Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (102.83 KB, 2 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b> ( PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ PHƯƠNG TRÌNH LOGARIT).</b>
Bài tốn tổng qt:
<b>Giải phương trình: </b> <i>sax +b</i> <b> = </b> <i>r logs( ux+ vũ )+ dx+e</i> <b> (I) , với </b> <i>a ≠ 0</i> <b>, </b> <i>u ≠0 ,0<s≠ 1</i> <b>.</b>
<b>Phương pháp giải:</b>
<b>Điều kiện để phương trình (I) có nghĩa là </b> <i>ux +v>0</i> <b>. </b>
<b>Đặt ẩn phụ: </b> <i>ay +b=log<sub>s</sub>( ux+ v )</i> <i><sub>⇔ s</sub>ay+ b</i>=<i>ux+v</i> <b> . (1)</b>
<b>Khi đó phương trình (I) trở thành:</b>
<b> </b> <i><sub>s</sub>ax +b</i>
=ary+dx+br+e <b>. (2)</b>
<b>Giả sử có: </b>
¿
<i>u=ar+d</i>
<i>v =br+e</i>
¿{
¿
<b> hay với </b> <i>b=0⇒v =e , b ≠ 0</i> <b>thì </b> <i>r=u −d</i>
<i>a</i> =
<i>v − e</i>
<i>b</i> <b>.</b>
<b>Lúc đó, ta có hệ phương trình: </b>
<b> </b>
¿
<i>say+ b</i>
=<i>ux+v</i>
<i>sax+b</i>=<i>ary+(u −ar ) x+v</i>
¿{
¿
<b> (1)</b>
<b> (3)</b>
<b>Trừ từng vế của (1) và (3) rồi rút gọn ta được :</b>
<b> </b> <i>sax+b</i>
+<i>arx=say+b</i>+ary . <b> (4)</b>
<b>Nếu hàm số </b> <i>f ( x )=sax+ b</i>+arx <b> là đơn điệu trên R </b>
<i>⇔</i>
<i>s>1</i>
ar>0
¿{
<b> hoặc </b>
¿
<i>0<s<1</i>
ar<0
¿{
¿
<b>Thì (4) </b> <i>⇔ x= y</i> <b>.</b>
<b>Theo cách đặt ẩn phụ từ (1), ta có: </b> <i>sax+b</i>=<i>ux+ v⇔ sax+b− ux − v=0</i> <b>.</b>
<b>VD1: Giải phương trình: </b>
2
2 sin2
<i>x</i>
<b>+ </b> sin<i>π</i>
6=cos 2 x +log4<i>(3 cos 2 x − 1)</i> <b> (1).</b>
<i><b>Lời giải: ĐK để pt (1) có nghĩa: </b></i> <i>3 cos 2 x −1>0⇔ 3 cos2 x>1</i> <b>. </b>
<b>Khi đó pt (1) </b> <i>⇔2cos 2 x− 1</i>
+1=2cos 2 x +2 log4(<i>3 cos 2 x −1</i>) <b>.</b>
<b>Đặt ẩn phụ: </b> <i>cos 2 x=t</i> <b>, ta có phương trình: </b> 2<i>t</i>+1=2t +log2(3 t −1) <b> (2)</b>
<b>Tiếp tục đặt ẩn phụ: </b> <i>z=log</i>2(<i>3 t −1</i>)<i>⇔2z</i>=3 t − 1 <b> (3)</b>
<b>Khi đó phương trình (2) trở thành: </b> 2<i>t</i><sub>+1=2t +z</sub><i><sub>⇔ 2</sub>t</i>
=<i>2t +z −1</i> <b> (4)</b>
<b>Trừ từng vế của (3) và (4), ta được: </b> 2<i>z<sub>− 2</sub>t</i>
=<i>t − z⇔ 2z</i>+<i>z=2t</i>+<i>t</i> <b> (5)</b>
<b>Xét hàm số : </b> <i>f (t)=2t</i>+<i>t</i> <b> có </b> <i>f'</i>(<i>t )=2t</i>ln 2+1>0 <b> nên </b> <i>f (t)</i> <b>đồng biến, do đó </b>
<b>Pt(5) </b> <i>⇔ z=t</i> <b> thay vào pt(3) có: </b> 2<i>t</i>=3 t −1 , <i>t∈</i>[<i>− 1;1</i>] (6)
Dễ thấy t = 1 là nghiệm của pt(6).
