BÀI GIẢNG KHÓA ĐÀO TẠO GIẢNG VIÊN DỰ ÁN CÁC TỈNH MIỀN TRUNG, TÂY NGUYÊN VÀ MIỀN NAM

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (13.4 MB, 158 trang )

<b>PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>Các tƣ thế chụp: </b>

<b>Thẳng </b>
<b>Nghiêng </b>
<b>Khác : </b>

<b>Phim chụp thì thở ra </b>
<b>Phim nằm nghiêng </b>

<b>Phim chụp chiều trƣớc sau </b>

<b>Các hƣớng chụp khác hiếm </b>
<b>hơn: </b>

<b>Chụp chếch </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>CÁC BƢỚC ĐỌC XQUANG PHỔI </b>

• Hành chính

• Kỹ thuật chụp phim

– Tia

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>Thành phần của lồng ngực: </b>

• <b>Xƣơng</b> (cột sống, xương sườn, xương bả vai…). Thành

phần chính là calcium, hấp thu rất nhiều tia X: hình ảnh

xương rất mờ (trắng trên phim chụp)

• <b>Máu và mô mềm </b>(tim, trung thất, mạch máu) : hấp thu

tia X kém hơn so với xương, do vậy hình ảnh kém mờ
hơn (màu ghi sáng)

• <b>Mơ mỡ:</b> Hấp thu tia X là thấp nhất, hình ảnh màu ghi
sẫm.

• <b>Khơng khí</b> (trong phổi) hồn tồn khơng hấp thu tia X:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Calcium Nước Mỡ Khơng khí

<b>Hình ảnh 4 dung dịch khác nhau trên phim </b>

Ống chứa calci chặn tia X: hình ảnh màu trắng

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

calcium

Nước

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>Xquang phổi: </b>

Phim đạt tiêu chuẩn

• Hít vào sâu

• Mức độ tia chuẩn

• Tư thế bệnh nhân tốt

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9></div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>Thấy đƣợc 9 cung sau hoặc 6 cung trƣớc xƣơng sƣờn </b>
<b>phía trên cơ hồnh </b>

<b>Phim hít vào khơng đủ </b>
<b>Đám mờ giả ở phía dƣới </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>Xƣơng địn rất cao và đi ngang </b>
<b>Bản phim phía lƣng </b>

<b>Chùm tia đi chiều trƣớc- sau </b>

<b>Cùng bệnh nhân- Chiều </b>
<b>tia sau trƣớc nhƣ thông </b>

<b>thƣờng </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12></div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<b>Nếu bệnh nhân nằm (quá </b>
<b>yếu khơng thể đứng) : </b>

• Bóng tim và trung thất
thường to.

• Xương bả vai có thể nằm

trong trường phổi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15></div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

• Tia quá “mềm“
• Đâm xuyên thấp

• Khơng có chi tiết nào của trung thất
• được nhìn thấy

• Tia q “cứng“

• Đâm xun q mạnh

• Khơng có chi tiết nào của
nhu mơ được nhìn thấy

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>Cƣờng độ tia tốt</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<b>Phim thẳng chuẩn: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19></div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20></div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21></div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

Để

<b>cấu trúc hóa </b>

cách đọc cần phải có

phương pháp

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>Le syndrome de New York </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>Hiển nhiên các </b>
<b>bạn đã nhìn </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>khơng? </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

<b>Phân tích phim xquang phổi</b>

: « check list »

• Kiểm tra tên BN và ngày tháng

• Kiểm tra các tiêu chuẩn về chất lượng

• Phân tích một cách hệ thống phim từ

ngoại vi vào trung tâm

- Thành ngực và xương lồng ngực

- Hai trường phổi, từng bên

- Trung thất và rốn phổi

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

<b>Bƣớc 1</b>

• Phần mềm của
thành ngực

• Khu vực dưới cơ
hoành

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

<b>Bƣớc 2: </b>

Nhu mô phổi

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

<b>Bƣớc 3</b>

:

