GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (837.78 KB, 21 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Kiểm tra bài cũ

1/ Trong giao tiếp, nói lạc đề là vi phạm phương châm gì ?
A- Phương châm về lượng

B- Phương châm về chất

C- Phương châm quan hệ
D- Phương châm cách thức

2/ Cách nói nào sau đây khơng tn thủ phương châm cách thức?
A. Nói khơng có căn cứ xác thực

B. Nói dài dịng hoặc ấp a ấp úng
C. Nói thừa thơng tin

D.Nói khơng tế nhị.

3/ Cho một ví dụ về việc không tuân thủ phương châm lịch sự
khi giao tiếp.

c

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Bài học

1. Quan hệ giữa phương châm
hội thoại với tình huống giao

tiếp

:

Chµo háiChµo hái

Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một 
vùng quê, đ ợc ng ời nhà dặn là phải

vùng quê, đ ợc ng ời nhà dặn là phải

luôn chào hỏi mọi ng ời xung quanh.

luôn chào hỏi mọi ng êi xung quanh.

Một hôm, anh ta ra đ ờng và thấy Một hôm, anh ta ra đ ờng và thấy 
một ng ời đang đốn cành trên một

một ng ời đang đốn cành trên một

c©y cao, liỊn ra dÊu gäi.

c©y cao, liÒn ra dÊu gäi.

Ng êi kia dõng viƯc, lËt ®Ët trÌo Ng êi kia dõng viƯc, lËt ®Ët trÌo

xng, hái:

xng, hỏi:

-Có chuyện gì thế?Có chuyện gì thế?

-Có gì đâu! Bác làm việc vất vả l m Có gì đâu! Bác làm việc vất vả l m

phải không?

( Truyện c ời dân gian Việt Nam)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Chµo háiChµo hái

Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một 
vùng quê, đ ợc ng ời nhà dặn là phải

vùng quê, đ ợc ng ời nhà dặn là phải

luôn chào hỏi mọi ng ời xung quanh.

Một hôm, anh ta ra đ ờng và thấy Một hôm, anh ta ra đ ờng và thấy 
một ng ời đang đốn cành trên một

một ng ời đang đốn cành trên một

c©y cao, liỊn ra dÊu gäi.

Ng êi kia dõng viƯc, lËt ®Ët trÌo Ng êi kia dõng viƯc, lËt ®Ët trÌo 
xng, hái:

xng, hái:

-Cã chun gì thế?Có chuyện gì thế?

-Có gì đâu! Bác làm việc vất vả l m Có gì đâu! Bác làm việc vất vả l m

phải không?

( Trun c êi d©n gian ViƯt Nam)

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Bài học

1. Quan hệ giữa phương châm hội
thoại với tình huống giao tiếp

:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

CÁC TÌNH HUỐNG ĐÃ PHÂN TÍCH:

Truyện cười:

Lợn cưới áo mới

Truyện cười :

Quả bí khổng lồ

Thành ngữ :

Ơng nói gà bà nói vịt, dây cà ra dây

muống, lúng búng như ngậm hột thị

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Các tình huống không tuân thủ phương châm hội thoại:

Lợn cưới áo mới

Quả bí khổng lồ

Ơng nói gà bà nói vịt, dây cà ra dây muống, lúng búng như

ngậm hột thị

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Bài học

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Ơng nói gà bà nói vịt

=> Người nói vơ ý, vụng về

TIỆT

Mơt người có tính tham ăn, tục uống. Một hôm được người bạn mời ăn
giỗ, anh ta ngồi vào bàn gắp lấy gắp để, khơng hề ngước mặt lên nhìn
ai . Một người khách thấy vậy bèn tìm cách hỏi chuyện để phanh anh
ta lại:

-Chẳng hay anh là người ở đâu vậy?
-Đây.

-Gia đình anh có đơng anh em khơng?
-Mỗi.

-Hai cụ thân sinh anh còn cả chứ?
-Tiệt

( Truyện cười dân gian Việt Nam)

Thiếu văn

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Bài học

1. Quan hệ giữa phương châm hội
thoại với tình huống giao tiếp

:

2. Những trường hợp không tuân

thủ phương châm hội thoại:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

An: - CËu cã biÕt chiếc máy bay đầu tiên đ ợc

An: - Cậu có biết chiếc máy bay đầu tiên đ ợc

chế tạo vào

năm nào

không?

Ba:- Đâu khoảng

đầu thế kỉ XX

đầu thế kØ XX



Ph

ươ

ng châm về lượng không được tuân thủ

ng châm về lượng khơng được tn thủ

vì Ba

khơng trả lời cụ thể về

năm

chiếc máy bay đầu tiên

được chế tạo.



Nhưng vì chưa biết chính xác(năm ) nên Ba đã trả lời

chung chung (thế kỉ).

Ba khơng nói điều mình khơng

có bằng chứng xác thực.

Như vậy Ba đã

tuân thủ

phương châm về chất

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>



Có một người bênh ung thư giai đoạn cuối. Sau khi

khám bệnh, bác sĩ nói:



- Anh chỉ cần lạc quan và thuốc uống đầy đủ, anh

sẽ khỏi.

Bác sĩ đã

Bác sĩ đã

vi phạm phương châm vế chất

vì

muốn

kéo dài thời gian sống của người bệnh , muốn họ

lạc quan hơn để sống quãng thời gian còn lại

lạc quan hơn để sống quãng thời gian cịn lại

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Hãy tìm một số tình huống giao tiếp khác tương

tự ?

- Cán bộ cách mạng rơi vào tay giặc, dù biết

rất rõ về cơ sở, đồng đội, nhưng họ vẫn trả lời

với bọn địch là họ không biết .

