tieát 12 ñoïc vaên tröôøng thpt tam quan naêm hoïc 2008 2009 tieát 22 23 ñoïc vaên ngaøy soaïn 7 10 2009 truyeän coå tích i mục tieâu giuùp học sinh 1 kieán thöùc naém ñöôïc noäi dung vaø ngheä thu

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Tiết : 22 -23 Đọc văn :

Ngày soạn: 7.10.2009 (Truyện cổ tích)
<b> I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:</b>

1.Kiến thức: -Nắm được nội dung và nghệ thuật của truyện.
2. Kĩ năng -Biết cách đọc, kể, phân tích nhân vật qua mâu
thuẫn và hiểu một truyện cổ tích thần kiø; nhận biết được một
truyện cổ tích thần kiø qua đặc trưng thể loại.

3. Thái độ :- -Có được tình u đối với người lao động,
củng cố niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện, của chính
nghĩa trong cuộc sống.

<b> II.Chuẩn bị:</b>

1. Chuẩn bị của giáo viên:

-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng ( tranh Tấm Cám ).
2. Chuẩn bị của học sinh:

- Học sinh đọc bài, soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa và hướng dẫn của giáo
viên

<b> III. Hoạt động d ạ y h ọ c: </b>

1 . Oån định tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra sĩ số, vệ sinh phòng học, đồng phục .
2. Ki ể m tra bài c ũ : (5phút)

Phân tích tâm trạng của Ra-ma và Xi-ta để thấy được quan niệm của người Aán Độ cổ
về mẫu người anh hùng và người phụ nữ lý tưởng?

3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút)

Tấm Cám là một câu truyện lý thú về số phận bất hạnh của Tấm, một cô gái mồ côi.
Vươn lên sống tốt, sống đẹp, cuộc đời Tấm là một bài ca bất hủ. Tác giả dân gian đã thổ
lộ điều gì, tìm hiểu cốt truyện chúng ta sẽ rõ.

-Tiến trình bài dạy:
Thời

gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
10’ <b> Hoạt động 1</b>_{Giáo viên hướng dẫn}<b> : </b>

học sinh tìm hieåu
chung:

Theo dõi phần Tiểu
dẫn: Phân loại truyện
cổ tích? Đặc trưng ,
nội dung của truyện cổ
tích ? Tình tiết chính
của truyện?

<b> Hoạt động 1 : </b>
Học sinh tìm hiểu
chung:

Theo dõi phần Tiểu
dẫn:

<b> A.Tìm hiểu chung:</b>

I.Thể loại truyện cổ tích :
1.Tiểu dẫn

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

50’ <b>Hoạt động 2:</b>_{Nhĩm 1 : Nhân vật tiêu}
biểu cho lối sống ác là
ai, họ độc ác như thế
nào ?

Nhóm 2 : Nhân vật
sống hiền là ai và nhân
vật ấy sống ra sao ?
Nhóm 3 : Nhân dân ta
có cách giải quyết như
thế nào trước những
khổ đau mà mẹ con
Cám bắt Tấm phải
chịu ?

Nhóm 4 : Nhận xét về
nghệ thuật giải quyết
các xung đột, mâu
thuẫn (gợi ý : khi Tấm
mất giỏ tôm tép… Khi
Tấm mất cá bống…

<b>Hoạt động 2: </b>
Đọc-Hiểu truyện:

Học sinh đọc bài, giải
thích một số từ ngữ
khó.

Phân tích diễn biến
của truyện để thấy
mâu thuẫn giữa Tấm
và mẹ con Cám

Mâu thuẫn càng lúc
càng gay gắt :

Tấm bị mẹ con Cám
giết hại để cướp hạnh
phúc (4 lần): đẵn gốc
cây cau Tấm đang

<i>* Truyện cổ tích thần kỳ:</i>

-Đây là loại truyện có số
lượng nhiều nhất, là loại
truyện có sự tham gia của yếu
tố thần kỳ vào quá trình diến
biến của cốt truyện như : Tiên,
Bụt, các yếu tố kỳ ảo …
- Nội dung truyện cổ tích
thần kỳ: Đề cập số phận bất
hạnh của người lao động,
mong muốn có hạnh phúc gia
đình, có cơng bằng xã hội ,

phẩm chất năng lực của con
người cần được coi trọng…
( dẫn chứng : Truyện Tâm
Cám )

2. Bố cục :<i> 2đoạn</i>

- Số phận bất hạnh của Tấm
và triết lý thiện ác

- Cuộc đấu tranh quyết liệt
của Tấm để dành hạnh phúc

<i> </i>3.Chủ đề :

Tấm Cám là truyện cổ tích
kể về cuộc đời bất hạnh và
cuộc đấu tranh không khoan
nhựơng của Tấm trong xã hội
phong kiến xưa

