phân phối chương trinh lịch sử lớp 7 page trường thcs lạc tánh giáo án sử 7 – năm học 2009 – 2010 tuần 1 24 8 → 30 8 2009 ngày soạn 20 8 2009 tiết 1 – bài 1 sự hình thành và phát triển của xã

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (686.03 KB, 161 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tuần 1 : 24/ 8 → 30/ 8/ 2009 Ngày soạn : 20/ 8/ 2009
Tiết 1 – Bài 1 : SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI PHONG KIẾN

Ở CHÂU ÂU

( Thời sơ – trung kì trung đại )
I. Mục tiêu :

- Quá trình hình thành xã hội phongkiến châu Âu. Hiểu khái niệm '' Lãnh địa phong kiến'' , đặc
trưng của lãnh địa phong kiến. Nguyên nhân xuất hiện thành thị trung đại.

- Thấy được sự phát triển hơp quy luật của xã hội loài người chuyển từ xã hội chiếm hữu nô lệ
sang xã hội phong kiến.

- Biết xác định vị trí các quốc gia phong kiến châu Âu trên bản đồ. Biết vận dụng phương pháp
so sánh, đối chiếu để thấy rõ sự chuyển biến từ xã hội chiến hữu nô lệ sang xã hội phong kiến.
II. Chuẩn bị của GV và HS :

1/ GV :

- Bản đồ châu Âu
2/ HS :

- SGK + đồ dùng học tập
- Bảng phụ + bút lông
III. Tiết trình dạy học:
1. Dạy bài mới

a/ Giới thiệu bài mới: Lịch sử xã hội loài người đã phát triển liên tục qua nhiều giai đoạn. Từ
lịch sử lớp 6 chúng ta sẽ học nốt tiếp một thời kì mới: Thời trung đại. Trong bài học đầu tiên
chúng ta sẽ tìm hiểu'' Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến ở châu Âu.''

b/ Bài mới:

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1
Cho HS đọc sách giáo khoa phần 1
HS quan sát bản đồ.

GV giảng: Từ thiên niên kỉ thứ I TCN các quốc gia
Hi Lạp, Rô-ma cổ đại phát triển và tồn tại đến thế kỉ
thứ V. Từ phương Bắc người Giéc-man tràn xuống
tiêu diệt các quốc gia này. Lập nên nhiều vương quốc
mới ( Kể tên ...)

CH : Khi tràn vào lãnh thổ của đế quốc Rơ-ma ,
người Giéc-man đã làm gì?

HS: Chia ruộng đất , phong tước vị cho nhau.

CH : Những việc làm ấy làm cho xã hội phươngTây
biến đổi như thế nào?

CH :Những người như thế nào được gọi là lãnh chúa
phong kiến?

HS: Những người vừa có ruộng đất vừa có tước vị.
CH :Nơng nơ do tầng lớp nào hình thành?

HS: Nô lệ và nông dân .

CH :Quan hệ giữa lãnh chúa và nơng nơ như thế nào?

1. Sự hình thành xã hội phong kiến ở
châu Âu :

* Hoàn cảnh lịch sử.

Cuối thế kỉ thứ V, người Giéc-man tiêu
diệt các quốc gia cổ đại. Lập nên nhiều
vương quốc mới

* Biến đổi trong xã hội:

- Bộ máy nhà nước chiếm hữu nô lệ sụp
đổ

- Các tầng lớp mới xuất hiện :

+ Tướng lĩnh quý tộc được chia nhiều
ruộng đất, phong chức tước  Các lãnh
chúa phong kiến

+ Nơ lệ và nơng dân hình thành tầng lớp
nông nô.

Nông nô phụ thuộc vào lãnh chúa.



</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Hoạt động 2
GV yêu cầu HS đọc SGK phần 2

CH :Em hiểu như thế nào là ''lãnh địa phong kiến''?
HS: Lãnh địa phong kiến là vùng đất do quý tộc
phong kiến chiếm được.

GV yêu cầu HS quan sát H.1/ SGK/ Tr.4

CH : Hãy miêu tả và nêu nhận xét về lãnh địa phong
kiến ?

HS dựa vào SGK trả lời

CH : Em hiểu như thế nào là “lãnh chúa phong
kiến”?

HS : Lãnh chúa là những người đứng đầu lãnh địa.
CH : Nông nô là những người như thế nào trong lãnh
địa ?

HS: : Nông nô là người phụ thuộc lãnh chúa. Phải
nạp tơ thuế cho lãnh chúa.

CH : Trình bày đời sống sinh hoạt trong lãnh địa?

CH : Nêu đặc điểm chính của nền kinh tế lãnh địa?
HS : Tự sản xuất và tiêu dùng, không trao đổi với bên
ngoài  tự cấp, tự túc

GV tổ chức cho HS thảo luận theo bàn (3 phút)

CH : Phân biệt sự khác nhau giữa xã hội cổ đại và xã
hội phong kiến ?

HS : - Xã hội cổ đại gồn có chủ nô và nô lệ. Nô lệ chỉ
là “công cụ biết nói”

- Xã hội phong kiến gồm lãnh chúa và nông nô. Nông
nô phải nộp tô thuế cho lãnh chúa.

Hoạt động 3
GV yêu cầu HS đọc phần 3 SGK



GV khái quát : Lãnh địa là đơn vị chính trị và kinh tế
cơ bản trong thời kì phong kiến phân quyền ở châu
Âu. Hàng hóa đều do nơng nơ làm ra. Nền kinh tế
chính trong lãnh địa là tự cung tự cấp, chưa có sự trao
đổi, bn bán với bên ngoài.

CH : Thành thị trung đại xuất hiện như thế nào?
HS : Do hàng hoá nhiều  cần trao đổi buôn bán  lập
xưởng sản xuất  mở rộng thành các thị trấn  thành thị
trung đại ra đời.

CH : Cư dân trong thành thị gồm những ai? Họ làm
những nghề gì?

HS: Cư dân chủ yếu là Thợ thủ công và thương nhân.
Học cùng nhau sản xuất và buôn bán hàng hoá.

2. Lãnh địa phong kiến

* Tổ chức : Là vùng đất rộng lớn do lãnh
chúa làm chủ, trong đó có lâu đài và
thành quách

* Đời sống trong lãnh địa:

- Lãnh chúa sống xa hoa đầy đủ.

- Nơng nơ đói nghèo, khổ cực và phải
sống phụ thuộc.

* Đặc điểm kinh tế: tự cấp, tự túc không
trao đổi với bên ngoài.

3. Sự xuất hiện của các thành thị trung
đại.

* Nguyên nhân:

Cuối thế kỉ XI, sản xuất phát triển hàng
hoá thừa được đưa đi bán  thị trấn ra đời 
thành thị trung đại xuất hiện.

* Tổ chức:

- Cư dân : tầng lớp thị dân (thợ thủ công
+ thương nhân)

- Bộ mặt thành thị: bao gồm phố xá, nhà
cửa…

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

CH :Thành thị ra đời có ý nghĩa gì?

HS: Thúc đẩy sản xuất và bn bán phát triển tác
động đến sự phát triển của xã hội phong kiến.

2. Củng cố:

CH : - Xã hội phong kiến ở châu Âu được hình thành như thế nào?
- Vì sao lại có sự xuất hiện của thành thị trung đại?

- Kinh tế thành thị có gì mới?
- Vai trò của thành thị trung đaị?
3. Dặn dò:

- Học bài cũ. Trả lời các CH cuối bài Tr.5/ SGK

- Chuẩn bị bài sau'' Sự suy vong của XHPK và sự hình thành chủ nghĩa tư bản ở châu Âu'' :
+ Các cuộc phát kiến địa lí đã tác động như thế nào đến xã hội châu Âu?

+ Quan hệ sản xuất TBCN ở châu Âu được hình thành như thế nào?

Ngày soạn : 20/ 8/ 2009
Tiết 2 – Bài 2 : SỰ SUY VONG CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN VÀ SỰ HÌNH THÀNH

CHỦ NGHĨA TƯ BẢN Ở CHÂU ÂU
I . Mục tiêu

- Nguyên nhân và hậu quả của cuộc phát kiến địa lí, một trong những nhân tố quan trọng, tạo
điều kiện để cho sự hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Thấy được tính tất yếu, tính quy luật của q trình phát triển từ XHPK lên XH - TBCN ở châu
Âu. Mở rộng thị trường giao lưu buôn bán ở các nướclà thứ yếu.

- Bồi dưỡng kĩ năng quan sát bản đồ. Biết khai thác tranh ảnh lịch sử
II . Chuẩn bị của GV và HS :

1. GV : Bản đồ thế giới

2. HS : - SGK + đồ dùng học tập
- Bảng phụ + bút lơng
III . Tiến trình dạy học
1. Dạy bài mới

a. Giới thiệu bài mới

b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

Kiểm tra bài cũ : Xã hội phong kiến châu Âu được hình
thành như thế nào ?

GV tồ chức cho HS thảo luận nhóm (3 phút) theo nội
dung sau :

N 1 : Vì sao lại có các cuộc phát kiến địa lí?

N 2 :Các cuộc phát kiến địa lí thực hiện nhờ những điều
kiện nào?

N 3 : Kể tên các cuộc phát kiến địa lí lớn, nêu sơ lược các
cuộc phát kiến địa lí đó trên bản đồ Thế giới ?

N 4 : Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí?

N 5 :Các cuộc phát kiến địa lí có ý nghĩa như thế nào?
Các nhóm tiến hành thào luận, trình bày kết quả trước lớp
và nhận xét, bổ sung.

GV nhận xét, bổ sung và chuẩn xác kiến thức.

Hoạt động 2

GV giảng : Các cuộc phát kiến địa lí đã giúp cho việc
giao lưu kinh tế và văn hoá được đẩy mạnh. Quá trình tích
luỹ tư bản cũng dần dần hình thành. Đó là quá trình tạo ra
vốn ban đầu và những người làm thuê.

CH : Quý tộc và thương nhân châu Âu đã tích luỹ vốn và
giải quyết nhân cơng bằng cách nào?

HS: +Cướp bóc của cải, tài nguyên từ thuộc địa .

+ Buôn bán nô lệ da đen.

+Đuổi nơng nơ ra khỏi lãnh địa  khơng có viêc làm 
làm thuê.

CH : Với nguồn vốn và nhân cơng có được q tộc và
thương nhân châu Âu đã làm gì?

1. Những cuộc phát kiến lớn về địa lí

* Nguyên nhân: Sản xuất phát triển nảy
sinh nhu cầu về thị trường, nhiên liệu…
* Điều kiện : Khoa học – kĩ thuật tiến bộ
* Các cuộc phát kiến tiêu biểu :

+ 1487: Đi-a-xơ Vòng qua cực Nam
châu Phi

+ 1498 Va-xcô đơ Ga-ma đến Ấn Độ
+ 1492 Cơ-lơm-bơ tìm ra châu Mĩ.
+ 1519- 1522 Ma-gien-lan Vịng quanh
Trái Đất

* Kết quả:

+Tìm ra những con đường mới

+ Đem lại những món lợi khổng lồ cho
giai cấp tư sản châu Âu

+ Đặt cơ sở cho việc mở rộng thị trường
của các nước châu Âu

* Ý nghĩa:

+ Là cuộc cách mạng về giao thông và
tri thức.

