Các công thức thường gặp

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT. Các công thức thường gặp I. CÔNG THỨC TÍNH SỐ MOL : V m n n 1. 2. 22,4 M n  C M  Vdd 3. 4. 5.. Chuù thích : Kí hieäu Teân goïi n Soá mol m Khối lượng mct Khối lượng chất tan mdd Khối lượng dung dịch. C %  mdd 100%  M V ml  D  C % n  dd 100%  M. n. P  V dkkc  R T CÔNG THỨC TÍNH NỒNG ĐỘ PHẦN TRAÊM : m  100% C %  ct 7. mdd C M 8. C%  M 10  D. 6.. n. Khối lượng dung môi. gam. mhh. Khối lượng hỗn hợp. gam. mA mB. Khối lượng chất A. gam. Khối lượng chất B. gam. M MA MB. Khối lượng mol Khối lượng mol chất A Khối lượng mol chất B Theå tích Theå tích dung dòch. gam/mol gam/mol gam/mol lít lít. Theå tích dung dòch. mililít. Thể tích ở ĐK không chuaån Nồng độ phần trăm Nồng độ mol Khối lượng riêng Aùp suaát Haèng soá (22,4:273) Nhiệt độ (oC+273) Thaønh phaàn % cuûa A Thaønh phaàn % cuûa B Hiệu suất phản ứng Khối lượng (số mol\thể tích) thực tế. lít. Vdd ml  V dkkc  C% CM D. P R T %A %B H% mtt mtt \ Vtt . mct  100% 15. mdd  Vdd ml  D C% CÔNG THỨC TÍNH THỂ TÍCH DUNG DỊCH :m n \ V  Khối lượng (số mol\thể lt lt lt mdd n tích) lyù thuyeát Vdd  16. 17. Vdd ml   CM D Khối lượng mol trung M hh bình của hỗn hợp khí. 14. mdd . gam. mdm. V Vdd. II. CÔNG THỨC TÍNH NỒNG ĐỘ MOL : n C M  ct 9. Vdd 10  D  C % CM  10. M CÔNG THỨC TÍNH KHỐI LƯỢNG : C %  Vdd 11. 12. m  n M mct  100% CÔNG THỨC TÍNH KHỐI LƯỢNG DUNG DÒCH : mdd  mct  mdm 13.. Ñôn vò mol gam gam. Trang 1 Lop10.com. % Mol/lít gam/ml atm oK. % % % gam(mol\ lít) gam(mol\ lít) gam/mol.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT. CÔNG THỨC TÍNH THAØNH PHẦN % VỀ KHỐI LƯỢNG HAY THỂ TÍCH CỦA CÁC CHẤT TRONG HỖN HỢP : m % A  A  100% 18. mhh m % B  B  100% 19. hoặc % B  100%  % A 20. mhh  m A  m B mhh TYÛ KHOÁI CUÛA CHAÁT KHÍ : HIỆU SUẤT CỦA PHẢN ỨNG :. 21. 22..  M   d  A  MB   m (n \ V ) H %  tt tt tt  100% mlt nlt \ Vlt . d. mA mB. TÍNH KHỐI LƯỢNG MOL TRUNG BÌNH CỦA HỖN HỢP KHÍ : n M + n M + n3M3 + ... V M + V2 M2 + V3M3 + ... 23. (hoặc M hh = 1 1 ) M hh = 1 1 2 2 n1 + n2 + n3 + ... V1 + V2 + V3 + ... CHUYÊN ĐỀ 1 :. c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬. A. OÂXIT : I. Định nghĩa : Ôxit là hợp chất gồm 2 nguyên tố, trong đó có 1 nguyên tố là ôxi. II.Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với Nước : a. OÂxit phi kim + H 2 O  Axit .Thí duï : SO3 + H 2 O  H 2SO 4 b. Ôxit kim loại + H 2 O  Bazơ .Thí dụ : CaO + H 2 O  Ca(OH) 2 2. Tác dụng với Axit : Ôxit kim loại + Axit  Muối + H2O VD : CuO + 2HCl  CuCl2 + H 2 O 3. Tác dụng với Kiềm : OÂxit phi kim + Kieàm  Muoái + H2O VD : CO 2 + 2NaOH  Na 2 CO3 + H 2 O. CO 2 + NaOH  NaHCO3 (tuøy theo tæ leä soá mol) 4. Tác dụng với Ôxit kim loại : Ôxit phi kim + Ôxit kim loại  Muối VD : CO 2 + CaO  CaCO3 5. Moät soá tính chaát rieâng : to VD : 3CO + Fe 2 O3   3CO 2 + 2Fe o. t 2HgO   2Hg + O 2 o. t CuO + H 2   Cu + H 2 O. * Al2O3 là ôxit lưỡng tính : vừa phản ứng với dung dịch Axit, vừa tác dụng với dung dịch Al2 O3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H 2 O Kieàm : Al2 O3 + 2NaOH  2NaAlO 2 + H 2 O B. AXIT : Trang 2 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT I. Định nghĩa : Axit là hợp chất mà phân tử gồm 1 hoặc nhiều nguyên tử Hiđrô liên kết với gốc Axit . Teân goïi : * Axit khoâng coù oâxi teân goïi coù ñuoâi “ hiñric ” . HCl : axit clohiñric * Axit có ôxi tên gọi có đuôi “ ic ” hoặc “ ơ ” . H2SO4 : Axit Sunfuric H2SO3 : Axit Sunfurô Một số gốc Axit thông thường : Kí hieäu Teân goïi _ Cl Clorua =S Sunfua _ Br Bromua _ NO3 Nitrat = SO4 Sunfat = SO3 Sunfit _ HSO4 Hiñrosunfat _ HSO3 Hiñrosunfit = CO3 Cacbonat _ HCO3 Hiñrocacbonat  PO4 Photphat = HPO4 Hiñrophotphat _ H2PO4 Ñihiñrophotphat _ CH3COO Axeâtat _ AlO2 Aluminat. Hoùa trò I II I I II II I I II I III II I I I. II.Tính chaát hoùa hoïc : 1. Dung dịch Axit làm quì tím hóa đỏ : 2. Tác dụng với Bazơ (Phản ứng trung hòa) : H 2SO 4 + 2NaOH  Na 2SO 4 + 2H 2 O. H 2SO 4 + NaOH  NaHSO 4 + H 2 O 3. Tác dụng với Ôxit kim loại : 2HCl + CaO  CaCl2 + H 2 O 4. Tác dụng với Kim loại (đứng trước