Lịch sử 9 - Bài 21, 22, 23: PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC (1939 - 1945)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.18 MB, 47 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Bài 21-22-23

PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

1939 - 1945 VÀ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

I.TÌNH HÌNH VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 
1939 – 1945

1.Tình hình chính trị

-Tháng 9/1939, chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

-Tháng 9/1940, Nhật tiến vào Việt Nam. Thực dân 
Pháp câu kết với Nhật bóc lột nhân dân ta. Các đảng
phái thân Nhật xuất hiện ra sức tuyên truyền cho sức
mạnh và thuyết Đại Đông Á của Nhật.

Các binh sĩ Lục quân Đế quốc Nhật Bản 
tiến tới Lạng Sơn, vào tháng 9 năm 1940 
tại Đông Dương thuộc Pháp.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4></div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Xe vân tải thuộc Sư Đoàn 5 bộ 
binh Nhật đand đi qua một 
nhóm thường dân Việt.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

-Đầu năm 1945, chiến tranh thế giới sắp kết thúc, quân 
Nhật liên tiếp bại trận. Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính 
Pháp, các đảng phái chính trị thân Nhật đẩy mạnh họat
động. Khơng khí cách mạng trở nên sôi sục.

Xe tăng Type 94 TK của quân đội

Nhật đổ bộ tại cảng Sài Gòn. 
Quân đội Nhật diễn hành tại Sài

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

2.Tình hình kinh tế - xã hội
 a. Về kinh tế

- Chính sách của Pháp: thi hành chính sách “Kinh tế chỉ

huy”, tăng thuế cũ, đặt thuế mới…, sa thải công nhân, viên

chức, giảm tiền lương, tăng giờ làm…

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

b. Về Xã hội

- Chính sách bóc lột của Pháp – Nhật đẩy nhân dân ta tới
chỗ cùng cực. Cuối 1944 đầu năm 1945, có gần 2 triệu

đồng bào chết đói.

- Các giai cấp, tầng lớp ở nước ta, đều bị ảnh hưởng bởi
chính sách bóc lột của Pháp – Nhật

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

II. PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC TỪ 
THÁNG 9 – 1939 ĐẾN THÁNG 3 – 1945

1.Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản 
Đông Dương tháng 11.1939 (Hội nghị VI)

Tháng 11.1939, Hội nghị TW Đảng lần VI đã diễn ra tại
Bà Điểm (Hóc Mơn), do đồng chí Nguyễn Văn Cừ chủ trì:

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Nguyễn Văn Cừ sinh trong một gia đình Nho 
giáo, quê xã Phù Khê, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc 
Ninh (nay là thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh).

Năm 1930, được cử làm Bí thư đặc khu Hồng Gai 
– ng Bí. Sau bị Pháp bắt, kết án khổ sai, đày đi 
Côn Đảo.

Năm 1936, ông được trả tự do. Năm 1938, ông 
được bầu làm Tổng Bí thư khi mới 26 tuổi.

Sau cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ 1940, thực dân Pháp ghép ông vào tội đã thảo 
ra "Nghị quyết thành lập Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông 
Dương", "chủ trương bạo động" và là "người có trách nhiệm tinh thần 
trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ" và kết án tử hình.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

- Xác định nhiệm vụ trước mắt: của cách mạng Đông
Dương là đánh đổ đế quốc và tay sai, giải phóng dân tộc

Đơng Dương, làm cho Đơng Dương hoàn toàn độc lập.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

-Về mục tiêu, phương pháp đấu tranh: chuyển từ đấu
tranh đòi dân sinh, dân chủ, sang đấu tranh trực tiếp đánh

đổ chính quyền đế quốc và tay sai; từ hoạt động hợp

pháp, nửa hợp pháp sang hoạt động bí mật, bất hợp

pháp.