Trung thất:

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

<b>Thành ngực </b>

Xương

đòn

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

Các xương

đòn xuất hiện

ở mức cung

sau xương

sườn 3 và 4

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33></div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

Hình ảnh bẫy: đám mờ ở phần trên phổi phải

Có nguồn gốc từ một bím tóc

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

<b> </b>

<b>Khu vực phía sau xƣơng địn ln ln khó phân </b>
<b>tích, do vị trí phía trên của xƣơng: </b>

- Xương đòn

- Cung trước xương sườn 1

- Cung sau xương sườn số 3 và số 4
- Khớp ức- địn

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

<b>Có 2 cách để phân tích chính xác </b>

<b>vùng sau xƣơng địn: </b>

• Luôn so sánh bên phải và bên trái

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

Thâm nhiễm
do lao

</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38></div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

Phim phổi bình thường,
Chiều chụp sau- trước

</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40></div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>

<b>Thành ngực </b>

<b>Mờ sinh lý bờ </b>
<b>dƣới xƣơng sƣờn </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>

</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

Xương bả vai

</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44>

<b>Bất sản bẩm sinh xƣơng đòn </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45></div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>

<b>Đƣờng viền vú </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47></div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48></div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49>

Cơ hoành

Cơ hoành bên phải
thường cao hơn bên
trái (3cm)

</div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50></div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>

<b>Những phần màu xám có thể nhìn </b>
<b>thấy đƣợc trên phim xquang ngực </b>

<b>PQ Trung </b>
<b>gian </b>

<b>PQ Culmen </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52></div>
<span class='text_page_counter'>(53)</span><div class='page_container' data-page=53></div>
<span class='text_page_counter'>(54)</span><div class='page_container' data-page=54></div>
<span class='text_page_counter'>(55)</span><div class='page_container' data-page=55></div>
<span class='text_page_counter'>(56)</span><div class='page_container' data-page=56>

<b>Nghiêng phải </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(57)</span><div class='page_container' data-page=57>

<b>Nghiêng trái </b>
<b>Rãnh liên </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(58)</span><div class='page_container' data-page=58></div>
<span class='text_page_counter'>(59)</span><div class='page_container' data-page=59>

Viêm thùy trên phổi

phải

</div>
<span class='text_page_counter'>(60)</span><div class='page_container' data-page=60></div>
<span class='text_page_counter'>(61)</span><div class='page_container' data-page=61>

<b>Viêm phổi thùy dƣới phải </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(62)</span><div class='page_container' data-page=62></div>
<span class='text_page_counter'>(63)</span><div class='page_container' data-page=63>

<b>Viêm thùy giữa </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(64)</span><div class='page_container' data-page=64></div>
<span class='text_page_counter'>(65)</span><div class='page_container' data-page=65></div>
<span class='text_page_counter'>(66)</span><div class='page_container' data-page=66>

</div>
<span class='text_page_counter'>(67)</span><div class='page_container' data-page=67>

<b>Viêm thùy trên phổi trái </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(68)</span><div class='page_container' data-page=68></div>
<span class='text_page_counter'>(69)</span><div class='page_container' data-page=69>

<b>Viêm thùy dƣới phổi trái </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(70)</span><div class='page_container' data-page=70></div>
<span class='text_page_counter'>(71)</span><div class='page_container' data-page=71>

<b>Các thành phần </b>

<b>của trung thất </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(72)</span><div class='page_container' data-page=72></div>
<span class='text_page_counter'>(73)</span><div class='page_container' data-page=73>

Động mạch phổi P

</div>
<span class='text_page_counter'>(74)</span><div class='page_container' data-page=74>

• Các tia X đi qua lồng ngực và trung thất, những

nơi màng phổi gặp nhau đủ dày để tia xạ đánh dấu

bằng một đường

• Như vây, chúng ta có định nghĩa các đường trung

thất

</div>
<span class='text_page_counter'>(75)</span><div class='page_container' data-page=75>