Hiđrô) : 2HCl + Fe  FeCl2 + H 2  5. Tác dụng với Muối : HCl + AgNO3  AgCl  + HNO3 6. Moät soá tính chaát rieâng : * H2SO4 đặc và HNO3 đặc ở nhiệt độ thường không phản ứng với Al và Fe (tính chất thụ động hóa) . * Axit HNO3 phản ứng với hầu hết kim loại (trừ Au, Pt) không giải phóng Hiđrô : 4HNO3 + Fe  Fe(NO3 )3 + NO + 2H 2 O * HNO3 đặc, nóng + Kim loại  muối nitrat + NO2 (màu nâu)+ H2O VD : 6HNO3 ñaëc,noùng + Fe  Fe(NO3 )3 + NO 2 + 3H 2 O * HNO3 loãng + Kim loại  muối nitrat + NO (không màu) + H2O VD : 8HNO3 loãng + 3Cu  3Cu(NO3 ) 2 + 2NO + 4H 2 O Trang 3 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT * H2SO4 đặc, nóng và HNO3 đặc, nóng hoặc loãng tác dụng với Sắt thì tạo thành muối sắt (III). * Axit H2SO4 đặc, nóng có khả năng phản ứng với nhiều kim loại không giải phóng Hiđrô : 2H 2SO 4 ñaëc,noùng + Cu  CuSO 4 + SO 2  + 2H 2 O C. BAZÔ : I. Định nghĩa : Bazơ là hợp chất mà phân tử có 1 nguyên tử kim loại liên kết với 1 hay nhiều nhóm hiñroxit (_ OH). II.Tính chaát hoùa hoïc : 1. Dung dòch Kieàm laøm quì tím hoùa xanh, phenolphtalein khoâng maøu hoùa hoàng. 2. Tác dụng với Axit : Mg(OH) 2 + 2HCl  MgCl2 + 2H 2 O. 2KOH + H 2SO 4  K 2SO 4 + 2H 2 O ; KOH + H 2SO 4  KHSO 4 + H 2 O 3. Dung dịch Kiềm tác dụng với Ôxit phi kim : 2KOH + SO3  K 2SO 4 + H 2 O. KOH + SO3  KHSO 4 4. Dung dịch Kiềm tác dụng với Muối : 2KOH + MgSO 4  K 2SO 4 + Mg(OH) 2  o. t 5. Bazô khoâng tan bò nhieät phaân huûy : Cu(OH) 2   CuO + H 2 O. 6. Một số phản ứng khác : 4Fe(OH) 2 + O 2 + 2H 2 O  4Fe(OH)3. KOH + KHSO 4  K 2SO 4 + H 2 O. 4NaOH + Mg(HCO3 ) 2  Mg(OH) 2  + 2Na 2 CO3 + 2H 2 O * Al(OH)3 là Hiđrôxit lưỡng tính : Al(OH)3 + 3HCl  AlCl3 + 3H 2 O. Al(OH)3 + NaOH  NaAlO 2 + 2H 2 O D. MUOÁI : I. Định nghĩa : Muối là hợp chất mà phân tử gồm có kim loại liên kết với gốc Axit. II.Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với Axit : Na 2S + 2HCl  2NaCl + H 2S  Na 2SO3 + 2HCl  2NaCl + H 2 O + SO 2 2. Dung dịch Muối tác dụng với Kiềm : Na 2 CO3 + Ca(OH) 2  CaCO3  +2NaOH 3. Dung dịch Muối tác dụng với dung dịch Muối : Na 2 CO3 + CaCl2  CaCO3  +2NaCl 4. Dung dịch Muối tác dụng với Kim loại : 2AgNO3 + Cu  Cu(NO3 ) 2 + 2Ag  5. Moät soá muoái bò nhieät phaân huûy :. o. t CaCO3   CaO + CO 2 o. t 2NaHCO3   Na 2 CO3 + CO 2  +H 2 O. 6. Moät soá tính chaát rieâng :. CHUYÊN ĐỀ 2 :. 2FeCl3 + Fe  3FeCl2 Fe 2 (SO 4 )3 + Cu  CuSO 4 + 2FeSO 4. kim lo¹i vµ phi kim. A. KIM LOẠI : I. Dãy hoạt động hóa học của kim loại : K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Ag Pt Au Trang 4 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT * Đi từ trái sang phải, độ hoạt động của các kim loại giảm dần. * Chỉ những kim loại đứng trước Hiđrô mới đẩy được Hiđrô ra khỏi dung dịch Axit. Riêng K, Na còn có thể đẩy được Hiđrô ra khỏi Nước. K + H 2 O  KOH + 1 H 2 2 Na + H 2 O  NaOH + 1 H 2 2 * Từ Mg trở đi, Kim loại đứng sau đẩy được Kim loại đứng trước ra khỏi dung dịch Muối: Fe + CuSO 4  FeSO 4 + Cu  II.Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với Phi kim : a. Với Ôxi  Ôxit bazơ to VD : 3Fe + 2O 2   Fe3O 4 (hay FeO.Fe2O3) sắt từ ôxit. b. Với Phi kim khác  Muối VD :. o. t Fe + S   FeS (Saét (II) sunfua) to 2Fe + 3Cl2   2FeCl3 (Saét (III) clorua). 2. Tác dụng với dung dịch Axit : VD : 2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H 2  ñaëc,noùng 6H 2SO 4 + 2Fe  Fe 2 (SO 4 )3 + 3SO 2  +6H 2 O 3. Tác dụng với dung dịch Muối : VD : Fe + 2AgNO3  Fe(NO3 ) 2 + 2Ag  III. Kim loại thông dụng : NHÔM và SẮT 1. Một số phản ứng của Nhôm và hợp chất : Al + NaOH + H 2 O  NaAlO 2 + 3 H 2  2 2Al + Fe 2 O3  Al2 O3 + 2Fe (Phản ứng nhiệt nhôm) Al2 O3 + 2NaOH  2NaAlO 2 + H 2 O Al(OH)3 + NaOH  NaAlO 2 + 2H 2 O * Ñieàu cheá nhoâm : ñieän phaân noùng chaûy quaëng Boâxit Al2O3 ñpnc 2Al2 O3   4Al + 3O 2  2. Một số phản ứng của Sắt và hợp chất : Fe + 2FeCl3  3FeCl2 2Fe(NO3 )3 + Cu  Cu(NO3 ) 2 + 2Fe(NO3 ) 2 4Fe(OH) 2 + O 2 + 2H 2 O  4Fe(OH)3. FeO + 4HNO3  Fe(NO3 )3 + NO 2  +2H 2 O 3. Hợp kim : là chất rắn gồm kim loại và một số nguyên tố khác hòa tan vào khi kim loại nóng