- Chủ trương: thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất

phản đế Đơng Dương nhằm địan kết rộng rãi tòan dân

tộc thực hiện nhiệm vụ cấp bách trước mắt.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

3. Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách 
mạng. Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương 
Đang Cộng sản Đông Dương (5.1941)

a. Nội dung Hội nghị

- Ngày 28.1.1941: Nguyễn Ái Quốc về nước, trực tiếp

lãnh đạo cách mạng.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

- Từ ngày 10 đến 19.5.1941, Hội nghị TW Đảng lần

thứ VIII diễn ra tại Pác Pó (Cao Bằng) do Nguyễn Ái

Quốc chủ trì:

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Nghị quyết của Hội nghị Trung ương Đảng 
Cộng sản Đông Dương lần thứ VIII, tháng 
5/1941. (Ảnh Tư liệu BTLSQG)

- Khẳng định nhiệm vụ chủ
yếu trước mắt của Việt Nam là

giải phóng dân tộc.

- Sau đánh đuổi Pháp - Nhât
thành lập Chính phủ nước 
VNDCCH, ...

- Tạm gác khẩu hiệu cách
mạng ruộng đất và thay bằng
khẩu hiệu giảm tơ, giảm thuế,

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Mười chính sách lớn của Việt Nam độc lập đồng
minh (Mặt trận Việt Minh), năm 1941. (Ảnh Tư
liệu BTLSQG)

- Chủ trương: giải quyết vấn
đề dân tộc trong khuôn khổ
từng nước Đông Dương.

- Thành lập Mặt trận Việt 
Nam độc lập đồng minh (Việt 
Minh)

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

b. Ý nghĩa

=> Hội nghị đã hòan thành sự chuyển hướng chỉ đạo
chiến lược cách mạng đã đề ra từ Hội nghị TW lần VI,

nhằm giải quyết vấn đề số một là giải phóng dân tộc.

Tranh vẽ Bác Hồ về nước ngày

28-1-1941 (Ảnh: hochiminh.vn)

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

4. Chuẩn bị tiến tới Tổng khởi nghĩa giành chính quyền
( Hoạt động của Mặt trận Việt Minh)

a) Xây dựng lực lượng cho cuộc khởi nghĩa vũ trang

+ Xây dựng lực lượng chính trị:

- Nhiệm vụ cấp bách của Đảng: là vận động quần chúng

tham gia Việt Minh => Kết quả:

+Năm 1942, ở Cao Bằng có 3 “châu hồn tồn”.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

- Ở nhiều tỉnh Bắc Kì và Trung Kì, các hội cứu quốc
được thành lâp.

+Năm 1943: Đảng ban hành Đề cương Văn hóa Việt
Nam.

+Năm 1944: Hội Văn hóa cứu quốc và Đảng dân chủ

Việt Nam được thành lập, đứng trong mặt trận Việt
Minh…

Bản “Đề cương Văn hóa Việt Nam” 
do Tổng Bí thư Trường Chinh soạn 
thảo

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

+ Xây dựng lực lượng quân sự.

- Sau thất bại của cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, nhiều đội du
kích được thành lập.

- Năm 1941, du kích Bắc Sơn chuyển thành Trung đội
Cứu quốc quân I (1/1941) và phát động chiến tranh du
kích 8 tháng.

- 9/1941, Trung đội cứu quốc II ra đời.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

+ Xây dựng căn cứ địa:

- 1940 Trung ương Đảng chỉ thị xây dựng vùng vùng
Bắc Sơn – Võ Nhai thành căn cứ địa.

-Năm 1941, Nguyễn Ái Quốc chủ trương xây dựng
căn cứ địa thứ 2 ở Cao Bằng.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

b) Gấp rút chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính 
quyền

-Tháng 2.1943 : vạch kế họach cụ thể chuẩn bị cho cuộc
khởi nghĩa:

+Ở Bắc Kì: nhiều đồn thể Việt Minh và Hội cứu quốc

thành lập ở khắp nơi.

+Ở Bắc Sơn – Vũ Nhai, Trung đội cứu quốc quân III ra

đời (1/1944).

