ngûúâi. Àiïím nây phên biïåt ch nghơa dên
tưåc vúái ch nghơa u nûú
ác - ch nghơa kïët
húåp tònh u tưåc ngûúâi mònh vúái viïåc thûâa
nhêån quìn bònh àùèng ca tưåc ngûúâi khấc.
- Ch nghơa dên tưåc hònh thânh trïn cú
súã cấc cưång àưìng tưåc ngûúâi hiïån thûåc, mùåc
d nố thưíi phưìng vai trô ca nhûäng khấc
biïåt sùỉc tưåc vâ nhûäng ûu thïë ca tưåc ngûúâi
mònh. Lẩm dng tû

å thûác sùỉc tưåc, tònh
cẫm u tưí qëc, sûå giưëng nhau vïì ngưn
ngûä, vùn hốa sùỉc tưåc, v.v., ch nghơa dên
tưåc chuín hốa chng thânh lêåp trûúâng
th àõch, hiïëu chiïën àưëi vúái cấc tưåc ngûúâi
khấc. Xết vïì bẫn chêët, ch nghơa dên tưåc
mang tđnh xung àưåt, vò nố chia mổi ngûúâi
thânh “qn ta” vâ “qn nố”, “chng ta”
vâ
“chng nố”, “ngûúâi ca ta” vâ “ngûúâi ca
nố”, “bẩn” vâ “kễ th”, àem àưëi lêåp mổi
ngûúâi vúái nhau theo dêëu hiïåu sùỉc tưåc.
Song, chng ta khưng àûúåc phếp qụn
mưåt thûåc tïë lâ, “ch nghơa dên tưåc” theo
quan niïåm hiïån àẩi àậ ra àúâi vúái tû cấch
mưåt hònh thûác chưëng lẩi ấp bûác sùỉc tưåc vâ
tònh trẩng mê
ët quìn ca tưåc ngûúâi. Tiïìn
àïì àïí ch nghơa dên tưåc xët hiïån lâ sûå
phất triïín giao tiïëp giûäa àẩi diïån cấc tưåc
ngûúâi vâ sûå hònh thânh tđnh nhêët thïí
chung vïì sùỉc tưåc úã hổ. Vưën àûúåc àõnh hûúáng
chưëng lẩi ấp bûác tưåc ngûúâi, lïå thåc, thåc
àõa vâ cấc hònh thûác k
thõ chng tưåc khấc,
ch nghơa dên tưåc àậ àống vai trô tiïën bưå,
gốp phêìn cưë kïët vâ giẫi phống cấc tưåc ngûúâi,
thânh lêåp cấc nhâ nûúác sùỉc tưåc, phất triïín
vùn hốa sùỉc tưåc vâ bẫo vïå lúåi đch sùỉc tưåc.
Ch nghơa dên tưåc thïí hiïån dûúái cấc

hònh thûác khấc nhau: tûâ chu
ã nghơa dên
tưåc giẫ danh dên ch, xêm phẩm cấc
quìn cưng dên ca cấc tưåc ngûúâi khấc
dûúái chiïu bâi “trong sấng sùỉc tưåc”, “phc
hưìi chđnh nghơa lõch sûã”, “giẫi thoất nïìn
vùn hốa tưåc ngûúâi”, v.v. cho àïën ch nghơa
phất xđt vâ ch nghơa qëc xậ trùỉng trúån,
hy diïåt mưåt cấch dậ man nhên dên cấc
tưåc ngûúâi khấc, lâm nhû hổ khưng cố
giấ
trõ àêìy à. Biïíu hiïån àùåc th ca ch
nghơa dên tưåc cng cố thïí lâ ch nghơa ly
khai vâ ch nghơa biïåt lêåp, nhûäng thûá ch
nghơa nây cùỉt àûát cấc mưëi liïn hïå tûå nhiïn
giûäa cấc tưåc ngûúâi vâ lâm phûúng hẩi àïën
cưng dên ca mổi tưåc ngûúâi.
Cấc tû tûúãng vâ cấc giấ trõ dên tưåc ch
nghơa thûú
âng àûúåc giúái tinh hoa chđnh trõ
vâ nhûäng ngûúâi cêìm quìn tun truìn
àïí thûåc hiïån cấc mc àđch võ k ca mònh
lâ: biïån minh cho mûu àưì cêìm quìn ca
mònh, kiïån toân tđnh húåp thûác cho sûå
thưëng trõ ca mònh, lâm cho nhên dên sao
nhậng nhûäng thêët bẩi trong chđnh sấch
ca mònh bùçng cấch tòm kiïëm kễ th lâ tưåc
ngûúâi khấc, xêm chiïëm ca ca
ãi ca ngûúâi
khấc, thûåc hiïån cấc kïë hoẩch hấo danh