chaûy. a. Luyện gang : Dùng Cacbon (II) ôxit CO để khử quặng sắt Manhêtit Fe3O4, quặng hêmatit to Fe2O3 (màu đỏ nâu) ở nhiệt độ cao : Fe3O 4 + 4CO   4CO 2  +3Fe hoặc. o. t Fe 2 O3 + 3CO   3CO 2  +2Fe. Trang 5 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT Saét noùng chaûy hoøa tan C, Si, Mn, P, S taïo thaønh gang. b. Luyện thép : Ôxi hóa gang ở nhiệt độ cao nhằm loại khỏi gang phần lớn C, Mn, Si, P và S. Sắt (II) ôxit FeO (có trong quặng và sắt vụn) ôxi hóa C, Mn, Si, P và loại chúng ra : to FeO + C   CO  +Fe o. t 2FeO + Si   SiO 2 + 2Fe. B. PHI KIM : I. Tính chaát hoùa hoïc cuûa phi kim : 1. Tác dụng với Hiđrô  Hợp chất khí : S + H 2  H 2S  Phi kim nào càng dễ phản ứng với Hiđrô thì tính phi kim càng mạnh. 2. Tác dụng với Kim loại  Muối (hoặc Ôxit bazơ) : S + Mg  MgS 3O 2 + 4Al  2Al2 O3 3. Tác dụng với Ôxi :. o. t S + O 2   SO 2  tia lửa điện N 2 + O 2   2NO . MOÄT SOÁ CHAÁT VOÂ CÔ A. CLO : Clo là phi kim rất hoạt động, là chất ôxi hóa mạnh. to 1. Tác dụng với Kim loại  Muối : Cl2 + 2Na   2NaCl o. t 3Cl2 + 2Fe   2FeCl3 o. 2. Tác dụng với Hiđrô  Hợp chất khí :. t Cl2 + H 2   2HCl  (khí Hiñroâ Clorua). 3. Tác dụng với Nước và dung dịch Kiềm : * Khi tan vào nước, 1 phần Clo tác dụng chậm với nước : 0. -1. Cl2 + H 2 O A H Cl. +1. + H Cl O. Axit clohiñric Axit hipoâclorô Axit hipoâclorô HClO coù tính oâxi hoùa raát maïnh, noù phaù huûy caùc chaát maøu, vì theá clo aåm coù taùc duïng taåy maøu. * Với dung dịch Kiềm, Clo phản ứng dễ dàng hơn. Cl2 + 2KOH  KCl + KClO + H 2 O Trong các phản ứng trên, nguyên tố clo vừa là chất ôxi hóa, vừa là chất khử. Cl2 + 2NaBr  2NaCl + Br2 4. Tác dụng với Muối của các Halogen khác :. Cl2 + 2NaI  2NaCl + I 2 Điều này chứng minh trong nhóm Halogen, tính ôxi hóa của clo mạnh hơn Brôm và Iốt. 5. Tác dụng với các chất khử khác :. 0. +4. -1. +6. Cl2 + S O 2 + 2H 2 O  2H Cl+ H 2 S O 4 0. +2. +3 1. Cl2 + 2 Fe Cl2  2 Fe Cl3.  ÑIEÀU CHEÁ : a. Trong phoøng thí nghieäm : MnO 2 + 4HCl  MnCl2 + Cl2  +H 2 O Trang 6 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT. 2KMnO 4 +16HCl  2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2  +8H 2 O KClO3 + 6HCl  KCl + 3Cl2  +3H 2 O K 2 Cr2 O7 +14HCl  2KCl + 2CrCl3 + 3Cl2  +7H 2 O b. Trong công nghiệp : Clo được sản xuất bằng phương pháp điện phân dung dịch NaCl bão hoøa coù maøng ngaên : ñpdd 2NaCl + 2H 2 O   2NaOH + Cl2  +H 2  coù maøng ngaên B. HIÑROÂ CLORUA (HCl) :  ÑIEÀU CHEÁ : a. Trong phoøng thí nghieäm : 250o C NaCl(r) + H 2SO 4 ñaëc   NaHSO 4 + HCl  o. 400 C 2NaCl(r) + H 2SO 4 ñaëc   Na 2SO 4 + 2HCl . Hòa tan khí HCl vào nước cất, ta được dung dịch Axit Clohiđric HCl. b. Trong coâng nghieäp : * Cũng từ NaCl và H2SO4 đặc. Phương pháp này gọi là phương pháp Sunfat. to * Phương pháp tổng hợp : Cl2 + H 2   2HCl  C. NƯỚC GIAVEN, CLORUA VÔI, MUỐI CLORÁT : 1. Nước Giaven ( NaCl + NaClO + H2O) : Cl2 + 2NaOH  NaCl + NaClO + H 2O Natri hipoâcloric Là muối của 1 axit rất yếu, Natri Hipôcloric NaClO trong nước Giaven dễ tác dụng với CO2 trong khoâng khí taïo thaønh axit hipoâclorô. NaClO + CO 2 + H 2 O  NaHCO3 + HClO Do có tính ôxi hóa mạnh, axit HClO có tác dụng sát trùng, tẩy trắng sợi, vải giấy. 2. Clorua voâi (CaOCl2) : Cl2 + Ca(OH) 2  CaOCl2 + H 2 O * (boät) Công thức cấu tạo của Clorua vôi CaOCl2 : +1. O. Cl Canxi Clorua hipoâcloric. Ca -1. *. Cl 2Cl2 + 2Ca(OH) 2. (dd).  CaCl2 +. Ca(OCl) 2 + 2H 2 O Canxi hipoâcloric. Clorua voâi coù tính oâxi hoùa maïnh : CaOCl2 + 2HCl  CaCl2 + Cl2  +H 2 O Trong không khí ẩm, clorua vôi tác dụng với Cacbon điôxit, làm thoát ra axit HClO: 2CaOCl2 + CO 2 + H 2 O  CaCl2 + CaCO3  +2HClO 3. Muoái Clorat : Clorat laø muoái cuûa axit cloric HClO3. Muoái Clorat quan troïng hôn caû laø Kali Clorat KClO3. Trang 7 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT. 3Cl2 + KOH. (ñaëc). 