Giáo án Ngữ văn 6 bài 9: Thứ tự kể trong văn tự sự

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6
BÀI 9 - TIẾT 35: TẬP LÀM VĂN: THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN
TỰ SỰ
I. Mục tiêu:

Giúp HS.

1. Kiến thức: - Có hai cách kể - hai thứ tự kể: Kể “xuôi”, kể “ngược”.
- Điều kiện cần có khi kể “ngược”.
2. Kĩ năng: - Chọn thứ tự kể phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu thể hiện nội dung.
- Vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình.
3. Thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào kể truyện.
II. Chuẩn bị:
1. GV: - Đọc và nghiên cứu bài, bảng phụ.
2.HS:

- Đọc và nghiên cứu bài theo yêu cầu SGK.

III. Tiến trình tổ chức dạy - học.
1. Kiểm tra bài cũ (5’)
- Có mấy ngôi kể trong văn bản tự sự? Vai trò của các ngôi kể trong văn bản tự sự?
2. Các hoạt động dạy - học (35’).
Hoạt động của thầy và trò
HĐ 1: Thứ tự kể trong văn bản tự sự

Nội dung kiến thức

- HS đọc bài tập

I. TÌM HIỂU THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN
TỰ SỰ.

- GV cho HS thảo luận nhóm ( Theo bàn)

1. Bài tập 1

- GV giao nhiệm vụ:

* Nhận xét

? Hãy tóm tắt sự việc chính trong truyện Ông
lão đánh cá và con cá vàng?

- Tóm tắt sự việc trong truyện: "Ông lão
đánh cá và con cá vàng"

- HS: Các nhóm thảo luận ghi ra phiếu học tập
- GV chọn 3 nhóm treo lên bảng- nhóm khác
nhận xét.
- GV nhận xét, kết luận-> treo bảng phụ ghi
lại sự việc chính trong truyện.

- Giới thiệu ông lão đánh cá


? Các sự việc ấy được trình bày theo thứ tự
nào ?

- Ông lão bắt được cá vàng và thả cá vàng,
nhận lời hứa của cá vàng
- Năm lần ra biển gặp cá vàng và kết quả

mỗi lần.

? Kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ
thuật gì?

-> Trình bày theo trình tự thời gian, mức độ
tăng dần.

- Nếu không kể theo thứ tự ấy thì ý nghĩa của
truyện có được nổi bật không?

-> tố cáo và phê phán lòng tham của mụ vợ

- HS: Không nổi bật
- Kể chuyện như văn bản Ông lão đánh cá và
con cá vàng là kể theo trình tự thời gian, vậy
em hiểu thế nào là kể theo trình tự thời gian ?
- HS: Trả lời
? Vậy em thấy kể theo trình tự thời gian có ưu
điểm, nhược điểm gì ?
GV chốt: Các sự việc trong truyện được trình
bày theo trình tự thời gian ( thứ tự tự nhiên).
Đó là đặc điểm của truyện cổ dân gian, chỉ có
một cốt truyện.- Kể theo trình tự TG có tác
dụng làm cốt truyện mạch lạc, sáng tỏ dẫn theo
dõi nhưng dễ đơn điệu, gây nhàm tẻ.

- Kể theo trình tự thời gian: các sự việc liên
tiếp nhau, việc gì sảy ra trước kể trước, việc
gì sảy ra sau kể sau.

-> làm cho cốt truyện mạch lạc, sáng tỏ, dễ
theo dõi, tăng cường kịch tính của truyện.

- HS đọc đoạn văn
? Hãy nêu các sự việc chính của văn bản?

? Văn bản được kể theo ngôi thứ mấy ?

2. Bài tập 2:
* Nhận xét.

? Các sự việc trong đoạn văn này có được trình
- Ngỗ bị chó dại cắn nhưng không ai ra cứu
bày theo trình tự thời gian như văn bản Ông


lão đánh cá và con cá vàng không ?

giúp.

? Cho biết các sự việc trên được kể theo thứ tự
nào?

- Ngỗ mồ côi cha mẹ ở với bà ngoại lêu lổng
bỏ học.

? Thứ tự kể trên có ưu nhược điểm gì?

- Ngỗ đốt cỏ giả vờ kêu cháy lừa mọi người.

GV chốt: Trong văn tự sự có 2

- Mọi người giận Ngỗ, bà ngoại khuyên
nhưng Ngỗ không nghe lời.

-Thứ tự trình bày sự viêc. Thứ tự tự nhiên ;
việc gì xảy ra trước kể trước, việc xảy ra sau
kể sau.

- Sự việc trên trình bày theo mạch cảm xúc,
tâm trạng của nhân vật và người kể ( ngôi 3).

- Thứ tự kể theo mạch cảm xúc kể kết quả
trước, nguyên nhân sau.
- HS đọc SGK

-> Kể theo mạch cảm xúc: sự việc phong phú
hấp dẫn, KQ nhưng làm người đọc khó theo
dõi, có thể trùng lặp.

* Ghi nhớ.

3. Củng cố: ( 3' )
- Trong văn tự sự có thể kể theo những thứ tự nào?
- Sự khác biệt giữa kể xuôi và kể ngược.
* Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng:
- Dòng nào không nói lên đặc điểm việc kể chuyện theo thứ tự tự nhiên ?
A. Kể theo trình tự thời gian tự nhiên.
B. Việc gì sảy ra trước kể trước.
C. Việc gì sảy ra sau kể sau.

