Bài giảng 9. Phương pháp phỏng vấn

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Vũ

Thành

Tự

Anh

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>





Ph

ỏ

ng v

ấ

n nh

ư

m

ộ

t b

ư

ớ

c trong quy trình nghiên c

ứ

u



Khái ni

ệ

m và m

ụ

c

đích

c

ủ

a ph

ỏ

ng v

ấ

n



Ư

u

đi

ể

m và nh

ư

ợ

c

đi

ể

m c

ủ

a ph

ỏ

ng v

ấ

n



Các lo

ạ

i c

ấ

u trúc ph

ỏ

ng v

ấ

n



Các hình th

ứ

c ph

ỏ

ng v

ấ

n



Quy trình nghiên c

ứ

u s

ử

d

ụ

ng ph

ỏ

ng v

ấ

n



Ví d

ụ

minh h

ọ

a



M

ộ

t s

ố

l

ư

u ý v

ề

đ

ạ

o

đ

ứ

c khi th

ự

c hi

ệ

n ph

ỏ

ng v

ấ

n

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>



<b>Đề</b> <b>xuất</b>

<b>nghiên cứu</b>

• Lĩnh vực, chủ đề nghiên cứu

• Vấn đề nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu (câu hỏi, lý thuyết, dữ liệu, sử dụng dữ liệu)

<b>Thực hiện</b>
<b>nghiên cứu</b>

• Thu thập dữ liệu (thứ cấp, sơ cấp)

• Phân tích dữ liệu (suy luận mơ tả, suy luận nhân quả)

<b>Viết bài</b>
<b>nghiên cứu</b>

• Viết bài nghiên cứu

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>





<b>_{Phỏng vấn}</b>

_là

_{một phương pháp thu thập dữ liệu phổ biến được sử}

dụng trong

các

nghiên cứu định tính

.



_P

_{hỏng vấn}

_là

_{đối thoại trực tiếp giữa người phỏng vấn và người được}

phỏng vấn để phục vụ mục đích

suy

luận

mơ

tả

/ suy

luận

nhân

quả

:

 _[<i>_Mô</i> <i>_tả</i>_]_Hiểu _chi_{tiết về sự kiện}_{, quá trình,}_mối _quan _hệ_,_{tổ chức} _{v.v. (các bên}

hữu quan, quan điểm, niềm tin, động lực, lợi ích, mục tiêu, ràng buộc …)

 _[<i>_Suy</i> <i>_luận</i> <i>_mô</i> <i>_tả</i>_{] Phân} _{biệt giữa dữ kiện hệ thống} _{và phi}_{hệ thống}_,_{chọn lọc}

giữa dữ kiện liên quan và không liên quan.

 _[<i>_Suy</i> <i>_luận</i> <i>_nhân</i> <i>_quả</i>_{] Tác} _động _nhân _quả_{, c}_{ơ chế} _nhân _quả_{, các}_{giả thuyết}

chính và giả thuyết thay thế v.v.



Phân bi

ệ

t ph

ỏ

ng v

ấ

n trong nghiên c

ứ

u

đ

ị

nh tính v

ớ

i kh

ả

o sát trong

nghiên c

ứ

u

đ

ị

nh l

ư

ợ

ng: T

ươ

ng tác

ng

ư

ờ

i th

ậ

t vi

ệ

c th

ậ

t

có tính cá bi

ệ

t

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>





<b>Ư</b>

<b>u</b>

<b>đi</b>

<b>ể</b>

<b>m</b>

 _{Thông tin t}ỉ mỉ, chi tiết

 _{Thông tin tr}ọn vẹn

 _{Thông tin cá bi}ệt, phong phú

 _{Thông tin “ng}ười thật, việc thật”

 _{Có th}ế thu được dữ kiện then chốt

 _{Linh ho}ạt và mở

 _{Có th}ể phản hồi ngay lập tức

 _…

Ư

_{u và nh}

ư

ợ

_c

_đi

ể

_{m c}

ủ

_{a ph}

ỏ

_{ng v}

ấ

_n



<b>Nh</b>

<b>ư</b>

<b>ợ</b>

<b>c</b>

<b>đi</b>

<b>ể</b>

<b>m</b>

 _Đòi _hỏi nhiều thời gian

 _Số mẫu nhỏ

 _{Khó chu}ẩn hóa, dễ bị lạc đề

 _{Khó gi}ữ “ẩn danh”