100o C.   5KCl + KClO3 + 3H 2 O. o. t 2KClO3   2KCl + 3O 2. D. FLO : Flo laø phi kim maïnh nhaát. Flo ôxi hóa được tất cả các kim loại kể cả vàng và platin. Nó cũng tác dụng trực tiếp với hầu hết phi kim, trừ ôxi và nitơ. boùng toái F2 + H 2   2HF (khí hiñroâ florua) Ngay cả nước, khi đun nóng sẽ bốc cháy trong flo, giải phóng Ôxi: F2 + H 2 O  2HF + 1 O 2  2  ĐIỀU CHẾ HF : Cho Canxi florua CaF2 tác dụng với Axit Sunfuric đặc ở 250oC : CaF2 + H 2SO 4  CaSO 4 + HF  Hiđro florua HF tan vô hạn trong nước tạo ra dung dịch Axit Flohiđric. Khác với axit HCl, axit HF laø axit yeáu. Tính chất đặc biệt của axit HF là tác dụng với Silic điôxit (có trong thủy tinh) 4HF + SiO 2  SiF + 2H 2 O 4 Silic teâtra florua E. BROÂM (Br2) : 1. Điều chế : người ta cho khí Cl2 sục qua dd Natri Bromua : Cl2 + 2NaBr  2NaCl + Br2 2. Tính chất : Brôm là chất lỏng màu đỏ nâu, dễ bay hơi. Brôm và hơi Brôm rất độc. Broâm cuõng chaát oâxi hoùa maïnh nhöng keùm hôn Clo. to  Với H2 : Br2 + H 2   2HBr . Brôm ôxi hóa được ion I- : Br2 + 2NaI  2NaBr + I 2. . Brôm tác dụng với nước tương tự clo nhưng khó khăn hơn : 0. -1. Br 2 + H 2 O A H Br+. . +1. H Br O Axit Hipoâbroâmô Brôm thể hiện tính khử khi tác dụng với chất ôxi hóa mạnh : 0. 0. Br 2 + 5Cl2 + 6H 2 O A. +5. -1. 2H Br O3 +10H Cl Axit Broâmic. 3. Một số hợp chất của Brôm: a. Hiñroâ bromua HBr vaø Axit broâmhiñric : Để điều chế Hiđrôbromua HBr, người ta thủy phân Photphotribromua PBr3 : PBr3 + 3H 2 O  H 3 PO3 + 3HBr  Khí HBr dễ tan trong nước. Dung dịch HBr trong nước gọi là ddAxit bromhiđric Axit HBr là 1 axit maïnh, maïnh hôn axit HCl. Tính khử của HBr (ở trạng thái khí cũng như trong dd) mạnh hơn HCl. HBr khử được H2SO4 đặc thành SO2. -1. +6. 0. +4. 2H Br+ H 2 S O 4  Br 2 + S O 2 + 2H 2 O. Trang 8 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT Dung dịch HBr không màu, để lâu trong không khí trở nên có màu vàng nâu vì bị ôxi hóa (dd HF và HCl không có phản ứng này) : 4HBr + O 2  2Br2 + 2H 2 O Trong các muối của Axit HBr, AgBr được sử dụng nhiều. Chất này bị phân hủy khi gặp ánh saùng : 2AgBr  2Ag + Br2 b. Hợp chất chứa ôxi của Brôm : Axit hipôbrômơ HbrO có thể điều chế tương tự như Axit hipôclorơ HClO: Br2 + H 2 O A HBr + HBrO Tính bền, tính ôxi hóa và tính axit của HBrO đều kém hơn HClO. F. IOÁT (I2) : 1. Ñieàu cheá : 2NaI + Cl2  2NaCl + I 2 2. Tính chaát : Ioát cuõng laø 1 chaát oâxi hoùa maïnh nhöng keùm Broâm : xuùc taùc 3I 2 + 2Al   2AlI3 xuùc taùc   2HI  I 2 + H 2  . 3. Một số hợp chất của Iốt : a. Hiñroâ Ioátua HI vaø Axit Ioáthiñric : Trong các hiđro halogenua, Hiđro Iốtua HI kém bền với nhiệt hơn cả. 300o C 2HI   H 2 + I2 Hiđrô Iốtua dễ tan trong nước tạo thành dd Axit Iốthiđric, đó là một axit rất mạnh, mạnh hơn caû axit HCl vaø axit HBr. Hiđrô Iốtua HI có tính khử mạnh : -1. +6. 0. -2. 8H I + H 2 S O 4  4 I 2 + H 2 S+ 4H 2 O -1. +3. +2. 0. 2H I+ 2 Fe Cl3  2 Fe Cl2 + I 2 + 2HCl. b. Một số hợp chất khác : Đa số muối Iotua dễ tan trong nước, nhưng một số muối Iotua không tan và có màu, thí dụ AgI màu vàng, PbI2 màu vàng. Khi cho dd muối Iotua tác dụng với Clo hoặc Brom, ion Iotua bị ôxi hoùa : -1. 0. -1. -1. 0. -1. 0. 2Na I+ Cl2  2Na Cl+ I 2 0. 2Na I+ Br 2  2Na Br+ I 2 Lưu ý : Iốt tạo thành với hồ tinh bột một chất có màu xanh. Vì vậy, dd Iốt dùng làm thuốc thử để nhận biết hồ tinh bột và hồ tinh bột được dùng để nhận biết Iốt. G. CACBON : Tính chất 1 : Cacbon là chất khử. . 0. o. +4. t C+ O 2   C O2 o. t neáu Cacbon dö : C + CO 2   2CO. . o. t 3C + Fe 2 O3   3CO  +2Fe o. t neáu Cacbon dö : C + 3Fe   Fe3C ( xementít). . o. t SiO 2 + 2C   Si + 2CO . Trang 9 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT to. neáu Cacbon dö : C + Si   SiC (Silic caùcbua) loø ñieän  3C + CaO  CaC2 + CO Ở nhiệt độ cao, cacbon tác dụng được với hơi nước, tạo hỗn hợp khí than ướt (CO, CO2, H2) do 2 phản ứng : 1000o C C + H 2 O   CO + H 2 o. t C + 2H 2 O   CO 2 + 2H 2. Tính chaát 2 : Cacbon laø chaát oâxi hoùa 0. -4. o. 500 C C+ 2H 2   C H4  Ni o. t 2C + Ca   CaC2 (Canxi cacbua). CAÙC OÂXIT CUÛA CACBON (CO vaø CO2) I. Cacbon oâxit (CO) : Công thức cấu tạo : C = O Tính chaát 1 : CO laø oâxit khoâng taïo muoái : Ở nhiệt độ cao, CO mới có thể kết hợp với Kiềm : o. 200 C CO + NaOH  HCOONa 15atm. Tính chất 2 : CO có tính khử ở nhiệt độ cao : to 2CO + O 2   2CO 2 o. t 3CO + Fe 2 O3   3CO 2 + 2Fe. Ñieàu cheá CO : H 2SO 4 ñaëc a. Trong phoøng thí nghieäm : HCOOH   CO + H 2 O to b. Trong coâng nghieäp :  Đốt không hoàn toàn than đá trong không khí khô : to 2C + O 2   2CO o. t Coù theå coù caû C + O 2   CO 2. . Hoặc cho hơi nước qua than nóng đỏ (~1000oC) to C + H 2 O   CO + H 2 o. t C + 2H 2 O   CO 2 + 2H 2. II. Cacbon ñioâxit (CO2) : Công thức cấu tạo : O = C = O CO2 là chất khí không màu, không mùi, không cháy và không duy trì sự cháy và sự sống (sự hoâ haáp), CO2 laø oâxit axit a. Tác dụng với nước CO 2 + H 2 O A H 2 CO3 b. Tác dụng với dd bazơ : Tùy thuộc vào số mol giữa CO2 và NaOH mà có thể tạo ra muối trung hòa, hay muối axit, hoặc hỗn hợp 2 muối.  CO 2 + 2 NaOH  Na 2 CO3 + H 2 O 1mol 2 mol Trang 10 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC  CO 2 + NaOH  NaHCO3 1mol 1 mol c. Tác dụng với ôxit bazơ : CO 2 + CaO  CaCO3. LXT. 2. Ñieàu cheá : a. Trong phòng thí nghiệm : cho muối cacbonat tác dụng với dd HCl: CaCO3 + 2HCl  CaCl2 + H 2 O + CO 2 . Na 2 CO3 + 2HCl  2NaCl + H 2 O + CO 2  b. Trong công nghiệp : người ta không điều chế khí CO2 mà thu hồi CO2 là sản phẩm phụ của phản ứng nung vôi: 900o C CaCO3   CaO + CO 2 H. OÂXI : 1. Tính chaát hoùa hoïc : a. Tác dụng với Kim loại :. o. t O 2 + 4Na   2Na 2 O o. t 2O 2 + 3Fe   Fe3O 4 (ôxit sắt từ) o. b. Tác dụng với Phi kim :. t 5O 2 + 4P   2P2 O5. c. Tác dụng với hợp chất :. t 3O 2 + C2 H 5OH   2CO 2 + 3H 2 O. o. o. t 3O 2 + H 2S   2SO 2 + 2H 2 O. 2. Ñieàu cheá : a. Trong phoøng thí nghieäm :  Nhieät phaân caùc muoái giaøu oâxi : to 2KMnO 4   K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2  o. t 2KClO3   2KCl + 3O 2  o. t Hoặc 2NaNO3   2NaNO 2 + O 2  o. . t 2CaOCl2   2CaCl2 + O 2  xuùc taùc Clorua voâi Phân hủy hiđrôpeôxit H2O2 với chất xúc tác là MnO2 MnO 2 2H 2 O 2   2H 2 O + O 2  o. t 2HgO   2Hg + O 2 . b. Trong coâng nghieäp :  Đem hóa lỏng không khí ở -196oC , sau đó chưng cất phân đoạn lấy N2 ra trước (tos = 195,8oC) rồi đến O2 (tos = -183oC).  Điện phân nước (có xúc tác là KOH, NaOH hay Na2SO4): ñieän phaân 2H 2 O   2H 2  +O 2  xuùc taùc I. HIÑROÂ : 1. Tính chaát hoùa hoïc : a. Tác dụng với O2 : b. Tác dụng với đồng ôxit CuO :. o. t 2H 2 + O 2   2H 2 O o. t H 2 + CuO   H 2 O + Cu. Trang 11 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC 2. Ñieàu cheá :. LXT. a. Trong phoøng thí nghieäm :. loãng 2Al + 3H 2SO 4  Al2 (SO 4 )3 + 3H 2  loãng Fe + H 2SO 4  FeSO 4 + H 2 . b. Trong coâng nghieäp :  Điện phân nước (có xúc tác là KOH, NaOH hay Na2SO4): ñieän phaân 2H 2 O   2H 2  +O 2  xuùc taùc . Cho hơi nước qua than nung đỏ (~1000oC) to C + H 2 O   CO + H 2 o. t Hoặc C + 2H 2 O   CO 2 + 2H 2. K. LÖU HUYØNH : 1. Tính chaát hoùa hoïc : 0. -2. o. t a. Tác dụng với Kim loại và hiđrô : 3S+ 2Al   Al2 S3 0. -2. o. t S+ H 2   H2 S. 0. -2. Ở nhiệt độ thường : S+ Hg  Hg S S theå hieän tính oâxi hoùa. b. Tác dụng với Phi kim : Ở nhiệt độ thích hợp, lưu huỳnh tác dụng được với O2, Cl2, F2 : 0. o. +4. t S+ O 2   S O2 0. o. +6. t S+ 3F2   S F6. S thể hiện tính khử . 2. Ñieàu cheá : a. Khai thác lưu huỳnh từ các mỏ lưu huỳnh, từ quặng : b. Sản xuất lưu huỳnh từ hợp chất :  Đốt H2S trong điều kiện thiếu không khí (cháy không hoàn toàn) to 2H 2S + O 2   2S + 2H 2 O . Dùng H2S khử SO2 : 2H 2S + SO 2   3S + 2H 2 O. MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG CỦA LƯU HUỲNH (H2S, SO2, H2SO4) I. Hiñroâ Sunfua H2S : Công thức cấu tạo : H – S – H Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tính axit yếu : Hiđrô Sunfua tan trong nước tạo thành dd axit rất yếu (yếu hơn cả axit H2CO3), coù teân laø Axit Sunfuhiñric H2S. 2. Tính khử mạnh : . -2. * Cháy hoàn toàn : . 