<b>Nếu </b> <i>t∈</i>[<i>− 1;0</i>] <b> thì VT(6) > 0; VP(6) < 0 nên pt(6) vô nghiệm.</b>
Nếu <i>t∈ (0;1 )</i> thì hàm <i>g(t)=2t−3 t+1</i> có <i>g'</i>(<i>t)=2tln 2− 3<0</i> nên hàm <i>g(t)</i> nghịch biến
suy ra <i>g(t)>g(1)=0</i> .
Tóm lại, pt (6) chỉ có nghiệm duy nhất <i>t=1⇔cos 2 x=1 ⇔ x=kπ , k ∈ Ζ</i> .
<b>Hiển nhiên </b> <i>cos 2 x=1 thì 3 cos 2 x=3>1</i> <b> thỏa mãn đk ban đầu.</b>
<b>Vậy pt đã cho có nghiệm là </b> <i>x=kπ , k∈ Ζ</i> <b>.</b>
<b>VD2: Giải pt: </b> 7<i>x− 1</i>=1+2 log<sub>7</sub><i>(6 x −5 )</i>3 <b> (1)</b>
<b>Lời giải: Đk để pt (1) có nghĩa là </b> <i>6 x − 5>0⇔ x ></i>5
6 <b> .</b>
<b>Đặt ẩn phụ: </b> <i>y − 1=log</i>7(<i>6 x −5)⇔6 x − 5=7</i>
<i>y −1</i>
<b> (2)</b>
<b>Khi đó pt (1) trở thành: </b> 7<i>x− 1</i><sub>=6 y −5</sub> <b><sub> (3)</sub></b>
<b>Trừ từng vế của (2) và (3 ta được:</b>
<b> </b> 7<i>y −1−7x −1</i>=6 x −6 y<i>⇔7y− 1</i>
+<i>6 ( y − 1)=7x −1</i>+6 ( x −1 ) <b> (4)</b>
<b>Xét hàm số: </b> <i>f (t)=7t</i>+6 t <b> có </b> <i>f'</i>(<i>t )=7tln7+6>0 ,∀ t .</i> <b> Suy ra </b> <i>f (t)</i> <b> đồng biến trên R</b>
<b>Do đó pt (4) </b> <i>⇔ x= y</i> <b>. Thay </b> <i>x= y</i> <b> vào (2) ta được: </b>
<b> </b> 7<i>x− 1</i>=6 x − 5<i>⇔7x− 1</i>
<i>− 6 ( x −1) −1=0</i> <b> (5)</b>
<b>Ta có: </b> <i>g (t)=7t<sub>−6 t −1</sub></i> <b><sub> có </sub></b> <i><sub>g</sub>'</i>
(<i>t</i>)=7<i>tln 7 −6=0⇔t=log</i>7<i>6 − log</i>7<i>7=t</i>0
<b>Do vậy </b> <i>g(t)</i> <b> nghịch biến trong khoảng </b> (<i>− ∞;t</i>0) <b> nghịch biến trong khoảng </b> (<i>t</i>0<i>;+∞</i>)
<b>Nên </b> <i>g(t)</i> <b> có khơng q 2 nghiệm. Hơn nữa, dễ thấy </b> <i>t=0 và t=1</i> <b> là 2 nghiệm của </b> <i>g</i>(<i>t</i>)
<b>Do đó pt (5) có 2 nghiệm là </b> <i>x=1 và x=2</i> <b>. Hai nghiệm này đều thỏa mãn pt (1).</b>