che xanh công nghệ 10 đỗ thị mỹ hạnh thư viện tư liệu giáo dục

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>Ngữ văn 7 - Tuần 29 (TiÕt 113 - 116) </i>

<i>Bµi 27</i>

<b>TiÕt 113:</b> <b>Ca huế trên sông hơng</b>

<i> </i>Hà ánh Minh

<b>A. Mc tiờu cn đạt: Giúp HS:</b>
1. Kiến thức:

- Thấy đợc vẻ đẹp của nét sinh hoạt V.hố của cố đơ Huế - một vùng dân ca với những con ngời
tài hoa.

2. KÜ năng:

- Rốn c, tỡm hiu, phõn tớch mt VB nht dụng.
2. Tích hợp:

- VB nhật dụng đã học.

<b>B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học.</b>
<b>1. Kiểm tra bi c: </b>

<b>a.</b> VB "<i>Những trò lố"</i> của ai? HÃy kể tóm tắt VB khoảng 10 câu

<b>b.</b> Qua việc t×m hiĨu VB, em cã suy nghÜ g× vỊ hai nhân vật chính của TP?.

<b>2. Bài mới : </b>
* Giới thiƯu bµi:

a. Em đã vào thăm Huế cha? Hãy kể cho cô và các bạn nghe một số vẻ đẹp nổi tiếng của cố đô
Huế mà em biết?

b. GV: Ngời ta thờng nói Hà Nội đẹp và thanh lịch, Sài Gịn sơi động, xứ Huế mộng mơ. Cố đô
Huế không chỉ nổi tiếng với các lăng tẩm, đền đài mà còn nổi tiếng bởi những nét VH riêng rất
Huế - không thể trộn lẫn với một nơi nào khác. Một trong những nét độc đáo trong văn hoá của
đất cố đô là ca Huế. Những làn điệu dân ca mợt mà, du dơng do chính ngời Huế biểu diễn đã và

đang lôi cuốn khách thập phơng đến với xứ Huế mộng mơ của đất Việt. Với bài "<i>Ca Huế</i>…"

chúng ta sẽ hiểu về vẻ đẹp đó của xứ Huế.
<b>Hoạt động của thày</b>

<b>HĐ1: Hớng dẫn học sinh đọc - Tìm hiểu phần</b>
chú thích.

=> GV hớng dẫn cho HS đọc: Chậm rãi, rõ
ràng, mạch lạc, lu ý những câu đặc biệt, rút gọn.

à GV đọc mẫu - HS lần lợt đọc đến hết VB?

=> Theo em, "<i>Ca H</i>…" thc kiĨu VB nµo?

à VB là 1 tuỳ bút đặc sắc, giàu chất thơ đợc

đăng tải trên 'Báo Hà Nội" - bài tuỳ bút ca ngợi
vẻ đẹp phong phú đặc sắc, độc đáo của những
điệu hị, bài lí, những bài dân ca Huế, những
khúc nhạc, những tiếng đàn réo rắt du dơng đầy
sức quyến rũ, thể hiện một các tuyệt đẹp tâm

hồn con ngời xứ Huế xa và nay.

=> Em hiểu gì về: Ca Huế? Nhạc cung đình?
Nhã nhạc?

=> Văn bản vừa tả cảnh ca Huế trong một đêm
trăng trên dòng Hơng Giang thơ mộng, vừa G/t
về những làn điệu dân ca Huế vì vậy ta không
thể chia bố cục rõ ràng. Song đọc VB, ta thất
T/g tập trung khai thác 3 nội dung cơ bản. Theo
em đó là những nội dung nào?

à Vẻ đẹp phong phú, đa dạng của các làn điệu

d©n ca Huế (qua các tên gọi các làn điệu, qua

<b>Trò</b>

Đọc

Trình
bày

Giải
thích
Trình
bày

<b>Ghi bảng</b>

<b>I. Tìm hiểu chung về văn bản</b>
1. Đọc:

2. VB <i>'Ca Huế</i>:

a. ThĨ lo¹i: Bót kÝ - VB nhËt dơng

3. Gi¶i thÝch tõ khã: Sgk/Tr102, 103
4. Néi dung chÝnh:

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

nhạc cụ và các ngón đàn của các ca công)

à Vẻ đẹp của cảnh ca Huế trên sông Hng.