0. o. t * Cháy không hoàn toàn : 2H 2 S+ O 2   2S+ 2H 2 O -2. o. +4. t 2H 2 S+ 3O 2   2 S O 2 + 2H 2 O. Clo coù theå oâxi hoùa H2S thaønh H2SO4 : Trang 12 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT -2. +6. H 2 S+ 4Cl2 + 4H 2 O  H 2 S O 4 + 8HCl. H 2S + H 2SO 4  S + SO 2 + 2H 2 O H 2S + 2FeCl3  2FeCl2 + 2HCl + S H 2S + Cl2  S + 2HCl 3. Ñieàu cheá H2S trong phoøng thí nghieäm: FeS + 2HCl  FeCl2 + H 2S  Löu yù : Moät soá muoái coù maøu ñaëc tröng : Cañimi Sunfua CdS maøu vaøng; CuS, FeS, Ag2S. . . maøu ñen . II. Löu huyønh Ñioâxit SO2: Công thức cấu tạo : O= S = O Tính chaát hoùa hoïc : 1. Löu huyønh ñioâxit laø 1 oâxit axit : SO2 tan trong nước tạo thành dd axit sunfurơ H2SO3: SO 2 + H 2 O A H 2SO3 H2SO3 laø axit yeáu (maïnh hôn axit H2S) vaø khoâng beàn (ngay trong dd, H2SO3 cuõng bò phaân huûy thaønh SO2 vaø H2O). 2. SO2 là chất khử và chất ôxi hóa : a. SO2 là chất khử khi tác dụng với những chất ôxi hóa mạnh như halogen, KMnO4 . . (tuy có keùm H2, HI, H2S). +4. 0. +6. -1. +4. 0. +6. -1. S O 2 + Cl2 + 2H 2 O  H 2 S O 4 + 2H Cl. S O 2 + Br 2 + 2H 2 O  H 2 S O 4 + 2H Br +4. +7. +6. +2. +6. 5 S O 2 + 2K Mn O 4 + 2H 2 O  K 2 S O 4 + 2 Mn SO 4 + 2 H 2SO 4. SO 2 + 2FeCl3 + 2H 2 O  H 2SO 4 + 2HCl + 2FeCl2 b. SO2 là chất ôxi hóa khi tác dụng với chất khử mạnh hơn (HI, H2S, CO, C, Kim loại hoạt +4. động). -1. -2. 0. S O 2 + 6H I  H 2 S+ 3I 2 + 2H 2 O. SO 2 + 2H 2S  3S + 2H 2 O o. t SO 2 + 2CO   2CO 2 + S xuùc taùc o. t SO 2 + 2H 2   S + 2H 2 O SO 2 + 2C  2CO + S SO 2 + 2Mg  2MgO + S. 3. Ñieàu cheá : a. Trong phoøng thí nghieäm : Na 2SO3 + 2H 2SO 4  Na 2SO 4 + SO 2  +2H 2 O ñaëc,noùng Cu + 2H 2SO 4  CuSO 4 + SO 2  +2H 2 O b. Trong coâng nghieäp : to  S + O 2   SO 2  . Đốt cháy quặng pirít FeS2 : to 4FeS2 +11O 2   2Fe 2 O3 + 8SO 2 . . Khử thạch anh (có mặt SiO2) bằng chất khử Cacbon : Trang 13 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT 1000o C. CaSO 4 + C + SiO 2  CaSiO3 + CO  +SO 2  III. Axit Sufuric H2SO4 : Công thức cấu tạo : Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tính chất của dd H2SO4 loãng : Dung dịch H2SO4 loãng có những tính chất chung của Axit :  Đổi màu quì tím thành đỏ  Tác dụng với kim loại hoạt động, giải phóng Hiđrô.  Tác dụng với muối của những axit yếu.  Tác dụng với ôxit bazơ và bazơ. 2. Tính chaát cuûa Axit H2SO4 ñaëc : Axit H2SO4 ñaëc coù moät soá tính chaát hoùa hoïc ñaëc tröng sau : tính oâxi hoùa maïnh vaø tính haùo nước. a. Tính oâxi hoùa maïnh :  H2SO4 đặc, nóng có tính ôxi hóa rất mạnh, nó ôxi hóa được hầu hết các kimloại (trừ Au, Pt), nhiều phi kim như S, P, C . . . và nhiều hợp chất. 6. 0. +3. +4. 6H 2 S O 4 + 2 Fe  Fe 2 (SO4)3 + 3 S O 2 + 6H 2 O. 2H 2SO 4 + Cu  CuSO 4 + SO 2 + 2H 2 O 2H 2SO 4 + S  3SO 2 + 2H 2 O 6. -1. 0. +4. H 2 S O 4 + 2H I  I 2 + S O 2 + 2H 2 O.  duïng).. H2SO4 đặc, nguội làm một số kim loại như Fe, Al, Cr, . . . bị thụ động hóa (không tác. b. Tính háo nước : H2SO4 đặc chiếm nước kết tinh của nhiều muối nitrát (muối ngậm nước) hoặc chiếm các nguyên tố H và O (thành phần của nước) trong nhiều hợp chất :  Muối CuSO4.5H2O màu xanh tác dụng với H2SO4 sẽ biến thành CuSO4 khan màu H2 SO4 ñaëc traéng . CuSO 4 .5H 2 O   CuSO 4 + 5H 2 O khan . Hợp chất Gluxit (cacbon hiđrat) tác dụng với H2SO4 đặc biến thành Cacbon (than). H2 SO4 ñaëc Cn (H 2 O) m   nC + mH 2 O H2 SO4 ñaëc (hoặc C12 H 22 O11  12C +11H 2 O ). Một phần sản phẩm C bị H2SO4 đặc ôxi hóa thành khí CO2, cùng với khí SO2 gây hiện tượng sủi bọt đẩy Cacbon trào ra ngoài cốc : C + H 2SO 4  CO 2 + 2SO 2 + 2H 2 O 3. Ñieàu cheá axit H2SO4 : S + O2 hoặc FeS2 + O 2. + O2 + H 2O SO 2    SO3   H 2SO 4 V2 O5 , 450o C. L. SILIC : Trang 14 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT Silic là nguyên tố phổ biến trong tự nhiên, đứng hàng thứ hai sau ôxi. Vỏ trái đất gồm chủ yếu các hợp chất của Silic. Khi ở dạng đơn chất Silic là chất rắn, màu xám, dẫn điện kém . . . Silic ñioâxit SiO2 laø 1 oâxit axit : SiO 2 + CaO  CaSiO3. SiO 2 + 2NaOH  Na 2SiO3 + H 2 O * Thaïch anh laø SiO2 nguyeân chaát * Caùt traéng laø SiO2 coù laãn taïp chaát. CHUYÊN ĐỀ 3 :. Qui t¾c ®­êng chÐo. - Gọi m1 (hoặc V1) và C1 lần lượt là khối lượng dd I (hoặc thể tích dd I) và nồng độ của dd I. - Gọi m2 (hoặc V2) và C2 lần lượt là khối lượng dd II (hoặc thể tích dd II) và nồng độ của dd II. Khi trộn dd I với dd II ta được dd III có nồng độ C3. Ta lập sơ đồ đường chéo : Dd I : m1 (V1). Dd II : m2 (V2) Ta coù :. m1 C3 - C2 = m 2 C1 - C3. (hoặc. V1 C3 - C2 = ) V2 C1 - C3. Lấy giá trị tuyệt đối các hiệu trên để được các số dương.. CHUYÊN ĐỀ 4 :. HiÖu suÊt ph¶n øng. + Neáu tính theo chaát taïo thaønh : m thực tế .100% H% .m lyùthuyeát H% =  m thực tế = m lyùthuyeát 100% + Neáu tính theo chaát tham gia : m lyùthuyeát .100% m lyùthuyeát .100% H% =  m thực tế = m thực tế H%. Trang 15 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC. LXT. CHUYÊN ĐỀ 5 :. ÔXIT AXIT VỚI KIỀM. I. Kieàm hoùa trò I : (K, Na . . .) Ta có tỉ lệ số mol giữa NaOH và CO2 : n NaOH : taïo thaønh muoái axit NaHCO3 1 n CO2 Thí duï : NaOH + CO 2   NaHCO3. n NaOH n CO2. : taïo thaønh muoái trung hoøa Na2CO3. 2. Thí duï : 2NaOH + CO 2   Na 2 CO3 + H 2 O. 1. n NaOH n CO2.  2 : tạo thành hỗn hợp 2 muối. Thí duï : NaOH + CO 2   NaHCO3. 2NaOH + CO 2   Na 2 CO3 + H 2 O II. Kieàm hoùa trò II : (Ba, Ca . . .) Ta có tỉ lệ số mol giữa CO2 và Ca(OH)2 n CO 2  1 : taïo thaønh muoái trung hoøa CaCO3 n Ca(OH)2 Thí duï : CO 2 + Ca(OH) 2   CaCO3  +H 2 O. n CO. 2. n Ca(OH)2. 2. : taïo thaønh muoái axit Ca(HCO3)2. Thí duï : 2CO 2 + Ca(OH) 2   Ca(HCO3 ) 2. 1. n CO. 2. n Ca(OH)2.  2 : tạo thành hỗn hợp 2 muối. Thí duï : CO 2 + Ca(OH) 2   CaCO3  +H 2 O. 2CO 2 + Ca(OH) 2   Ca(HCO3 ) 2. CHUYÊN ĐỀ 6 :. NHAÄN BIEÁT CAÙC CHAÁT. I. NHAÄN BIEÁT CAÙC CHAÁT VOÂ CÔ : Loại chất Dung dòch. Muoái. Hoùa chaát Axit Kieàm Clorua (Cl). Dùng thuốc thử Quyø tím Quyø tím Pheânolphtaleâin AgNO3 Trang 16 Lop10.com. Hiện tượng Quỳ tím hóa đỏ Quyø tím hoùa xanh Khoâng maøu hoùa hoàng AgCl traéng.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC (goác axit). Muoái (Kim loại). Kim loại maïnh. Phi kim. Caùc chaát khí. Oxit. Broâmua (Br) Iotua (I) Sunfua (S) Sunfít (SO3) Sunfat (SO4) Cacbonaùt (CO3) Phoátphaùt (PO4) Nitraùt (NO3) Amoâni (NH4) Mg Fe (II) Fe (III) Cu (II) Al (III) Ca (II) Pb (II) K Ca Na Ba Li I2 (tím ñen) S (vaøng) P (đỏ) C (ñen) NH3 NO2 NO H2S O2 CO2 CO SO2 Cl2 (vaøng luïc) H2 HCl (hiñro clorua) Na2O, K2O, BaO CaO P2O5 SiO2 Al2O3 CuO Ag2O. LXT Cl2 Br2 (Cl2) + tinh boät Pb(NO3)2 Axít maïnh HCl Dd BaCl2 , Ba(NO3)2 Axít maïnh HCl Dd AgNO3 H2SO4 ñaëc + Cu Kieàm ñun noùng nheï Dd NaOH Dd NaOH Dd NaOH Dd NaOH Dd NaOH Dd Na2CO3 Dd Na2S hoặc H2S Đốt Đốt Đốt Đốt Đốt Hoà tinh boät Đốt trong O2 không khí Đốt cháy Đốt cháy Quỳ tím ướt. Pb(NO3)2 Tàn đóm Nước vôi trong PbCl2 Nước Br2 KI & Hoà tinh boät Đốt cháy AgNO3 H2O O2 H2O Dd HF Tan trong caû axit vaø kieàm HCl, H2SO4 Dd HCl ñun noùng Trang 17 Lop10.com. Br2 loûng maøu naâu Maøu xanh do I2 PbS ñen SO2 muøi haéc BaSO4 traéng CO2 làm đục nước vôi trong Ag3PO4 vaøng Dd xanh + NO2 Muøi khai Mg(OH)2 traéng Fe(OH)2 traéng xanh  naâu (kk) Fe(OH)3 nâu đỏ Cu(OH)2 xanh lam Al(OH)3 keo traéng tan trong kieàm dö. CaCO3 traéng PbS ñen Ngọn lửa màu tím Ngọn lửa màu đỏ da cam Ngọn lửa màu vàng Ngọn lửa màu vàng lục Ngọn lửa màu đỏ tía Maøu xanh SO2 coù muøi haéc P2O5 tan trong nước, làm đỏ quỳ tím CO2 làm đục nước vôi trong Muøi khai, hoùa xanh Maøu naâu Hóa nâu ngoài không khí Mùi trứng thối Buøng chaùy Vẩn đục CaCO3 Keát tuûa Laøm maát maøu dd Broâm I2 + maøu xanh Nước đọng AgCl traéng Dd trong suoát, laøm xanh quyø tím Tan, dd đục Dd làm đỏ quỳ tím Tan taïo SiF2 Dd maøu xanh AgCl traéng.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC MnO2. LXT Dd HCl ñun noùng. Cl2 vaøng luïc. II. NHẬN BIẾT CÁC CHẤT HỮU CƠ : Hoùa chaát Ankan Anken Akañien Stiren C6H5 – CH = CH2 Axeâtilen Ankin – 1 Toâluen Rượu êtylic C2H5OH Axit Axeâtic CH3COOH Glucozô C6H12O6 Saccarozô C12H22O11 Tinh boät vaø xenlulozô (C6H10O5)n Tinh boät n ≈ 1200 – 6000 Xenlulozô n ≈ 10000 – 14000. CHUYÊN ĐỀ 7 :. Dùng thuốc thử. Hiện tượng Dd Br2 Maát maøu dd Br2 Dd Br2 Maát maøu dd Br2 Dd Br2 Maát maøu dd Br2 Dd Br2 Maát maøu dd Br2 Ag2O trong NH3 Keát tuûa vaøng nhaït Ag2O trong NH3 Keát tuûa vaøng nhaït Dd KMnO4 ñun noùng Maát maøu dd KMnO4 Kim loại Na Suûi boït khí Quì tím Quì tím hóa đỏ Đá vôi CaCO3 Suûi boït khí Ag2O trong dd NH3 ñun noùng Coù göông baïc Đun nóng trong dd axit loãng Có phản ứng tráng gương Dd