SEMINAR (CHUYÊN đề BỆNH nội KHOA THÚ y) BỆNH sán dây ở gà

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM

MƠN:

BỆNH NỘI KHĨA THÝ Y
CHUN ĐỀ:

BỆNH SÁN DÂY Ở GÀ


MỤC LỤC
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Căn bệnh, ký chủ và vị trí ký sinh
Hình thái căn bệnh
Vịng đời
Bệnh lý
Dịch tễ học
Triệu chứng
Chẩn đốn
Điều trị
Phịng bệnh

1. Căn bệnh, ký chủ và vị trí ký sinh


Căn bệnh : do 3 loài sán dây gây ra: Raiillietina echoibothriada, R. tetragona, R.
cesticillus, ngồi ra cịn có 2 lồi sán dây khác là Cotugnia digonopora và Davainea
proglottina.





Ký chủ trung gian: kiến, bọ cánh cứng, ruồi nhà, ốc cạn.
Ký chủ cuối cùng: gà, gà rừng, gà tây, chim bồ câu và các lồi chim thuộc bộ gà
Vị trí ký sinh:ruột non và ruột gà


Hình 1.1. phần đầu của R. tetragona


Hình 1.2. Phần thân của R. tetragon


2. Hình thái căn bệnh
* Lồi Raiillietina echoibothriada

- Dài 250mm, rộng 1,2-4mm, đầu có 4 giác bám có từ 8 – 10 dẫy móc.
- Lỗ sinh dục đơn tính, có từ 20 – 30 dịch hoàn, tử cung nằm trong lớp vỏ, có nhiều túi
trứng, mỗi túi chứa khoảng 6- 12 trứng.
- Tuyến dinh dưỡng ở sau buồng trứng.

* Loài R. tetragona
- Dài 250mm, rộng 1- 4mm, đầu có 100 móc nằm thành 1 dãy, giác có nhiều móc nhỏ.




Lỗ sinh dục nằm ở tất cả các đốt sán và hơi lệch về 1 phía.
Tử cung chứa 6- 12 trứng.


* loài R. cesticillus



Dài 90- 130mm, rộng 1,5- 3mm, cấu tạo tương tự R. tetragona nhưng các lỗ sinh
dục không nằm về một phía mà nằm so le.



Tử cung có ở tất cả các đốt và cũng nằm trong lớp vỏ, mỗi vỏ chỉ có một trứng.

(nguồn: bệnh ký sinh trùng ở gia cầm,nhà xuất bản nông nghiệp)


3. Vòng đời
- Raiillietina echoibothriada và R. tetragona cần ký chủ trung gian là kiến Pheidole
pallidula hoặc ruồi nhà.
- Vòng đời: Các đốt sán già rụng theo phân ra ngoài, trong đốt sán có chứa nhiều trứng

sán. Đốt sán vỡ ra giải phóng trứng. Vật chủ trung gian( kiến hoặc ruồi) nuốt trứng, ấu
trùng được nở ra trong đường tiêu hóa kiến( ruồi), tiếp tục phát triển thành Cysticercoid.
Gà ăn kiến (ruồi) mang Cysticercoid sẽ nhiễm sán dây.





Thời gian hồn thành vịng đời; 19- 23 ngày



Và thời gian hồn thành vong đời là 11 – 12 ngày.

Vịng đời R. cesticillus tương tự như trên nhưng ký chủ trung gian là những côn
trùng thuộc bộ cánh cứng 19 loài bọ hung thuộc giống Geotrupes, Carabus,
Broscus,….

(Nguồn: bài giảng ký sinh trùng và bệnh ký sinh trùng thú y )


4. Bệnh lý



Mổ khám thấy niêm mạc ruột bị viêm, dày lên, phủ chất nhờ đặc, đỏ hoặc vàng
nhạt,mùi thối.



Trên niêm mạc ruột có nhiều sán dây bám vào, có hiện tượng tụ huyết, xuất huyết
thành đám.



Trong thời gian bị bệnh gà vẫn ăn uống bình thường.