Nguồn gốc của một số làn điệu ca Huế.

=> Đọc phần đầu văn bản.
* GV đa lêm máy c©u hái sau:

=> Cã nhËn xÐt nh sau: <i>Huế - cái nôi của dân</i>

<i>ca</i>. Nhn xột v Hu nh vậy có đúng khơng? Tại

sao?

§äc
PBCN

- Vẻ đẹp của cảnh ca Huế trên sơng
H-ơng.

- Ngn gèc cđa mét số làn điệu ca
Huế.

<b>II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:</b>
1. Huế - cái nôi của dân ca:

- Nổi tiếng với sự đa dạng, phong phú
của các điệu hò, những điệu lí tình tứ
dịu ngọt

- Mi làn điệu có một vẻ đẹp riêng,
gửi gắm một ý tình trọn vẹn thể hiện
lịng khát khao, nỗi mong chờ hoài
vọng thiết tha của tâm hồn Huế xa và
nay.

* GV b×nh:

à Hà ánh Minh đa chúng ta đến với "<i>xứ Huế nổi tiếng với các điệu hò"</i> nh: chèo cạn, bài thai,

hị đa linh, hị mái nhì, hò mái đẩy…bà con xứ Huế cất lên tiếng hò trong lao động sản xuất hay

trong mọi sinh hoạt đồng q , <i>"hị khi đánh cá trên sơng ngịi, hị lúc cấy cầy, gặt hái, trồng</i>
<i>cây, chăn tằm".</i> Hò xứ Huế, ý tình trọn vẹn, từ ngữ địa phơng cũng đợc dùng <i>'nhuần nhuyễn"</i>,
ngôn ngữ diễn tả "<i>thật tài ba phong phú"</i>. Giọng điệu mn màu mn vẻ "hị đa linh (Tiễn đa
linh hồn) th<i>ì buồn bã,</i> chèo cạn, hị giã gạo, bài chị… thì "<i>náo nức nồng hậu tình ngi</i>". cỏc

điệu hò lơ, hò xay lúa "<i>thể hiện lòng khát khao, nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm</i>

<i>hồn Huế. </i>

Còn các điệu lí tình tứ dịu ngọt, những điệu nam thì buồn man mác, thơng cảm, bi ai, vơng

vấn Ca Huế thật phong phú, đa dạng. Ta không thể nhớ hết tên các làn điệu dân ca. Huế trở

thành cái nôi của dân ca.

* GV chuyển ý: Ca Huế thật đa dạng, phong phú. Thế nhng điều gì đã làm cho ca Huế trở nên

đặc sắc, độc đáo hấp dẫn du khách đến vậy? Chúng ta tỡm hiu tip

<b>Hot ng ca thy</b>

=> Đọc đoạn văn "<i>Kh«ng gian … hån ngêi</i>".

à Song VB khơng chỉ cho ta biết vẻ đẹp phong

phú, đa dạng của các làn điệu dân ca Huế. Huế
đợc coi là cái nôi của dân ca còn bởi nguồn gốc,
cách thức biểu diễn và độc đáo hơn là cách
th-ởng thức ca Huế. Đó là những đặc điểm tạo nên
nét độc đáo, đặc sc ca ca Hu.

=> Theo chân nhà báo và qua các bức ảnh vừa
xem, bằng cảm nhận của mình, em hÃy hình
dung cách thức biểu diễn của ca Huế?

<b>Trò</b>
Đọc

Trình
bày

<b>Ghi bảng</b>

<b>2. Nhng nột c đáo, đặc sắc của ca</b>
<i><b>Huế</b></i>

<i>a. C¸ch thøc biĨu diƠn</i>:

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

=> Thờng thì ngời ta thởng thức âm nhạc trªn

sân khấu, nghe qua đài, xem ti vi… cịn cách

nghe ca Huế lại thật độc đáo. Vậy nét độc đáo
đó là gì?

=> Hãy đọc đoạn văn miêu tả cảnh ca Huế đêm
trăng thơ mộng trên dòng Hơng Giang?

à Thành phố lên đèn, lữ khỏch xung thuyn
rng

Trăng lên, gió mơn man dìu dịu, dòng sông

trăng gợn sóng, bồng bềnh

4 khúc nhạc réo rắt làm xao xuyến tân đáy

hån ngời

- Đêm về khuya, trong khoang thuyền vẫn đầy
ắp tiếng nh¹c, lêi ca

NhËn
biÕt

- Ca cơng: trẻ, đẹp với những ngón đàn
tinh tế, điêu luyện với thể điêụ trầm
bổng, lời ca mn vẻ.

<i>b. C¸ch thëng thøc ca H</i>

à §ªm xuèng, trªn con thun rång
bång bỊnh

à Khung c¶nh hun ¶o, th¬ méng.

à Khúc nhạc réo rắt làm xao xuyến
tân đáy hồn ngời.

* Cách thởng thức độc đáo đã đa ca
Huế lên tới vẻ đẹp hoàn mĩ, là thú vui
tao nhã, đầy sức quyến rũ.

<b>GV b×nh: </b>

à Ca Huế hấp dẫn du khách chính bởi khơng gian trình diễn đặc biệt: trên chiếc thuyền rồng to

và dài, đầu rồng nh muốn bay lên; sàn gỗ bào nhẵn, mui vịm trang trí lỗng lẫy. Đêm xuống,
trăng lên, gió mơn man, dịu nhẹ, dịng Hơng Giang gợn sóng. Con thuyền bồng bềnh. Những
đêm ca Huế thật tuyệt vời nh vậy.

à Dàn nhạc dân tộc trong đêm ca Huế có đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, nhị, tam, đàn bầu… cặp

sanh để gõ nhịp. Các ca cơng cịn rất trẻ. Nghệ thuật biểu diễn điêu luyện, đủ các ngón đàn
chau truốt. Lời ca tiếng nhạc du dơng, trầm bổng vang lên lúc khoan lúc nhặt đã làm xao động
tận đáy hồn ngời lữ khách.

à Hoà cùng tiếng đàn, nhịp phách là "<i>sóng vỗ ru mạn thuyền</i>, là tiếng g gỏy bờn lng Th

C-ơng, tiếng chuông chùa Thiên Mụ gọi năm canh Đêm về khuya, chùa Thiên Mụ mờ ảo, ngọn

tháp Phớc Duyên dát vàng. Khung cảnh ấy thật huyền ảo, thơ mộng. Giữa không gian ấy, các ca

nhi đẹp nh những nàng tiên cất lên những điệu Nam "<i>nghe buồn man mác, thơng cảm, bi ai, </i>

<i>v-¬ng vÊn"</i>

à Đúng nh H.A.M đã nói "<i>Thú nghe ca Huế tao nhã, đầy sức quyến rũ</i>" gà gáy sang canh m

trong khoang thuyền "<i>vẫn đầy ắp lời ca tiếng nhạc</i>"

<b>Hot động của thày</b>

=> Vậy thú tao nhã, đắm say lòng ngời bắt
nguồn từ những dịng nhạc nào?

<b>Trß</b>

PBCN

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

à Nhạc dân gian: (các điệu hò, điệu lí, điệu
nam) thờng sôi nổi, lạc quan vui tơi.

Nhc cung ỡnh, nhó nhc (dựng trong những

buổi lễ tơn nghiêm ở cung đình của vua chúa,
nơi tơn miếu của triều đình PK) thờng có sắc
thái trang trọng, uy nghi.

- Sự kết hợp hài hồ giữa dịng nhạc
dân gian đậm đà, đắm say và ca nhạc
cung đình, nhã nhạc trang trọng, uy
nghi

=> Khi viết lời cuối VB " <i>Không gian nh lắng đọng, thời gian nh ngừng lại. Con gái Huế nội</i>

<i>tâm thật phong phú và âm thầm, kín đáo sâu thẳm</i>, tác giả muốn bạn đọc cùng cảm nhận những
vẻ đẹp nào của ca Huế trên sông Hơng?

