ngµy so¹n ngµy so¹n 1292008 ngµy gi¶ng 1592008 tiõt 6 c©u c¸ mïa thu thu ®iõu nguyôn khuyõn a môc tiªu cçn ®¹t ghv c¶m nhën ®c vî ®ñp cña mïa thu ®ión h×nh cho mïa thu lµng c¶nh viöt nam vïng ®å

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: 12/9/2008 Ngày giảng:15/9/2008
Tiết:6 Câu cá mïa thu

(Thu ®iÕu) NguyÔn khuyÕn

<b>-A-</b> <b>Mục tiêu cần đạt:</b> GHV

- Cảm nhận đc vẻ đẹp của mùa thu điển hình cho mùa thu làng cảnh Việt
Nam vùng đồng bằng Bắc Bộ.

- Vẻ đẹp tâm hồn của thi nhân: Tấm lòng yêu thiên nhiên tâm, quê hơng
đất nc, tõm trng thi th.

- Thấy đc tài năng thơ Nôm của Nguyễn Khuyến với bút pháp nghệ thuật
tả cảnh, tả tình nghệ thuật gieo vần sử dụng từ ngữ

<b>B- Chuẩn bị: </b>

+ Thầy: Nghiên cứu sgk, sgv, tltk

+ HV: Đọc bài thơ, soạn bài theo câu hỏi trong sgk

<b>C- Tiến trình tổ chức các hoạt động</b>

<b>HĐ1: ổn định tổ chức:</b>
<b>HĐ2: Kiểm tra: </b>

Đọc thuộc lòng bài thơ <i>Tự tình II</i> của HXH? Tâm trạng suy nghĩ của
bà đc thể hiện ntn trong bài thơ?

<b>HĐ3: Giới thiệu bài mới:</b>

HĐ4: Bài mới:

H ca GV HĐ của HV Nội dung cần đạt

GV híng dÉn HV tìm hiểu phần
tiểu dẫn sgk

H: Tóm tắt những nét chính về
con ngời, sự nghiệp sáng tác của
nhà thơ

H Xuất xứ của bài thơ?

GV gi ý cỏch c, khi đọc cần
ngắt nhịp, chú ý âm điệu để cảm
nhận vẻ đẹp thanh sơ êm đềm
của mùa thu, tâm trạng của tg
H cảm nhận của em sau khi c
xong bi th?

H: Bài thơ đc sáng tác theo thể
thơ nào?

GV: Khi tìm hiểu bài <i>Câu cá</i>
<i>mùa thu </i>chúng ta cần liên hệ so
sánh với bài <i>Thu vịnh, Thu ẩm</i>

H Ta có thể tìm hiểu bài thơ theo
những cách nào?

+ Theo bố cục thể thơ Đg luật
+ Theo nội dung cảm xúc: cảnh
thu, tình thu

GV gợi ý HV tìm hiểu bài thơ

HV theo dâi
tiĨu dÉn SGK
HV tãm t¾t

HV trả li
HV c

HV nêu cảm
nhận

<b>I- Đọc- tiếp xúc văn bản</b>

<b>1- Tác giả</b>

- Nguyn Khuyến (1835-1909)
xuất thân trong một gia đình nhà
nho nghèo. Đỗ đầu cả ba kì thi
nên gọi là Tam nguyên Yên Đổ.
- Là ngời có tài năng, cốt cách
thanh cao, có tấm lịng u nc
th-ơng dân

- Sáng tác bao gồm: thơ, văn, câu

đối nhng chủ yếu vẫn là thơ

- Nội dung thơ của ông:

+ Tỡnh yờu quờ hng t nc, yêu
thiên nhiên và ngời dân quê

+ Châm biếm đả kích tầng lớp
thống trị và bọn xâm lợc

<b>2- Bài thơ</b>

* Xuất xứ: N»m trong chïm ba
bµi thơ thu của Nguyễn Khuyến.
* Đọc

* Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đờng
luật.

<b>II- Đọc hiểu văn bản</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

theo c¸ch 2

H: Điểm nhìn của tác giả để cảm
nhận cảnh thu? Có khác gì so với
bài thơ <i>Thu vịnh</i> từ điểm nhìn ấy
nhà thơ đã bao quát cảnh thu
tnn?

GV Trong bài <i>Thu vịnh</i> điểm

nhìn của tác giả từ cao ti gn, t
gn n xa

Từ chiếc thuyền câu nhìn ra ao,
nhìn lên bầu trêi nh×n, tíi ngâ
tróc rồi lại trở về với ao thu và
thuyền câu.

H: Hỡnh ảnh nào của làng quê đc
tg gợi tả trong bài thơ? Đây là
những hình ảnh ntn đối với các
làng quê?

H: Màu sắc đc gợi tả qua những
chi tiết nào? Em hãy nhận xét?
H: Đờng nét chuyển động ca
cnh vt?

H: Không gian trong bài thơ?

GV: Trong c©u cuèi này có hai
cách hiểu

+ õu cú cá- từ <i>đâu</i> với nghĩa là
đâu có mang tính chất phủ định
+ cá đớp mồi <i>đâu đó</i> từ đâu có
nghĩa là đâu đó mang tính chất
khẳng định.