Sán gây ra các tác động cơ học:

+ niêm mạc ruột bị tổn thưng do các móc bám, gây viêm ruột thứ phát và xuất huyết.
+ gà ỉa lỏng phân có lẫn máu.
+ gà con bị nhiễm thường viêm ruột cấp và tỷ lệ chết cao.




Trong q trình ký sinh sán dây tiết đơc tố, tác động đến hệ thần kinh. Tiết độc tố àm
gà bị trúng độc.



Sán thường ký sinh ở ruột gà với số lượng lớn, sán sẽ chiếm đoạt chất dinh dưỡng
của gà.


Hình 1.3. gà mắc bệnh sán dây

5.Dịch tễ học

* Động vật cảm nhiễm




Gà nhà, gà tây, bồ câu, gà rừng, các loài chim thuộc bộ gà.



Các giống gà nhập nội bị nhiễm sán nặng hơn các giống gà nội.

Gà ở các lứa tuổi đều bị nhiễm sán. Nhưng gà con thì tỷ lệ và cường độ nhiễm cao
hơn nhất là gà từ 1 – 3 tháng tuổi.


* Vật chủ trung gian



Đóng vai trị tàng trữ và truyền bá ấu trúng sán dây trong tự nhiên như kiến, ruồi
nhà, bọ hung.



Trong điều kiện nóng ẩm ở nước ta, các lồi kiến, ruồi nhà và bọ hung có thể hoạt
động quanh năm.

-> Do vậy, sự lây truyền bệnh sán dây cũng diễn ra quanh năm.




Thời gian cuối mùa xuân đến đầu mùa thu rất phù hợp cho các loài kiến, ruồi nhà và
bọ hung phát triển.

-> mùa này chính là mùa hoạt động và truyền bá của ấu trùng sán dây (M. Orlov, 1962;
J. Kaufmann, 1996)


* Các điều kiện chăn nuôi và môi trường sống



điều kiện chăn ni và mơi trường sống của gà có ảnh hưởng đến tỷ lệ và cường độ
nhiễm sán dây.



Gà nuôi nhốt tỷ lệ và cường độ nhiễm sán dây ít hơn gà chăn thả vườn, vì gà thả
vườn cào bới kiếm ăn nên hay tiếp xúc với côn trùng trung gian mang ấu trùng sán.

-> Do vậy, chúng ta cần quan tâm đến việc phòng chống bệnh sán dây cho gà thả
vườn.


Hình 1.4 : sán dây ở ruột non của gà

6. Triệu chứng


Sán bám vào ruột non do các giác bám chặt gây tổn thương thành ruột nên bị
xung huyết, vì vậy đơi khi phân có máu.



Sán dây nằm đợi sẵn ở ruột khi các chất dinh dưỡng hấp thụ được là chúng
hưởng hết nên gà bị còi cọc, gầy ốm xơ xác, giảm cân. Nếu bị nặng, gà sẽ dễ
bị nhiễm E.Coli, Salmonella.

(nguồn: />oBanNganh/SoNongNghiepVaPhatTrienNongThon/Lists/TinTucKhoaHocKyThuat/
View_Detail.aspx?ItemID=44 )





Gà con mắc bệnh gầy yếu, chậm chạp, lông xù, ỉa chảy.



Do viêm ruột, lúc đầu gà ỉa chảy, sau táo bón.Trong phân có thể lẫn máu và các đốt
sán.

Nếu bị nặng, nhiều con bị chết. Gà lớn có hiện tượng thiếu máu, mào tái, khó thở,
gà thường vươn cao cổ.





Gà mệt mỏi ít vận động, thích đứng ủ rủ trong bóng tối
Gà con bị nhiễm thể cấp tính có thể bỏ ăn, hôn mê, lên cơm động kinh và chết.
Trường hợp nặng có thể liệt chân, có những cơn động kinh, gà bỏ ăn, gầy yếu....

(Nguồn: NXB Nông nghiệp, 2002)


Hình 1.5. Sán dây ở phân gà và gà bị bệnh sán dây


Hình 1.6. Giun đũa lẫn với sán dây lớn trong ruột của gà


Hình 1.7. Sán dây lớn (trái) và sán dây nhỏ( phải)