Chuyên đề Nâng cao hiệu quả dạy luyện tập toán tiêu học

<span class='text_page_counter'>(1)</span>CHUYÊN ĐỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY LUYỆN TẬP TOÁN TIÊU HỌC. * Đây là chuyên đề do Phòng GD&ĐT Can Lộc tổ chức vào ngày 10/3/2010, thành phần tham dự gồm lãnh đạo, chuyên viên Tiểu học của Sở GD&§T vµ c¸c Phßng GD&§T c¸c huyÖn, thÞ x·, thµnh phè trong toµn tỉnh. Đây là chuyên đề có nhiều nội dung khá hay đối với việc dạy buổi 2 cho học sinh khá giỏi. Các bạn đọc và suy ngẫm nhé! Năm học 2000-2001 Bộ GD-ĐT triển khai chủ trương dạy học 2 buổi/ngày cho những trường có điều kiện tổ chức .Sau 10 năm thực hiện được khẳng định rằng đó là một chủ trương đúng đắn đưa lại tính hiệu quả cao trong gi¸o dôc ph¸t triÓn toµn diÖn häc sinh tiÓu häc . Tuy nhiªn trong thùc hiÖn còng gÆp nhiÒu khã kh¨n ,mét trong nh÷ng khó khăn hôm nay chúng tôi muốn trao đổi đó là : nội dung ,chương trình pp d¹y häc buæi 2. A.Nội dung, chương trình phương pháp dạy học buổi 2. -Néi dung d¹y häc buæi 2 chÝnh lµ cñng cè vµ rÌn luyÖn kiÕn thøc , kû năng các môn TNXH , khoa học , lịch sử , địa lý ….được tích hợp thông qua tổ chức HĐTT ; bồi dưỡng học sinh giỏi , học sinh có năng khiếu các bộ môn ; phụ đạo học sinh yếu , giúp đỡ học sinh khó khăn trong học tập để đạt chuẩn kiến thức , kỷ năng theo quy định .Tổ chức dạy các môn tự chon T.Anh,Tin häc. - Đối với nội dung dạy học buổi 2 tại chuyên đề này chúng tôi đi sâu trao đổi nội dung dạy học bộ môn toán .Theo chúng tôi để BDHS giỏi , phụ đạo học sinh yếu môn toán đưa vào buổi 2 cần tăng cường luyện tập .Thông qua luyÖn tËp chóng ta gióp häc sinh yÕu ,häc sinh khã kh¨n n¾m ®­îc kiÕn thức đạt được kỉ năng theo chuẩn , cũng thông qua luyện tập buổi 2 chúng ta gióp häc sinh kh¸ giái cã kû n¨ng thµnh th¹o trong viÖc gi¶i to¸n vµ ph¸t triÓn kiÕn thøc Đó chính là nội dung chuyên đề “Nâng cao hiệu quả dạy luyện tập toán TH” để tìm hiểu nội dung chuyên đề mời các đ/c cùng tìm hiểu phần B đó là... B. Gi¶i ph¸p d¹y luyÖn to¸n ë tiÓu häc buæi 2 cã hiÖu qu¶ §Ó x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p chóng t«i c¨n cø vµo c¬ së lý luËn vµ c¬ së khoa häc, thùc tr¹ng d¹y luyÖn tËp to¸n cña GV.§ã lµ nh÷ng c¬ së nµo mêi chóng ta cïng ®iÓu qua . . I. Môc tiªu d¹y to¸n tiÓu häc nh»m gióp häc sinh :. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1. Cã nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ban ®Çu vÒ sè häc c¸c sè tù nhiªn, ph©n sè, sè thập phân, các đại lượng thông dụng; Một số yếu tố hình học và thống kê đơn gi¶n. 2. Hình thành các kỹ năng thực hành tính, đo lường, giải bài toán có nhiều ứng dụng thiết thực trong đời sống. 3. Bước đầu phát triển năng lực tư duy, khả năng suy luận hợp lý và diễn đạt đúng ( nói và viết ),cách phát hiện và cách giải quyết các vấn đề đơn giản, gần gủi trong cuộc sống, kích thích trí tưởng tượng, chăm học và hứng thú học tập toán, hình thành bước đầu phương pháp tự học và làm việc có kế hoạch khoa học, chủ động, linh hoạt, sáng tạo. II. Quan điểm xây dựng và phát triển chương trình Toán TH: Quan điểm xây dựng và phát triển chương trình Toàn TH căn cứ vào trọng tâm của môn Toán TH…,căn cứ vào nội dung của chương trình… Riªng vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cña m«n to¸n ë TH ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu bằng hoạt động thực hành, luyện tập giải hệ thống các bài toán ( bao gồm các bài toán có lời văn ) trong đó có: + Các bài toán dẫn đến việc hình thành bước đầu những khái niệm Toán học vµ quy t¾c tÝnh to¸n. + Các bài toán đòi hỏi học sinh tự mình vận dụng những điều đã học để còng cè nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng c¬ b¶n, tËp gi¶i quyÕt mét sè t×nh huèng trong học tập và đời sống. + Các bài toán phát triển trí thông minh đòi hỏi học sinh phải vận dụng độc lËp, linh ho¹t, s¸ng t¹o vèn hiÓu biÐt cña b¶n th©n. V× vËy thêi gian chñ yÕu d¹y häc to¸n ë tiÓu häc lµ thêi gian thùc hµnh, luyện tập về tính, đo lường và giải toán. III. Häc sinh TH häc To¸n nh­ thÕ nµo? + Học sinh TH, nhất là các lớp đầu cấp thường phán đoán theo cảm nhận riêng nên suy luận thường mang tính tuyệt đối. Trong học toán học sinh thường khó nhận thức về quan hệ kéo theo trong suy diễn. Chẳng hạn đáng lẽ hiểu: “12=3.4 nên 12 : 3 = 4”,coi đó là hai mệnh đề không quan hệ với nhau. Các em khó chấp nhận các giả thiết, dữ kiện có tính chất hoàn toàn giả định bởi khi suy luận thường gắn với thực tế ( phép suy diễn của “hiện thưc”) Bởi vậy khi nghe một mệnh đề toán học các em chưa có khả năng phân tích rành mạch các thuật ngữ, các bộ phận của câu để mà hiểu nó một cách tổng qu¸t: + Học sinh TH bước đầu có khả năng thực hiện việc phân tích, tổng hợp, trìu tượng hoá, khái quát hoá và những hình thức đơn giản của sự suy luận, phán đoán. ở học sinh TH việc phân tích và tổng hợp phát triển không đồng đều, tổng hợp có khi không đúng hoặc không đầy đủ dẫn đến khái quát sai trong hình thành khái niệm.Khi giải toán thường ảnh hưởng bởi một số từ. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> “Thêm”, “Bớt”, “Nhiều gấp”…Tách chúng ra khỏi điều kiện chung để lựa chọn phép tính ứng với từ đó do vậy mà mắc sai lầm. IV. Thùc tr¹ng d¹y luyÖn tËp to¸n buæi 2: - Thực tế ở buổi 1 mục tiêu nội dung bài học đã được hội đồng khoa học Bộ GD-§T nghiªn cøu so¹n th¶o. Cßn ë buæi 2 gi¸o viªn ph¶i c¨n cø vµo néi dung buổi 1, năng lực thực tế học sinh để xây dựng mục tiêu và hệ thống bài tËp phï hîp. Đây là một vấn đề khó đối với giáo viên, cho