Hệ thống thần kinh
Đại cương về hệ thần kinh .
Sự tiến hóa của hệ thần kinh .
Màng não tủy .
Các phần của não : Tiền não , liên não , trung não , hậu não . Các dây tk
não , các não thất .
Tủy sống , các dây thân kinh tủy .
Hệ thần kinh dinh dưỡng : Hệ trực giao cảm và hệ đối giao cảm .
Đại cương
Đảm bảo mối liên hệ giữa cơ thể và môi trường .
_Điều hoà và phối hợp mọi hoạt đông của cơ thể .
_Tính cảm ứng là tính chất đặc biệt của hệ thần kinh .
_Phần thần kinh động vật tính và phần thần kinh thực vật tính .
_Đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh : Neuron .
_Ba chức năng hoạt động của hệ thần kinh .
Sự tiến hoá của hệ thần kinh
Ba giai đoạn phát triển của hệ thần kinh :
Giai đoạn lưới thần kinh .
Giai đoạn hạch thần kinh .
Giai đoạn ống thần kinh : giai đoạn này có ở động vật
có xương sống , với sự vận chuyển bằng cơ vân , ống
thần kinh của phần thân mình phát triển thành tuỷ
sống . Sự phát triển của các cơ quan thụ cảm bằng
các giác quan dẫn tới sự hình thành não bộ .
Màng não tuỷ
Hệ thần kinh trung ương được bao bọc bởi ba lớp màng .
_Màng cứng là lớp ở ngoài cùng , gồm màng cứng não &
màng cứng tuỷ .
_Màng nhện ở giữa màng cứng và màng mạch . Giữa lớp này
và màng mạch là khoảng cách mạng nhện chứa dịch não
tuỷ .
_Màng mạch còn gọi là màng mềm , chứa nhiều mạch máu và
bám sát mặt ngoài của não &tuỷ sống .
Não bộ : tiền não , liên não , trung não và
hậu não
Tiền não gồm vỏ não , thể vân và não khứu .
Tiền não bao lấy các xoang của não thất bên , lỗ liên thất
hay lỗ Monro và phần hẹp của não thất thứ 3 .
Bề mặt vỏ não có nhiều nếp cuộn não .
Các hoạt động trí tuệ cao cấp như sự kiểm soát hoạt động cơ
vân , sự nhận biết các cảm giác và lý trí chủ yếu là do
vùng vỏ não mang lại .
Thể vân của mỗi bán cầu não gồm hỗn hợp chất trắng và
chất xám .
Não khứu liên hệ với giác quan về mùi vị .
Liên não
Liên não gồm có :
-Tầng thị giác chủ yếu là một trung tâm truyền tin .
-Phần trên thị gồm các nhân Habenular liên kết với
khứu giác , các đường chất trắng và tuyến tùng .
-Hạ tầng thị giác liên kết với củ tro , tuyến não thuỳ ,
giao thoa thị giác và nhũ thể .
-Não thất thứ ba
Trung não
Trung não hay não giữa là phần của não không phân
chia nhỏ trong quá trình phát triển từ bào thai đến
trưởng thành . Trung não nối với tiền não ở trước và
hậu não ở sau , phần này thường bị hai bán cầu não
che kín và gồm có :
-Cuống đại não , thể tứ thoa hay củ não sinh tư và
kênh trung não
Hậu não
Hậu não hay não sau gồm có : Tiểu não , cầu não , hành tuỷ và não
thất thứ tư .
Tiểu não gồm 2 bán cầu tiểu não hai bên và 1 bờ giữa gọi là thể
giun .
Cầu não nằm giữa hành tuỷ và cuống đại não , mặt dưới lồi hình
thành cầu các sợi thần kinh ở dưới tiểu não .
Hành tuỷ là phần liên tục trước của tuỷ sống .
Não thất thứ tư thông thương với não thất thứ 3 ở trước và với kênh
trung ương của tuỷ sống ở sau .
Cuống não gồm hành tuỷ , cầu não chứa nhân của các dây thần kinh
nảo số V tới số XII . Nó cũng có các trung tâm phản xạ dinh dưỡng và
kiểm soát sự hô hấp , tuần hoàn .
Các dây thần kinh não
Có 12 đôi dây thần kinh não :
Dây thần kinh khứu giác , số I .
Dây thần kinh thị giác , số II .
Dây thần kinh vận nhỡn chung , số III .
Dây thần kinh vận cơ đại tà , số IV .
Dây thần kinh tam thoa , số V .
Dây thần kinh vận cơ ngoại trực , số VI .da
Dây thần kinh mặt , số VII .
Dây thần kinh thính giác , số VIII .
Dây thần kinh thiệt hầu , số IX .
Dây thần kinh phế vị , số X .
Dây thần kinh tuỷ sống phụ , số IX .
Dây thần kinh hạ thiệt , soá XII .
Não thất ( Ventricles )
Các não thất của não bắt nguồn từ kênh thần kinh phôi .
-Các não thất bên phải và trái nằm trong hai bán cầu não
tương ứng . Chúng nối với não thất thứ ba qua lỗ liên thất hay
lỗ Monro .
-Não thất thứ ba được bao quanh bởi liên não .
-Não thất thứ tư nằm giữa tiểu não ở trên , cầu não và
hành tuỷ ở dưới , nó nối với não thất thứ ba qua khe Sylvius .
Não thất này thông với khoảng cách mạng nhện qua các lỗ
Magendie và Luschka .
Nước não ( Hidrocephalus )
Tuỷ sống
Tuỷ sống có dạng hình trụ , hơi dẹt theo chiều trên
dưới , nằm trong kênh xương sống , phía trước liên tục
với hành tuỷ và tận cùng trong kênh xương thiêng .
-Tuỷ sống của gia súc còn giữ cấu tạo phân đốt . Mỗi
đốt tuỷ có hai rễ thần kinh , rễ trên gồm những
neuron thần kinh cảm giác hay hướng tâm , rễ dưới
gồm những neuron thần kinh vận động hay ly tâm .
Dây thần kinh tuỷ sống
Thân tb của các neuron vận động nằm bên trong tuỷ
sống , còn của neuron cảm giác nằm tại các hạch
thần kinh ở ngoài gọi là hạch tuỷ . Thoát khỏi tuỷ
sống một đoạn 2 rễ hợp lại thành dây thần kinh tuỷ
sống , từ đó phân ra các nhánh trên và dưới , các
nhánh này mang cả các sợi cảm giác và vận động .
Các dây thần kinh tuỷ sống đều là dây thần knh hỗn
hợp .
Tùng thần kinh tay
Chi trước được phân bố bởi tùng tay, đó là mạng lưới các dây
thần kinh xuất phát từ 3 hay 4 dây thần kinh cổ cuối và 1 hay 2
dây thần kinh ngực đầu . Tuỷ sống có sự gia tăng kích thước ở
vùng này và được gọi là phần phình cổ .
Tùng tay của ngựa và chó do 3 dây thần kinh cổ cuối và 2 dây
thần kinh ngực đầu tạo thành .
Tùng tay của heo và bò do 3 dây thần kinh cổ cuối và 1 dây
thần kinh ngực đầu tạo thành .