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Bài học

1. Quan hệ giữa phương châm hội
thoại với tình huống giao tiếp

:

2. Những trường hợp khơng tn 
thủ phương châm hội thoại:

-Người nói vơ ý ,vụng về,

thiếu văn hoá giao tiếp.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

A: Anh độ này sung sướng nhỉ? Tiền bạc như

nước.

B: Tiền bạc chỉ là tiền bạc!

Xét về nghĩa tường minh thì câu này

khơng tn

thủ phương châm về lượng

bởi vì dường như

không cho người nghe thêm 1 thông tin mới nào

Hàm ý: Tiền bạc chỉ là phương tiện, khơng

phải là mục đích sống cuối cùng, răn dạy

người ta không nên chạy theo tiền bạc mà

quên đi nhiều điều khác quan trọng hơn,

thiêng liêng hơn.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

I. Bài học

1. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với 
tình huống giao tiếp:

2. Những trường hợp khơng tn thủ 
phương châm hội thoại:

-Người nói vơ ý ,vụng về, thiếu văn
hố giao tiếp.

-

Người nói phải ưu tiên cho một
phương châm hội thoại hoặc một
yêu cầu khác quan trọng hơn.

-

Người nói muốn gây sự chú ý để
người nghe hiểu câu nói theo một
hàm ý nào đó .

Phương châm

hội thoại khơng

phải là những

quy định bắt

buộc trong mọi

tình huống giao

tiếp; vì nhiều lý

do khác nhau,

các PCHT này

có khi khơng

được tn thủ.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

I. Bài học:
II. Luyện tập:

Bài tập 1

-Lời nói ơng bố vi phạm PCCT.

- Phân tích: Cách nói của ơng bố với
cậu bé là khơng rõ ràng. Vì một cậu bé
5 tuổi không thể nhận biết được

“Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao” để
nhờ đó mà tìm được quả bóng. (Cần
lưu ý đối tượng giao tiếp: nói với ai?)

Bài tập 2

Một cậu bé năm tuổi chơi quả
bóng nhựa trong phịng đọc
sách của bố. Quả bóng văng
vào ngăn dưới của một kệ

sách. Cậu bé tìm mãi khơng ra,

bèn hỏi bố.

Ơng bố đáp:

- Quả bóng nằm ngay
cuốn “ Tuyển tập truyện ngắn
Nam Cao” kìa kìa.

Thảo luận nhóm, 
thời gian 2’

Tiết 13

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

I. Bài học:
II. Luyện tập:

Bài tập 1
Bài tập 2

Tiểu phẩm ĐẾN NHÀ LÃO MIỆNG
Mỹ Diệp: cô Mắt

Vĩnh Hùng: Lão Miệng
Gia Bảo: Cậu Chân
Phú Khương: Cậu tay
Văn Lam: Bác Tai

Tiết 13

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

I. Bài học:

II. Luyện tập:

Bài tập 1
Bài tập 2

Thái độ của các vị khách (Chân, Tay, Tai,
Mắt )là bất hồ với chủ nhà (lão Miệng),
nói năng giận dữ, nặng nề .

Lời nói của Chân và Tay không tuân thủ
phương châm lịch sự .

Việc không tn thủ đó là khơng phù hợp
với tình huống giao tiếp.

Tiết 13

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Hướng dẫn tự học

-Tìm trong truyện dân gian 1 số ví dụ về việc vận dụng

hoặc vi phạm PCHT trong các tình huống cụ thể và rút ra

nhận xét của bản thân.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21></div>

GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN

Kiểm tra bài cũ

c

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

<b>:</b>

<b> </b>

<b> </b>

<b> </b>

<b> </b>

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

<b>:</b>

CÁC TÌNH HUỐNG ĐÃ PHÂN TÍCH:

Truyện cười:

Lợn cưới áo mới

Truyện cười :

Quả bí khổng lồ

Thành ngữ :

Ơng nói gà bà nói vịt, dây cà ra dây

muống, lúng búng như ngậm hột thị

<b>Các tình huống không tuân thủ phương châm hội thoại:</b>

Lợn cưới áo mới

Quả bí khổng lồ

Ơng nói gà bà nói vịt, dây cà ra dây muống, lúng búng như

ngậm hột thị

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

Ơng nói gà bà nói vịt

=> Người nói vơ ý, vụng về

Thiếu văn

Tiết 13

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI (tt)

<b>:</b>

An: - CËu cã biÕt chiếc máy bay đầu tiên đ ợc

An: - Cậu có biết chiếc máy bay đầu tiên đ ợc

chế tạo vào

chế tạo vào

năm nào

năm nào

không?

không?

Ba:- Đâu khoảng

Ba:- Đâu khoảng

đầu thế kỉ XX

đầu thế kØ XX

Ph

Ph

ươ

ươ

ng châm về lượng không được tuân thủ

ng châm về lượng khơng được tn thủ

vì Ba

vì Ba

khơng trả lời cụ thể về

khơng trả lời cụ thể về

năm

năm

chiếc máy bay đầu tiên

chiếc máy bay đầu tiên

được chế tạo.

được chế tạo.

Nhưng vì chưa biết chính xác(năm ) nên Ba đã trả lời

Nhưng vì chưa biết chính xác(năm ) nên Ba đã trả lời

chung chung (thế kỉ).

chung chung (thế kỉ).

Ba khơng nói điều mình khơng

Ba khơng nói điều mình khơng

có bằng chứng xác thực.

có bằng chứng xác thực.

Như vậy Ba đã

Như vậy Ba đã

tuân thủ

tuân thủ

phương châm về chất

phương châm về chất

Có một người bênh ung thư giai đoạn cuối. Sau khi

Có một người bênh ung thư giai đoạn cuối. Sau khi

khám bệnh, bác sĩ nói:

khám bệnh, bác sĩ nói: