Chương 8: Thị trường độc quyền bán

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Chương 8</b>

<b>Thị trường độc quyền bán</b>

<b>Thị trường độc quyền bán</b>

NOÄI DUNG

 Đặc điểm của thị trường độc quyền bán
 Nguyên nhân tồn tại độc quyền

 Sức mạnh độc quyền bán

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Đặc điểm của thị trường độc quyền bán

1) Một người bán – Nhiều người mua

2) Một sản phẩm (khơng có sản phẩm

thay thế tốt)

3) Có những rào cản các doanh nghiệp

khác gia nhập ngành

Nguyên nhân tồn tại độc quyền



Các rào cản gia nhập ngành hay lý do toàn

tại độc quyền

 Kinh tế (ngành độc quyền tự nhiên)
 Kỹ thuật.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Toång doanh thu, doanh thu biên và

doanh thu trung bình

10 1 10 10 10

9 2 18 8 9

8 3 24 6 8

7 4 28 4 7

6 5 30 2 6

5 6 30 0 5

4 7 28 -2 4

3 8 24 -4 3

<b>Tổng</b> <b>Doanh thu</b> <b>Doanh thu</b>
<b>Giá</b> <b>Lượng</b> <b>Doanh thu</b> <b>biên</b> <b>trung bình</b>

<i><b>P</b></i> <i><b>Q</b></i> <i><b>TR</b></i> <i><b>MR</b></i> <i><b>AR</b></i>

Doanh thu trung bình và doanh thu biên

<b>$/sản phẩm</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>



Nhận xét

1) Khi giá giảm sẽ tăng được sản lượng bán

<i>2) MR < P</i>

3) So sánh với cạnh tranh hồn hảo

 <b>Giá khơng đổi khi số lượng bán thay đổi</b>
 <i><b>MR = P</b></i>

Doanh thu trung bình và doanh thu

biên

Tối đa hố lợi nhuận



Q < Q

*

, do MC < MR nên khi

tăng

sản lượng

lợi nhuận sẽ tăng thêm.



Q > Q

*

, do MC > MR nên khi

giảm

sản lượng

lợi nhuận sẽ tăng thêm.



Q = Q

*

thoả điều kiện MC = MR thì lợi nhuận

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<b>Lợi nhuận giảm</b>

<i><b>P</b><b>1</b></i>

<i><b>Q</b><b>1</b></i>
<b>Lợi nhuận giảm</b>

<i><b>MC</b></i>

<i><b>AC</b></i>

<b>Q</b>
<b>$/sản phẩm</b>

<i><b>D = AR</b></i>
<i><b>MR</b></i>

<i><b>P*</b></i>

<i><b>Q*</b></i>

Lợi nhuận đạt tối đa khi doanh thu biên bằng

chi phí biên

<i><b>P</b><b>2</b></i>

<i><b>Q</b><b>2</b></i>

Quy tắc về dấu hiệu định giá



Chúng ta cần chuyển điều kiện doanh thu

biên bằng chi phí biên sang quy tắc về dấu

hiệu định giá để có thể dễ dàng áp dụng

trong thực tế.

 Điều này có thể được chứng minh bằng các

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Quy tắc về dấu hiệu định giá



















































































<i>P</i>

<i>Q</i>

<i>Q</i>

<i>P</i>

<i>E</i>

<i>Q</i>

<i>P</i>

<i>P</i>

<i>Q</i>

<i>P</i>

<i>P</i>

<i>Q</i>

<i>P</i>

<i>Q</i>

<i>P</i>

<i>MR</i>

<i>Q</i>

<i>PQ</i>

<i>Q</i>

<i>TR</i>

<i>MR</i>

<i>p</i>

.

3

.

2

)

(

.

1





















<i>p</i>

<i>E</i>

<i>P</i>

<i>P</i>

<i>MR</i>

1

.

4

Quy tắc về dấu hiệu định giaù



1

E

p



1

MC

P

6.





















<i>p</i>

<i>E</i>

<i>MR</i>

<i>P</i>

1

1

5.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

= (P-MC)/P

<i>p</i>

<i>E</i>

1

.

7



Quy tắc về dấu hiệu định giá

Phần cộng thêm vào chi phí biên để có

được giá bán là nghịch đảo của độ co giãn

của cầu.

<i>Nếu Ep là số âm có trị tuyệt đối lớn, giá cả càng </i>
<i>gần bằng với chi phí biên và ngược lại.</i>

Độc quyền bán



So sánh giá độc quyền bán với giá cạnh

tranh hoàn hảo:

Độc quyền bán

P > MC

Cạnh tranh hoàn hảo

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<b>D2</b>

<b>MR2</b>

<b>D₁</b>

<b>MR1</b>

Đường cầu dịch chuyển làm thay đổi giá

nhưng sản lượng vẫn không đổi

<b>Q</b>
<b>MC</b>
<b>$/Q</b>

<b>P₂</b>
<b>P1</b>

<b>Q₁= Q₂</b>

<b>D1</b>

<b>MR₁</b>

Đường cầu dịch chuyển làm thay đổi sản

lượng nhưng giá vẫn không đổi

<b>MC</b>

<b>$/Q</b>

<b>MR₂</b>
<b>D₂</b>
<b>P1= P2</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Độc quyền bán không có đường cung

 Nhận xét

 Dịch chuyển đường cầu thường gây ra sự thay đổi cả về

giá và lượng.

 Ở thị trường độc quyền bán khơng có đường cung vì khi

cầu thay đổi có thể xảy ra 2 trường hợp:

 Nhà độc quyền bán cung cấp các mức sản lượng khác nhau ở cùng

một mức giá.

 Nhà độc quyền bán cung cấp cùng một mức sản lượng nhưng ở các

mức giá khác nhau.

Doanh nghiệp có nhiều nhà máy trực thuộc

Đối với nhiều cơng ty, q trình sản xuất

được thực hiện ở hai hay nhiều nhà máy, do

đó chi phí sản xuất có thể khác nhau.

Chọn tổng sản lượng và sản lượng ở mỗi nhà

maùy theo quy tắc:

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

0

)

(

)

(

)

(

1
1
1
1
2
2
1
1

























<i>Q</i>

<i>C</i>

<i>Q</i>

<i>PQ</i>

<i>Q</i>

<i>Q</i>

<i>C</i>

<i>Q</i>

<i>C</i>

<i>PQ</i>

<i>T</i>
<i>T</i>

<i></i>

<i></i>

1

<i>MC</i>

<i>MR</i>





Doanh nghiệp có nhiều nhà máy trực thuộc

0

)

(

)

(

)

(

2
2
2
2
2
2
1
1

























<i>Q</i>

<i>C</i>

<i>Q</i>

<i>PQ</i>

<i>Q</i>

<i>Q</i>

<i>C</i>

<i>Q</i>

<i>C</i>

<i>PQ</i>

<i>T</i>
<i>T</i>

<i></i>

<i></i>

2

<i>MC</i>

<i>MR</i>





</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Điều kiện tối đa hố lợi nhuận:

2
1

2
1

<i>MC</i>

<i>MC</i>

<i>MR</i>

<i>MC</i>

<i>MR</i>

<i>MC</i>

<i>MR</i>









Doanh nghiệp có nhiều nhà máy trực thuộc

Sản xuất với hai nhà máy

<b>$/Q</b>

<i><b>D = AR</b></i>
<i><b>MC</b><b>1</b></i> <i><b>MC</b><b>2</b></i>

<i><b>MC</b><b>T</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Sản xuất với hai nhà máy

<b>Nguyên tắc tối đa hóa </b>

<b>lợi nhuận:</b>

<b>1) Q₁</b> <b>+ Q₂</b> <b>= Q_T</b>

<i><b>MC</b><b>_T</b><b>= MC</b><b>₁</b></i> <i><b>= MC</b><b>₂</b></i>

<b>2) MC_T=MC₁=MC₂=MR</b>

<b>Q</b>
<b>$/Q</b>

<i>D = AR</i>

<i>MR</i>
<i>MC1</i> <i>MC2</i>

<i>MCT</i>

MR*

<i>Q1</i> <i>Q2</i> <i><b>Q</b><b>T</b></i>

P*

Phân biệt giá cấp ba

 Điều kiện áp dụng phân biệt cấp ba

1) Cơng ty phải có sức mạnh thị trường.
2) Có những nhóm khách hàng khác nhau có

mức sẵn lịng chi trả khác nhau (độ co giãn
của cầu khác nhau).

3) Cơng ty phải có căn cứ để phân biệt những
nhóm khách hàng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

9.7.2015 Đặng Văn Thanh 25

 Đặt phần gia tăng  của nhóm 1 = 0





 Tương tự:

 Lợi nhuận tối đa khi: MR₁= MR₂= MC

0
)
(
(
1
1
)
1
1
1









<i>Q</i>
<i>Q</i>
<i>C</i>

<i>Q</i>
<i>Q</i>
<i>P</i>
<i>Q</i>
<i>T</i>
<i></i>
<i>MC</i>
<i>MR</i> 
 ₁

Phân biệt giá cấp ba

<i>C(Q_T) = tổng chi phí; Q_T= Q₁</i> <i>+ Q₂</i>

Lợi nhuận <i>= P₁Q₁+ P₂Q₂- C(Q_T)</i>

<i>MC</i>

<i>MR</i>





₂

Xác định các mức giá tương đối

(

)

)
1
+
1
(
=
=

)
1
+
1
(
=
:
đó
Do
1
+
1
=
:
có
Ta
2
2
2
1
1

1 <i>P</i> <i>E</i> <i>MR</i> <i>P</i> <i>E</i>

<i>MR</i>
<i>E</i>
<i>P</i>
<i>MR</i> <i>_d</i>

)

1

+

1

(

)

1

+

1

(

=

:

Và

1 2

<i>E</i>

<i>E</i>

<i>P</i>

<i>P</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

9.7.2015 Đặng Văn Thanh 27

Đo lường sức mạnh độc quyền

 Trong thị trường cạnh tranh hồn hảo, doanh nghiệp

khơng có sức mạnh thị trường

<i>P = MC</i>

 Ở thị trường độc quyền, doanh nghiệp có sức mạnh

thị trường

<i>P > MC</i>

Đo lường sức mạnh độc quyền

Hệ số đo lường sức mạnh độc quyền bán

<i>L = (P - MC)/P</i>

<i>Giá trị L càng lớn (trong khoảng 0 tới 1) thế</i>

lực độc quyền bán càng lớn.

<i>L biểu diễn theo khái độ co giãn E_P</i>

<i>L = (P - MC)/P = -1/E_P</i>

<i>E_P</i>là độ co giãn của cầu đối với một doanh

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

9.7.2015 Đặng Văn Thanh 29

<i><b>B</b></i>
<i><b>A</b></i>

<b>Thặng dư người tiêu dùng bị mất</b>

<b>DWL</b>

<b>Do giá cao hơn, người tiêu dùng mất </b>

<i><b>A+B và nhà sản xuất thu được A-C.</b></i>

<i><b>C</b></i>

Tổn thất phúc lợi xã hội do độc quyền bán

<b>Q</b>

<i><b>AR</b></i>

<i><b>MR</b></i>

<i><b>MC</b></i>

<i><b>Q</b><b>_C</b></i>
<i><b>P</b><b>_C</b></i>

<i><b>P</b><b>M</b></i>

<i><b>Q</b><b>_M</b></i>

<b>$/Q</b>

Tổn thất phúc lợi xã hội do độc quyền bán

 Giá cả độc quyền (P_M) cao hơn giá cạnh tranh (P_C)

hoặc chi phí biên (MC)

 Sản lượng độc quyền thấp hơn sản lượng có tính

caïnh tranh. (Q_M<Q_C)

 Giá cao làm cho nhà độc quyền có lợi nhuận vượt

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

9.7.2015 Đặng Văn Thanh 31

Mục đích kiểm sốt độc quyền



Giá độc quyền thấp hơn, gần với giá cạnh

tranh (P

_C

) hoặc chi phí biên (MC)



Gia tăng sản lượng đến Q

_C



Điều tiết lợi nhuận vượt trội của độc quyền

để chi dùng chung cho xã hội.



Giảm tổn thất vô ích

Tổng quát: Sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn

Biện pháp kiểm sốt độc quyền



Quy định giá tối đa



Điều tieát thueá



Luật chống độc quyền (Luật cạnh

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

9.7.2015 Đặng Văn Thanh 33

<i><b>MC</b></i>
<i><b>AC</b></i>

<i><b>AR</b></i>
<i><b>MR</b></i>

<b>$/Q</b>

<b>Q</b>

<i><b>Quy định giá = P</b><b>_r</b></i><b>thu được sản lượng </b>
<b>khả thi cao nhất, lợi nhuận kinh tế= 0, </b>

<b>chính phủ không cấp bù và DWL>0</b>

<i><b>Q</b><b>r</b></i>

<i><b>P</b><b>r</b></i>

<i><b>P</b><b>C</b></i>

<i><b>Q</b><b>C</b></i>

<i><b>Nếu giá quy định =P</b><b>C</b></i><b>, doanh nghiệp sẽ lỗ và rút </b>
<b>lui khỏi ngành. Để doanh nghiệp tiếp tục hoạt </b>
<b>động và DWL=0, chính phủ phải cấp bù định phí</b>

<i><b>P</b><b>M</b></i>

<i><b>Q</b><b>M</b></i>

<b>Khơng quản lý giá, nhà độc quyền sẽ </b>
<i><b>sản xuất tại Q</b><b>_m</b><b>và bán tại P</b><b>_m</b><b>.</b></i>

Quy định giá đối với độc quyền tự nhiên

<b>C</b>
<b>B</b>

<b>A</b>

<b>F</b>
<b>E</b>

 Rất khó khăn để xác định chi phí của doanh nghiệp và các

hàm cầu trước doanh nghiệp thường thay đổi theo điều kiện
thị trường.

 <i>Kỹ thuật xác định giá theo suất sinh lời quy định cho phép </i>

các doanh nghiệp định mức giá tối đa dựa trên suất sinh lợi
kỳ vọng hay suất sinh lời thực tế.

 <i><b>P = AVC + (D + T + sK)/Q, trong đó</b></i>

P = Giá, AVC = Chi phí biến đổi bình qn

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

9.7.2015 Đặng Văn Thanh 35

Điều tiết độc quyền bằng chính sách thuế



Thuế trực thu, phúc lợi xã hội tăng hay giảm?

Ai là người chịu thuế?



Thuế gián thu, phúc lợi xã hội tăng hay giảm?

Ai là người chịu thuế?



Từ đó rút ra kết luận:

</div>

<!--links-->