Giáo án Ngữ văn 10 tiết 58 Đọc - Văn: cảm xúc mùa thu (Thu hứng) - Đỗ Phủ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 18/12/2006 TiÕt theo PPCT: 58 Ký duyÖt:. §äc - v¨n:. c¶m xóc mïa thu ( Thu høng). - §ç Phñ A. Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Hiểu được những nét khái quát nhất về tác giả và đặc diểm thơ Đỗ Phủ - Cảm nhận được lòng yêu nước thương nhà sâu lắng của Đỗ Phủ trước cảnh mmột chiều thu buồn trên đất khách. - Nắm được đặc trưng phong cách thơ tài hoa của Lí Bạch biểu hiện trong bài thơ: Kết cấu chặt chẽ và tính chất cô đọng, hàm súc của bài thơ. B. phương tiện thực hiện. - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc. - Gi¸o ¸n. C. C¸CH THøC TIÕN HµNH GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo , gợi tìm , kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. D. tiÕn tr×nh d¹y häc 1. KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi: Nếu nhà thơ Lí Bạch ( đời Đường)thiên về bút pháp lãng mạn, thì Đỗ Phủ lại mang duyên nợ với những dòng thơ hiện thực gắn liền với cuộc sống đời thường. Tiếng thơ của ông mang âm hưởng của nỗi buồn ai oán, triền miên về những cảnh đời đau khổ, bất hạnh mà chính ông đã từng nếm trải. Bài thơ " Cảm xúc mùa thu"thể hiện một cách sâu lắng nỗi nhớ quê hương cùng cuộc sống cô đơn của người con xa xứ.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của GV và HS I. §äc - hiÓu phÇn tiÓu dÉn ( HS đọc SGK) 1. T¸c gi¶. Em hiÓu g× vÒ §ç Phñ qua phÇn tiÓu dÉn?. 2. Hoàn cảnh ra đời của bài th¬: Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nµo? 3. Bè côc bµi th¬: ( HS đọc bài thơ) Bµi th¬ chia lµm mÊy phÇn?. Yêu cầu cần đạt - §ç Phñ ( 712 - 770), quª tØnh Hµ Nam - T.Quèc - Xuất thân: Gia đình quan lại lâu dời ( Ông nội là một nhà thơ nổi tiếng đầu đời Đường) - Lµm th¬ tõ rÊt sím - MÖnh danh lµ Thi th¸nh ( BËc Th¸nh th¬) - Làm quan có 3 năm, sau đó thường đi ngao du sơn thuû vµ lµm th¬ - Sau sù biÕn An Léc S¬n lµ thêi k× s¸ng t¸c chñ yÕu cña «ng - 11 năm cuối đời ông đưa gia đình đi trôi dạt khắp nơi, chÞu nhiÒu gian tru©n, nghÌo khæ trong c¶nh chiÕn tranh loạn lạc -> Chết trong cảnh đói rét, bệnh tật.( Trên chiếc thuyền rách nát vào mùa đông năm 770 ) - Để lại khoảng 1.500 bài thơ thể hiện lòng yêu nước thương dân, yêu TN, nhạy cảm với thời cuộc, nỗi đau khæ vÒ cuéc sèng riªng. - NT thơ Đ.Phủ đạt tới trình độ cao của những bài thơ luËt - T¹o ra ®­îc nh÷ng h×nh ¶nh biÓu hiÖn t©m tr¹ng kh¸c nhau. => Là nhà thơ hiện thực lớn nhất không chỉ của đời §­êng mµ cña c¶ lÞch sö th¬ ca cæ ®iÓn T.Quèc. - Tháng 5.765, Đ.Phủ đưa gia đình phiêu bạt đến Vân Nam, đến năm 766 đến Quỳ Châu ( Tứ Xuyên ) -> Sáng t¸c chïm th¬ " Thu høng " næi tiÕng - gåm 8 bµi -> ThÓ hiện lòng thương nhớ QH da diết của nhà thơ. ( Bài thơ trích giảng là bài số 1 trong chùm thơ đó ) - Hai phÇn [. Bèn c©u th¬ trªn Bốn câu thơ dưới. II. §äc - hiÓu VB 1. Bèn c©u th¬ trªn * Hai c©u th¬ ®Çu: C¶nh thu ®­îc gîi lªn nh­ thÕ nµo trong 2 c©u th¬ ®Çu? - Sương móc ( hạt móc sa): Tượng trưng cho mùa thu, cho sự lạnh lẽo - > Nguyên văn : Sương móc không phải "sa lác đác", mà hẳn phải dày đặc mới có thể làm "tiêu diều, thương tổn " ( Điêu thương ) được cả rừng. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> phong.