Tiet 7071 Chiec thuyen ngoai xa

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: 13- 02 -2010 Đọc văn :

Tieát : 70-71

(

Nguyễn Minh Châu

₎

I. MỤCTIÊU

<i><b> </b></i><b>1. Về kiến thức:</b>Giúp học sinh :

-Cảm nhận đợc suy nghĩ của ngời nghệ sĩ nhiếp ảnh khi phát hiện
ra mâu thuẫn trong nghề nghiệp của mình; từ đó nhận thấy rõ mỗi
con ngời, nhất là ngời nghệ sĩ khơng thể giản đơn khi nhìn nhận
cuộc sống và con ngời.

-Hiểu và cảm thông với ngời lao động nghèo, chịu nhiều bất hạnh,
nhất là cuộc sống cùng cực, lạc hậu.

-Hiểu đợc những nét đặc sắc về nghệ thuật: kết cấu độc đáo, cách
triển khai cốt truyện rất sáng tạo, khắc họa nhân vật khá sắc sảo của
một cây bút bản lĩnh và tài hoa.

<i><b> </b></i><b>2. Về kó năng:</b>

-Rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu truyện ngắn hiện đại- Nâng cao kĩ năng đọc
- Rèn luyện kĩ năng tự đọc, tự học một cách chủ động, sáng tạo.

<i><b> </b></i><b>3. Về thái độ</b><i><b>:</b></i>

- Có quan niệm đúng về nghệ thuật chân chính.

- Có cách nhìn, cách nghĩ, cách đánh giá con ngời và cuộc sống theo đúng bản chất của
nó.

- Có cái nhìn đa diện và sâu sắc về cuộc đời và con ngời.

II. CHUẨN BỊ

<i><b>1.Chuẩn bị của giáo viên </b></i>

<b>- Đồ dùng dạy học:</b> Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ
văn 12, Ôn tập Ngữ văn 12. Soạn giáo án

<b>- Phương án tổ chức lớp học :</b> Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng

<i><b>2. Chuẩn bị của học sinh :</b></i> Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa

III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

<i><b> 1. Ổn định tình hình lớp :</b></i> (1phút)Kiểm tra nề nếp, sĩ số, tác phong học sinh.

<i><b> </b></i> <i><b>2. Kiểm tra bài cũ</b></i> : (5 phuựt )Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh

<i><b>3. Ging bi mi:</b></i>

*Vaứo baứi : (1phuùt)

“Nguyễn Minh Châu thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng
nhất của văn học ta hiện nay” (Nguyên Ngọc). Sự tinh anh và tài năng ấy thể hiện
trước hết ở quá trình đổi mới tư duy nghệ thuật. Sau năm 1975, ông đi sâu khám phá
sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự, phát hiện nhiều mối quan hệ xã hội phức
tạp. Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn hướng phát
hiện đời sống và con người mới mẻ ấy.

<b>- Tiến trình bài dạy:</b>

<b>THỜI</b>

<b>GIAN</b> <b>HOẠT ĐỘNG CỦA_{GIÁO VIÊN}</b> <b>HOẠT ĐỘNG CỦA_{HỌC SINH}</b> <b>NỘI DUNG KIẾN THỨC</b>
15’ <b>_{Hoạt động 1:}</b>

Giáo viên hướng
dẫn học sinh tìm
hiểu chung về tác
giả, tác phẩm

Em hÃy giới thiệu
những nét chung nhất
về nhà văn Nguyễn

<b>Hot ng 1:</b>

Hoực sinh c túm tt
Tiu dẫn

Nêu những nét chính về
cuộc đời và văn nghiệp
của Nguyn Minh

Châu

Hóc sinh tự tóm tắt tỏc
phm trờn c s ó c

<b>I.Tiểu dẫn:</b>
<b>1.Tác giả:</b>

- Nguyễn Minh Châu
(1930-1989)

- Quê: Làng Thơi ,xà Qnh
H¶i, hun Qnh Lưu, tØnh
NghƯ An.

- Đầu 1950 gia nhập quân đội
- Từ 1952 đến 1958 công tác và
chiến đấu tại sử đoàn 320.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

30

Minh Châu?