 _Rủi ro thông tin bị thiên lệch

 _Rủi ro khơng nhất qn

 _{Có th}ể sa đà vào thảo luận vơ bổ

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>





<b>Ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n có c</b>

<b>ấ</b>

<b>u trúc</b>

:

 _{Danh sách câu h}ỏi hầu như _cố định, chừa ít chỗ cho câu hỏi mở và bổ sung

 _Dễ thực hiện, khơng hữu ích cho thu thập thơng tin nền và thông tin sâu



<b>Ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n phi c</b>

<b>ấ</b>

<b>u trúc</b>

:

 _{Không theo danh sách câu h}ỏi từ trước, “tùy hứng theo dịng”

 _{Thu đ}ược thơng tin sâu và cá biệt, nhưng đòi hỏi thời gian, hiểu biết và kỹ

năng cao.



<b>Ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n bán c</b>

<b>ấ</b>

<b>u trúc</b>

:

 _{Có m}ột vài câu hỏi làm xương sống, sau đó “ngẫu hứng” theo dịng

 _{Thu đ}ược thơng tin mới, cá biệt, như_ng_địi _hỏi thời gian, hiểu biết, và kỹ

năng cao.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>





<b>Các hình th</b>

<b>ứ</b>

<b>c ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n chính</b>

:

 _Phỏng vấn gặp mặt trực tiếp

 _Phỏng vấn nhóm tập trung

 _Phỏng vấn qua điện thoại hay trực tuyến

 _Phỏng vấn qua email



<b>C</b>

<b>ầ</b>

<b>n hi</b>

<b>ể</b>

<b>u</b>

<b>ư</b>

<b>u và nh</b>

<b>ư</b>

<b>ợ</b>

<b>c</b>

<b>đi</b>

<b>ể</b>

<b>m</b>

c

ủ

a t

ừ

ng hình th

ứ

c trên các ph

ư

ơ

ng di

ệ

n:

 _Mức độ “cá biệt hóa”

 _Mức độ sâu sắc và chi tiết

 _Thời gian cần thiết

 _Hiệu quả về trao đổi thông tin

 _Tỷ lệ phản hồi và mức độ hồn thiện

 _{Sai sót trong ghi nh}ận thơng tin v.v.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>



Thi

ế

t k

ế

nghiên c

ứ

u

•Puzzle và câu hỏi nghiên cứu
•Lý thuyết/khung phân tích

•Dữ liệu: định tính, thu thập bằng phương pháp <b>phỏng vấn</b>.
•Sử dụng dữ liệu

Xây d

ự

ng k

ế

ho

ạ

ch ph

ỏ

ng v

ấ

n

•Các câu hỏi phỏng vấn (phỏng vấn thử, hiệu chỉnh, hồn thiện v.v.)

•Chọn người được phỏng vấn (lên danh sách, chọn mẫu, liên hệ, thứ tự v.v.)

Ti

ế

n hành ph

ỏ

ng v

ấ

n

Quy trình nghiên c

ứ

_{u s}

ử

_d

ụ

_{ng ph}

ỏ

_{ng v}

ấ

_n

• Ghi chép, ghi âm

• Lưu ý “do and don’t”

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>



 <b>Câu hỏi</b>: Tại sao gia nhập WTO giúp thúc đẩy cải cách ở một số nước, còn một

số nước khác lại không?

 <b>Mục tiêu</b>: Kiểm định giả thuyết “cải cách DNNN ngược” khi gia nhập WTO ở

Việt Nam.



<b>Lý thuy</b>

<b>ế</b>

<b>t/khung phân tích</b>

: Kinh t

ế

chính tr

ị

h

ọ

c c

ủ

a c

ả

i cách (trang sau)



<b>D</b>

<b>ữ</b>

<b>li</b>

<b>ệ</b>

<b>u</b>

:

 _Thứ cấp (WTO, cải cách DNNN, bối cảnh kinh tế - chính trị v.v.)