1. para-artérielle G = dưới đòn
2. Trung thất sau

3. para-veineuse sup Dte = tronc
brachio-céphalique

4. para-azygos
5. Trung thất trước

6. para-aortique (ĐMC xuống)

7. đường cạnh cột sống bên phải và trái
8. TMC dứoi

9. para-œsophagienne (bờ phải)

10. para-trachéale Dte (bờ phải khí quản)

<b>CÁC ĐƢỜNG TRUNG THẤT </b>

<b>Quá phức tạp và </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(76)</span><div class='page_container' data-page=76>

3 đường thực sự hữu ích trong thực hành…

<b>Đƣờng cạnh khí quản </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(77)</span><div class='page_container' data-page=77></div>
<span class='text_page_counter'>(78)</span><div class='page_container' data-page=78>

<b>Bẫy: Giả rộng trung thất trong trƣờng </b>

<b>hợp một bệnh nhân nữ cao tuổi bị gù </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(79)</span><div class='page_container' data-page=79></div>
<span class='text_page_counter'>(80)</span><div class='page_container' data-page=80></div>
<span class='text_page_counter'>(81)</span><div class='page_container' data-page=81></div>
<span class='text_page_counter'>(82)</span><div class='page_container' data-page=82>

</div>
<span class='text_page_counter'>(83)</span><div class='page_container' data-page=83>

<b>Các mạch máu </b>

<b>trung thất </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(84)</span><div class='page_container' data-page=84></div>
<span class='text_page_counter'>(85)</span><div class='page_container' data-page=85>

<b>Tim và các </b>

<b>mạch máu </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(86)</span><div class='page_container' data-page=86>

<b>Mạch máu </b>

<b>trung thất </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(87)</span><div class='page_container' data-page=87>

<b>Các mạch máu </b>

<b>trung thất </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(88)</span><div class='page_container' data-page=88>

<b>Khí quản </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(89)</span><div class='page_container' data-page=89>

</div>
<span class='text_page_counter'>(90)</span><div class='page_container' data-page=90>

<b> Phim nghiêng rất hữu ích để chẩn đốn hạch trung thất </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(91)</span><div class='page_container' data-page=91>

Khoảng sáng sau xương ức

Khoảng sáng sau tim

</div>
<span class='text_page_counter'>(92)</span><div class='page_container' data-page=92></div>
<span class='text_page_counter'>(93)</span><div class='page_container' data-page=93></div>
<span class='text_page_counter'>(94)</span><div class='page_container' data-page=94></div>
<span class='text_page_counter'>(95)</span><div class='page_container' data-page=95></div>
<span class='text_page_counter'>(96)</span><div class='page_container' data-page=96>

<b>Dấu hiệu hình bóng </b>

• Khi 2 bóng mờ ở cùng 1
bình diện, tiếp xúc với
nhau sẽ xóa bờ của
nhau tại vị trị tiếp xúc.
• Khi chúng bị phân tách

</div>
<span class='text_page_counter'>(97)</span><div class='page_container' data-page=97></div>
<span class='text_page_counter'>(98)</span><div class='page_container' data-page=98></div>
<span class='text_page_counter'>(99)</span><div class='page_container' data-page=99></div>
<span class='text_page_counter'>(100)</span><div class='page_container' data-page=100>

</div>
<span class='text_page_counter'>(101)</span><div class='page_container' data-page=101></div>
<span class='text_page_counter'>(102)</span><div class='page_container' data-page=102></div>
<span class='text_page_counter'>(103)</span><div class='page_container' data-page=103>

<b>Hút thuốc lá 40 bao-năm </b>
<b>Ho máu </b>

<b>U trong lịng PQ </b>
<b>thùy trên phải </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(104)</span><div class='page_container' data-page=104></div>
<span class='text_page_counter'>(105)</span><div class='page_container' data-page=105></div>
<span class='text_page_counter'>(106)</span><div class='page_container' data-page=106></div>
<span class='text_page_counter'>(107)</span><div class='page_container' data-page=107></div>
<span class='text_page_counter'>(108)</span><div class='page_container' data-page=108>