ca bẫn thên nhùçm tẩo dûång mưåt “àẩi
cûúâng qëc”, v.v Ch nghơa dên tưåc cố
khẫ nùng huy àưång lúán. Lẩm dng tònh
cẫm u tưí qëc, u sùỉc tưåc, u cấc
truìn thưëng vâ vùn hốa sùỉc tưåc mưåt cấch
tûå nhiïn, lẩm dng sûå thưëng nhêët vïì ngưn
ngûä, tưn giấo, lúå
i đch tưåc ngûúâi, v.v., cng
nhû lẩm dng sûå khưng hiïíu biïët ca cấc
tưåc ngûúâi khấc, lẩm dng thấi àưå khưng
tin tûúãng àưëi vúái hổ vâ àưëi vúái mổi cấi
“khưng phẫi ca mònh”, ch nghơa dên tưåc
TRÕNH MINH THẤI
74
cố khẫ nùng reo rùỉc sûå th àõch sêu sùỉc
giûäa cấc tưåc ngûúâi, lâm mï måi nhiïìu
ngûúâi trong sët mưåt thúâi gian dâi.
Xết vïì bẫn chêët, ch nghơa dên tưåc
mang tđnh phi duy l. Àïí lån chûáng cho
ûu thïë ca tưåc ngûúâi mònh, nố sûã dng cấc
loẩi huìn thoẩi, thiïn kiïën vâ cấc khn
mêỵu khấc nhau, cấc phûúng phấp sûã
dng
mấnh khốe àưëi vúái thûác con ngûúâi. Ch
nghơa dên tưåc khưng dung húåp àûúåc vúái
nhûäng giấ trõ chung nhên loẩi vâ vúái thấi
àưå tưn trổng àưëi vúái cấc quìn con ngûúâi.
Minh hổa àiïín hònh cho nhûäng hêåu quẫ
phẫn nhên vùn, àêìy tiïu cûåc ca ch
nghơa dên tưåc hiïån àẩi lâ cấc cåc chiïën

tranh àêỵm mấu, lâ dông ngûúâ
i tõ nẩn gưìm
hâng triïåu ngûúâi, lâ tònh trẩng xêm phẩm
phưí biïën cấc quìn con ngûúâi, lâ cấc cåc
xung àưåt giûäa cấc tưåc ngûúâi diïỵn ra liïn
miïn trïn nhiïìu khu vûåc thïë giúái, v.v
Chng ta cêìn nhêån thêëy mưëi nguy
hiïím êín chûáa trong ch nghơa dên tưåc, àùåc
biïåt lâ khi nố bõ cấc thïë lûåc phẫn àưång lẩm
du
ång àïí chia rệ tònh àoân kïët giûäa cấc tưåc
ngûúâi anh em sinh sưëng trïn mẫnh àêët
ca nhâ nûúác Viïåt Nam. Tûâ àố, chng ta
cêìn àûa ra vâ thûåc hiïån nhûäng biïån phấp
thđch húåp nhùçm ngùn chùån nhûäng hïå quẫ
khưn lûúâng ca ch nghơa dên tưåc dûúái
mổi biïën tûúáng ca nố àïí xêy dûång mưåt
nhâ nûúác thûå
c sûå mẩnh, dên giâu, xậ hưåi
cưng bùçng, dên ch vâ vùn minh.
Àiïìu cưët lội úã àêy chđnh lâ chđnh sấch
bònh àùèng dên tưåc. Viïåc thûåc hiïån chđnh
sấch bònh àùèng dên tưåc lâ mc tiïu cố tđnh
chiïën lûúåc, cố nghơa chđnh trõ, qëc
phông, àưëi ngoẩi sêu sùỉc; nố àôi hỗi àưíi
múái nhêån thûác àïí cố quan niïåm àng vïì
vêë
n àïì sùỉc tưåc vâ bònh àùèng sùỉc tưåc. Trong
àưíi múái nhêån thûác vïì vêën àïì sùỉc tưåc, cêìn
chưëng cấc biïíu hiïån k thõ, hểp hôi, chia rệ