VËy theo c¸c em chóng ta nªn

hiĨu theo cách nào?

GV nh hng v cht ý

H: Qua tìm hiểu chi tiÕt em h·y
nhËn xÐt kh¸i quát về cảnh thu
trong bài thơ

H: Bi th núi n chuyn cõu cá
nhng thực ra có phải nh vậy ko?
Tấm lòng nhà thơ yên tĩnh vắng
lặng. Tĩnh lặng trong sự cảm
nhận độ trong veo của nớc, cái
hơi gợn tớ ca súng

H: Không gian mùa thu tĩnh lặng
cho em cảm nhận đc gì về tâm
hồn của nhà thơ.

(Trong câu cá mùa thu xuất hiện

HV theo dõi
trả lời

HV tìm chi
tiết, nhận xÐt

HV tr¶ lêi

HV trao đổi

thảo luận

HV nhËn xÐt

HV suy luËn
tr¶ lêi

HV c¶m

nhËn

* Điểm nhìn để cảm nhận cảnh
thu của tác giả: cảnh thu đc đón
nhận từ gần đến ca xa rồi từ cao
xa lại trở về gần. Nhà thơ đã quan
sát không gian cảnh sắc mùa thu
theo nhiều hớng sinh ng.

* Nét riêng của cảnh sắc mùa thu
- Hình ảnh: ao thu, thuyền câu,
ngõ trúc-> bình dị, quen thuộc
- Màu sắc: nc trong veo, sãng
biÕc, trêi xanh ng¾t-> dịu nhẹ,
thanh sơ

- ng nét chuyển động nhẹ
nhàng: sóng hơi gợn tí, lá vàng
khẽ đa vèo, tầng mây lơ lửng…
* Không gian

- Không gian tĩnh, vắng ngời
vắng tiếng “khách vắng teo”
- Các chuyển động của cảnh vật
rất nhẹ, khẽ ko đủ tạo âm thanh

- Tiếng cá đớp mồi càng tăng
thêm sự yên ắng, tĩnh mịch của
cảnh vật. Tg sdụng nghệ thuật lấy
động để nói tĩnh.

=> Cảnh mùa thu đẹp nhng tĩnh
lặng và đợm buồn, mang màu sắc
riêng cho mùa thu làng cảnh Việt
Nam vùng đồng bằng Bắc Bộ

<b>2- T×nh thu</b>

+ Nói câu cá nhng thực ra để đón
nhận cảnh thu vào cõi lòng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nhiều gam màu gì? tạo ra cảm
giác ntn? Qua âm thanh cá đớp
mồi nói lên điều gì )

Trong bức tranh câu cá mùa thu
xuất hiện nhiều gam màu xanh
gợi cảm giác se lạnh : độ xanh
trong của nc, độ xanh biếc của
sóng, độ xanh ngắt của trời, cái
se lạnh của ao thu nh thấm vào

tâm hồn của nhà thơ hay ngợc
lại. Đặc biệt gợi lên qua âm
thanh tiếng cá đớp mồi dới chân
bèo. Chữ <i>đâu</i> trong câu thơ đc
dùng rất thần tình , nó nh cái giật
mình thảng thốt, lại nh cái ngơ
ngác kiếm tìm của ngời mất
ph-ơng hớng, nh đánh thức tâm hồn
của con ngời đang mải suy t.
H: Tác giả đang suy t về điều gì?
(Đặt trong hoàn cảnh lsử)

H: Nguyễn Khuyến đã lấy cớ
đau mắt nng cỏo quan v hu.

ông mang nặng mặc cảm bất lực
trớc thời cuộc. Trong bài thơ Di
chúc ông viết:

<i>n vua cha chút báo đền</i>

<i>Cúi trông hổ đất, ngửa lên thẹn</i>
<i>trời</i>

Cho nên thấm đẫm trong bài thơ
là tâm sự rối bời của ông trớc
thời thế. NK đã từng làm quan
nhng trong hoàn cảnh lúc bấy
giờ ơng ko thể mang tài năng của
mình giúp cho dân cho nc đc.

Bởi vì làm quan lúc này chỉ là
tay sai cho giặc. Đó chính là bi
kịch của ngời trí thức.

H: Đánh giá thành công nghƯ
tht cđa tp?

Có khả năng diễn đạt những biểu
tinh tế của sự vật, những uẩn
khúc thầm kín rất khó giãi bày
tâm trạng. Đặc biệt vần <i>eo</i> đc đc
NK sử dụng một cách tài tình.
H Khái quát nội dung bài thơ

HV đánh giá

HV nhËn xÐt

khóc trong tâm hồn của nhà thơ

<b>III- Tổng kết</b>

+ Nghệ thuật:

Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, vần

<i>eo</i> đc NK vận dụng vào trong bài
thơ một cách tài tình, góp phần
diễn tả một không gian vắng lặng,
thu nhỏ dần phù hợp với tâm

trạng đầy uẩn khúc của nhà thơ
+ Nội dung (Ghi nhớ SGK)

<b>HĐ5: Hớng dẫn học bài </b>

- Cm nhn c vẻ đẹp của cảnh thu điển hình cho mùa thu của làng cảnh
VN

- Vẻ đẹp tâm hồn của thi nhân

</div>

<!--links-->