 _Sơ cấp: phỏng vấn 40 “nhân chứng”
 Nhà chính trị

 _{Nhà làm chính sách}

 _{Nhà phân tích chính sách}
 Nhà quản lý DNNN

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>



<b>Ví d</b>

<b>ụ</b>

_:

<b>_{Kinh t}</b>

<b>ế</b>

<b>_{chính tr}</b>

<b>ị</b>

<b>_h</b>

<b>ọ</b>

<b>_{c c}</b>

<b>ủ</b>

<b>_{a gia nh}</b>

<b>ậ</b>

<b>_{p WTO}</b>

<b>ở</b>

<b>_Vi</b>

<b>ệ</b>

<b>_{t Nam}</b>

1. Thi

ế

_{t k}

ế

_{nghiên c}

ứ

_{u (ti}

ế

_p)

WTO

Nhu cầu cấp

bách phát

triển DNNN
trước WTO

Mục tiêu “độc
lập, tự chủ”
khi hội nhập

Vai trò thống
trị của khu

vực DNNN _{Bối cảnh} _kinh
tế “không

khủng
hoảng”

Thay đổi lãnh

đạo/ tập

trung quyền
lực

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>





<b>Câu h</b>

<b>ỏ</b>

<b>i ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n</b>

: N

ế

u nh

ậ

n

đ

ư

ợ

c

đ

ầ

y

đ

ủ

các câu tr

ả

l

ờ

i thì tơi có th

ể

:

 _Trả lời được (các) câu hỏi nghiên cứu một cách thuyết phục?

 _{Mô t}ả được quan hệ và cơ _chế nhân quả?

 _Kiểm định được (các) giả thuyết nghiên cứu?

 _Phủ định được (các) giả thuyết thay thế?



<b>Danh sách ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n</b>

: Ph

ụ

thu

ộ

c vào:

 _{Thông tin c}ần thiết để trả lời câu hỏi nghiên cứu [phương án lý tưởng]

 _Khả năng tiếp cận người cần phỏng vấn [phương án thay thế]

 _Quỹ thời gian [phương án rút gọn]



<b>Th</b>

<b>ứ</b>

<b>t</b>

<b>ự</b>

<b>ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n</b>

 _Phỏng vấn từ trung tâm ra ngoại vi hay ngược lại?



<b>X</b>

<b>ắ</b>

<b>p x</b>

<b>ế</b>

<b>p các cu</b>

<b>ộ</b>

<b>c ph</b>

<b>ỏ</b>

<b>ng v</b>

<b>ấ</b>

<b>n</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>





Tùy thu

ộ

c vào c

ấ

u trúc ph

ỏ

ng v

ấ

n

 _Cấu trúc/ bán cấu trúc/ phi cấu trúc



_{Ghi chép và/ho}

ặ

c xin phép ghi âm



M

ộ

t s

ố

l

ư

u ý

 _Thái_độ cầu thị, tiếp nhận thông tin một cách khách quan

 _Đề nghị giới thiệu/cung cấp tài liệu

 _Chuẩn bị trước các tình huống có thể xảy ra

 _{Xin phép trích d}ẫn/lưu ý về đạo đức

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>





<b>T</b>

<b>ậ</b>

<b>p h</b>

<b>ợ</b>

<b>p thông tin theo lý thuy</b>

<b>ế</b>

<b>t/khung phân tích</b>

 _{Theo câu h}ỏi nghiên cứu

 _{Theo quan h}ệ và cơ _chế nhân quả

 _{Theo gi}ả thuyết nghiên cứu

 _{Theo gi}ả thuyết thay thế



<b>T</b>

<b>ổ</b>

<b>ch</b>

<b>ứ</b>

<b>c thông tin: </b>

Theo nh

ữ

ng bi

ể

u hi

ệ

n có th

ể

quan sát



<b>Di</b>

<b>ễ</b>

<b>n gi</b>

<b>ả</b>

<b>i thông tin</b>

:

 _Phụ thuộc rất nhiều vào kiến thức và kinh nghiệm của nhà nghiên cứu

 _{Tránh thiên l}ệch do các nhân tố chủ quan

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>



M

ộ

_{t s}

ố

_l

ư

_{u ý v}

ề

_đ

ạ

_o

_đ

ứ

_c

 Hướng dẫn và quy định của Fulbright
Institutional Review Board (FIRB):

 Nếu nghiên cứu liên quan đến “đối tượng con
người” (phỏng vấn, quan sát sự tham gia, thí
nghiệm có sự tham gia của người v.v.): Cần
được FIRB chấp thuận trước (FIRB Application
form)

 Ghi rõ những người được phỏng vấn có yêu
cầu bảo mật hay không (Consent form)

</div>

<!--links-->
Thiêt kế bài giảng theo phương pháp mới

• 12
• 974
• 1