Giaựo vieõn bổ sung,
chốt lại một số ý quan
trọng. Những tác
phẩm chính của
Nguyễn Minh Châu
chỉ cần yêu cầu học
sinh nhớ tên ba t¸c
phÈm

Giáo viên nhËn xÐt,
bỉ sung

Giaựo viẽn đặt câu hỏi
kiểm tra cảm nhận
chung của học sinh
Khi đọc tác phẩm ấn
tợng đầu tiên của em
là gì?

Giaựo viẽn tơn trọng
ý kiến học sinh miễn
là các em lí giải đợc lí
do thích hoặc khơng
thích để có cái nhìn
sâu sắc hơn sau giờ
học.

Giaựo viẽn hớng dẫn
học sinh tìm hiểu bố
cục đoạn trích .
(Có thể chấp nhận
những cách đặt tiêu
đề khác miễn là hợp
lí)

<b>Hoạt động 2:</b>

Giaựo viẽn nêu vấn
đề:

Trong chuyến đi thực

tế, trớc cảnh bình
minh trên biển, nhân
vật Phùng đã phát
hiện những điều gì?
Cảm xúc của ngời
nghệ sĩ trớc nhng
iu ú?

và chuẩn bị.

2. Túm tt vn bn
Theo yêu cầu của
tr-ởng phòng, nghệ sĩ
Phùng đến vùng biển là
nơi anh đã từng chiến
đấu để chụp một tấm
ảnh cho cuốn lịch năm
sau. Anh đã phát hiện
và chụp đợc “một cảnh
đắt trời cho” đó là cảnh
một chiếc thuyền ngoài
xa đang ẩn hiện trong
biển sớm mờ sơng.
Nh-ng khi chiếc thuyền vào
bờ, anh đã kinh ngạc
hết mức khi chứng kiến
từ chính chiếc thuyền
đó cảnh một ngời
chồng đánh đập vợ hết
sức dã man, đứa con vì

muốn bảo vệ mẹ đã
đánh trả lại cha mình.
Những ngày sau đó, sự
việc ln lặp lại và
Phùng đã ra tay can
thiệp. Chánh án Đẩu
(ngời đồng đội cũ của
Phùng) mời ngời đàn
bà đến toà án huyện.
Tại đây, chị đã từ chối
sự giúp đỡ của Đẩu và
Phùng, nhất định khơng
chịu bỏ chồng, đa ra lí
do bằng chính câu
chuyện kể về đời mình.
Tấm ảnh của Phùng
đ-ợc chọn vào bộ lịch
năm sau, trở thành kiệt
tác nghệ thuật. Mỗi lần
ngắm tấm ảnh, tuy là
ảnh trắng đen, bao giờ
Phùng cũng thấy hiện
lên cái màu hồng hồng
của ánh sơng mai cùng
với hình ảnh ngời đàn
bà lam lũ, nghèo khổ.

<b>Hoạt động 2:</b>

<b>Đọc –hiểu văn bản </b>

Hoùc sinh đọc diễn cảm
đoạn từ <i>lúc bấy giờ... </i>
<i>--> ngoại cnh va </i>

<i>mang lại</i> .

Hoùc sinh các tổ thảo
luận, cư ngêi ph¸t biĨu.

Cịn gì hạnh phúc hơn
đối với ngời nghệ sĩ khi
bắt gặp vẻ đẹp tuyệt
cảnh đem đến sự trong
trẻo, bay bổng của tâm
hồn

- Năm 1960 cơng tác tại phịng
văn nghệ qn đội.

- Năm 1972 đửợc kết nạp vào
Hội nhà văn Việt Nam.

<b>2. Sự nghiệp sáng tác:</b>

- Bắt đầu viết văn từ 1954.

<b>+Trong chiến tranh</b>:

* Nghiêng về cảm hứng anh

hùng ca và cã khuynh hưíng
minh häa.

* Phản ánh, tái hiện bức hiện
bức tranh hiện thực sinh động
về con ngửời và cuộc sống của
nhân dân trong khỏng chin
chng M.