+Ở Cao Bằng, các đội tự vệ vũ trang, đội du kích thành

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

-Tháng 5.1944: Tổng bộ Việt Minh ra quyết định “Sửa sọan
khởi nghĩa”

-Ngày 22.12.1944: đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng
quân thành lập và liên tiếp đánh thắng hai trận ở Phay Khắt, Nà
Ngần (Cao Bằng).

Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân - tiền thân của 
Quân đội Nhân dân Việt Nam thành lập ngày

22/12/1944. (Nguồn: Internet).

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

III.KHỞI NGHĨA VŨ TRANG GIÀNH CHÍNH 
QUYỀN

1. Khởi nghĩa từng phần 
a. Hòan cảnh

+ Thế giới

- Đầu 1945, chiến tranh thế giới bước vào giai đọan cuối.
- Phát xít Đức, Nhật gặp thất bại dồn dập.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

+ Ở Đông Dương.

- Thực dân Pháp nhân cơ hội muốn ngóc đầu dậy khôi
phục quyền thống trị.

- Quan hệ Pháp-Nhật trở nên căng thẳng

- Ngày 9.3.1945, Nhật đảo chính Pháp. Quân Pháp chống
cự yếu ớt rồi đầu hàng.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

b. Chỉ thị của Đảng

- Ngày 12/3/1945: Thường vụ TW Đảng ra chỉ thị
“Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”:

 Xác định kẻ thù trước mắt của nhân dân ta là phát xít

Nhật, đưa ra khẩu hiệu “đánh đuổi phát xít Nhật”

 Xác định hình thức đấu tranh từ bất hợp tác, bãi cơng, 
biểu tình… đến vũ trang du kích.

 Quyết định phát động phong trào kháng Nhật cứu

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

C. Cao trào kháng Nhật cứu nước.

Ở Cao-Bắc-Lạng : Việt Nam tuyên truyền giải phóng
quân và Cứu quốc quân giải phóng nhiều châ-huyện-xã.

Ở Bắc Kì: khẩu hiệu “Phá kho thóc giải quyết nạn đói”
thu hút hàng triệu người tham gia.

Ở Quảng Ngãi : các tù nhân
chính trị ở nhà lao Ba Tơ nổi 
dậy, thành lập chính quyền
cách mạng, tổ chức đội du
kích Ba Tơ…

Ở Nam Kì: Việt Minh hoạt

động mạnh mẽ nhất là Mĩ

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

2.Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày Tổng khởi nghĩa

-Tháng 4.1945 : Hội nghị quân sự Bắc kì họp để chuẩn
bị tổng khởi nghĩa: thống nhất các lực lượng vũ trang.

-Ngày 16.4.1945: Tổng bộ Việt Minh chỉ thị thành lập
Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam

- Ngày 15.5. 1945: Cứu quốc quân và Việt Nam tuyên
truyền giải phóng quân hợp nhất thành Việt Nam giải
phóng quân.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Việt Bắc là một vùng phía Bắc 
Hà Nội thời kháng chiến 
chống Pháp (1945-1954) bao 
trùm nhiều tỉnh ở Bắc Bộ. 
Ngày nay nó thường được 
hiểu là khu vực gồm 6 tỉnh 
Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, 
Hà Giang, Tuyên Quang, Thái

Nguyên hay còn được gọi tắt 
là Cao - Bắc - Lạng - Thái - 
Tuyên - Hà.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

 Thế giới

o Ngày 9/8/1945, 
Liên Xô phá tan
một triệu quân
Quan Đông của
Nhật

3.Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945

a) Nhật đầu hàng Đồng minh, lệnh Tổng khởi nghĩa 
được ban bố.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Trên chiến hạm USS Missouri (BB-63) 
của Hải quân Hoa Kỳ. Ngoại trưởng 
Nhật Bản Mamoru Shigemitsu đã văn 
kiện chấp nhận đầu hàng chính thức kết 
thúc Chiến tranh thế giới lần thứ hai 
(Ảnh tư liệu)

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

- Ở Đơng Dương, qn Nhật và chính phủ Trần Trọng
Kim hoang mang.