I2. Dung dòch maøu xanh. HỢP CHẤT HỮU CƠ. A. KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ : Hợp chất hữu cơ là những hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, H2CO3 và những muối cacbonat ...). B. ĐỒNG ĐẲNG VAØ ĐỒNG PHÂN : I. Đồng đẳng : Là hiện tượng các chất hữu cơ có cấu tạo và tính chất tương tự nhau, nhưng thành phần phân tử khác nhau 1 hay nhiều nhóm mêtylen CH2 . Thí duï : + Dãy đồng đẳng ankan : công thức chung CnH2n+2 (với n  1) : CH4, C2H6, C3H8, C4H10, C5H12 ... + Dãy đồng đẳng anken : công thức chung CnH2n (với n  2) : C2H4, C3H6, C4H8, C5H10 ... + Dãy đồng đẳng ankin : công thức chung CnH2n-2 (với n  2) : C2H2, C3H4, C4H6, C5H8 .... + Dãy đồng đẳng rượu êtylic : công thức chung CnH2n+1OH (với n  1) : CH3OH, C2H5OH, C3H7OH ... II. Đồng phân : Là hiện tượng các chất có cùng công thức phân tử, nhưng có cấu tạo hóa học khác nhau, nên tính chaát cuûa chuùng khaùc nhau. Thí duï : Trang 18 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC LXT + Rượu êtylic và ête mêtylic đều có công thức phân tử là C2H6O, nhưng chúng có cấu tạo hoùa hoïc khaùc nhau : CH3 – CH2 – OH Rượu êtylic (Chất lỏng, tan vô hạn trong nước, tác dụng với Na) CH3 – O – CH3 eâte meâtylic (Chất khí, gần như không tan trong nước, không tác dụng với Na) + C4H10 có 2 đồng phân : CH3 – CH2 – CH2 – CH3 và CH3 – CH – CH3 ! CH3 C. CÁCH ĐỌC MỘT SỐ HIĐROCACBON ĐẦU DÃY ĐỒNG ĐẲNG THEO n : n= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Cách đọc Mêt… Êt… Proâp… But… Pent… Hex.. Hept… Oct… Nôn… Đềc… Ankan : Cách đọc theo n + “an” Anken : Cách đọc theo n + “en”(theo danh pháp quốc tế) hoặc “ilen”(theo danh pháp thông thường) Ankin : Cách đọc theo n + “in” (Riêng Êtin còn có tên khác là Axêtilen). D. TÍNH CHẤT CỦA MỘT SỐ HỢP CHẤT ĐẶC TRƯNG : I. Ankan : Meâtan -> Công thức cấu tạo : H ! Có 4 liên kết đơn trong phân tử. H -C-H ! H -> Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với ôxi : tất cả các ankan đều cháy được, tạo thành CO2 và H2O. 2. Tác dụng với clo : (phản ứng thế) -> Ñieàu cheá : ~ C + 2H2 -----> CH4 ~ CH3COOH + NaOH –CaO, to-> CH4 + Na2CO3 ~ Al4C3 + 12H2O ----> 3CH4 + 4Al(OH)3 ~ Al4C3 + 12HCl ----> 3CH4 + 4AlCl3 II. Anken : EÂtilen -> Công thức cấu tạo : CH2 = CH2 Có 1 liên kết đôi trong phân tử. -> Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với ôxi : tất cả các anken đều cháy được, tạo thành CO2 và H2O. 2. Tác dụng với dung dịch Brôm : (phản ứng cộng) -> Ñieàu cheá : ~ C2H5OH -170oC, H2SO4 ñaëc -> C2H4 + H2O ~ C2H2 + H2 -to, Pd-> C2H4 ~ C2H6 -to, xt-> C2H4 + H2 Trang 19 Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> TAØI LIEÄU HOÙA HOÏC III. Ankin : Axeâtilen -> Công thức cấu tạo : CH ≡ CH Có 1 liên kết ba trong phân tử. -> Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với ôxi : tất cả các ankin đều cháy được, tạo thành CO2 và H2O. 2. Tác dụng với dung dịch Brôm : (phản ứng cộng) -> Điều chế : Bước 1 : CaCO3 –to, hồ quang điện-> CaO + CO2 Bước 2 : CaO + 3C –to-> CaC2 + CO Bước 3 : CaC2 + 2H2O ----> C2H2 + Ca(OH)2 IV. Aren : Benzen -> Công thức cấu tạo : Có 3 liên kết đôi và 3 liên kết đơn trong vòng 6 cạnh đều. -> Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với ôxi . 2. Tác dụng với dung dịch Brôm : (phản ứng thế) -> Điều chế : Từ Axêtilen điều chế như trên 3C2H2 -600oC-> C6H6 V. Rượu Êtylic : -> Công thức cấu tạo : CH3 – CH2 – OH -> Tính chaát hoùa hoïc : 1. Tác dụng với ôxi . 2. Tác dụng với Natri . 3. Tác dụng với Axit Axêtic . -> Điều chế : C6H12O6 -men rượu-> 2C2H5OH + 2CO2 C2H4 + H2O -axit-> C2H5OH -> Độ rượu : là tỉ lệ phần trăm về thể tích của rượu êtylic trong hỗn hợp với nước. V rượu nguyên chất Độ rượu  ml x 100 Vml dung dịch rượu VI. Axit Axeâtic : -> Công thức cấu tạo : CH3 – COOH -> Tính chaát hoùa hoïc : 1. Làm quỳ tím hóa đỏ . 2. Tác dụng với Bazơ . 3. Tác dụng với ôxit bazơ . 4. Tác dụng với kim loại. 5. Tác dụng với rượu êtylic. -> Ñieàu cheá : C2H5OH + O2 –men giaám-> CH3COOH + H2O VII. Glucoâzô : Trang 20 Lop10.com. LXT.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>