nên trong giảng dạy giáo viên hay rËp khu«n theo SGK vµ c¸c bµi tËp cã s½n ë vë bµi tËp, s¸ch n©ng cao. ChÝnh v× thÕ hÖ thèng bµi tËp rêi r¹c, kh«ng cã tÝnh tæng hîp, liªn kÕt gi÷a c¸c kiến thức , các phần…chưa có tính khái quát để củng cố kiến thức ,kỹ năng hiÖu qu¶ vµ ph¸t huy kh¶ n¨ng t­ duy cña trß. VD: Khi d¹y phÇn: LuyÖn tËp dÊu hiÖu chia hÕt cho 2,3,5,9 (SGK to¸n 4trang 99). Bµi 1: Trong c¸c sè 7435, 4568, 66811, 2050, 2229, 35766. a. Sè nµo chia hÕt cho 2. b. Sè nµo chia hÕt cho 3. c. Sè nµo chia hÕt cho 5. d. Sè nµo chia hÕt cho 9. Bµi 2: Trong c¸c sè 57234, 64620, 5270, 77285. a. Sè nµo chia hÕt cho 2 vµ 5. b. Sè nµo chia hÕt cho 2 vµ 3. CÊu tróc bµi buæi 1 lµ vËy sang bµi buæi 2 gi¸o viªn còng thùc hiÖn theo cÊu trúc đó nhưng thay số tức là chỉ hiểu từ cái cụ thể chứ chưa khái quát được dưới dạng tổng quát . VD: A = 15x6y. Tìm x, y để A: a. Chia hÕt cho 2, 3, 5, 9? b. Chia hÕt cho 2 vµ 3; 5 vµ 9; 2 vµ 5? - Nhiều giáo viên trong dạy luyện tập các dạng toán chưa biết hướng cho học sinh khai thác các đặc trưng của từng dạng đó .Chưa chú ý đến việc “chốt ”những kiến thức, kỹ năng quan trọng để có “động hình” để học sinh biết giải các bài toán thuộc loại đó . VD: Anh 8 tuæi, anh h¬n em 3 tuæi. Hái em mÊy tuæi? Giáo viên chỉ dừng lại tìm số tuổi của em chứ chưa hướng cho học sinh hiểu được đặc trưng của dạng toán “tính tuổi” là trong cùng một thời điểm thì “hiệu số tuổi anh và em luôn không thay đổi”. Chính vì thế khi gặp dạng toán: Tæng sè tuæi 2 anh em hiÖn nay lµ 10 tuæi. TÝnh tæng sè tuæi 2 anh em sau 2 n¨m n÷a. (Th× häc sinh bÕ t¾c). -C©u hái nªu ra chØ mang h×nh thøc ,cã khi hái vôn vÆt hoÆc qu¸ khã nªn không có tác dụng kích thích tư duy độc lập, sáng tạo, làm thui chột hứng thú häc to¸n cña häc sinh.. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> §Ó kh¾c phôc tån t¹i chóng ta thùc hiªn c¸c gi¶i ph¸p sau. V. Gi¶i ph¸p: 1. Xác định mục tiêu: Để xác định cụ thể mục tiêu trước hết cần xác định cụ thể nội dung tiết dạy củng cố kiến thức buổi 1 hoặc 1dạng toán , 1 chương , 1phần ; đối tượng học sinh . Mục tiêu phải cụ thể để làm cơ sở xây dựng hệ thống bài tập phù hợp . 2. HÖ thèng bµi tËp: Hệ thống bài tập đưa ra phải phù hợp với quy luật phát triển tư duy từ dễ đến khó , từ trực quan đến trừu tượng, từ cụ thể đến tổng quát .Các bài tập cần lựa chọn mang tính điển hình cho một dạng toán , điển hình cho một phương pháp giải …. Số lượng bài và mức độ phải phù hợp đối tượng học sinh. VÝ dô: Chän hÖ thèng bµi tËp cho tiÕt luyÖn tËp To¸n buæi chiÒu. Đối tượng: Lớp 4 phân luồng từ trung bình khá trở lên. Số lượng lớp: 26 em. Thêi gian: 60 phót. Kiến thức: Sau khi học sinh đã học hết phần kiến thức phân số ở SGK Toán 4. * VÒ môc tiªu: - Ren luyện cho học sinh