sùỉc tưåc vâ cố thïí dêỵn àïën tû tûúãng cûåc
àoan, ly khai. Àïí chưëng cấc biïíu hiïån àố,
cêìn phẫi àấnh bẩi ch nghơa dên tưåc hểp
hô
i vâ nhûäng tû tûúãng tiïu cûåc, xêy dûång
khưëi àẩi àoân kïët toân dên vâ mưëi quan
hïå tưët àểp giûäa àưìng bâo cấc sùỉc tưåc,
khưng phên biïåt àa sưë hay thiïíu sưë.
ÚÃ àêy, giấo dc àống mưåt vai trô rêët
quan trổng. Phẫi àêìu tû phất triïín giấo
dc, nêng cao trònh àưå dên trđ, tùng cûúâng
àâo tẩo, bưìi dûúäng àưåi ng cấn bưå mổi sù
ỉc
tưåc. Giấo dc ln lâ vêën àïì quan trổng
àưëi vúái mưỵi qëc gia. Viïåc quan têm thđch
húåp vâ àng àùỉn àïën hoẩt àưång giấo dc
sệ gip cấc tưåc ngûúâi cố àiïìu kiïån vûún lïn
hôa nhêåp vâ thûåc hiïån quìn bònh àùèng
sùỉc tưåc ca mònh trong khn khưí mưåt
nhâ nûúác àa sùỉc tưåc vâ go
áp phêìn vâo sûå
nghiïåp phất triïín chung ca àêët nûúác.
Tưn trổng, bẫo lûu, phất triïín cấc giấ
trõ vùn hốa truìn thưëng tưët àểp ca cấc
tưåc ngûúâi trong quấ trònh xêy dûång nïìn
vùn hốa chung ca qëc gia cng lâ giẫi
phấp cêìn thiïët àïí giẫi quët vêën àïì sùỉc
tưåc, thûåc hiïån bònh àùèng dên tưåc. Vùn ho
áa
lâ mưåt trong nhûäng ëu tưë cưët lội vâ sêu xa

nhêët ca vêën àïì sùỉc tưåc. Xêy dûång mưåt
nïìn vùn hốa cố nưåi dung nhên vùn sêu sùỉc
vâ àêåm àâ bẫn sùỉc dên tưåc, kïët húåp hâi
hôa cấc giấ trõ vùn hốa ca cấc tưåc ngûúâi
trong mưåt nïìn vùn hốa chung ca mưåt
qëc gia àa sùỉc tưåc, tẩo àiïìu kiïån àïí cấ
c
tưåc ngûúâi phất triïín nïìn vùn hốa riïng ca
tưåc ngûúâi mònh - àố lâ mưåt nưåi dung quan
trổng hâng àêìu ca vêën àïì thûåc hiïån bònh
àùèng sùỉc tưåc vïì vùn hốa. Vùn hốa gùỉn liïìn
vúái sûå tưìn tẩi vâ phất triïín ca cấc tưåc
ngûúâi. Vùn hốa lâ mưåt trong cấc biïíu hiïån
quì
n bònh àùèng ca cấc tưåc ngûúâi. Phất
triïín vùn hốa cấc tưåc ngûúâi sệ àem lẩi mưåt
nïìn vùn hốa tđch húåp phong ph, àa dẩng
vâ thưëng nhêët. Àêy cng lâ àõnh hûúáng
ca ch nghơa àa (liïn, tđch húåp) vùn hốa
nhû mưåt giẫi phấp cố triïín vổng nhêët àïí
giẫi quët vêën àïì quan hïå liïn tưåc ngûúâi
trong thïë giúái toân cê
ìu àang hònh thânh.
75
CH NGHƠA DÊN TƯÅC VÂ VÊËN ÀÏÌ QUAN HÏÅ GIÛÄA