ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG và CHƯƠNG TRÌNH YTCC (tổ CHỨC và QUẢN lý y tế SLIDE)

ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG VÀ
CHƯƠNG TRÌNH YTCC


MỤC TIÊU BÀI HỌC
 Trình

bày được khái niệm, mục đích và
phân loại đánh giá.
 Trình bày được các phương pháp thu
thập thông tin cho đánh giá.
 Nêu các bước cơ bản của đánh giá.
 Trình bày một số mơ hình đánh giá
thông dụng
 ứng dụng làm một số bài tập liên quan
đến đánh giá.


KHÁI NIỆM




ĐG là đo lường kết quả đạt được và xem
xét giá trị, hiệu quả của một hoạt động
hay một chương trình y tế trong một giai
đoạn kế hoạch xác định nào đó. ĐG nhằm
rút ra các bài học kinh nghiệm và cung
cấp thông tin cho các nhà quản lý, những
người thực hiện hoạt động/chương trình y
tế hay những người có liên quan để đưa

ra quyết định đúng đắn cho kế hoạch
hoạt động tiếp theo.
Một trong 3 chức năng cơ bản của quản
lý.


MỤC ĐÍCH CỦA ĐÁNH GIÁ











Xem xét kết quả cụ thể đạt được
Xem xét hiệu quả đạt được.
Biết tiến độ họat động.
Phát hiện, giải quyết vướng mắc, khó khăn
Học tập từ kinh nghiệm
Đủ thông tin cho ra quyết định và lập kế hoạch mới.
Chia sẻ kinh nghiệm với các đồng nghiệp
Đáp ứng yêu cầu của các nhà tài trợ, các cấp lãnh
đạo....
Khuyến khích, động viên cán bộ
Xem xét trách nhiệm khi thực hiện nhiệm

vụ


PHÂN LOẠI ĐÁNH GIÁ










Đánh giá ban đầu:
Tiến hành trước khi thực hiện can thiệp/chu kỳ kế
hoạch y tế.
Mục đích cung cấp các thông tin cần thiết cho lập kế
hoạch.
Đánh giá tức thời:
Tiến hành trong khi thực hiện
Mục đích: Xem xét tiến độ, điều hành.
Đánh giá sau cùng:
Ngay khi kết thúc hoạt động/chương trình.
Mục đích: Xem xét tồn bộ các kết quả đạt được so
với các mục tiêu, phân tích hiệu quả, nguyên nhân...


 Đánh

giá dài hạn:
 Thực hiện sau khi kết thúc hoạt
động/chương trình một thời gian nhất
định.
 Mục đích: Xem xét tác động lâu dài
của hoạt động/chương trình đến bệnh
tật, sức khoẻ của cộng đồng.


CÁC BƯỚC CƠ BẢN CỦA
ĐÁNH GIÁ
Xác định vấn đề, mục tiêu đánh
giá
Xác định nội dung đánh giá
Xác định thiết kế đánh giá
Chọn chỉ số đánh giá
Chọn phương pháp thu thập tt, xây dựng
công cụ
Viết đề cương, dự kiến trinh bày kết quả
Triển khai thu thập thơng tin
Phân tích và viết báo cáo


1. Xác định các vấn đề cần đánh giá và chọn
các chỉ số thích hợp









Xác định vấn đề cần đánh giá :
Vấn đề nào cần đánh giá?
Mục tiêu của đánh giá là gì?
Phạm vi đ/giá là gì? (đánh giá vào thời kỳ nào,
các chỉ tiêu đánh giá là gì, nội dung đánh giá,..)
Dựa vào:
Mục tiêu chương trình hay hoạt động
Các chỉ số cơ bản từ đánh giá trước khi thực
hiện chtr/hđ so với KQ đánh giá giữa kỳ hay
đánh giá kết thúc D/A.
















Chọn các chỉ số thích hợp để đánh giá:

Chỉ số đánh giá đảm bảo tiêu chuẩn:
Có giá trị:
Đáng tin cậy, ít bị sai.
Nhạy: dễ phát hiện vấn đề cần tìm.
Đặc thù: không nhầm lẫn vấn đề này với vấn đề khác.
Khả thi:
Chú ý chỉ số về chất lượng, các chỉ số giải thích ngun
nhân thành cơng/thất bại.
Nhóm chỉ số đánh giá:
Nhóm chỉ số về dân số
Nhóm chỉ số về kinh tế - xã hội
Nhóm chỉ số về sức khoẻ - bệnh tật - kế hoạch hố gia
đình
Nhóm chỉ số về dịch vụ sức khoẻ - vệ sinh môi trường


2. Chọn phương pháp thu thập và xử lý
thông tin












Chọn phương pháp thu thập thông tin:
Các phương pháp thu thập thơng tin ~ chẩn đốn cộng
đồng
Nghiên cứu sổ sách, báo cáo có sẵn.
Quan sát trực tiếp:
Dùng bảng kiểm để quan sát một sự vật, một địa điểm
Khám sàng lọc phát hiện các nguy cơ cao hoặc 1 bệnh
tiềm tàng
Xét nghiệm chẩn đoán bệnh...
Vấn đáp với cộng đồng: 3 cách:
Phỏng vấn cá nhân, các hộ gia đình, CBYT, CBQL
Gửi bảng câu hỏi viết sẵn
Thảo luận nhóm nhỏ tập trung