+Thúc đẩy thương nghiệp phát triển.
2. Sự hình thành CNTB ở châu Âu

- Sau các cuộc phát kiến địa lí q trình
tích luỹ tư bản nguyên thuỷ hình thành :
Tạo vốn và người làm thuê

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

HS: -Lập xưởng sản xuất quy mô lớn.
-Lập các công ty thương mại.
-Lập các đồn điền rộng lớn.

CH : Những việc làm đó tác động gì đối với kinh tế ?
HS : Hình thức kinh doanh TB ra đời – cơng trường thủ
công – dây là cơ sở sản xuất được xây dựng dựa trên việc
phân công lao động và kĩ thuật làm bằng tay, chuẩn bị
chuyển sang giai đoạn sản xuất bằng máy móc. Ở nơng
thơn, sản xuất nhỏ của nông dân được thay thế bằng đồn
điền hay các trang tại sản xuất với quy mô lớn. Các công
ty thương mại nổi tiếng thời đó như cơng ty Đơng Ấn,
Tây Ấn…

CH : Những việc làm đó tác động gì đối với xã hội ?

Giai cấp tư sản và vô sản hình thành từ những tầng
lớp nào trong XHPK châu Âu ?

CH : Về chính trị, xã hội châu Âu tồn tại những mâu
thuẫn nào ?

GV kết luận : Quan hệ sản xuất TBCH hình thành ngay
trong lịng xã hội phong kiến

- Về kinh tế : hình thức kinh doanh theo
lối tư bản chủ nghĩa ra đời ( các công
trường thủ công, các công ty thương
mai…)

- Về xã hội: các giai cấp mới hình thành:
Tư sản và vơ sản.

- Về chính trị:

+ Giai cấp tư sản mâu thuẩn với quý tộc
phong kiến  đấu tranh chống phong kiến
+ Tư sản bóc lột kiệt quệ vơ sản



Quan hệ sản xuất tư bản hình thành.
2. Củng cố:

* CH : Kể tên và trình bày trên bản đồ thế giới các cuộc phát kiến địa lí

- Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở châu Âu được hình thành như thế nào?

* Chọn câu trả lời đúng nhất : Tác động của các cuộc phát kiến địa lí tới xã hội châu Âu đã làm
A. Tìm ra vùng đất mới, con đường mới, tộc người mới, mang lại nguồn lợi khổng lồ cho giai
cấp tư sản

B. Làm cho nền kinh tế các vùng đất mới phát triển
C. Bước đầu tạo cho ngành hàng hải phát triển.
3. Dặn dò:

- Học thuộc bài cũ

- Chuẩn bị trước bài "Cuộc đấu tranh của g/c TS chống PK thời hậu kì trung đại ở châu Âu”
+ Nguyên nhân dẫn đến phong trào văn hóa Phục hưng. Nội dung, tư tưởng của phong trào văn
hóa Phục hưng là gì ?

+ Phong trào cải cách tơn giáo đã có tác động trực tiếp như thế nào đến xã hội châu Âu thời bấy
giờ ?

Tuần 2 : 31/ 8→ 6/ 9/ 2009 Ngày soạn : 25/ 8/ 2009
Tiết 3 – Bài 3 : CUỘC ĐẤU TRANH CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN CHỐNG PHONG KIẾN

THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI Ở CHÂU ÂU
I. Mục tiêu:

- Nguyên nhân xuất hiện và nôi dung tư tưởng của phong trào văn hoá Phục hưng.

Nguyên nhân dẫn đến phong trào cải cách tôn giáo và những tác động của phong trào này đến
XHPK châu Âu bấy giờ.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Phân tích những mâu thuẫn xã hội để thấy được nhuyên nhân sâu xa của cuộc đấu tranh của
giai cấp tư sản chống phong kiến.

II. Chuẩn bị của GV và HS :
1. GV :

- Bản đồ châu Âu.

- Tranh ảnh về thời kì văn hố phục hưng
2. HS :

- SGK + đồ dùng học tập
- Bảng phụ + bút lơng
III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

Kiểm tra bài cũ : Xã hội phong kiến châu Âu được hình
thành như thế nào ?

CH : Chế độ phong kiến châu Âu tồn tại trong bao lâu?
Đến thế kỉ XV nó bộc lộ những hạn chế nào?

HS: Từ thế kỉ V đến thế kỉ XV khoảng X thế kỉ

GV (giảng) : Trong suốt 1000 năm đêm trường trung cổ,
chế độ phong kiến đã kìm hãm sự phát triển của XH .
Tồn XH chỉ có Trường học để đào tạo giáo sĩ. Những di
sản VH cổ đại bị phá huỷ hoàn toàn, trừ nhà thờ và tu
viện. Do đó giai cấp tư sản đấu tranh chống lại tư tưởng
ràng buộc của phong kiến.

CH : Phục hưng là gì?

HS: Khơi phục lại nền VH Hi Lạp và Rô Ma cổ đại. Sáng
tạo nền VH mới của giai cấp TS

CH : Tại sao giai cấp TS lại chọn VH làm cuộc mở
đường cho đầu tranh chống phong kiến?

HS: Vì những giá trị văn hố là tinh hoa nhân loại việc
khơi phục nó sẽ tác động, tập hợp được đông đảo nhân
dân để chống lại PK.

GV yêu cầu HS đọc tên những nhà VH mà em biết.

HS Lê-Ơ-na đơ Vanh-xi, Ra-bơ-le, Đề-cac-tơ, Cơ-pet-níc,
Sêch-pia,...

GV giới thiệu tranh ảnh trong thời VH phục hưng

CH : Thành tựu nổi bậc của phong trào VH phục hưng là
gì ?

HS : Khoa học kĩ thuật tiến bộ vượt bậc. Sự phong phú về
văn học. Thành công trong các lĩnh vực nghệ thuật

CH : Qua các tác phẩm của mình,các tác giả thời phục
hưng nói lên điều gì ?

1. Phong trào văn hoá phục hưng:

* Nguyên nhân:

- Chế độ phong kiến đã kìm hãm sự
phát triển của XH

- Giai cấp tư sản có thế lực về kinh tế
nhưng khơng có địa vị XH => phong
trào VH phục hưng

- Nội dung tư tưởng:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Hoạt động 2

CH : Nguyên nhân nào dẩn đến phong trào cải cách tôn
giáo?

HS: Giáo hội cản trở sự phát triển của giai cấp tư sản
đang lên .

CH : Trình bày nội dung tư tưởng của cuộc cải cách của
Luthơ và Can vanh?

HS : + Phủ nhận vai trò của giáo hội.
+ Bãi bỏ lễ nghi phiền toái.

+ Quay về giáo lí Ki-Tơ ngun thuỷ

GV (giảng): Giai cấp phong kiến châu Âu dựa vào giáo
hội để thống trị nhân dân về mặt tinh thần,giáo hội có thế
lực kinh tế hùng hậu,nhiều ruộng đất => bóc lột nơng dân
như các lãnh chúa phong kiến.Giáo hội còn ngăn cấm sự
phát triển của khoa học.

Mọi tư tưởng tiến bộ đều bị cấm đốn.

CH : Phong trào cải các tơn giáo đã phát triển như thế
nào?

HS: Lan rộng sang nhiều nước Tây Âu như Anh,Pháp,
Thuỵ Sĩ...

CH : Tác động của phong trào « Cải cách tơn giáo » đến
xã hội như thế nào?

2. Phong trào cải cách tôn giáo
* Nguyên nhân:

Giáo hội bóc lột nhân dân. Cản trở sự
phát triển của giai cấp tư sản.

* Nội dung:

- Phủ nhận vai trò thống trị của giáo
hội.

- Bãi bỏ lễ nghi phiền tối.
- Quay về giáo lí ngun thuỷ

* Tác động đến XH :

- Góp phần thúc đẩy các cuộc khởi
nghĩa nơng dân.

- Đạo Ki - tơ bị phân hố

2. Củng cố :

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Giai cấp tư sản chống phong kiến trên những lĩnh vực nào?
- Tại sao có những cuọc đấu tranh đó?

- Ý nghĩa của phong trào VH phục hưng?
3. Dặn dò :

- Học thuộc bài

- Chuẩn bị bài sau: " Trung quốc thời phong kiến"
- XHPK Trung Quốc hình thành như thế nào ?
- Sự thịnh vượng của Trung Quôc dưới thời Đường

Ngày soạn : 25/ 8/ 2009

Tiết 4 Bài 4 : TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN

I. Mục tiêu:

- Sự hình thành XHPK ở Trung Quốc. Những triều đại phong kiến lớn ở Trung Quốc
Những thành tựu về VH , khoa học - kĩ thuật của Trung Quốc

- Nhận thức Trung Quốc là một quốc gia phong kiến lớn ở phương Đông. Là nước láng giềng
với Việt Nam, ảnh hưởng khơng nhỏ đến q trình LS của Việt Nam.

- Lập niên biểu cho các triều đại phong kiến Trung Quốc. Phân tích các chính sách XH của mới
triều đại

II/ Chuẩn bị của GV và HS :
1. GV :

Bảng phụ phiếu thảo luận

Bản đồ Trung Quốc thời phong kiến

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

2. HS :

Đồ dùng học tập
Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

GV : Dùng bản đồ giới thiệu sơ lược về quá trình hình
thành nhà nước phong kiến Trung Quốc bên lưu vực sơng
Hồng Hà, với những thành tựu văn minh rực rỡ thời cổ
đại phong kiến Trung Quốc đóng góp lớn cho sự phát triển
của nhân loại.

CH : Đến thời Xuân Thu - Chiến Quốc kinh tế Trung
Quốc có gì tiến bộ (cơng cụ sắt...)

CH : Những biến đổi của sản xuát có tác động như thế
nào đến xã hội?( giai cấp địa chủ ra đời, nơng dân bị phân
hố)

CH : Giai cấp địa chủ ra đời từ tầng lớp nào của xã hội?
Địa vị như thế nào? ( quí tộc cũ, nông dân giàu họ là giai
cấp thống trị trong xã hội phong kiến)

CH : Những người như thế nào gọi là tá điền(nông dân bị
mất ruộng phải nhận ruộng của địa chủ để cày cấy và nộp
tơ cho địa chủ.)

GV : Giảng thêm về sự hình thành của quan hệ sản xuất
phong kiến. Đây là sự thay thế trong quan hệ bóc lột (trước
đây thời cổ đại là quan hệ bóc lột giữa q tộc với nông
dân công xã, nay được thay thế bởi sự bóc lột của địa chủ

với nơng dân lĩnh canh.)

Hoạt động 2

CH : Những chính sách đối nội của nhà Tần?
GV: Chuẩn xác kiến thức và ghi bảng

CH : Em biết gì về Tần Thuỷ Hồng?

CH : Kể những cơng trình mà Tần Thuỷ Hồng bắt nhân
dân xây dựng? ( Vạn Lí Tường Thành, Cung A Phòng...)
HS quan sát H.8 SGK

CH : Em có nhận xét gì về những tượng gốm trong
hìnhđó? (cầu kì, số lượng lớn, giống người thật, hàng
ngũ chỉnh tề... thể hiện uy quyền của Tần Thuỷ Hồng.)
GV: Chính sách đối ngoại, sự tàn bạo của Tần Thuỷ
Hồng → nơng dân nổi dậy lật đổ nhà Tần lập nên nhà
Hán.

CH : Nhà Hán đã ban hành những chính sách gì? (giảm
thuế, lao dịch...)

1/ Sự hình thành xã hội phong kiến 
ở Trung Quốc:

*. Những biến đổi trong sản xuất:
- Công cụ bằng sắt xuất hiện → diện
tích gieo trồng được mở rộng, năng
suất lao động tăng.