* Tác phẩm: Cửa sông (1967),
Những vùng trời khác

nhau(1970), Dấu chân ngửời
lính(1972)...

<b>+Sau chiến tranh</b>:

Khao khát đổi mới tử duy nghệ
thuật

- Rất nhậy cảm trửớc niềm tin
yêu ấm áp của con ngửời, trửớc
sự can đảm và tấm lòng bao
dung của ngửời phụ nữ.

- Tác phẩm chính: Ngửời đàn bà
trên chuyến tu tc hnh

(1983), Bến quê (1987)...

<b>2. Tác phẩm:</b>

-Hoàn cảnh sáng tác:
+Tháng 8- 1983

+In trong tập truyện ngắn cùng
tên, NXB TP mới, HN, 1987

<b>3.Tóm tắt:</b>

-Thế giới nhân vật.
-Diễn biến c©u chun.

<b>4.Bố cục:</b> Hai đoạn
-Đoạn 1(từ đầu đến <i>chiếc </i>

<i>thuyền li vú ó bin mt</i>):

Cảnh bình minh trên biển.
-Đoạn 2 (còn lại): Câu chuyện ở
tòa án huyện.

<b>II. Đọc hiểu:</b>

<b>1. Cảnh bình minh trên biển:</b>

Ngời nghệ sĩ có những phát
hiện mới mẻ:

<b>a.Bức tranh thiên nhiên hoàn </b>

<b>mĩ:</b>

-V p <i>tri cho</i> mà cả đời bấm
máy ngời nghệ sĩ chỉ có diễm
phúc bắt gặp một lần: <i>Mũi </i>
<i>thuyền in trên chiếc mui khum </i>
<i>khum...</i>

+Mét bøc tranh mùc tµu cđa
mét danh häa thêi cỉ.

+Tồn bộ khung cảnh từ đờng
nét đến ánh sáng đều hài hịa
+Một vẻ đẹp tồn bích

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Phát hiện tình huống
truyện? Nhận xét?

Giao viẽn có thể đặt
ra tình huống: Nếu ở
địa vị ngời đàn bà em
sẽ xử sự nh thế nào?

Tại sao ngời đàn bà
lại chắp tay vái lấy vái
để đứa con?

Giaựo viẽn u cầu
HS tóm tắt trận đánh
vợ tiếp theo của gã

đàn ông. Nhận xét?
Những phát hiện của
ngời nghệ sĩ gửi đến
ngời đọc những thơng
điệp gì về cuộc sống,
con ngời, mối quan hệ
giữa cuộc đời và nghệ
thuật?

Giáo viên nhËn xÐt,
sửa chữa và bổ sung,
chốt lại những ý quan
trọng. Ngoài những ý
nêu trên, Giaựo vieõn
có thể giảng thêm về
mối quan hệ giữa
nghệ thuật và cuộc
sèng.

Giaựo viẽn bình :
Chiếc thuyền ngồi xa
mang đến cho ngời
nghệ sĩ bức ảnh đẹp
tồn bích nhng khi
đến gần lại phơi bày
hiện thực nghiệt ngã
về thân phận con
ng-ời.

( Liªn hƯ víi quan

niƯm cđa các nhà văn
khác)

Hc sinh phỏt hin v
bỡnh chi tiết miêu tả
ngời đàn bà, hành động
của ngời đàn ụng.

Hoùc sinh đa số sẽ cho
rằng:

+Em không thể cam
chịu nh vậy

+Em sẽ kêu cứu
+Em sẽ khóc

+Em s ỏnh li hoc
chy...

Hoùc sinh lí giải theo
quan điểm của mình

Hoùc sinh thảo luận (có
thể có những ý kiến
khác nhau)

Hoực sinh đọc phân vai
từ ngời đàn bà đến đàn
con tơi chúng nó đợc

ăn no

ngợi vẻ đẹp cổ điển mà lãng
mạn của bức tranh biển lúc bình
minh.