<b>B.Đọc-hiểu truyện :</b>
<b>1. Số phận bất hạnh của </b>
<b>Tấm và triết lý </b><i><b>ở hiền gặp </b></i>
<i><b>lành:</b></i>

a. Số phận bất hạnh của Tấm
a.1. Hoàn cảnh gia đình
- Tấm mất mẹ từ nhỏ
- Sau đó cha Tấm qua đời

- Tấm ở với hai mẹ con dì
ghẻ

a.2. Hồn cảnh sinh sống
- Cuộc sống đói khổ
- Tấm phải làm lụng vất
vả, bị đối xử bất công

b. Triết lý ở hỉền găp lành
(phần này g/v cho h/s thảo
luận nhóm) khi đã xem 4 đoạn
phim sau

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

những lúc như thế tác
giả xử lý bằng phương
pháp nghệ thuật nào?)

-Nhân dân ta có cách
giải quyết như thế nào
trước những khổ đau
mà mẹ con Cám bắt
Tấm phải chịu ?

trèồ giết chim vàng
anhà chặt cây xoan

đàồ đốt khung cửi.
*Tấm khổ sở, bất
hạnh; mẹ con Cám ác
độc đến tận cùng.

*Bắt Tấm lao động như tù khổ
sai cả ngày và đêm

*Tước đoạt sức lao động của
Tấm : lấy cả giỏ tép

*Cướp kết quả lao động của
Tấm : Lấy yếm đỏ→g/v diễn
giảng

*Giết cá bống của Tấm→g/v
diễn giảng

*Trộn thóc lẫn gạo, bắt Tấm
nhặt thóc riêng, gạo riêng
*Lập mưu giết chết Tấm…
*Mẹ con Cám bóc lột Tấm
triệt để, toàn diện cả vật chất
lẫn tinh thần.

*Những tháng ngày ở cùng
mẹ con Cám, Tấm quần quật
làm việc liên miên không
ngừng nghỉ.

*Những phần thưởng xứng
đáng cho sức lao động

( yếm đỏ ) bị tước đoạt trắng
trợn

*Niềm vui tinh thần nhỏ bé
( nuôi cá bống ) mẹ con Cám
cũng nhẫn tâm cướp mất.
*Cuộc sống của Tấm tối tăm
héo hắt, bị dày xéo chà đạp
như kiếp tù khổ sai

* Tấm trừng trị mẹ con Cám:
+ Tấm sai người dội nước sơi
vào Cám

+ Mụ gì ghẻ lăn đùng ra chết
theo con

=> Sự trả thù rất quyết liệt.
Mẹ con Cám đáng phải chết
như vậy. Tấm nhân danh cái
thiện để trị cái ác, loại cái ác
ra khỏi c/s của con người =>
ước mơ cuộc sống hạnh phúc
công bằng; niềm tin vào chính
nghĩa.

* Ý nghóa quá trình biến hóa

của Tấm

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

lực thù địch nào có thể tiêu
diệt nổi .

Nếu ở phần một của truyện,
Bụt hiện lên ban tặng điều
thần kì ở mỗi một lần Tấm
khóc, thì ở phần hai, cuộc
đấu tranh quyết liệt hơn
nhưng ta khơng cịn thấy
Tấm khóc, cũng hịan tịan
khơng thấy sự xuất hiện của
Bụt .Nhân dân gửi vào nhân
vật Tấm ý thức phải tự mình
giành và giữ hạnh phúc
.Khác với phần một ,yếu tố
kì ảo khơng thay Tấm trong
cuộc chiến mà chỉ là nơi
Tấm hóa thân để trở về đấu
tranh với cái ác quyết liệt
hơn .

Sự biến hóa của Tấm đã thể
hiện sức sống, sức trỗi dậy
mãnh liệt cũa con người
trước sự vùi dập của kẻ ác.
Đây là sức mạnh của thiện
thắng ác. Mâu thuẫn và xung
đột trong truyện phản ánh

mâu thuẫn và xung đột trong
gia đình phụ quyền thời cổ.
<i><b>-Vài nét nghệ thuật</b></i> : Truyện
Tấm Cám mượn xung đột
trong gia đình để thể hiện triết
lý ở hiền gặp lành. Lúc nhân
vật hiền bế tắc, tác giả dân
gian phải mượn yếu tố kỳ ảo
để giải quyết. Lúc Tấm buồn
tức, Bụt hiện lên an ủi, Tấm
mất yếm đào, Bụt cho cá
bống, Tấm mất cá bống, Bụt
cho niềm hạnh phúc lớn lao…
Tấm trở thành Hồng hậu
<b>Bất hạnh nghèo hèn→ Hạnh</b>
<b>phúc giàu sang</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

10’

10’

<b>Hoạt động 3: </b>

Nội dung tư tưởng và
giá trị nghệ thuật của
tác phẩm?