</div>
<span class='text_page_counter'>(109)</span><div class='page_container' data-page=109>

<b>Xẹp toàn bộ phổi trái </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(110)</span><div class='page_container' data-page=110>

<b>Tràn dịch </b>

<b>MP </b>

<b>Xẹp phổi </b>

Co kéo

</div>
<span class='text_page_counter'>(111)</span><div class='page_container' data-page=111></div>
<span class='text_page_counter'>(112)</span><div class='page_container' data-page=112>

<b>Nữ, 25 tuổi, ho khạc đờm mủ mạn tính* </b>

<b>Bị sởi từ năm 6 tuổi </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(113)</span><div class='page_container' data-page=113></div>
<span class='text_page_counter'>(114)</span><div class='page_container' data-page=114></div>
<span class='text_page_counter'>(115)</span><div class='page_container' data-page=115></div>
<span class='text_page_counter'>(116)</span><div class='page_container' data-page=116>

Tăng áp lực động mạch phổi type trước mao mạch
(Suy hơ hấp mạn tính với khí phế thũng)

</div>
<span class='text_page_counter'>(117)</span><div class='page_container' data-page=117></div>
<span class='text_page_counter'>(118)</span><div class='page_container' data-page=118></div>
<span class='text_page_counter'>(119)</span><div class='page_container' data-page=119>

Th

ấ

t trái to

</div>
<span class='text_page_counter'>(120)</span><div class='page_container' data-page=120></div>
<span class='text_page_counter'>(121)</span><div class='page_container' data-page=121>

<b>Trung thất </b>
<b>trƣớc </b>
<b>Trung thất </b>
<b>giữa </b>
<b>Trung thất </b>
<b>sau </b>

<b>Bờ trƣớc của khí </b>
<b>quản </b>

<b>1 cm về phía </b>
<b>sau bờ trƣớc </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(122)</span><div class='page_container' data-page=122>

<b>Trung thất </b>
<b>trên </b>
<b>Trung thất </b>
<b>giữa </b>
<b>Trung thất </b>
<b>dƣới </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(123)</span><div class='page_container' data-page=123>

<b>Các khoang </b>

<b>trung thất theo </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(124)</span><div class='page_container' data-page=124>

<b>Bƣớu </b>
<b>giáp </b>
<b>U lympho, </b>
<b>U tuyến ức </b>

<b>TRUNG THẤT </b>

<b>TRƢỚC </b>

<b> trong lồng ngực </b>
<b>U lympho </b>

<b>U tuyến ức </b>
<b>U tế bào mầm </b>
<b>Tổn thƣơng mạch </b>
<b>máu (động mạch chủ </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(125)</span><div class='page_container' data-page=125>

Áp dụng dấu hiệu hình bóng:
Dấu hiệu liên tiếp cổ ngực

2
1

<b>1: Bờ trên đám mờ biến mất phía trên </b>
<b>xƣơng địn: đám mờ ở phía trƣớc </b>

<b>trong trung thất trên </b>

<b>2: Bờ trên đám mờ thấy rõ ở phía trên </b>
<b>xƣơng địn: đám mờ ở phía sau trong </b>

<b>trung thất trên </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(126)</span><div class='page_container' data-page=126></div>
<span class='text_page_counter'>(127)</span><div class='page_container' data-page=127></div>
<span class='text_page_counter'>(128)</span><div class='page_container' data-page=128></div>
<span class='text_page_counter'>(129)</span><div class='page_container' data-page=129></div>
<span class='text_page_counter'>(130)</span><div class='page_container' data-page=130></div>
<span class='text_page_counter'>(131)</span><div class='page_container' data-page=131>