-C¶m xóc ngêi nghƯ sÜ: <i>Ng©y </i>

<i>ngÊt, bay bỉng</i>, chun sang

<i>kinh ngạc, hụt hẫng</i>

<b>b. Bức tranh cuộc sống đầy </b>
<b>bất ngờ và nghịch lí</b>:<b> </b>

- Tõm hn ang thng hoa bởi
cái đẹp >< chống váng vì sự
xuật hiện của đôi vợ chồng
thuyền chài và hành động vũ
phu của ông chồng.

- Chiếc thuyền đẹp nh mơ ><
hai vợ chồng thuyền chài.
- Ngời đàn bà cam chịu, nhẫn
nhục.- Một thằng bé <i>nh một </i>
<i>viên đạn trên đờng lao tới đích</i>

nhảy xổ vào gã đàn ơng.
--> Một bi kịch ngang trái mà
ngời nghệ sĩ phải chứng kiến

đúng lúc cảm xúc nghệ thuật
đang thăng hoa.

-Sự việc đánh vợ diễn ra thờng
xuyên.

-ý nghĩa: Phát hiện của ngời
nghệ sĩ nh “một thứ nớc rửa ảnh
sẽ làm nổi hình, nổi sắc nhân
vật, làm nổi bật vấn đề t tởng
của tác giả” (Nguyễn Đăng
Mạnh)

-Tình huống ấy khiến ngời nghệ
sĩ nhận ra rằng: Đằng sau cái
đẹp không phải bao giờ cũng là
chân lý của sự hoàn thiện, là
đạo đức.

- Mối quan hệ nghệ thuật và
cuộc sống: Nghệ thuật vốn nảy
sinh từ cuộc đời nhng không
phải bao giờ cuộc đời cũng là
nghệ thuật

Ch¸nh ¸n

Đẩu Ngời đàn b

- <i>Chị không </i>

<i>sng ni vi </i>
<i>lóo n ụng </i>
<i>v phu ấy </i>
<i>đâu</i>

-->Có lẽ Đẩu
tin rằng giải
pháp anh lựa
chọn cho
ng-ời đàn bà là
tốt nhất.
- Thay đổi
cách xng hô
với t cách là
vị chánh án
=>Một <i>cái gì</i>
<i>vừa vỡ ra...</i>

<i>- Q tịa..., </i>
<i>đừng bắt con </i>
<i>bỏ nó...</i>

--> Một cách
c xử đáng
ngạc nhiên!
- Thân thiện
hơn, sắc sảo,
giải thích sự
cam chịu của

mình

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

20’

Tóm tắt thái độ của
chánh án và ngời đàn
bà?

Giaựo vieõn hớng dẫn
HS thảo luận câu hỏi:
Chuyện gì đã diễn ra
ở tịa án? Triết lí về
cuộc đời, con ngời mà

Nguyễn Minh Châu

muốn gửi gắm trong
đó?

Giaựo viẽn chốt ý
Cuộc đối thoại của
chánh án Đẩu và ngời
đàn bà đã tác động
nh th no n ngh
s Phựng?

Giaựo vieõn dẫn dắt,
gợi ý và thuyết giảng
nếu cần thiết.

Theo em truyn ngn
Chic thuyền ngồi xa
có những nét đặc sắc
gì về nghệ thuật?

Giaựo vieõn hớng dẫn
HS chứng minh
những nhận định đã
rút ra

Hóc sinh phân tích đợc
diễn biến câu chuyện
và qua đó rút ra đợc
những bài học cuộc
đời.

Hóc sinh chọn chi tiết,
lí giải, rút ra ý nghĩa t
t-ởng của câu chuyện
Hành trình đi tìm hạnh
phúc nhỏ nhoi của
những ngời hàng chài
kia vẫn đầy chơng gai
phía trớc và có thể cịn
nảy sinh những bi kịch
đau đớn hơn.

-Con ngời ta ln đứng
trớc sự lựa chọn và có
lẽ cha có sự lựa chọn

hồn mĩ cho những con
ngời nghèo khổ đáng
thơng.