( Rõng phong kh«ng ph¶i lµ DT lµm tr¹ng ng÷ chỉ nơi chốn, mà là đối tượng bị sương móc vùi dập mét c¸ch tµn nhÉn) - C©y phong ( rõng phong ): +Tượng trưng cho mùa thu - Thu về cả rừng phong đỏ úa hoặc vàng úa + Tượng trưng cho sự li biệt ( Rừng phong thu đã nhuèm mµu quan san - TruyÖn KiÒu ) -> Hình ảnh mang tính chất biểu tượng. Tạo thành một kh«ng gian l¹nh lÏo, huyÒn ¶o. C¶nh s¾c ®­îc gîi lªn qua hai địa danh " Vu Sơn - Vu Giáp", địa danh đó có ý nghĩa g×? Qua cảnh sắc đó ta hiểu gì về t©m tr¹ng cña nhµ th¬? Hai c©u sau c¶nh s¾c cã g× kh¸c víi c¶nh ë 2 c©u ®Çu?. NhËn xÐt g× vÒ NT miªu t¶ cña nhµ th¬ trong bèn c©u th¬ ®Çu?. 2. Bốn câu thơ dưới: C©u th¬ 5 gîi cho em suy nghÜ g×?. - Vu Sơn - Vu Giáp: Gợi địa thế hiểm trở với những dãy núi thẳng đứng - Mùa thu ít khi mặt trời chiếu được xuèng dßng s«ng, khÝ trêi l¹i mï mÞt. -> Khung c¶nh nµy trë nªn tiªu s¬, mÞt mï, hoang v¾ng vµ buån h¬n. => C¶nh thu hiÖn lªn thËt tiªu ®iÒu, óa vµng, x¬ x¸c, tµn t¹ => T©m tr¹ng t¸c gi¶ lµ t©m tr¹ng buån, u hoµi và nặng nề, trống vắng. Buồn nhưng vẫn đẹp. * Hai câu sau ( Đối lập hẳn ): Cảnh thu không đơn điệu nh­ng vÉn buån . - C©u 3: T¶ riªng c¶nh s«ng Vu - C©u 4: T¶ riªng c¶nh nói Vu ( C©u 2 t¶ chung c¶nh nói Vu, s«ng Vu ) {-> TÊt c¶ ®­îc s¾p xÕp chÆt chÏ trong mét chØnh thÓ của bài thơ. Cảnh sắc mang đầy đủ những đặc trưng của vïng S.Vu, nói Vu thuéc vïng Quú Ch©u - T.Quèc: ¢m u nh­ng hïng vÜ => Víi bót ph¸p NT t¶ c¶nh theo lèi chÊm ph¸, §ç Phủ đã phác hoạ lên một khung cảnh mùa thu bằng nh÷ng nÐt vÏ tµi hoa. Bøc tranh Êy cã søc gîi c¶m rÊt lín - §»ng sau nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh lµ nçi lßng tª t¸i, nhí QH da diÕt cña nhµ th¬ - Khóm cúc tuôn dòng lệ cũ: Nhà thơ tưởng tượng mỗi c¸nh hoa lµ mét giät lÖ, vµ c¶ b«ng hoa lµ nh÷ng giät lÖ tu«n trµo:. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> + Giät lÖ khãc cho hiÖn t¹i + Giät lÖ khãc cho qóa khø -> óc tưởng tượng tinh tế của nhà thơ. Qua đó ta hiểu được nỗi lòng xót thương cho quá khứ QH của tác giả. H×nh ¶nh "con thuyÒn buéc chÆt mèi t×nh nhµ"gîi cho em suy nghÜ g×?. - Èn dô - H×nh ¶nh con thuyÒn buéc ë b·i v¾ng kia cũng chính là tấc lòng của nhà thơ đối với QH đất nước. Dù ở nơi xa nhưng nhà thơ vẫn hướng về quê nhà -> Mèi t×nh víi Quª nhµ lu«n g¾n chÆt trong t©m hån, t×nh c¶m thi nh©n . - TiÕng chµy ®Ëp ¸o vang lªn kh¾p n¬i, gîi nh¬ tíi QH mình, nhưng lại phải xa QH sống nơi đất khách quê người. => T©m tr¹ng cña nhµ th¬ nh­ng còng lµ t©m tr¹ng của những người dân T.Quốc trong cảnh loạn li đương thời. Tất cả đều yêu mến QH và mong muốn sím ®­îc trë vÒ víi QH m×nh .. III. Cñng cè:. - Đây là bài thơ mang tính cương lĩnh ( mở đầu, tiêu biÓu ) cho 8 bµi th¬ viÕt vÒ mïa thu cña §ç Phñ; Còng ®­îc coi lµ bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt hay vµo bậc nhất ở đời Đường. - Bài thơ tái hiện một cảnh thu buồn hiu hắt, xao động mang nét đặc trưng của Quỳ Châu với núi rừng, sông nước, cây cối dưới cái nhìn của người tha hương - Đỗ Phñ. - Người đọc liên tưởng tới cảnh ngộ đau buồn của đất nước qua tâm trạng Đỗ Phủ. Bài thơ không miêu tả trực tiÕp vÉn cã ý nghÜa hiÖn thùc réng lín.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>