* Biến đổi trong xã hội:

→ Quan hệ sản xuất phong kiến hình
thành.

2 / Xã hội Trung Quốc thời Tần – 
Hán:

* Thời Tần:

- Chia đất nước thànhcác quận
huyện.

-Ban hành chế độ đo lường tiền tệ.
- Chiến tranh mở rộng lảnh thổ.

* Thời Hán:
Nông
dân mất
ruộng

Tá
điền

Quan lại
Nông
dân giàu

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

CH : Tác dụng của chính sách đó? ( kinh tế phát triển, xã

hội ổn định)

CH : Ai là người có cơng thống nhất Trung Quốc? Cơ cấu
tổ chức bộ máy nhà nước Trung Quốc thời Tần- Hán?
Quan hệ đối ngoại? (bành trướng lãnh thổ)

GV: Việc thống nhất Trung Quốc đã chấm dứt thời loạn
lạc, tạo điều kiện cho chế độ phong kiến được xác lập.

Hoạt đơng 3:

CH : Chính sách đối nội của nhà Đường có gì đáng chú
ý?

HS : Bộ máy nhà nước được củng cố, hoàn thiện.

CH : Tác dụng của các chính sách đó? (kinh tế phát triển,
xã hội ổn định)

CH :Tình hình chính sách đối ngoại của nhà Đường? (mở
rộng lãnh thổ bằng chiến tranh)

GV:Liên hệ với lịch sử Việt Nam.

*Sơ kết: Xã hội phong kiến Trung Quốc được hình thành
như thế nào? ( bắt đầu sự thống nhất Trung quốc của Tần
Thuỷ Hoàng)

GV: Nhấn mạnh nhà Tần là triều đại phong kiến đầu tiên
của Trung Quốc.

CH : Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường
được biểu hiện ở những mặt nào? Tại sao có sự thịnh
vượng đó.

- Xố bỏ chế độ pháp luật hà khắc.
- Giảm tơ thuế, sưu dịch.

- Khuyến khích sản xuất → kinh tế
phát triển, xã hội ổn định.

- Chiến tranh mở rộng lãnh thổ.

3/ Sự thịnh vượng của Trung Quốc
dưới thời Đường

*. Chính sách đối nội:

- Củng cố, hồn thiện bộ máy nhà
nước.

- Mở khoa thi, chọn nhân tài.

-Giảm thuế, chia ruộng đất cho nhân
dân.

*. Chính sách đối ngoại:

- Chiến tranh xâm lược → mở rộng
bờ cỏi trở thành nước cường thịnh

nhất châu Á.

2 .Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

* Bài tập: Do sản xuất phát triển, năng suất lao động tăng làm cho xã hộicó nhiều thayđổi sâu sắc.
em hãy điền tiếp vào sơ đồ sau để làm rõ sự biến đổi giai cấp và sự hình thành xã hội phong kiến
ở trung quốc.

Chiếm nhiều ruộng đất

Bị mất ruộng đất

Nhận ruộng cày thuê, nộp tô
- . Nhà Đường củng cố bộ máy nhà nước bằng những chính sách gì?
3. Dặn dị:

- Học bài cũ

- Chuẩn bị bài “ Trung Quốc thời phong kiến ( tt)”

- Tìm hiểu những nét chính của lịch sử Trung Quốc qua các thời Tống – nguyên, Minh – Thanh
Quan lại, quí tộc,

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

- Mẩm mống kinh tế TBCN ở Trung Quốc được nảy sinh như thế nào ?

- Những thành tựu về văn hóa, khoa học, kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến

Tuần 3 : 7/ 9→ 13/ 9/ 2009 Ngày soạn : 2/ 9/ 2009
Tiết : 5 TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN (Tiếp theo)

I/ Mục tiêu:

- Thứ tự, tên gọi các triều đại phong kiến Trung Quốc. Tổ chức bộ máy chính quyền.

Q trình suy thối của chế độ phong kiến Trung Quốc, chủ yếu là sự hình thành quan hệ sản
xuất TBCN dưới triều Minh.

- Hiểu được Trung Quốc là một quốc gia phong kiến lớn, điển hình ở phương Đông, đồng thời là
nước láng giềng, gần gũi ảnh hưởng khơng nhỏ đến q trình lịch sử Việt Nam.

- Lập niên biểu, vận dụng phương pháp lịch sử để phân tích và hiểu giá trị của các chính sách xã
hội, những thành tựu văn hoá.

II/ Chuẩn bị của GV và HS:
1. GV

- Bản đồ Trung Quốc

- Tranh ảnh, tư liệu liên quan...
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

Bài cũ : Xã hội phong kiến Trung Quốc được hình thành
như thế nào?

GV: Giới thiệu sơ lược về tình hình Trung Quốc sau thời
Đường.

CH : Nhà Tống thi hành những chích sách gì ( xố bỏ,
miễn giảm...)

GV cho HS thảo luận (1 phút):

CH : Những chính sách đó có tác dụng như thế nào ? ( ổn
định đời sống nhân dân...)

CH : Nhà Nguyên ở Trung Quốc được thành lập như thế
nào?

GV: Giảng thêm về sức mạnh quân Mông Cổ: làm chủ
nhiều vùng rộng lớn, lảnh thổ không ngừng được mở rộng...
GV cho HS thảo luận nhóm (2 phút)

CH : Chính sách cai trị của nhà Ngun có gì khác so với
nhà Tống? Tại sao có sự khác nhau đó ? ( phân biệt đối

xử, vì nhà Nguyên là người ngoại bang đến xâm lược)
CH : Sự phân biệt giữa người Mông Cổ và người Hán
được biểu hiện như thế nào?

Hoạt động 2

GV: Giảng về diển biến chính trị ở Trung Quốc từ sau thời
Nguyên đến cuối thời Thanh

CH : Nhà Minh được thành lập như thế nào?
CH : Nhà Thanh được thành lập như thế nào?

GV: Giảng thêm về nguồn gốc và các chính sách bóc lột
của nhà Thanh.

CH : Xã hội Trung Quốc cuối thời Minh – Thanh có gì thay
đổi?

GV: Đó là biểu hiện của sự suy yếu của xã hội phong kiến
Trung Quốc.

CH : Cuối triều Minh về kinh tế Trung Quốc có gì biến đổi
(xuất hiện các cơ sở sản xuất, các cơng trưịng thủ cơng với
qui mơ lớn...)

GV: Đó là biểu hiện của nền sản xuất TBCN.
Hoạt đông 3

GV: Thời Minh - Thanh tồn tại khoảng 500 năm ở Trung
Quốc → nhiều thành tựu.

CH : Trình bày những thành tựu nổi bậc về văn hố Trung
Quốc thời phong kiến?

GV: giảng thêm về tư tưởng Nho giáo

CH : Kể tên các tác phẩm văn học mà em biết?
HS quan sát H.10 SGK/ Tr.15

4/ Trung Quốc thời Tống -Nguyên:

* Thời Tống:

- Miển giảm thuế, sưu dịch.

-Mở mang thuỷ lợi, phát triển thủ cơng
nghiệp.

- Có nhiều phát minh.
* Thời Nguyên:

- Thi hành nhiều biện pháp phân biệt,
đối xử giữa người Mông Cổ và người
Hán

- Nhân dân nhiều lần nổi dậy khởi
nghĩa.

5/ Trung Quốc thời Minh -Thanh:
*Thay đổi về chính trị:

- Năm 1368 Chu Nguyên Chương lập ra
nhà Minh.

- Lí Tự Thành lật đổ nhà Minh.
- Năm 1644 quân Mãn Thanh chiếm
Trung Quốc lập nhà Thanh.

* Biến đổi trong xã hội:

Cuối thời Minh – Thanh vua quan ăn
chơi sa đoạ, nơng dân đói khổ.

* Biến đổi về kinh tế: mầm mống kinh
tế TBCN xuất hiện.

6/ Văn hoá, khoa học, kĩ thuật Trung 
Quốc thời phong kiến:

* Văn hoá: dạt được nhiều thành tựu
rực rỡ, có ảnh hưởng sâu rộng tới các
nước láng giềng

- Tư tưởng: Nho giáo.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

CH : Em có nhận xét gì về nghệ thuật hội hoạ, điêu khắc,
kiến trúc? (đạt trình độ cao)

CH : Về khoa học người Trung Quốc thờ phong kiến có
những phát minh nào?( tư đại phát minh)

- Nghệ thuật hội hoạ, kiến trúc điêu
khắc đạt trình độ cao.

* Khoa học, kĩ thuật: có nhiều phát
minh quan trọng, có cơng lao đóng góp
to lớn đối với nhân loại

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Chính sách cai trị của của nhà Tống có gì khác so với nhà Ngun? Vì sao nhân dân Trung Quốc
nhiều lần nổ dậy chống Nguyên?

- Mầm mống kinh tế TBCN được hình thành như thế nào ở Trung Quốc?

* Bài tập: Về khoa học người Trung Quốc thời phong kiến có những phát minh nào quan trọng
sau đây?

□ Kỉ thuật làm giấy. □ Chế tạo máy hơi nước. □ Kĩ thuật in. □ Làm thuốc súng.
□ Làm la bàn.

3. Dặn dò:
- Học bài cũ

- Chuẩn bị bài sau “Ấn Độ thời phong kiến” :
+ Các giai đoạn phát triển lịch sử của Ấn Độ

+ Người Ấn Độ đã đạt được những thành tựu gì về văn hóa

+ Văn hóa Ấn Độ ảnh hưởng đến các nước lân cận như thế nào ?

Ngày soạn: 3/ 9/ 2009
Tiết 6 Bài 5 : ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN

I/ Mục tiêu:

- Các giai đoạn lớn của lịch sử Ấn Độ từ thời cổ đại đến giữa TK XIX. Những chính sách cai trị
của các vương triều và những biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt của Ấn Độ thời phong kiến.
Một số thành tựu văn hoá Ấn Độ thời cổ, trung đại. Lịch sủ Ấn Độ thời phong kiến gắn sự hưng
thịnh, li hợp dân tộc và đấu tranh tôn giáo.

- Nhận thức được Ấn Độ là một trong những trung tâm của văn minh nhân loại, có ảnh hưởng
sâu rộng đến sự phát triển lịch sủ và văn hoá của nhiều dân tộc Đông Nam Á.Bồi dưởng kỉ năng
quan sát bản đồ.

- Tổng hợp những kiến thức trong bài để đạt được mục tiêu bài học.
II/ Chuẩn bị của GV và HS:

1. GV :

- Bản đồ tự nhiên khu vực Nam Á

- Tư liệu về các triều đại phong kiến Ấn độ,
- Một số tranh ảnh về các cơng trình văn hố...
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Hoạt động của GV và HS Nội dung
Hoạt động 1

CH : Các tiểu vương quốc đầu tiên được hình thành ở
đâu trên đất Ấn Độ ? Vào thời gian nào ? (lưu vực sông
Ấn 2500 năm TCN, sông Hằng 1500 năm TCN)

GV: Dùng bản đồ Nam Á để giới thiệu vị trí của các
cơng sơng lớn góp phần hình thành nền văn minh từ rất
sớm của Ấn Độ.

CH : Nhà nước Ma-ga-đa ở Ấn Độ được hình thành như
thế nào?

GV: Đạo Phật có vai trị quan trọng trong q trình thống
nhất này.