<b>c. NghÖ sÜ Phïng:</b>

-Ngạc nhiên =>xúc động, phát
hiện: Đằng sau vẻ ngồi xấu xí,
thơ kệch của ngời đàn bà lạc
hậu lại lấp lánh tình thơng, lịng
vị tha, đức hi sinh của ngời mẹ.
=> Câu chuyện ẩn chứa những
triết lí sâu sắc về cuộc sống và
con ngời:

+ Quan niệm hạnh phúc của
con ngời nhiều khi thật đơn
giản, khát vọng hạnh phúc thật
nhỏ bé mà sao vẫn ngoài tầm
tay.

+ Sự tàn bạo nhiều khi sinh ra
từ sự đói nghèo, vất vả...
--> ẩn hiện trong đó là nỗi u t
của một trái tim nhân hậu; sự
trân trọng hạt ngọc ẩn sâu bên
trong tâm hồn con ngời lao
động lam lũ, vất vả.

<b>2. Vài nét đặc sắc về nghệ </b>
<b>thuật:</b>

-Cốt truyện giản dị mà độc đáo
+Tình huống mang ý nghĩa
khám phá về đời sống

+Tình huống truyện đã đợc đẩy
lên cao trào và càng xoáy sâu
hơn nữa để phát hiện tính cách
con ngời, phỏt hin s tht cuc
i.

-Ngôn ngữ trần thuật

+To im nhỡn trần thuật sắc
sảo, tăng cờng khả năng khám
phá đời sống của tình huống
truyện, lời kể trở nên khách
quan, chân thực, giàu sức thuyết
phục.

-Ngôn ngữ nhân vật: phù hợp
với với đặc điểm tính cách của
từng ngời.

--> Khắc sâu thêm chủ đề t tởng
của truyện ngắn

<b>III. KÕt luËn</b>

1. Néi dung:

Thông qua tác phẩm Nguyễn
Minh Châu khơng chỉ xót xa
th-ơng cảm ngời phụ nữ bất hạnh
mà cịn lên án sự tàn nhẫn thơ
bạo của ngời chồng trong gia
đình. Đồng thời báo động tình
trạng bạo lực trong gia đình
đang làm khô héo, rạn vỡ

tâm hồn con ngời. Ca ngợi tình
mẫu tử trân trọng khát vọng
đợc sống trong u thơng, n
bình của trẻ em.

2. NghƯ tht

- Tình huống truyện độc đáo
- Nghệ thuật đối lập giữa cái
đẹp của ngoại cảnh với hiện
thực cuộc sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

5’

12’

<b>Hoạt động 3:</b>

- Giáo viên chèt lại
và củng cố

<b>Hot ng 4:</b>

Giao vieừn ra cho
học sinh luyện tập
So sánh quan niện
nghệ thuật của

Nguyeãn Minh Chaõu

trong Bức tranh và
Chiếc thuyền ngoài
xa?

<i>Câu 1:</i> Nhân vật nào

trong chuyn lại
cho em ấn tợng sâu
sắc nhất? Tại sao?

<i>C©u 2:</i> Phát biểu cảm

ngh v hỡnh tng
ng-i n b lng chài?

<b>Hoạt động 3:</b>

Hoùc sinh đọc ghi nhớ

<b>Hoạt động 4:</b>

Học sinh lun tËp

+ Lo âu khi tái hiện lời thoại
của ngời đàn bà

+ Xót thơng, căm phẫn khi
chứng kiến cảnh ngời đàn ông
ngợc đãi vợ con.

+ Day dứt khắc khoải khi thấy
ngời đàn bà cha tìm đợc lối
thốt...

<b>IV.Ghi nhí</b>: (SGK)

<b>V.Lun tËp</b>:

-Bức tranh là sự tự nhận thức, tự
phê phán của một con ngời dới
ánh sáng lơng tâm, đạo đức.
-Chiếc thuyền ngoài xa là sự
nhận thức, phê phán cái ác, cái
xấu trong đời thờng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

4.

Củng cố :(1 phút)

<b>- Ra baứi taọp về nhaứ: </b> Truyện ngắn “<i>Chiếc thuyền ngoài xa</i>” để lại trong emấn tợng gì
sâu sắc nhất ?

<b>- Chuẩn bị bài :</b> Thùc hµnh vỊ hµm ý.

<b>IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:</b>

<b>...</b>
<b>...</b>
<b>...</b>
<b>...</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>

<!--links-->