<b>Hoạt động 4: </b>
Giáo viên gọi học
sinh làm bài tập.

Câu Hỏi: Nếu thiếu đi
những yếu tố thần kì
thì những câu chuyện
cổ tích sẽ ra sao?

<b>Hoạt động 3: </b>

Học sinh đọc phần ghi
nhớ (sách giáo khoa)
và ghi vào vở

<b>Hoạt động 4: </b>

Học sinh làm bài tập.
Trả lời: “Nếu giả sử
chúng ta tước đi những
yếu tố thần kì thì cổ tích
khơng cịn được gọi là
cổ tích. Mảnh đất thần
tiên ấy sẽ trở nên cằn
cỗi, những hạt giống
tâm hồn khó có thể nảy
mầm và phát triển; cây
đời cũng không thể bám
rễ vào để hút những
dòng “tinh hoa” tươi
mát. Và khi nghe truyện
cổ tích mà khơng tin
theo, rung cảm theo
những sự việc kì diệu,

khơng để cho trí tưởng

hậu, một địa vị giàu sang
trong suy nghĩ của nhân dân.
Hạnh phúc ấy chỉ đến với
người hiền lành lương thiện và
là triết lý “ở hiền gặp lành”,
ước mơ đổi đời của nhân dân
ta.

<b>C.Tổng kết và luyện tập:</b>
I.Tổng kết<b> : (Phần ghi nhớ</b>
– sách giáo khoa)

Truyện Tấm Cám đã thể
hiện đợc sức sống , sức trỗi
dậy mãnh liệt của con ngời
trớc sự vùi dập của các thế lực
thù địch .Đây là sức mạnh của
cái thiện thắng ác , là cuộc đấu
tranh đến cùng cho cái thiện .
Trong cuộc đấu tranh này ,
Tấm đã chiến thắng bằng sức
mạnh kì diệu của ớc mơ và
niềm lạc quan của ngời lao
động .

Đặc sắc của truyện là khắc
hoạ đợc hình tợng Tấm có sự
phát triển về hành động ( từ

thụ động đến chủ động đấu
tranh giành lại cuộc sống và
hạnh phúc).

<b> II.Luyện tập:</b>

Truyện Tấm Cám thuộc
truyện cổ tích thần kỳ:

-Yếu tố thần kỳ trong
truyện xuất hiện khá phổ
biến, bản thân nhân vật cũng
có sự biến hóa thần kỳ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

tượng và tình cảm của
mình bay bổng theo sự
việc, nhất là sự việc
hoang đường ở trong
truyện thì khơng thưởng
thức hết được ý nghĩa
của truyện”. Trong thế
giới cổ tích mọi việc
đều thể xảy ra...

4.Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học tiếp theo: ( 3phút)
- Nhắc lại trọng tâm bài học

- Ra bài tập về nhà: Phân tích mối xung đột của truyện và sự hóa thân của Tấm?
-Chuẩn bị bài: - Soạn bài: Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự.

<b>IV. Rút kinh nghiệm, bổ sung :</b>

1. Cách giải quyết mâu thuẩn trong truyện Tấm Cám không tương ứng với nội dung ý
nghĩa của câu nào sau đây?

A. Lá lành đùm lá rách
B. Ơn đền, oán trả
C. Ở hiền gặp lành
D. Ác giả, ác bào

2. Tại sao nhân vật Bụt lại không xuất hiện kể từ khi tấm vào cung?
A. Bụt không thể xuất hiện nhiều lần

B. Tấm không cần Bụt giúp đỡ nữa
C. Tấm đã có sự bảo vệ của nhà vua
D. Tấm phải tự đấu tranh để sinh tn

<b> Tham khảo</b>

<b>Lời của Tấm</b>
Dịu dàng là thế Tấm ơi
Mà sao em phải thiệt thòi, vì sao?

Phận nghèo hôm sớm dÃi dầu
Hoá bao nhiêu kiếp, ngọt ngào, đa đoan.

Ngời ngoan ë víi ngêi gian
DÉu hiỊn nh bơt cịng tan nát lòng

Tin em, em cớp mất chồng

Đành làm quả thị thơm cùng nớc non.

Tởng rằng yên phận làm con

Ming tru cánh phợng vẫn cịn thơm mơi
Dịu dàng cũng bấy nhiêu thơi!
Nào ai có mấy cuộc đời cho nhau.

Mét lÇn chÕt mấy lần đau
Cũng là xá tội cho nhau một lần

Gai hồng giữ lấy hoa hồng
Lại ngồi giặt áo cho chồng nh xa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

...
...
...

...
...
...
...
...
...

...
...
...

...
...

...
...
...
...

</div>

<!--links-->