CH :Vương triều Ma-ga-đa được tồn tại đến thời gian
nào?

GV : Quá trình suy yếu → vương triều Gup ta.
Hoạt động 2

CH : Kinh tế, văn hoá, xã hội Ấn Độ dưới vương triều
Gup-ta như thế nào? Nêu những biểu hiện của sự phát
triển đó ?( công cụ sắt được sử dụng rộng rãi...)

CH : Vương triều Gup ta tồn tại đến thời gian nào ? Quá
trình sụp đổ ra sao ?

CH : Người Hồi Giáo Đê - li đã thi hành những chính
sách gì?

CH : Vương triều Đê - li tồn tại trong bao lâu ?

CH : Chính sách cai trị của người Mông Cổ ?
GV: giới thiệu thêm về vua A- cơ- ba.

CH : Chế độ phong kiến ở Ấn Độ kết thúc như thế nào ?
HS : TK XIX, thực dân Anh xâm lược Ấn Độ

Hoạt đông 3:

KT bài cũ : Hãy nêu những thành tựu lớn về văn hoá,
khoa học - kĩ thuật của nhân dân Trung Quốc thời phong
kiến?

CH : Chữ viết đầu tiên được người Ấn Độ sáng tạo là
loại chữ gì ? Dùng để làm gì ?

CH : Văn học Ấn Độ được viết bằng thể loại nào ?

CH : Kể các tác phẩm văn học nổi tiếng ở Ấn Độ thời

1/ Những trang sử đầu tiên:

- Khoảng 2500 năm TCN những
thành thị xuất hiện ở sông Ấn

- Khoảng 1500 năm TCN một số
thành thị xuất hiện ở lưu vực sơng
Hằng.

- TK VI TCN nhà nước Ma-ga-đa
hình thành, trở nên hùng mạnh vào
cuối TK III TCN

- TK IV Ấn Độ được thống nhất
dưới vương triều Gup-ta.

2/ Ấn Độ thời phong kiến:

* Vương triều Gup ta (TK IV –TK
VI): Phục hưng và phát triển cả miền
Bắc Ấn Độ về kinh tế - xã hội và
văn hóa :

- Luyện kim rất phát triển.

- Các nghề thủ cơng: dệt chế tạo kim
hồn...

* Vương triều Hồi giáo Đê li (TK
XII –TK XVI)

- Người Thổ Nhỉ Kì theo đạo Hồi

thơn tính miền bắc Ấn → vương
triều Hồi giáo Đê li

- Chính sách: chiếm ruộng đất, cấm
đạo Hin đu → mâu thuẩn dân tộc gay
gắt.

* Vương triều Mô Gôn (TK XI
-TK XIX)

- Người Mơng Cổ → vương triều Mơ
gơn

*Chính sách: xố bỏ kì thị tôn giáo.
Khôi phục kinh tế, phát triển văn
hoá.

3/ Văn hoá Ấn Độ:

- Chữ viết: Chữ Phạn

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

bấy giờ ? (2 bộ sử thi Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-ya-na)
CH : Kiến trúc Ấn Độ có gì đặc sắc?

GV cho HS quan sát H.11/ Tr.17 SGK, và tranh về các
cơng trình kiến trúc của Ấn Độ

- Kinh Vê-đa, kinh phật.

- Kiến trúc: chịu sự ảnh hưởng sâu

sắc của tôn giáo. ( kiến trúc kiểu Hin
đu và kiến trúc Phật giáo)

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- GV cho HS thảo luận: Vì sao ấn độ được coi là một trong những trung tâm văn minh của nhân
loại ? ( được hình thành sớm; có một nền văn hố phát triển cao, phong phú, tồn diện.Trong đó có
một số thành tựu vẩn được sử dụng đến ngày nay...)

* Bài tập: người Ấn Độ đạt được những thành tựu gì về văn hố:
 Chữ viết: chữ Phạn ra đời sớm (khoảng 1500 năm TCN)
 Các bộ kinh khổng lồ: kinh Vê đa, kinh Phật

 Văn học: với nhiều thể loại như sử thi, kịch thơ.
 Nghệ thuật kiến trúc.

3. Dặn dò:

- Học bài cũ. Làm bài tập (câu hỏi 1 SGK trang 17)-
- Soạn bài “Các quốc gia phong kiến Đông Nam Á”.

- Sưu tầm tranh ảnh về các cơng trình kiến trúc Đơng Nam Á

- Tìm hiểu khu vực Đông Nam Á gồm bao nhiêu quốc gia ? Đặc điểm chung về tự nhiên, kinh tế,
văn hóa của các quốc gia

- Lập niên biểu về các giai đoạn phát triển lịch sử lớn của khu vực Đông Nam Á
Tuần 4 : 14/ 9→ 20/ 9/ 2009 Ngày soạn : 10/ 9/ 2009

Tiết 7 Bài 6: CÁC QUỐC GIA PHONG KIẾN ĐÔNG NAM Á

I/ Mục tiêu:

- Tên gọi các quốc gia khu vực Đông Nam Á, những đặt điểm tương đồng về vị trí địa lí của các
quốc gia đó. Các giai đoạn lịch sử quan trọng của khu vực Đơng Nam Á.

- Nhận thức được q trình lìch sử, sự gắn bó lâu đời của các quốc gia khu vực Đông Nam Á.
Trong lịch sử các quốc gia Đơng Nam Á cũng có nhiều thành tựu đóng góp cho nền văn minh
nhân loại.

- Biết xác định vị trí các quốc gia cổ và phong kiến Đông Nam Á trên bản đồ.
Lập niên biểu các giai đoạn phát triển chủ yếu của lịch sử khu vực Đông Nam Á.
II/ Chuẩn bị của GV và HS:

1. GV

- Lược đồ khu vực Đông Nam Á
- Tranh ảnh, tư liệu liên quan
- Phiếu thảo luận và bảng phụ
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

GV: Giới thiệu lược đồ khu vực Đông Nam Á.

CH : Kể tên các quốc gia trong khu vực Đơng Nam Á hiện
nay xác định vị trí trên lược đồ ?

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

GV : Cho HS biết thêm nước Đông- ti -mo vừa mới tách ra
từ In-đô-nê-xi-a từ tháng 5 – 2002.

CH : Em hãy chỉ ra đặt điểm chung về điều kiện tự nhiên
các nước đó? (ảnh hưởng của gió mùa)

CH : Điều kiện tự nhiên đó có những thuận lợi và khó khăn
gì cho sự phát triển nơng nghiệp?

GV: Điều kiện tự nhiên đó → con người cổ đại ở đây sớm
biết trồng lúa nước, lúa trở thành cây lương thực chính... xã
hội phân hoá → nhà nước ra đời.

CH : Các quốc gia cổ ở Đông Nam Á xuất hiện từ bao
giờ?

GV: Những quốc gia này được gọi là vương quốc cổ. Mỗi
vương quốc đều chưa có ranh giới rõ ràng và chưa gắn với
tộc người nhất định. Ở một số vương quốc, người ta chỉ
biết tới tên gọi và địa điểm trung tâm của vương quốc đó

mà thơi.

CH : Hãy xác định và kể tên các quốc gia đó? ( dùng lược
đồ)

Hoạt động 2

GV: Vào giữa thiên niên kỉ I các quốc gia cổ Đông Nam Á
suy yếu dần và tan rã → các quốc gia phong kiến dân tộc
được hình thành, sở dĩ gọi như vậy là vì mỗi quốc gia được
hình thành dựa trên cơ sở phát triển của một tộc người nhất
định chiếm đa số và phát trển nhất ( như Đại Việt của người
Việt; Cham pa của người Chăm...)

CH : Thời kì phát triển thịnh vượng của các quốc gia
phong kiến Đông Nam Á ?

CH : Trình bày sự hình thành của quốc gia phong kiến
In-đô-nê-xi-a?

CH : Kể tên một số quốc gia phong kiến khác và thời điểm
hình thành các quốc gia đó?

CH : Kể tên một số thành tựu thời phong kiến của các quốc
gia Đông Nam Á?( kiến trúc, điêu khắc với nhiều cơng
trình nổi tiếng: Ăng-co, đền Bơ-rơ-bu-ra...)

CH : EM có nhận xét gì về kiến trúc của các nước Đông
Nam Á qua H.12/ Tr.18 và h.13/ Tr.19 SGK ?

HS: Đồ sộ, hình vịm, kiểu bát úp, có tháp nhọn, khắc họa
nhiều hình ảnh sinh động

CH : Các quốc gia phong kiến bước vào thời kì suy thoái
với với thời gian nào?

GV: Giảng thêm về sự xâm lược của CNTB phương Tây:
từ giữa TK XIX hầu hết các quốc gia Đông Nam Á trừ Thái
Lan đều trở thành thuộc địa của chủ nghĩa thực dân phương
Tây

- Điều kiện tự nhiên: Chịu ảnh
hưởng của gió mùa → tạo nên 2
mùa : mùa khô và mùa mưa

→ Thuận lợi : nông nghiệp phát
triển

→ Khó khăn : có nhiều thiên tai
- Những TK đầu công nguyên, các
quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á
xuất hiện

- Trong khoảng 10 TK đầu sau
CN hàng loạt các quốc gia cổ ra
đời ở khu vực Đơng Nam Á

2/ Sự hình thành và phát triển
các quốc gia phong kiến Đông
Nam Á.

- Từ nửa sau TK X → đầu TK
XVIII là thời kì phát triển thịnh
vượng của các quốc gia phong
kiến Đông Nam Á:

+ In-đô nê-xi-a : vương triều
Mơ-giơ-pa-hit (1213 – 1527)

+ Cam-pu-chia : thời kì Ăng-co
+ Mi-an-ma: vương quốc Pa-gan
(TK XI)

+ Thái Lan : vương quốc
Su-khô-thay (TK XIII)

+ Lào: vương quốc Lạn Xạng (TK
XV - XVII)

- Nữa sau TK XVIII các quốc gia
phong kiến Đông Nam Á bước
vào thời kì suy thối

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Trung Quốc. Lào. Thái Lan. Ấn Độ. Việt Nam. In-đô-nê-xi-a
Mi-an-ma. Đông ti mo. Bra xin. Ma-lai-xi-a. Xin-ga-po. Phi-lip-pin.

 Bru nây.

- Lập niên biểu các giai đoạn phát triển lịch sử lớn của khu vực Đông Nam Á đến giữa TK XIX.
3. Dặn dò:

- Học bài cũ.

- Hoàn thành bảng niên biểu GV đã hướng dẫn

- Chuẩn bị tiếp phần 3,4 của bài « Các quốc gia phong kiến Đông Nam A ! (tiếp theo) »
+ Sưu tầm tranh ảnh về vương quốc Cam-pu-chia và Lào

+ Tìm hiểu sự phát triển của Cam-pu-chia thời kì Ăng-co
+ Các chính sách của các vua Lạn Xạng

Ngày soạn : 10/ 9/ 2009
Tiết 8 Bài 6 : CÁC QUỐC PHONG KIẾN ĐÔNG NAM Á (Tiếp theo)

I/ Mục tiêu:

- Trong số các quốc gia Đông Nam Á , Lào và Cam pu chia là hai nước láng giềng gần gủi với
Việt Nam. Những giai đoạn lịch sử lớn của hai nước này.

- Tình cảm yêu quí, trân trọng truyền thống lịch sử của Lào và Cam pu chia, thấy đựoc mối quan
hệ mật thiết của 3 nước Đông Dương.