=> HS PBCN

à Hà Minh ánh, một lữ khách, lần đầu đợc thởng thức một đêm ca Huế trên dịng Hơng Giang

kh«ng bao giê cã thĨ quªn. Lóc bíc xng thun rång víi <i>hån thơ lai láng, tình ngời nông hậu</i>

nghe ca Hu <i>'với tâm trạng chờ đợi rộn lòng</i>. Đắm say trong lời ca tiếng nhạc du dơng, tác

giả cảm thấy "<i>Không gian nh lắng đọng, thời gian nh ngừng trôi"</i>. Ca Huế đã làm cho lữ khách,

quên cả không gian thời gian chỉ cịn ngập tràn tình ng ời

à Ca Huế làm giàu tâm hồn con ng ời, h ớng tâm hồn đến những vẻ đẹp của tình ng ời xứ Huế. Ca

Huế chính là nội tâm <i>con gái Huế thật phong phú và âm thầm, kín đáo sâu thẳm,</i>

à Ca Huế mãi mãi quyến rũ bởi vẻ đẹp bí ẩn của nó. Ca Huế đã trở thành thú vui tao nhã, đầy

søc quyÕn rò.

à Câu văn nh rung động, cảm xúc dồn nén lại, lắng đọng và bâng khuâng.

<b>Hoạt động của thày</b>

=> VB "<i>Ca Huế</i>… " đem lại cho em những hiểu
biết gỡ v c ụ Hu?

Nét sinh hoạt văn hoá

C¶nh vËt xø HuÕ

à Con ngêi

* Nét sinh hoạt văn hoá độc đáo của xứ Huế à

cái nôi của dân ca
* Cảnh đẹp thơ mộng

* Con ngời Huế nhẹ nhàng, tao nhã, đời sống
nội tâm kín đáo, sâu sắc

à Tự hào về 1 vùng đất đẹp và giàu chất LS của

đất nớc.

=> Ngoµi những làn điệu dân ca xứ Huế, em

<b>Trò</b>

PBNC

Trình
bày

<b>Ghi bảng</b>
<b>III. Tổng kết:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

còn biết những làn điệu dân ca nào nữa?
<b>IV. LuyÖn tËp</b>

<b>1. BT trắc nghiệm: Trả lời câu hỏi bằng cách chọn câu trả lời đáng nhất</b>

<i>1. Dịng nào nói đúng nhất về những nội dung mà văn bản "<b>Ca Huế trên sông Hơng</b>" muốn đề</i>
<i>cập?</i>

A. Vẻ đẹp của cảnh ca Huế trong đêm trăng thơ mộng trên dịng sơng Hơng.
B. Nguồn gốc của một số làn điệu ca Huế.

C. Sự phong phú, đa dạng của các làn điệu ca Huế.
D. Cả 3 nội dung trên.

<i>2. Nguyờn nhõn no to nên nét độc đáo của ca Huế?</i>

A. Du khách đợc ngồi trên thuyền rồng.

B. Quang cảnh sông nớc đẹp, huyền o, th mng.

C. Những làn điệu ca Huế phong phú, đa dạng, giàu cảm xúc.
D. Cả ba nội dung trên.

<i>3. Vì sao nói ca Huế vừa sôi nổi, tơi vui, võa trang träng, uy nghi?</i>

A. Do ca HuÕ b¾t nguån từ nhạc dân gian.
B. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc thính phòng.

C. Do ca Hu bt ngun t nhc dân gian và nhạc cung đình.
D. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc cung đình.

<b>2. T¹i sao cã thĨ nãi nghe ca H lµ mét thó vui tao nh·?</b>

à Ca Huế trong đêm trăng trên dòng Hơng Giang đầy thơ mộng đã trở thành một thú vui văn

ho¸ rÊt tao nhÃ, đầy sức quyến rũ.

Ca Hu thanh tao, lch sự, nhã nhặn, sang trọng và duyên dáng từ nội dung đến hình thức, từ

các ca cơng, lời ca. Tiếng đàn trầm bổng, du dơng đến cách thởng thức… ca Huế và những

tiếng dàn réo rắt du dơng trong những đêm trăng trên dòng Hơng Giang là một nét đẹp của
miền văn hoá Huế rất đáng trân trọng và t ho.

<b>Bài tâp về nhà</b>
1. Học kĩ bài.

</div>

<!--links-->