Cách xử lý số liệu:
Phương tiện: Máy vi tính, bằng tay, phiếu đục lỗ,
bảng trống
Phép thống kê: %, %o, gtrị TB, …
KQ đ/giá giúp cho quá trình quản lý:
XĐ vấn đề, chọn ưu tiên: vấn đề nào, đối tượng nào

cần quan tâm.
Giải pháp khả thi: biện pháp thực tế và phù hợp
nguồn lực địa phương.
Kế hoạch: giúp lập kế hoạch có khả năng thực thi.
Thực hiện kế hoạch: điều chỉnh biện pháp, kỹ thuật
để thực hiện đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng.


3. Tiến hành thu thập thụng tin:







Trước khi thu thập thơng tin, có kế hoạch chuẩn
bị:
Nhân lực: số người tham gia và kỹ năng cần có
Phương tiện, vật liệu, trang thiết bị, bộ câu hỏi,
các phương tiện phục vụ cho ghi nhận thơng tin.
Tài chính: những chi phí phải mua, sinh hoạt
phí...
Thời gian - tổ chức ban đầu, thực địa và phân
tích kết quả.
Khác: phương tiện đi lại, điều kiện ăn uống, nghỉ
ngơi, giám sát thu thập thông tin  chất lượng


4. Phân tích kết quả đối với thơng tin

thu thập được




So sánh với mục tiêu.
So sánh với điểm xuất phát, so sánh với đối
chứng
So sánh kết quả thu được với nguồn lực bỏ ra,
rút ra kết luận và những nguyên nhân thành
công, thất bại.




5. Sử dụng kết quả thu được qua đánh
giá: lập kế hoạch chương trình hành động cho
giai đoạn tới (xem bài “Lập kế hoạch y tế
xã”)


MƠ HÌNH ĐÁNH GIÁ:
Sơ đồ 1: Mơ hình đánh giá so sánh với mục
tiêu

Lập kế hoạch

Mục tiêu

Thực hiện

Thu thập
TT

Kết quả

So
Sánh
Đối
Chiếu


Sơ đồ 2: Mơ hình đánh giá so sánh trước sau
khơng có nhóm chứng

ĐIỀU TRA
Cơ BẢN
(TRướC CAN THIệP)

HĐ can thiệp
(Thực hiện KH)

So sánh

Điều tra sau
Can thiệp


Sơ đồ 3: Mơ hình đánh giá so sánh trước sau
và với nhóm chứng

Điều tra
ban đầu

CAN THIỆP

So sánh đối
chiếu

So s¸nh

Điều tra
ban đầu

ĐỐI CHỨNG

®èi
chiÕu
Điều tra
sau cùng

So sánh
đối
chiếu

Điều tra
sau cùng


TÍNH CHỈ SỐ HIỆU QUẢ

GIỚI THIỆU CHUẨN QUỐC
GIA Y TẾ XÃ (CQGYTX)
CQGYTX được ban hành theo QĐ370/ 2002 BYT-QĐ ngày 07/022002
 10 CQGYTX được coi 10 nhóm chỉ số đánh giá:
 Xã hội hố chăm sóc và bảo vệ SKND và cơng tác truyền
thơng GDSK.
 Vệ sinh phòng bệnh
 Khám chữa bệnh và phục hồi chức năng
 Y học cổ truyền
 Chăm sóc sức khoẻ trẻ em
 Chăm sóc sức khoẻ sinh sản
 Cơ sở hạ tầng và trang thiết bị
 Nhân lực và chế độ chính sách
 Kế hoạch và tài chính cho trạm y tế
 Thuốc thiết yếu và sử dụng thuốc an toàn hợp lý.



BÀI TẬP 1:
Có số liệu Chương trình ARI trẻ < 5 tuổi như sau:
Bảng 1. Số lượng trẻ < 5 tuổi bị Viêm đường hơ hấp
Tính chỉ số hiệu quả chương trình trên và nhận xét?
Trước khi thực hiện
ch.trình

Xã có thực hiện
chương trình

Xã Khơng thực hiện

chương trình

Sau khi thực hiện
ch.trình

100

70

110

90


BÀI TẬP 2:
- Hãy sử dụng báo cáo thống kê y tế xã … các
năm 2004, 2005 và 2006 của một số xã để đánh
giá hiệu quả của một số chương trình y tế?
- Dựa vào chuẩn quốc gia về y tế xã, hãy đánh
giá sự thực hiện một số chương trình y tế của
xã đó trong năm 2006?
- Anh/chị cho những lời khuyên nào đối với xã
trên… để hoạt động y tế của xã này tốt hơn
trong những năm tới.