kĩ năng so sánh phân số đã được học trong chương tr×nh SGK. - Bước đầu giúp học sinh biết so sánh phân số qua phần bù đến đơn vị. * HÖ thèng bµi tËp ®­îc chän: Bµi 1: So s¸nh c¸c ph©n sè sau b»ng nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. a.. 7 11 vµ 8 12. b.. 10 40 vµ 9 39. Bµi 2: H·y so s¸nh c¸c ph©n sè sau b»ng c¸ch nhanh nhÊt. a.. 36 27 vµ 37 28. b.. 1999 2009 vµ 2000 2010. c.. 1996 2006 vµ 1999 2009. Bµi 3: So s¸nh c¸c ph©n sè sau b»ng c¸ch nhanh nhÊt: a.. 94 54 vµ 93 53. b.. 29 99 vµ 27 97. c.. 2010 1010 vµ 2007 997. Bµi 4: S¾p xÕp c¸c ph©n sè sau theo thø tù t¨ng dÇn 1 ; 2. 8 ; 9. 5 ; 6. 12 ; 13. 6 ; 7. 14 ; 15. 99 . 100. Bµi 5: S¾p xÕp c¸c ph©n sè sau theo thø tù gi¶m dÇn. 10 ; 9. 3 ; 2. 14 ; 13. 8 ; 7. 100 ; 99. 23 ; 22. 2010 2009. * C¸ch khai th¸c, ph©n tÝch hÖ thèng bµi tËp trªn trong tiÕt d¹y Bµi 1: Hs dÔ dµng thùc hiÖn c¸c c¸ch sau:. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> a.. 7 11 vµ 8 12. b.. 10 40 vµ 9 39. a. Cách 1: Quy đồng mẫu số 2 phân số: 7 84 = vµ 8 96 84 88 V× < nªn 96 96. 11 88 = 12 96 7 11 < . 8 12. C¸ch 2: Chän MSC lµ 24. 7 21 11 22 = vµ = 8 24 12 24 21 22 7 11 V× < nªn < . 24 24 8 12. Ta cã:. Cách 3: Quy đồng tử số: 7 77 11 77 = vµ = 8 88 12 84 77 77 7 11 V× < nªn < . 88 84 8 12. C¸ch 4: Thùc hiÖn ph¸p chia 7 11 84 : = 8 12 88 84 Mµ <1 nªn sè bÞ chia bÐ h¬n sè chia 88 7 11 VËy < . 8 12. Với các cách so sánh trên, giáo viên cho học sinh nhận xét và kết luận đúng song chưa hay bởi bước quy đồng tử số hay mẫu số còn nhân với số tương đối phøc t¹p hay viÖc sö dông kÕt qu¶ cña phÐp chia th× nÕu tö sè vµ mÉu sè lµ nh÷ng sè lín h¬n th× sÏ phøc t¹p. VËy cã c¸ch so s¸nh nµo n÷a kh«ng? Gi¸o viªn ®­a ra bµi tËp 2. Bµi 2: So s¸nh c¸c ph©n sè sau b»ng c¸ch nhanh nhÊt. a.. 36 27 vµ 37 28. b.. 1999 2009 vµ 2000 2010. c.. 1996 2006 vµ . 1999 2009. Giáo viên cho học sinh nhận xét để thấy rõ: Với các cách so sánh ở bài tập 1 mµ ¸p dông cho bµi tËp 2 th× rÊt khã, phøc t¹p. Gi¸o viªn gîi ý tiÕp: - So s¸nh c¶ 2 ph©n sè ë c©u a víi 1 th× thÕ nµo? - Cả 2 phân số đều bé hơn 1. - Muốn cả 2 phân số đều bằng 1 thì ta phải thêm vào mỗi phân số một lượng bao nhiªu?. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 36 1 b»ng 1 th× ph¶i thªm vµo . 37 37 27 1 + §Ó b»ng 1 th× ph¶i thªm vµo . 28 28 1 1 - PhÇn thªm nµo lín h¬n? ( > ) (2 ph©n sè cïng tö sè). 28 37 27 36 27 36 - Qua đó chứng tỏ điều gì? < ( cßn ph¶i bï thªm nhiÒu h¬n để 28 37 28 37. + §Ó. b»ng 1) Gi¸o viªn kÕt luËn: C¸ch so s¸nh nµy gäi lµ c¸ch so s¸nh qua “phÇn bï” cña phân số so với đơn vị (tức là 1). Ta cã c¸ch tr×nh bµy: 36 1 36 1 = vµ 1 <1( sè bÞ trõ b»ng nhau, hiÖu bÐ h¬n khi sè 37 37 37 28 36 27 trõ lín h¬n) nªn > . 37 28. 