- Lập niên biểu các giai đoạn lịch sử lớn.
II/ Chuẩn bị của GV và HS:

1. GV :

- Bản đồ hành chính khu vực Đơng Nam Á
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

KT bài cũ : Các quốc gia Đông Nam Á có đặc điểm
chung gì ? Xác định quốc gia Cam-pu-chia và Lào trên
lược đồ ?

GV: Cam pu chia là một trong những nước có lịch sử khá
lâu đời và phong phú: thời tiền sử (đồ đá) cư dân cổ Đông
Nam Á xây dựng nên nhà nước Phù nam.

CH : Cư dân Cam-pu-chia do tộc người nào tạo nên ?
GV: Người khơ me là một bộ phận của cư dân cổ ĐNA,
lúc ban đầu họ sống ở phía bắc cao ngun Cị Rạt sau
mới di cư dần về phía nam.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

CH : Người Khơ-me thành thạo những việc gì ? Họ tiếp
thu văn hố Ấn Độ như thế nào?

CH : Người Khơ-me xây dựng vương quốc riêng của
mình vào thời gian nào ? Tên gọi là gì ?

GV : Trình bày sự phát triển của Chân lạp đến khi bị
Gia-va xâm chiếm năm 774 và thống trị đến năm 802.
CH : Thời Ăng-co tồn tại khoảng thời gian nào ? (802 trở
đi lịch sử Cam pu chia bước sang thời kì mới - Thời
Ăng-co và đây là giai đoạn phát triển)

CH : Tại sao thời kì phát triển thịnh vượng của
Campuchia cịn gọi là thời kì Ăngco?( kinh đơ đóng ở Ăng co
-một địa điểm của vùng Xiêm Riệp ngày nay.)

GV cho HS Tìm hiểu kênh hình H.10/ Tr.20 SGK.
CH : Em có nhận xét gì về khu đền Ăng-co Vát ?

HS : Đồ sộ, độc đáo, thể hiện óc thẩm mỉ và trình độ kiến
trúc rất cao

GV : Giới thiệu thêm đây là một trong nhiều cơng trình
kiến trúc nổi tiếng của Cam pu chia.

GV cho HS thảo luận theo bàn (2 phút)

CH : Sự thịnh vượng của Cam pu chia thời Ăng co được
biểu hiện như thế nào? (có nhiều cơng trình kiến trúc độc
đáo, sản xuất phát triển...)

CH : Chế độ phong kiến Cam-pu-chia bước vào suy yếu
vào thời gian nào ?

Hoạt động 2

CH : Chủ nhân cổ nhất trên đất Lào ngày nay là ai ? Họ
đã để lại những gì ?

GV: Nguời Lào thơng trước đó gọi là người Khạ họ là chủ
nhân của nền văn minh đồ đá, đồng, sắt, họ đã để lại hàng
trăm chiếc chum đá khổng lồ to nhỏ khác nhau...

CH : Người Lào Lùm xuất hiện như thế nào? (TK XIII sự
thiên di của người Thái...)

CH : Vì sao có sự thiên di của người Thái từ phía Bắc
xuống ?

HS : Do sự tấn cơng của người Mông Cổ
CH : Đời sống của bộ lạc Lào như thế nào ?

HS : Sống trong các mường cổ, chủ yếu bằng nghề trồng
lúa nước, săn bắn và làm một số nghề thủ cơng

CH : Trình bày sự ra đời của nước Lạn xạng ?

CH : Em biết gì về pha Ngừm? (là cháu
Phía-khăm-phịng) theo cha là Phía-pha sang Cam-pu-chia. Ơng được
vua Cam-pu-chia giúp đỡ, nuôi dạy và gã con gái cho. Khi

trưởng thành ông về nước và trở thành một tộc trưởng, tập
hợp, liên kết giữa các bộ lạc → nước Lạn xạng

CH : Vương quốc Lạn xạng phát triển thịnh vượng vào
khoảng thời gian nào?

- Từ TK VI – TK IX nước Chân
Lạp: tiếp xúc với văn hoá Ấn Độ

- TK IX – TK XV thời kì Ăng co:
sản xuất phát triển, xây dựng
được nhiều cơng trình kiến trúc
độc đáo. Lãnh thổ được mở rộng.

- Từ TK XV – 1863 thời kì suy
yếu. Cuối TK XIX thành thuộc
địa của Pháp.

4/ Vương quốc Lào:

- Trước TK III người Lào Thơng.

- Từ TK XIII người thái di cư →
Lào lùm.

- Năm 1353: nước Lạn xạn được
thành lập.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

CH : Trình bày những nét chính trong chính sách đối nội,
đối ngoại của vua Lạn xạng?

GV: Trong thời kì này Lạn xạng để lại nhiều cơng trình
kiến trúc nổi tiếng như Thạt Luổng → chứng minh cho sự
phát triển.

GVcho HS quan sát H.15/ Tr.21 SGK khai thác kênh hình
Thạt Luổng

CH : Kiến trúc Thạt Luổng xó gì giống và khác với cơng
trình kiến trúc của các nươc trong khu vực ?

HS : Uy nghi, đồ sộ, theo kiến trúc Hin-đu đồ sộ, nhiều
tầng, hình tháp nhọn…

GV : Lạn Xạng phát triển thịnh vượng nhất dưới thời vua
Xu-li-nha Vơng-xa, thời kì này qn dân Lào đã đánh bại
3 lần xâm lược của quân Miến Điện.

CH : Nguyên nhân nào dẫn đến sự duy yếu của vương
quốc Lạn Xạng ?

HS : Vì những cuốc tranh chấp ngơi vua trong hồng tộc.
Vương quốc Xiêm nhân cơ hội đã xâm chiếm và cai trị
nước Lào.

+ Đối nội: chia đất nước thành
các mường, đặt quan cai trị, xây
dựng quân đội...

+ Đối ngoại: giữ quan hệ hoà

hiếu với các nước láng giềng,
chống quân xâm lược nước
ngoài.

- TK XVIII – XIX suy yếu. Cuối
TK XIX thành thuộc địa của
Pháp.

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Chứng minh Ăng co là thời kì phát triển cao của chế độ phong kiến Cam-pu-chia ?
- Trình bày những chính sách đối nội, đối ngoại của Lạn xạng ?

- Hãy lập niên biểu các giai đoạn lịch sử lớn của Cam-pu-chia và lào đến giữa TK XIX ?

Niên đại Sự kiện lịch sử

3. Dặn dò:
- Học bài cũ.

- Làm bài tập đã cho vào vở

- Chuẩn bị bài sau “Những nét chung về xã hội phong kiến”

So sánh xem XHPK phương Đơng và phương Tây có những nét gì giống và khác nhau về :
+ Thời gian hình thành, phát triển, và suy vong

+ Cơ sở kinh tế

+ Các giai cấp trong XH và mối quan hệ giữa các giai cấp đó
+ Thế nào là chế độ quân chủ

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Tuần 5 : 21/ 9→ 27/ 9/ 2009 Ngày soạn : 15/ 9/ 2009 
Tiết 9 Bài 7 : NHỮNG NÉT CHUNG VỀ XÃ HỘI PHONG KIẾN

I/ Mục tiêu:

- Thời gian hình thành và tồn tại của xã hội phong kiến. Nền tản kinh tế và các giai cấp trong xã
hội phong kiến. Thể chế chính trị của nhà nước phong kiến.

- Giáo dục niềm tin và lòng tự hào về truyền thống lịch sử, những thành tựu về kinh tế, văn hoá
mà các dân tộc đã đạt được trong thời kì phong kiến.

- Làm quen với phương pháp tổng hợp, khái quát hố các sự kiện, biến cố lịch sử, từ đó rút ra
nhận xét, kết luận cần thiết.

II/ Chuẩn bị của GV và HS :
1. GV :

- Phiếu thảo luận, bảng phụ

- Bảng tóm tắt những nét chung về xã hội phong kiến.
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :

1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1
GV cho HS thảo luận nhóm (3 phút)

N 1 : Nhận xét thời gian hình thành của XHPK phương Đông và
Châu Âu ?

N 2 : Nhận xét về thời kì phát triển của XHPK phương Đông và
Châu Âu ?

N 3 : Nhận xét về thời kì khủng hoảng và suy vong chủa XHPK
phương Đông và Châu Âu ?

HS thảo luận và điền kết quả vào bảng phụ
Thời kì lịch sử XHPK phương

Đơng XHPK châu Âu

Hình thành
Phát triển

Khủng hoảng và
suy vong

1/ Sự hình thành và phát triển 
của xã hội phong kiến:

- XH PK phương Đơng : hình
thành sớm, phát triển chậm, quá
trình khủng hoảng và suy vong
kéo dài.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

GV nhận xét, chuẩn xác kiến thức và kết luận
Hoạt động 2
GV cho HS thảo luận (2 phút)

N 1: Cơ sở kinh tế của XHPK châu Âu và phương Đơng có gì
giống và khác nhau?

N 2: Nêu các giai cấp cơ bản trong xã hội phong kiến châu Âu và
phương Đông ?

N 3: Hình thức bóc lột của CHPK ? Em hãy giải thích hình thức
bóc lột này ? ( địa tô – giao ruộng đất và thu tô thuế)

Hoạt đông 3

CH : Nhà nước phong kiến được tổ chức như thế nào? (chế độ
quân chủ)

CH : Chế độ quân chủ là gì ?

GV cho HS thảo luận (1 phút) : Chế độ quân chủ ở phương Đông
và châu Âu có điểm gì khác nhau cơ bản ?

GV: kết luận ghi bảng.

2/ Cơ sở kinh tế xã hội của XH 
PK

- Cơ sở kinh tế: nơng nghiệp
đóng vai trị chủ yếu.

- Xã hội:

+ Phương Đơng: 2 giai cấp chính
là địa chủ và nơng dân.

+ Châu Âu: 2 giai cấp chính là
lãnh chúa và nơng nơ.

- Phương thức bóc lột: địa tơ.
3/ Nhà nước phong kiến:

- Thể chế nhà nước: chế độ quân
chủ .

*Chế độ qn chủ ở châu Âu và
phương Đơng có sự khác nhau về
mức độ và thời gian.

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Hãy so sánh những nét chính về XH PK phương Đông và châu Âu theo mẫu: (gọi 2 HS lên
bảng, mỗi em 1 cột)

XH PK phương Đông XH PK châu Âu

Thời kì hình thành
Thời kì phát triển

Thời kì khủng hoảng và suy
vong

Cơ sở kinh tế

Xã hội (các giai cấp cơ bản)
3. Dặn dò:

- Học bài cũ, lập lại bảng so sánh vào vở.

- Ôn lại các bài đã học để chuẩn bị bài tập lịch sử.
- Khái quát lại lịch sử thế giới trung đại.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Ngày soạn : 15/ 9/ 2009 
Tiết 10 LÀM BÀI TẬP LỊCH SỬ

I. Mục đích :

- HS nắm được phần trọng tâm kiến thức LS thế giới thời kì trung đại.
- Khái qt hóa lại nội dung kiến thức lịch sử Thế Giới trung đại
II. Chuẩn bị của GV và HS :

1. GV:

- Phiếu học tập
- Bảng phụ
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới :

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

Hãy đánh dấu X vào ô vuông trong các câu sau mà em
cho là đúng :

1.Cuối thế kỉ thứ V xã hội Tây Âu có những biến đổi to
lớn là do:

a) Dân số tăng

b) Sự xâm nhập của người Giéc-man
c) Công cụ sản xuất đuợc cải tiến

d) Kinh tế hàng hoá phát triển
2. Phát kiến địa lí là :

a) Q trình tìm ra những con đường mới của người
châu Âu.

b) Quá trình tìm ra những vùng đất mới.
c) Quá trình tìm ra những dân tộc mới
d) Cả 3 câu trên đều đúng

3. Khu vực Đông Nam Á ngày nay gồm những nước nào
sau đây.

Trung Quốc. Lào. Thái Lan. Ấn Độ.
Việt Nam. In-đô-nê-xi-a

Mi-an-ma. Đông ti mo. Bra xin.
Ma-lai-xi-a. Xin-ga-po. Phi-lip-pin.

