Ke Chuyen Cac Vua Nguyen Tu Duc II

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Kể Chuyện Các Vua Nguyễn</b>
Tự Đức II

<b>Cao Bá Quát Trêu Thơ Tự Đức</b>
<b>Câu Đối Hòn Nam Bộ</b>

<b>Cấu Đối Ở Điện Cần Chánh</b>
<b>Một Bộc Sinh Đôi</b>

<b>Cao Bá Quát Trêu thơ Tự Dức</b>

Một hôm Tự Đức kể các quan đại thần là ơng nằm
mơ thấy mình làm được hai câu thơ chữ nho, câu nào

cũng có hai tiếng Nơm chen vào. Ông truyền cho các
quan chép lại.

Hai câu ấy như sau:

Viên trung hoảo điểu liêu tiêu ngữ
Dã ngoại kỳ hoa lác đác khai

Nghe vậy, Cao Bá Quát liền quỳ xuống, tâu:

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Cao Bá Quát ứng khẩu đọc liền:

Thất mã tê phong huyếch hốc lai
Oanh doanh xa mã cộng trì hồi
Viên trung hoả điểu liêu tiêu ngữ

Dã ngoại kỳ hoa lác đác khai

Bạch nhật sa văn lôi hống dọng
Thanh thiên hốt kiến vũ lài nhài

Khù khờ thicú đa nhân thức

Khệnh khạng tương lai vấn tú tài ( 1 )

dịch nghĩa:

Đơi ngựa thét gió huếch hốc lại
Sầm sập xe ngựa cùng quay đuổi đến

Trong vườn chim đẹp nói líu tíu
Ngồi đồng hoa lạ nở lác đác
Ngày tạnh thoạt nghe tiếng sấm ỳ ầm

Trời xanh chợt thấy mưa lải nhải
Câu thơ khù khờ đã nhiều người biết
Còn khệnh khạng mang ra hỏi bậc tú tài

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

hai chữ Nôm chen vào các chữ Hán của bài thơ thất
ngôn bát cú.

Nghe xong, Tự Đức biết là Cao Bá Quát bịa ra bài
thơ để giiễu minh, nhưng đành chịu tài " xuất khẩu

thành thơ " của Cao Bá Quát

( 1) Về bài thơ này có bản chép như sau:
Bảo mã tây phong huyếch hoác lai

Huyênh hoang nhân tự thác đề hồi
Viên trung oanh chuyển khề khà ngũ

Dã ngoại đào hoa lấm tấm khai
Xuân nhật bát văn sương lộp bộp

Thu thiên chi khiến vũ bài nhài
Khù khờ thi tứ đa nhân thức
Khệnh khạng tương lai vấn tú tài

<i>CÂU ĐỐI HÒN NAM BỘ</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

nhân gặp Cao Bá Quát đến chơi, mới ngõ ý ấy. Cao
Bá Quát lấy bút chép ngay:

Sơn nhược hữu thần vô Hán tuế
Hải như sinh thánh thiếp Chu Ba

( Núi nếu có thần thì hơ chúc tuổi vua Hán. Theo tích
: Vua Hán Vũ Đế đi chơi núi Tung Sơn, thị thần đứng

dàn hàng hai bên, lúc xe vua đi qua đều hô vạn tuế ,
tiếng hô âm vào núi, vang ra ba lần. Người ta nói đấy

là sơn thần hơ vạn tuế chúc vua)

( Biển như sinh thánh nhân thì im lặng sóng gió nhà
Chu. Theo trích : Chu Cơng Đán hỏi: Nước Việt
thường cách đây vạn dậm, vì cớ gì sang cống? ". Sứ

giả nói: " Hạ quốc thấy gần đây mưa thuận gió hồ,
ba năm nay biển khơng gợn sóng" . Biết rằng Trung

Quốc có thánh nhân cho nên sang cống"

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>CÂU ĐỐI Ở ĐIỆN CẦN CHÁNH</i>

Một hôm vua Tự Đức nghĩ hai câu đối treo ở điện
Cần Chánh như sau:

<i>Tử năng thừa phụ nghiệp </i>
<i>Thần khả báo quân ân</i>

Khi đem treo trong điện, các quan trông thấy, đều
chịu là hay. Riêng Cao Bá Quát thì tỏ vẻ khơng phục,

mai mỉa nói:

<i>Hảo hề! Hảo hề! Phụ tử quân thần điên đảo!" </i>

Nhà vua nghe các quan tâu lại, gọi vào hỏi nguyên
do. Cao Bá Quát liền tâu:

- Muôn tâu bệ hạ, câu trên chữ tử đứng trên chữ phụ,
vậy là con trên cha, câu dưới chữ thần đứng trên chữ

quân, vậy là tôi trên vua. Rõ ràng phụ tử quân thần
điên đảo

Vua bảo chữa, Cao Bá Quát liền đọc:

<i>Quân ân, thần khả báo </i>
<i>Phụ nghiệp, tử năng thừa</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

nhận rằng chữa như vậy, cương thường thuận lẽ mà ý
đặt cũng già hơn.

<i>MỘT BỌC SINH ĐƠI</i>

Khi vua Tự Đức lên ngơi thì Cao Bá Qt vẫn cịn
làm một chức quan nhỏ ( Hành tẩu ) ở bộ Lễ.
Tự Đức nghe tiếng hai anh em họ Cao đã lâu ( 1 ) .

Một hôm bèn cho triệu Cao vào để xem mặt và hỏi
thử tài học.

Tự Đức ra đùa một vế đối rằng:

Nhất bào song sinh, nan vi huynh , nan vi đệ.

( Nghĩa là: một bọc sinh đơi, khó làm anh , khó làm
em.

Ý chỉ hai ông Đạt và Quiát sinh một lần, khó biết ai
là anh, ai là em).

Cao liền đối lại một câu rất khéo léo:

<i>Thiên tải nhất ngộ, hữu thị quân, hữu thị thần.</i>

( Nghĩa là : Nghìn năm gặp một, có vua ấy, có tơi ấy.
ý Cao Bá Qt muốn nói có ơng vua tài giỏi ( như Tự

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Quát ).

Tữ Đức rất hài lòng về câu đối này. Tuy nhiên nhà
vua đã không lường hết được những chỗ thâm thúy

của vế đối, vì câu này cịn có thể hiểu theo nghĩa
khác:

Có ơng vua Tự Đức thì cũng có người bề tơi như Cao
Bá Qt để đối chọi lại ( theo ý " vỏ quít dày, móng

tay nhọn " ) và đó cũng chính là cái ý lắt léo củ họ
Cao.

<i>LỜI KHAI CỦA CAO BÁ QUÁT</i>

Vua Tự Đức sai Phan Văn Nhã dự thảo bài văn Ngọc
Diệp. Nhã thảo xong, làm tiệc mời các quan đến dự,

giở bài Ngọc Diệp đưa cho Thượng Thư Võ Phạm
Khải cũng cậy mình có văn tài, chê văn của Nhã.

Nhân rượu say, hai bên cãi nhau, Khải bảo:
- Văn như thế chó cũng làm được.

Vì thế thành ra ấu đả. Việc đến tai vua, vua vời Cao
Bá Quát vào hỏi chuyện đã xảy ra. Ông khai :

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

viết cẩu. Bỉ thử giai cẩu, dĩ chí tương ẩu, thần khủng
phệ thần hồng thần tẩu

( Không biết ý làm sao, hai bên cãi nhau, bên kia bỏa
chó, bên này bảo chó. Hai bên đều chó, rồi đến đánh

</div>

<!--links-->