1-. Tương tự thế, học sinh sẽ dễ dàng làm 2 câu còn lại. Qua bài 2, giáo viên tổ chức cho học sinh nhận xét để rút ra kết luận. Phương pháp sử dụng “phần bù” của phân số so với đơn vị được áp dụng với điều kiện: + Cả 2 phân số đều bé hơn 1. + Hiệu giữa mẫu số và tử số của các phân số đều bằng nhau. (điều kiện thứ hai là điều kiện quyết định). Cách khai thác, dẫn dắt bài tập 3 cũng tương tự để học sinh rút ra được phương pháp sử dụng “phần thừa” của phân số với đơn vị với điều kiện. + Cả 2 phân số đều lớn hơn 1. + Hiệu giữa tử số và mẫu số của các phân số đều bằng nhau. (điều kiện thứ 2 là điều kiện quyết định). Sau bài tập 3, giáo viên tổ chức trò chơi tiếp sức để nhằm thư giãn, vừa nhằm củng cố thêm kiến thức về 2 phương pháp so sánh phân số vừa học. Nội dung trò chơi: Thi giữa 2 đội: + Nên nối tiếp các cặp phân số so sánh được bằng phần bù ( lượt 1 ). + Nên nối tiếp các cặp phân số so sánh được bằng phần thừa ( lượt 2 ). Víi c¸ch chèt kiÕn thøc chÆt chÏ, khai th¸c, s¾p xÕp bµi tËp theo tr×nh tù l«gich th× bµi 4 vµ bµi 5 häc sinh dÔ dµng sö dông “phÇn bï” vµ “phÇn thõa” để so sánh các phân số rồi sắp xếp thứ tự. Bài 4: Tìm dãy phần bù tương ứng của dãy phân số đã cho: 1 ; 2. 1 ; 9. 1 ; 6. 1 ; 13. 1 1 1 ; ; . 7 15 100. S¾p xÕp d·y phÇn bï gi¶m dÇn:. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 1 1 1 1 1 1 1 > > > > > > . 2 6 7 9 13 15 100. Ta cã d·y ph©n sè t¨ng dÇn lµ: 1 5 6 8 12 14 99 < < < < < < . 2 6 7 9 13 15 100. Bài 5: Khai thác hoàn toàn tương tự với dãy “phần thừa”. Víi d¹ng bµi 4 vµ bµi 5 võa luyÖn cho häc sinh kü n¨ng so s¸nh nhanh qua “phÇn bï” “phÇn thõa”. §©y cung chÝnh lµ d¹ng bµi: Xo¸ c¸c « cã gi¸ trÞ t¨ng dÇn trªn gi¶i to¸n qua m¹ng Internet cña líp 4. Nõu häc sinh cã kü n¨ng so s¸nh nhanh th× viÖc gi¶i c¸c d¹ng bµi trªn m¹ng chØ cÇn nhÉm d·y “phÇn bï” hay “phần thừa” để xoá các phân số từ bé đến lớn. 3. Chú trọng đến hệ thống cần hỏi gợi mở để dẫn dắt ,kích thích học sinh t­ duy t×m tßi lêi gi¶i bµi to¸n. -Trong xây dựng hệ thống câu hỏi nên kích thích được tư duy độc lập sáng tạo của học sinh.Chú ý giúp học sinh tìm tòi lời giải bài toán theo hướng “phân tích đi lên” hay còn gọi là “suy ngược từ cuối” Ví dụ: Cho 2 địa điểm A và B cách nhau 20 km. Xuất phát từ A có một động tử thứ nhất chạy về phía B với vận tốc 15 km/h. Xuất phát từ B có một động tử thứ 2 chạy về phía A với vận tốc 25km/h. Ngoài ra còn có một động tử thø 3 xuÊt ph¸t tõ A víi vËn tèc 40 km/h. §éng tö thø 3 nµy ch¹y ®i, ch¹y l¹i giữa khoảng cách của 2 động tử thứ nhất và thứ hai. Cả 3 động tử xuất phát cùng một lúc, thời gian dùng để quay của động tử thứ 3 không đáng kể. Hỏi quảng đường chạy đi chạy lại của động tử thứ 3 khi khoảng cách giữa hai động tö thø nhÊt vµ thø hai triÖt tiªu ?. Đây là một bài toán thoát mới đọc thì rất