D. Sự việc nào nhớ thì kể trước, không nhớ thì kể sau.(*)
4. Hướng dẫn học ở nhà: ( 2' )
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK


- Vận dụng kiến thức kể theo thứ tự ngược làm bài tập 1 SGK Tr 98-99
- Vận dụng kiến thức kể theo trình tự thời gian làm bài tập 2 SGK Tr 99

BÀI 9 - TIẾT 36: TẬP LÀM VĂN: THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN
TỰ SỰ (TIẾP)
I. Mục tiêu:

Giúp HS.

1. Kiến thức: - Vận dụng kiến thức kể theo trình tự tự nhiên và kể " ngược " vào làm bài tập.
2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng kể chuyện theo hình thức nhớ lại.
- Vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình.
3. Thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào kể chuyện.
II. Chuẩn bị:
1. GV: - Bảng phụ,sưu tầm bài tập.
2.HS:

- Đọc và làm bài phần luyện tập sgk Tr 99.

III. Tiến trình tổ chức dạy - học.
1. Kiểm tra bài cũ (5’)
-Thế nào là kể "xuôi", thế nào là kể "ngược" ?
2. Các hoạt động dạy - học (35’).
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ1( 2' ): Học sinh nhắc lại kiến thức giờ học
trước
? Văn tự sự có thể kể theo những thứ tự nào ?
- HS: Có hai cách kể: kể theo trình tự tự nhiên
( kể xuôi ); kể theo hồi tưởng ( kể ngược)
HĐ2(33' ): Hướng dẫn luyện tập
- HS đọc yêu cầu bài tập
- GV cho HS hoạt động nhóm ( theo bàn )
- GV giao nhiệm vụ:
? Câu chuyện được kể theo thứ tự nào ? Chuyện
kể theo ngôi nào ? Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò
như thể nào trong truyện ?

II. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1 (Tr 98-99)


- HS: Các nhóm thảo luận ghi ra phiếu học tập

- Truyện kể ngược theo dòng hồi tưởng .

- GV chọn 4 nhóm treo lên bảng- nhóm khác
nhận xét.

- Kể theo ngôi kể thứ 1 .

- GV nhận xét, kết luận chữa bài lên bảng.

- Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò cơ sở cho
việc kể truyện ngược .

- HS đọc yêu cầu bài tập 2
- HS suy nghĩ làm bài tập
- GV gợi ý: Đề văn thuộc dạng đề gì ? yêu cầu kể
cái gì ?
Gv giảng: SGK đã gợi ý tìm hiểu đề, tìm ý, sắp
xếp ý và đã phác qua trình tự kể câu chuyện. Dựa
vào gợi ý đó em nhớ lại chuyến đi chơi xa đầu
tiên của mình. Trên cơ sở đó lập dàn bài
- gv gợi ý: phần lập dàn bài có thể theo 2 cách :
kể xuôi hoặc kể ngược : Kể ấn tượng về câu
chuyện  kể về chuyến đi .
- GV gọi một số học sinh trình bày lập dàn bài
của mình ->HS khác nhận xét
- GV nhận xét, kết luận qua bảng phụ.
- Lập dàn bài trên được kể theo thứ tự nào ?
( Kể xuôi )

Bài tập 2 ( Tr 99 )
* Tìm hiểu đề :
- Văn kể chuyện ( Tự sự ) .
- Kể chuyện trong 1 lần đầu em được đi chơi
xa.

- GV yêu cầu HS viết phần mở bài cho dàn bài
trên.
- GV gọi 2-3 HS trình bày bài viết của mình.
- HS khác nhận xét- GV nhận xét, kết luận.

* Dàn bài:

- GV nêu yêu cầu của bài tập thêm

a. Mở bài:

? Em hãy xác định văn bản sau kể theo thứ tự
Giới thiệu khái quát lí do được đi chơi,
nào ? căn cứ vào đâu em xác định được điều đó ? thành phần cùng tham gia, địa điểm đến chơi.
- GV đọc bài văn " Một kỉ niệm về người cha "
b. Thân bài:
- GV gọi 2 HS trả lời
- GV nhận xét, kết luận.

- Kể những gì em trông thấy trong chuyến
đi: Cảnh vật, con người….
- Điều làm em thích thú và nhớ mãi.
- Tình cảm, thái độ của em và mọi người về


nơi mình đến chơi.
c. Kết bài:
- Ấn tượng trong và sau chuyến đi
- Mong ước của em về những chuyến đi chơi
xa tiếp theo.
* Bài tập thêm:
- Văn bản " Một kỉ niệm về người cha" kể
ngược theo dòng hồi tưởng.
- Dấu hiệu: nhân vật bồi hồi nhớ về tuổi thơ> nhớ về kỉ niệm với cha-> quay về thực tại.

3. Củng cố (3’)
- Nêu ưu nhược điểm của các thứ tự kể TG và mạch cảm xúc.
- Nhận xét về thứ tự kể của các truyện DG đã học.
* Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng:
- Truyện " Sơn Tinh, Thuỷ Tinh" được kể theo trình tự:
A. Thời gian tuần tự, tự nhiên.(*)
B. Thời gian đảo ngược.
C. Thời gian đan xen giữa quá khứ và hiện tại.
D. Thời gian đan xen giữa hiện tại và tương lai.
4. Hướng dẫn học ở nhà (2’)
- Tập kể xuôi, kể ngược một truyện dân gian.
- Chuẩn bị cho bài viết sô 2 bằng cách lập 2 dàn ý một đề văn theo 2 ngôi kể.