=> Điều kiện khách quan có lợi cho cuộc Tổng khởi 
nghĩa đã đến.

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

Lệnh tổng khởi nghĩa.

o Ngày 13.8.1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt
Minh quyết định phát động tổng khởi nghĩa, thành lập
Ủy ban khởi nghĩa và ra quân lệnh số 1.

o Từ ngày 14 đến 15.8, Hội nghị tịan quốc của Đảng ở 
Tân Trào thơng qua kế họach khởi nghĩa…

Đình Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh 
Tuyên Quang, nơi diễn ra Quốc dân

Đại hội do Việt Minh triệu tập tháng 
8/1945, quyết định Tổng khởi nghĩa,

bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng do Hồ 
Chí Minh làm Chủ tịch

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Ngày 16/8, Đại hội quốc dân họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) với hơn 60 đại biểu, đại 
diện cho hơn 20 triệu người dân Việt Nam nhất trí chủ trương tổng khởi nghĩa, xác 
định chính sách đối nội, đối ngoại, quốc kỳ, quốc ca, cử ra Chính phủ cách mạng lâm 
thời do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Hồ Chủ tịch kêu gọi đồng bào cả nước "Giờ 
quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem 
sức ta mà tự giải phóng cho ta". Trong ảnh là đình Tân Trào, nơi diễn ra đại hội.

Đình Tân Trào, huyện Sơn Dương, 
tỉnh Tuyên Quang, nơi diễn ra 
Quốc dân

Đại hội do Việt Minh triệu tập

tháng 8/1945, quyết định Tổng 
khởi nghĩa,

bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng 
do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

-Từ ngày 16 đến 17.8, Đại hội quốc dân tán thành quyết định
tổng khởi nghĩa, thơng qua 10 chính sách của Việt Minh, thành
lập Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm 
Chủ tịch, quy định Quốc kì, Quốc ca.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37></div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

b)Diễn biến cuộc Tổng khởi nghĩa

- Chiều ngày 16/8/1945, một đội quân giải phóng do

Võ Nguyên Giáp chỉ huy tiến về Thái Nguyên mở đầu
cho cuộc tổng khởi nghĩa.

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

-Tính đến ngày 18/8/1945 đã có 4 tỉnh giành được
chính quyền sớm nhất trong cả nước là Bắc Giang, Hải
Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam.

Cuộc mít-tinh phát động 
khởi nghĩa giành chính 
quyền do mặt trận Việt 
Minh tổ chức tại Nhà hát 
Lớn Hà Nội ngày

19-8-1945 (Ảnh:

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Biểu tình ngày 19 tháng 8 năm 1945 trước cửa Phủ Khâm sai, Hà Nội.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

-Tiếp đó, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Huế

(23/8/1945), Sài Gòn (25/8/1945).

Tổng khởi nghĩa ở Sài gòn
(Ảnh: congluan.vn).

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42></div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

Ngày 28/8/1945, Đoàn Giải phóng quân ở 
Việt Bắc về duyệt binh ở quảng trường Nhà 
hát Lớn.

Duyệt đội quân du kích ở các chiến khu 
về Hà Nội ngày 30/8/1945.

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44></div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

- 30/8/1945, Vua Bảo Đạo thoái vị. Chế độ phong kiến

Việt Nam hoàn toàn sụp đổ  Trong vòng 15 ngày
(1428/8/1945), tổng khởi nghĩa giành thắng nhanh chóng,
ít đổ máu.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

IV.NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA ĐƯỢC 
THÀNH LẬP (2.9.1945)

- Ngày 25.8.1945, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ
Chí Minh về tới Hà Nội.

-Theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ủy ban dân 
tộc giải phóng Việt Nam cải tổ thành Chính phủ lâm thời

nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (28/8/1945).

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47></div>

Lịch sử 9 - Bài 21, 22, 23: PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC (1939 - 1945)

<b>Bài 21-22-23</b>

<b>PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC </b>

<b>1939 - 1945 VÀ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM </b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về