 Bru-nây.

Hoạt động 2

Chon ý đúng trong các câu sau: ( Hãy khoanh tròn chữ

Bài tập 1 :
Đáp án :
1 - b

2 – d

3 – Lào, Thái Lan, Viết Nam,
In-đô-nê-xi-a, Mi-an-ma, Đơng Ti-mo,
Ma-lai-xi-a, Xin-ga-po, Phi-líp-pin,
Bru-nây

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

cái đứng đầu câu)

1. Thực chất phong trào văn hoá phục hưng là:

A. Đả phá xã hội phong kiến, con người phải được tự
do và phát triển.

B. Đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới khoa
học tiến bộ.

C. Văn hoá phục hưng là cuộc CM văn hoá tiến bộ vĩ
đại.

D. Cả 3 câu trên đều đúng.
2. Lãnh địa phong kiến là gì ?

A. Là vùng đất đai rộng lớn, có nhiều nơng nô sinh
sống do lãnh chúa cai quản.

B. Là vùng đất đai của quý tộc phong kiến

C. Là vùng đất mà quý tộc tước đoạt được bao gồm đất
đai canh tác, rừng, ao, hồ... và biến nó thành khu đất
riêng của mình.

Hoạt động 3

Hãy gép các chữ cái đứng trước các ý ở cột A với chữ cái
đứng trướt ở cột B cho đúng:

A B

a) 221- 206 TCN
b) 206 TCN- 220
c) 1271- 1368
d) 960- 1279
đ) 618- 907

e) Tần
g) Hán
i) Tống
k) Đường
l) Nguyên

A B

a)Lào
b)Ấn Độ
c)Cam pu chia
d)Mi an ma
e)In- đô-nê-xi-a
g)Trung Quốc

h) Cố cung

i) Đền A-jan -ta
k) Đền
Bô-rô-bua-đua

l) Chùa tháp
Pa-gan

m) Ăng-co Vát
n ) Thạt Luổng
Hoạt động 4

CH : Hãy nêu nguyên nhân. Kết quả và ý nghĩa của
những cuộc phát kiến địa lí?

CH : Sự hình thành và phát triển của XHPK Phương
Đông và châu Âu như thế nào?

HS trả lời.

1 – D

2 – C

Đáp án
A - e
B - g
C - l
D - i
Đ - k
Đáp án

A - n
B - i
C - m
D - l
E - k
G - h

2. Củng cố :

- GV khái quát lại toàn bộ nội dung đã được học về XHPK
3. Dặn dò :

- Học bài cũ

- Xem trước bài 8 “Nước ta buổi đầu độc lập”
+ Ngô Quyền dựng nền độc lập như thế nào ?

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

+ Tìm hiểu về Đinh Bộ Lĩnh

+ Quá trình thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh

Tuần 6 : 28/ 9→ 4/ 10/ 2009 Ngày soạn : 20/ 9/ 2009

CHƯƠNG I : BUỔI ĐẦU ĐỘC LẬP THỜI NGÔ – ĐINH - TIỀN LÊ (THẾ KỈ X)
 Tiết 11 Bài 8 : NƯỚC TA BUỔI ĐẦU ĐỘC LẬP

I) Mục tiêu :

- Ngô Quyền xây dựng nền độc lập không phụ thuộc vào các triều đại phong kiến Trung Quốc.
Nắm được quá trình thống nhất đất của Đinh Bộ Lĩnh

- Giáo dục Ý thức độc lập tựchủ và thống nhất đất nước của dân tộc. Ghi nhớ công ơn Ngô
Quyền và Đinh Bộ Lĩnh đã có cơng giành quyền tự chủ, thống nhất đất nước .

- Bồi dưỡng HS kĩ năng lập biểu đồ, sơ đồ sử dụng bản đồ khi học bài.
II) Chuẩn bị của GV và HS :

1. GV :

- Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước ( thời Ngô Quyền)
- Lược đồ 12 sứ quân hoặc lược đồ câm

2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới :

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

CH : Chiến thắng Bạch Đằng Năm 938 có ý nghĩa như thế
nào?

HS : Đánh lại âm mưu xâm lược của nhà Nam Hán, chấm
dứt hơn 10 thế kỉ thống trị của các triều đại phong kiến
phương Bắc, mở ra thời kì phát triển mới của đất nước.
CH : Chiến thắng Bạch Đằng đem lại kết quả gì ?
CH : Sau khi lên ngơi vua, Ngơ Quyền làm gì ?
HS : Thiết lập một triều đình mới ở Trung ương

CH : Tại sao Ngô Quyền bải bỏ bộ máy cai trị của họ Khúc
để thiếc lập triều đại mới ?

HS : Họ Khúc mới chỉ dành được quyền tự chủ, trên danh
nghĩa vẫn phụ thuộc nhà Hán => Ngô Quyền quyết tâm xây
dựng một quốc gia độc lập.

GV cho HS thảo luận nhóm (2 phút)

CH : Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước của Ngô Quyền.
GV : hướng dấn HS vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước.

CH : Tại sao Ngô Quyền lại quyết định bỏ chức Tiết độ sứ?

1. Ngô Quyền dựng nền độc lập 
tự chủ:

- Năm 939 Ngơ Quyền lên ngơi
vua, đóng đơ ở Cổ Loa.

BỘ MÁY NHÀ NƯỚC
VUA

QUAN VĂN QUAN VÕ

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

HS : Vì chức Tiết độ sứ của phong kiến phương Bắc, Ngô
Quyền quyết tâm xây dựng một quốc gia độc lập.

CH : Vua có vai trị gì trong bộ máy nhà nước ?

HS : Đứng đầu triều đình, quyết định mọi cơng việc chính
trị, ngoại giao, qn sự.

CH : Em có nhận xét gì về bộ máy nhà nước thời Ngơ?
HS : Cịn đơn giản, sơ sài nhưng bước đầu đã thể hiện ý
thức độc lập tự chủ.

Hoạt động 2

CH : Sau khi trị vì đất nước được 5 năm, Ngơ quyền qua
đời, lúc đó tình hình đất nước ta như thế nào?

HS: Đắt nước rối loạn, các phe phái nhân cơ hôi này nổi len
giành quyền lự Dương Tam Kha cướp ngôi?

GV (giảng) : Năm 952 Ngô Xương văn giành được lại ngơi
vua song uy tín của nhà Ngơ đã giảm sút => Đất nước
không ổn định.

CH : Sứ quân là gì ?

HS: Là các thế lực phong kiến nổi dậy chiến lĩnh một vùng
đất.

GV cho HS quan sát H. 17/ Tr.26 SGK, tìm hiểu về vùng
đất các sứ quân chiếm đóng

Yêu cầu HS đánh dấu các sứ quân vào các khu vực trên bản
đồ.

CH : Việc chiếm đóng của các sứ quân điều đó ảnh hưởng
như thế nào đến đất nước ?

HS : Các sứ qn chiếm đóng ở nhiều vị trí quan trọng trên
khắp đất nước, liên tiếp đánh nhau => đất nước loạn lạc =>
là điều kiện thuậnlợi cho giặc ngoại xâm tấn công.

Hoạt động 3

GV (giảng) : Loạn12 sứ quân gây biết bao tan tóc cho nhân
dân. Trong khi đó nhà Tống đang có âm mưu xâm lược
nước ta. Do vậy việc thống nhất đất nước trở nên cấp bách
hơn bao giờ hết.

CH : Đinh Bộ Lĩnh là người như thế nào?

HS : Con của thứ sử Đinh Cơng Trứ, người Ninh Bình, có
tài thống lĩnh qn đội

CH : Ơng đã làm gì để dẹp loạn 12 sứ quân?

HS: Tổ chức lực lượng, rèn vũ khí. Xây dựng căn cứ ở Hoa
Lư.

CH : Vì sao Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn được 12 sứ quân ?
HS : Được nhân dân ủng hộ,có tài đánh đâu thắng đó =>
các sứ quân xin hàng hoặc lần lượt bị đánh bại.

CH : Việc Đinh Bộ Lính dẹp loạn được 12 sứ qn có ý
nghĩa gì?

HS: Thống nhất đất nước, lập lại hồ bình trong cả nước
=> Tạo điều kiện để xây dựng đất nước vững mạnh chống
lại âm mưu của kẻ thù

2. Tình hình chính trị cuối thời
Ngơ

- Năm 944 Ngô Quyền mất →
Dương Tam Kha cướp ngơi →
Triều đình lục đục

- Năm 950 Ngô Xương Văn giành
lại ngôi vua nhưng không quản lí
được đất nước → uy tín nhà Ngơ
giảm sút

- Năm 965 Ngô Xương Văn chết
→ đất nước rơi vào tình trạng chia
cắt, loạn lạc → Loạn 12 sứ quân

3. Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất 
nước

* Tình hình đất nước:

Loạn 12 sứ quân => đất nước
chia cắt loạn lạc.

- Nhà Tống âm mưu xâm lược

* Quá trình thống nhất:

- Đinh Bộ Lĩnh lập căn cứ ở Hoa
Lư

- Liên kết với sứ quân Trần Lãm,
chiêu dụ sứ quân Phạm Bạch Hổ
tiến đánh các sứ quân khác.
- Được nhân dân ủng hộ → đánh
dâu thắng đó.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền nhà Ngơ ?

- Trình bày những biểu hiện về ý thức tự chủ của Ngô Quyền trong việc dẹp yên 12 sứ quân ?
- Em hãy trình bày cơng lao của Ngơ Quyền và Đinh Bộ Lĩnh đối với nước ta trong buổi đầu
độc lập.

3. Dặn dò:

- Học thuộc bài

- Chuẩn bị bài sau: " Nước Đại Cồ Việt thời Đinh - Tiền Lê"
+ Nhà Đinh đã làm gì để xây dựng và phát triển đất nước
+ Mơ tả chính quyền thời Tiền Lê

+ Tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn.

Ngày soạn : 25/ 9/ 2009
 Bài 9 : NƯỚC ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH – TIỀN LÊ

Tiết 12 I – TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, QN SỰ
I. Mục tiêu

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

- Bồi dưỡng kĩ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ, trong quá trình học bài.
II. Chuẩn bị của GV và HS :

1. GV

- Lược đồ chống Tống lần thứ I (981)

- Tranh ảnh di tích LS về đền thờ vua Đinh và vua Lê
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới
b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1 :

Bài cũ : Đinh Bộ Lĩnh đã thống nhất đất nước như thế
nào ?

CH : Sau khi thống nhất đất nước Đinh Bộ Lĩnh đã làm
gì?

CH : Em hãy giải thích từ “hoàng đế” ?

HS : Vua một nước lớn mạnh được các nước khác thần
phục.