<b>U lympho, </b>
<b>U tuyến ức </b>

<b>TRUNG THẤT </b>

<b>TRƢỚC </b>

<b>TẦNG GIỮA</b>

<b> U lympho </b>
<b>U tuyến ức </b>
<b>U tế bào mầm </b>
<b>Các tổn thƣơng </b>
<b>mạch máu (động </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(132)</span><div class='page_container' data-page=132>

<b>U tuyến ức </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(133)</span><div class='page_container' data-page=133></div>
<span class='text_page_counter'>(134)</span><div class='page_container' data-page=134>

<b>U lympho </b>

U trung thất trước mở rộng về phía
trung thất giữa:

</div>
<span class='text_page_counter'>(135)</span><div class='page_container' data-page=135>

Nam 21 tuổi, thay đổi tình trạng tồn thân sốt 38°, gầy sút cân (5kg/2
tháng), ra mồ hôi ban đêm

U trung thất trước mở rộng về phía trung thất
giữa:

</div>
<span class='text_page_counter'>(136)</span><div class='page_container' data-page=136></div>
<span class='text_page_counter'>(137)</span><div class='page_container' data-page=137>

<b>TRUNG THẤT </b>

<b>TRƢỚC </b>

<b>TẦNG DƢỚI </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(138)</span><div class='page_container' data-page=138>

Courtesy Dr L. Kalisa-Rwanda

</div>
<span class='text_page_counter'>(139)</span><div class='page_container' data-page=139>

<b>TRUNG THẤT </b>

<b>GiỮA </b>

<b>Bệnh hạch bạch </b>

<b>huyết (ung thƣ, </b>

<b>u lympho, lao, </b>

<b>sarcoidosis, ….) </b>

<b>Bệnh thực quản (thoát vị </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(140)</span><div class='page_container' data-page=140></div>
<span class='text_page_counter'>(141)</span><div class='page_container' data-page=141></div>
<span class='text_page_counter'>(142)</span><div class='page_container' data-page=142>

Phim nghiêng rất hữu ích để chẩn đoán hạch trung thất

</div>
<span class='text_page_counter'>(143)</span><div class='page_container' data-page=143>

Bệnh lý hạch rốn phổi phải. Liệu có hạch trung thất kết hợp? (Trung
thất rộng)

</div>
<span class='text_page_counter'>(144)</span><div class='page_container' data-page=144>

Phim nghiêng trái của trường hợp bệnh nhân trước: hạch rốn phổi và trung
thất.

Phim nghiêng rất hữu ích để khẳng định có hạch trung thất ở các vùng
dưới carina và liên khí phế quản (mũi tên đỏ). Đám mờ ở thùy giữa (mũi
tên vàng)

</div>
<span class='text_page_counter'>(145)</span><div class='page_container' data-page=145></div>
<span class='text_page_counter'>(146)</span><div class='page_container' data-page=146></div>
<span class='text_page_counter'>(147)</span><div class='page_container' data-page=147></div>
<span class='text_page_counter'>(148)</span><div class='page_container' data-page=148></div>
<span class='text_page_counter'>(149)</span><div class='page_container' data-page=149></div>
<span class='text_page_counter'>(150)</span><div class='page_container' data-page=150></div>
<span class='text_page_counter'>(151)</span><div class='page_container' data-page=151></div>
<span class='text_page_counter'>(152)</span><div class='page_container' data-page=152></div>
<span class='text_page_counter'>(153)</span><div class='page_container' data-page=153></div>
<span class='text_page_counter'>(154)</span><div class='page_container' data-page=154></div>
<span class='text_page_counter'>(155)</span><div class='page_container' data-page=155>

<b>TRUNG THẤT </b>

<b>SAU </b>

<b>U thần kinh </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(156)</span><div class='page_container' data-page=156>

</div>
<span class='text_page_counter'>(157)</span><div class='page_container' data-page=157></div>
<span class='text_page_counter'>(158)</span><div class='page_container' data-page=158></div>