phức tạp bởi bài toán dạng chuyển động có đến 3 động tử. Ngoài hai động tử chuyển động ngược chiều nhau thì có một động tử thứ 3 chạy đi chạy lại giữa khoảng cách 2 động tử A và B. Bài toán này sẽ trở nên dễ dàng nếu chúng ta gợi mở để học sinh biết gạt đi lớp “khói mù”(hành động chạy đi chạy lại ) mà nhận ra mối quan hệ giữa 3 động tử này cùng thời gian chuyển động . V× vËy víi bµi to¸n trªn gi¸o viªn cÇn ®­a ra hÖ thèng c©u hái gîi më sau: - Muốn tìm quảng đường chạy đi chạy lại của động tử thứ 3 chúng ta cÇn t×m nh÷ng yÕu tè nµo? ( Giáo viên có thể gợi mở để học sinh thấy được vận tốc của động tử thứ 3 là 40 km/h ). -Hãy so sánh thời gian chuyển động của động tử thứ 3 với thời gian chuyển động của động tử thứ 1 và 2 từ khi xuất phát đến khi gặp nhau.( §©y lµ mÊu chèt cña lêi gi¶i bµi to¸n ) -Tính thời gian của động tử thứ 3 ta làm thế nào? ( Tính thời gian chuyển động động tử 1 và 2 từ khi xuất phát đến khi gặp nhau ).. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>  Từ đó ta đưa về bài toán dạng toán chuyển động có bản đã học là tính thời gian của hai chuyển động ngược chiều nhau. Ta có sơ đồ phân tích sau:. Vận tốc ĐT thứ 1 là 15 km/h. 20 km. Khoảng cách ban đầu ĐT thứ 1 và ĐT thứ 2. Thời gian chạy lại gặp nhau ĐT thứ 1 và ĐT thứ 2. Thời gian CĐ của động tử thứ 3. Vận tốc ĐT thứ 2 là 25 km/h. Vận tốc CĐ của ĐT thứ 1 và ĐT thứ 2. 40 km/h. Vận tốc CĐ của ĐT thứ 3. Quảng đường chạy đi chạy lại của ĐT thứ 3. 4. §èi víi häc sinh kh¸ giái: Cần chú ý khai thác phát triển bài toàn theo hướng “mở”. Hoặc phát triển bài to¸n tæng qu¸t (nÕu cã thÓ ). VÝ dô 1: Cho tam gi¸c ABC cã diÖn tÝch b»ng 30 cm2. Trªn c¹nh BC kÐo dµi vÒ phÝa C mét ®o¹n sao cho BC = CM. TÝnh S ABM? ‘. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> A. B. C. M. - Giáo viên hướng dẫn học sinh nhận biết, so sánh đáy BC của  ABC và đáy BM của  BAM. Đường cao tương ứng của 2 đáy để từ đó tìm S  ABM. VÝ dô 2: : Cho tam gi¸c ABC cã diÖn tÝch b»ng 30 cm2. Trªn c¹nh BC kÐo dµi vÒ phÝa C mét ®o¹n sao cho BC = CM, trªn c¹nh AC kÐo dµi vÒ phÝa A mét ®o¹n CA =AN. TÝnh S  BNM? - Trên cơ sở bài toán 1 giáo viên định hướng học sinh tính S  BNC  quay vÒ bµi to¸n 1 tÝnh S  BNM. N. A. B. C. M. VÝ dô 3: : Cho tam gi¸c ABC cã diÖn tÝch b»ng 30 cm2. Trªn c¹nh BC kÐo dµi vÒ phÝa C mét ®o¹n sao cho BC = CM, trªn c¹nh AC kÐo dµi vÒ phÝa A mét ®o¹n CA =AN,trªn c¹nh AB kÐo dµi vÒ phÝa B mét ®o¹n AB =BK. TÝnh S  KNM? N. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> A. B C. M. K Từ bài toán 3 giáo viên hướng học sinh để đưa về bài toán 1 như sau: + Nối AM để tính S  ACM  tính S  NAM  tính S  KBM + Nối KC để tính S  KBC  tính S  KCA  tính S  KAN.  TÝnh S  KNM.. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>