GV giải thích:

+ " Vương" là tước hiệu của vua dùng cho nước nhỏ

+ " đế" là tước hiệu của vua nước lớn mạnh, có nhiều
nước thần phục.

CH : Việc vua Đinh Tiên Hoàng xưng hoàng đế có ý
nghĩa gì ?

HS : Khẳng định nước ta có nền độc lập tự chủ và hồng
đế nước Nam phải sánh ngang với hoàng đế phương Bắc.
CH : Em hiểu gì về tên nước Đại Cồ Việt ?

GV : " Đại " là lớn; "cồ" cũng có nghĩa là lớn →Nước Việt
to lớn có ý nghĩa ngang hàng với Trung Hoa.

CH : Tại sao Đinh Tiên Hồng đóng đô ở Hoa Lư ?
HS: Là quê hương Đinh Tiên Hồng, đất hẹp, nhiều đồi
núi thuận lợi cho việc phịng thủ.

GV giới thiệu H. 19/ Tr.31 : Toàn cảnh cố đô Hoa Lư
CH : Việc nhà Đinh đặt tên nước, bỏ niên hiệu của
Trung Quốc và đặt niên hiệu riêng đã nói lên điều gì?
HS : Đinh Bộ Lĩnh muốn khẳng định nước Việt có giang
sơn, bờ cõi riêng, nước Đại Cồ Việt độc lập và ngang
hàng với Trung Quốc chứ không phải là nước phụ thuộc
CH : Tại sao vua Đinh sai sứ sang giao hảo với nhà
Tống?

HS: Mong muốn giữ vững mối quan hệ hịa bình với các
nước láng giềng.

CH : Đinh Tiên Hồng cịn áp dụng biện pháp gì để xây
dựng đất nước?

1. Nhà Đinh xây dựng đất nước

- 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngơi vua,

đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng
đơ ở Hoa Lư

- 970, đặt niên nhiệu là Thái Bình

- Phong vương cho con

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

GV : Thời Đinh nước ta chưa có luật pháp cụ thể, vua
sai đặt vạc dầu và chuồng cọp trước điện để răn đe kẻ
phản loạn.

CH : Những việc làm của Đinh Bộ Lĩnh có ý nghĩa như
thế nào ?

HS: Làm cho nhân dân ta có cuộc sống độc lập và hịa
bình để lao động sản xuất; thế nước hưng thịnh, là cơ sở,
nền tảng để xây dựng và phát triển đất nước, chiến thắng
kẻ thù, bảo vệ vững chắc nền độc lập

GV giới thiệu H.18/ Tr.29 : Đền thờ vua Đinh.
Hoạt động 2 :

CH : Nhà Tiền Lê được thành lập trong hoàn cảnh nào?
HS: Sau khi Đinh Bộ Lĩnh và Đinh Liễm bị ám hại, nội
bộ nhà Đinh lục đục, bên ngoài quân Tống chẩn bị xâm
lượt → Lê Hoàn được suy tơn làm vua.

CH : Hãy nhận xét về tình hình đất nước lúc bấy giờ ?
HS : Thế nước mất ổ định, lại đứng trước hiểm họa giặc
ngoại xâm.

CH : Vì sao Lê Hồn được suy tơn làm vua?

HS: Ơng là người có tài, có chí lớn, mưu lược, dũng cảm
vơ song, có lịng thương u binh sĩ, được họ kính u
sâu sắc. Lúc này ơng lại đang giữ chức Thập đạo tướng
quân thống lĩnh quân đội → lòng người quy phục.

CH : Việc Thái Hậu Dương Vân Nga trao áo hồng bào
cho Lê Hồn nói lên điều gì?

HS : Đầy là việc làm hợp với ý trời và lịng người. Thể
hiện sự thơng minh, quyết đốn, biết đặt lợi ích quốc gia
lên trên lợi ích dịng họ. Vượt lên quan niệm phong kiến,
bỏ qua những lời bàn tán phản đối, thậm chí cả dư luận
xấu của triều đình để bảo vệ lợi ích dân tộc.

GV phân biệt " Tiền Lê " và " Hậu Lê" SGK/ Tr.30

CH : Theo em, nhiệm vụ cấp bách đối với nhà Tiền Lê
lúc này là gì ?

HS : Ổn định tình hình dất nước, chuẩn bị đối phó với
qn Tống.

GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm (2 phút)

CH : Chính quyền nhà Tiền Lê được tổ chức như thế
nào? Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Tiền Lê ?

CH : Em hãy nhận xét bộ máy nhà nước thời Tiền Lê?
HS : Bộ máy nhà nước được tổ chức chặt chẽ, quy củ
hơn thời Ngô

CH : Quân đội thời tiền Lê tổ chức như thế nào?

CH : Em có nhận xét gì về tổ chức quân đội nhà Tiền
Lê?

HS : Quân đội được xây dựng thành quân đội mạnh, tổ
chức quy củ.

CH : Việc chia qn làm 2 bộ phận có tác dụng gì ?

vụ chủ chốt

- Dựng cung điện ,đúc tiền

- Xử phạt nghiêm những kẻ có tội

2. Tổ chức chính quyền thời Tiền
Lê

* Sự thành lập của nhà Tiền Lê
- 979: Đinh Tiên Hoàng bị giết →
nội bộ lục đục

- Nhà Tống lăm le xâm lượt.

→ 980, Lê Hoàn được suy tôn làm

vua, đổi niên hiệu là Thiên Phúc,
lập nên nhà Tiền Lê

- Chính quyền trung ương :
VUA

THÁI SƯ - ĐẠI SƯ

QUAN

VĂN QUANVÕ TĂNGQUAN
- Chính quyền địa phương :

10 lộ

Phủ Châu

* Quân đội: gồm 10 đạo và 2 bộ
phận

- Cấm quân

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

HS : Cấm quân : bảo vệ vua và kinh thành

Quân địa phương : vừa tham gia sản xuất, vừa
luyện tập sẵn sang chiến đấu.

CH : Những việc làm của vua Lê Hồn có tác dụng như
thế nào ?

HS : - Làm ổn định tình hình đất nước

- Chuẩn bị mọi điều kiện để sẵn sang đối phó với
quân Tống

Hoạt động 3:

CH : Quân Tống xâm lượt nước ta trong hoàn cảnh nào?
HS: Nhà Tống luôn nuôi khát vọng bành trướng xâm
lược. Nhân cơ hội cuối năm 979 nội bộ nhà Đinh lục đục
vì tranh quyền lợi → Quân Tống liền gấp rút tập trung
quân đội, chuẩn bị xâm lược nước ta

CH : Quân Tống tiến hành xâm lược nước ta như thế
nào?

CH : Em có nhận xét gì về quân Tống ?

HS : Là một đạo quân mạnh, hiếu chiến, tiến vào nước ta
với lực lượng đông.

CH : Lê Hoàn đã chuẩn bị cho cuộc kháng chiến như thế
nào ? Em có nhận xét gì về cách bố trí, mai phục của Lê
Hồn ?

HS : Chủ động đốn đúng hướng tấn công của địch
Biết kế thừa cách đánh giặc của Ngô Quyền
GV Tường thuật lại cuộc kháng chiến theo lượt đồ.
GV Yêu cầu HS tường thuật lại cuộc kháng chiến

CH : Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi có ý nghĩa
gì ?

CH : Vì sao cuộc kháng chiến chống Tống giành thắng
lợi ?

HS : - Do triều Tiền Lê đã chuẩn bị rất kĩ lưỡng
- Sự chỉ huy tài tình, sáng suốt của Lê Hoàn

- Nhân dân dồn kết, trên dưới một lịng cùng nhau
chống giặc

CH : Tại sao sau khi chiến tranh chấm dứt, Lê Hoàn vẫn
sai sứ sang Trung Quốc đặt lại quan hệ bình thường ?
HS : Để thể hiện mong muốn giữ vững mối quan hệ hịa
bình, thân thiện với các nước láng giềng.

3. Cuộc kháng chiến chống Tống
của Lê Hoàn:

* Hoàn cảnh lịch sử:

Cuối năm 979 nhà Đinh rối loạn →
Quân Tống chuẩn bị xâm lược nước
ta

b) Diễn biến

- Địch : Do Hầu Nhân Bảo chỉ huy
theo 2 đường thuỷ và bộ tiến đánh

nước ta.

- Ta: + Chặn quân thuỷ ở sông
Bạch Đằng

+ Diệt cánh quân bộ ở biên giới
phía bắc thắng lợi.

* Ý nghĩa:

- Bảo vệ nền độc lập của đất nước
- Đánh bại âm mưu xâm lượt của kẻ
thù

- Củng cố lòng tin vững chắc vào
sức mạnh và tiền đồ của dân tộc

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương và địa phương thời Tiền Lê?
- Việc nhân dân ta lập đền thờ vua Đinh chứng tổ điều gì ?

- trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống bằng lược đồ
- Trả lời câu đố:

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

+ Nói nhanh tướng giặc tên gì

Đem quân xâm lượt thành trì Hoa Lư

Vua Lê là bật quân sư

( Hai đường chặn giặc) Đánh cho tan xát, nhục nhừ rút lui

+ Bạch Đằng mổi sáng trận đầu. Phá tan Nam Hán cơng lao vua gì?
+Bạch Đằng mỗi sáng trận Nhì. Phá tan nhà Tống Vua gì Đố em?
3. Dặn dò:

- Học bài cũ

- Chuẩn bị tiếp bài 9 " II - Sự phát triển về KT và văn hóa"

+ Tìm hiểu ngun nhân làm cho nền kinh tế thời Đinh – Tiền Lê có những bước phát triển
+ XH thời kì này gồm những giai cấp, tầng lớp nào ?

+ Đời sống XH và văn hóa nước Đại Cồ Việt có gì thay đổi ?

Tuần : 5 / 10→ 11/ 10/ 2009 Ngày soạn : 1/ 10/ 2009 
Bài 9 : NƯỚC ĐẠI CỔ VIỆT THỜI ĐINH - TIỀN LÊ (Tiếp theo)

Tiết: 13 II – SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HÓA
I. Mục tiêu :

- Các vua nhà Đinh - Tiền Lê đã bước đầu xây dựng một nền kinh tế tự chủ bằng sự phát triển
nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp. Cùng với sự phát triển kinh tế, văn hố, XH cũng
có nhiều thay đổi.

- Giáo dục HS ý thức độc lập tự chủ trong xây dựng đất nước biết quý trọng các truyền thống
VH của ơng cha.

- Rèn luyện kĩ năng phân tích và rút ra ý nghĩa thành tựu kinh tế, văn hoá thời Đinh - Tiền Lê.
II. Chuẩn bị của GV và HS :

1. GV

- Tranh ảnh các di tích các cơng trình văn hố, kiến trúc thời Đinh - thời Tiền Lê.
- Tư liệu thành văn của các triều đại Đinh- Tiền Lê.

2. HS :

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

- Bảng phụ

III. Tiến trình dạy học :
1. Dạy bài mới :

a. Giới thiệu bài mới

b. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

CH : Em có suy nghĩ gì về tình hình nơng nghiệp thời
Đinh Tiền Lê ?

HS: Nơng nghiệp được coi trọng vì đây là nền tảng kinh
tế của đất nước. Nhà nước chú ý đến việc khai khẩn đất
hoang, đào vét kênh ngoài, nhân dân được chia ruộng...

→ tạo điều kiện cho SX nông nghiệp ổn định.

CH : Vua Lê Đại Hành tổ chức lễ cày tịch điền để làm
gì?

HS: Vua quan tân đến SX => khuyến kích nơng dân làm
nơng nghiệp.

CH : Sự phát triển của thủ công nghiệp thể hiện ở những
mặt nào?

HS: Các xưởng thủ cơng như đúc tiền, rèn vũ khí, may
mặc, xây dựng,... được thành lập.

Bài cũ : Nguyên nhân tạo điều kiện cho sự phát triển của
các ngành thủ cơng nghiệp ?

GV(giảng) : Vì đất nước đã được độc lập. Các nghề đã
được tự do phát triển không bị kìm hãm như trước đây.
Mặt khác các thợ khéo cũng không bị cống nộp cho
Trung Quốc…

CH : Thương nghiệp có gì đáng chú ý?

HS: Nhiều khu chợ được hình thành bn bán với nước
ngồi phát triển,...

CH : Việc thiết lập bàn giao với nhà Tống có ý nghĩa gì?
HS: Củng cố nền độc lập => tạo điều kiện cho ngoại
thương phát triển.

Hoạt động 2
GV cho HS thảo luận nhóm (2 phút)
CH : Trong XH có những tầng lớp nào ?

- Tầng lớp thống trị gồm những ai ?
- Những người nào thuộc tầng lớp bị trị

- Vẻ sơ đồ các tầng lớp trong xã hội thời Đinh -Tiền
Lê

HS tiến hành thảo luận, treo bảng phụ và trình bày kết
quả

Các nhóm nhận xét, bồ sung cho nhau
GV khái quát bằng sơ đồ

CH : Vì sao trong thời kì này nhà sư được trọng dụng?
HS: Do đạo phật được truyền bá rộng rãi. Các nhà sư có
học, giởi chữ Hán => nhà sư trực tiếp dạy học, làm cố

1. Bước đầu xây dựng nền kinh tế tự
chủ:

* Nông nghiệp:

- Nông dân được chia ruộng để cầy cấy
- Tiến hành khai khẩn đất hoang, mở rộng
diện tích trồng trọt

- Chú trọng thuỷ lợi.

→ Kinh tế nông nghiệp ổn định và phát
triển.

* Thủ công nghiệp:

- Xây dựng một số xưởng thủ công nhà
nước

- Các nghề thủ công cổ truyền tiếp tục
phát triển.

* Thương nghiệp:

- Đúc tiền đồng để lưu thong trong nước.
- Nhiều trung tâm bn bán, chợ làng
hình thành.

- Bn bán với nước ngồi mở rộng
2. Đời sống xã hội và văn hoá
* Xã hội:

VUA
QUAN

VĂN QUANVÕ NHÀSƯ
NÔNG

DÂN THỢTHỦ

CÔNG

THƯƠNG

NHÂN ĐỊACHỦ

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

vấn trong ngoại giao => rất được trọng dụng.

GV kể thêm chuyện đón tiếp sứ thần nước Tống của nhà
sư Đỗ Thuận

CH :Trình bày những nét chính về văn hóa nước ta thời
Đinh – Tiền Lê ?

CH : Đời sống sinh hoạt của người dân diễn ra như thế
nào?

HS : Rất bình dị, nhiều loại hình văn hố dân gian như ca
hát, nhảy múa, đua thuyền, đánh đu, đấu võ, đấu vật, diễn
ra trong các lễ hội.

CH : Vào những ngày vui, vua cũng thích đi chân dất,
cầm xiên lội ao dâm cá. Cử chỉ này chứng tỏ điều gì ?
HS : Sự phân biệt giàu – nghèo, sang – hèn chưa sâu sắc.
Quan hệ vua tôi chưa có khoảng cách lớn.

b. Văn hố:

- Giáo dục chư phát triển

- Nho học đã xâm nhập vào nước ta
- Đạo phật được truyền bá rộng rãi

- Chùa chiền được xây dựng nhiều, nhà
sư được coi trọng.

- Các loại hình VH dân gian khá phát
triển.

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Nguyên nhân làm cho nền kinh tế thời Đinh Tiền Lê phát triển ?

- Chọn đáp án đúng nhất : Thời nhà Lê các nhà sư được trọng dụng là vì :
a/ Đạo Phật được truyền bá rộng rãi hơn trước.

b/Phần lớn người có học là các nhà sư. Họ được nhân dân và nhà nước quý trọng
c/ Giáo dục chưa phát triển

d/ Các câu trên đều đúng
3. Dặn dò :

- Học bài cũ

- Chuẩn bị bài sau:" Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước”
+ Nhà Lý thành lập như thế nào ?

+ Tổ chức chính quyền thời Lý

+ Nhà Lý đã làm gì để củng cố quốc gia thống nhất ?

Ngày soạn : 1/ 10/ 2009 
Tiết 14 Bài 10 : NHÀ LÝ ĐẨY MẠNH CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC
I. Mục tiêu :

- Các chính sách của nhà Lý để xây dựng đất nước: Dời đô về Thăng Long, đặt tên nước là Đại
Việt, chia lại đất nước về mặt hành chính. Tổ chức lại bộ máy chính quyền trung ương và địa
phương, xây dựng pháp luật chặc chẽ,quân đội vững mạnh.

- GD cho các em lòng tự hào và yêu nước, yêu nhân dân. GD học sinh bước đầu hiểu rằng: Pháp
luật nhà nước là cơ sở cho việc xây dựng và bảo vệ đất nước.

- Phân tích và nêu ý nghĩa các chính sách xây dựng và bảo vệ đấtnước của nhà Lý.
- Rèn kĩ năng đánh giá công lao của nhân vật lịch sử tiêu biểu( thời Lý)

II. Chuẩn bị của GV và HS
1. GV

- Bản đồ Việt Nam.

- Khung sơ đồ tổ chức hành chính nhà nước.
2. HS :

- Đồ dùng học tập
- Bảng phụ

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

a. Kiểm tra 15 phút
b. Giới thiệu bài mới

c. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung

Hoạt động 1

GV:(giảng) Vua Lê Long Đĩnh mắc bệnh trĩ không thể ngồi
được phải nằm để coi chầu gọi là Lê Ngoạ Triều. Long Đĩnh
là ông vua rất tàn bạo, nhân dân ai cũng căm ghét việc làm
của ông, ông cho người vào củi thả sông, róc mía trên đầu
nhà sư, dùng dao cùn xẻo thịt người.

CH : Nhà lý được thành lập trong hoàn cảnh nào ?
CH :Tại sao Lý Công Uẩn được tôn lên làm vua?

HS: Sau khi Lê Long Đĩnh chết , Lý Cơng Uẩn được tơn lên
làm vua vì ơng là người vừa có đức vừa có uy tín nên được
triều thần nhà Lê quý trọng.

CH : Sauk hi lên ngôi vua, Lý Cơng Uẩn làm gì ?

GV(giảng): Năm 1009 Lý Cơng Uẩn lên làm vua, năm 1010
Lý Công Uẩn quyết định dời kinh đô từ Hoa Lư về Đại La và
đổi tên là Thăng Long

GV : Treo bản đồ Việt Nam và chỉ hai vùng đất Hoa Lư và
Thăng Long cho HS nắm.

CH :Tại sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô về Đại La và đổi
tên là Thăng Long ?

HS: Địa thế thuận lợi ,là nơi hội tụ của bốn phương.

CH :Việc dời đô về Thăng Long của vua Lý nói lên điều ước
nguyện gì của cha ơng ta ?

HS : Muốn xây dựng đất nước giàu mạnh và khẳng định ý chí
tự cường của dân tộc.

CH : Sau khi dời đô về Thăng Long, vua lý đã làm gì ? Kinh
thành Thăng Long được xây dựng như thế nào ?

HS : Xây vòng thành, cung điện, chùa tháp rất nguy nga,
tráng lệ.

GV (giảng ): Năm 1054 nhà Lý đổi tên nước là Đại Việt, xây
dựng củng cố chính quyền từ Trung ương đến địa phương.
GV cho HS thảo luận nhóm (2 phút)

CH : - Ai là người đứng đầu nhà nước?
- Quyền hành của vua như thế nào?
- Có ai giúp vua lo việc nước?

- Bộ máy chính quyền địa phương được tổ chức như thế nào?
→ Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý ?

CH : Tại sao nhà Lý lại giao các chức vụ quan trọng cho
những người thân nắm giữ ?

HS : vì muốn củng cố quyền lực trong tay vua

1. Sự thành lập nhà Lý:

- Năm 1009 Lê Long Đĩnh mất.
Triều Tiền Lê chấm dứt.

- Lý Công Uẩn được suy tong làm
vua → nhà Lý thành lập.

- Năm 1010 Lý Công Uẩn đặt
niên hiệu là Thuận Thiên, dời đô
về Đại La đổi tên là Thăng Long.

- Năm 1054 nhà Lý đổi tên nước
là Đại Việt

* Sơ đồ tổ chức chính quyền thời
Lý :

- Chính quyền trung ương
Vua

Các quan đại thần
Quan văn Quan võ
- Chính quyền địa phương:

24 lộ, phủ

Huyện

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

Hoạt động 2
GV đọc một số điều luật trong bộ hình thư.

CH : Nhà Lý ban hành luật pháp như thế nào ? Hãy nêu sự
cần thiết và tác dụng của bộ luật Hình Thư ?

HS: Bộ luật Hình thư giải quyết việc kiện tụng của dân công
bằng. Bộ luật chú ý đến phát triển xản xuất và quyền lợi của
nhân dân, bảo vệ vua và triểu đình. → Củng cố quyền hành
vững chắc.

CH : Bộ hình thư bảo vệ ai và bảo vệ điều gì ?

HS: Bảo vệ vua, triều đình, bảo vệ trật tự XH và sản xuất
nông nghiệp.

CH : Quân đội nhà Lý gồm mấy bộ phận?
HS: Gồm có cấm quân và quân địa phương

Yêu cầu HS đọc SGK về bảng phân chia giữ cấm quân và
quân địa phương

CH : Em có nhân xét gì về tổ chức qn đội của nhà Lý?
HS: Tổ chức chặt chẽ, quy cũ.

CH : Nhà Lý đã thi hành chủ trương gì để bảo vệ khối đồn
kết dân tộc ? Em có suy nghĩ gì về chủ trương đó của nhà
Lý?

HS: Gả cơng chúa, ban quan tước cho tù trưởng dân tộc.
Trấn áp những người có ý định tách khỏi Đại Việt.

CH : Trình bày các chính sách đối ngoại của nhà Lý đối với
các nước láng giềng ?

HS : Giữ quan hệ với Trung Quốc và Chăm-pa kiên quyết
bảo vệ chủ quyền dân tộc.

CH : Nhận xét gì về chủ trương của nhà Lý?

HS : Các chủ trương chính sách của nhà Lý vừa mềm dẻo
vừa cương quyết.

2. Pháp luật và quân đội:

- Năm 1042 nhà Lý ban hành bộ
luật Hình thư

- Quân Đội gồm có cấm quân và
quân địa phương

- Nhà Lý thi hành chính sách "
ngụ binh ư nơng"

- Qn đội có quân bộ và quân

thủy, tổ chức chặt chẽ, quy củ

- Giữ quan hệ bình đẳng với các
nước láng giềng

2. Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học

- Yêu cầu HS điền vào những ô trống trong sơ đồ tổ chức bộ máy hành chính của nhà Lý ?
- Nhà Lý đã làm gì để củng cố quốc gia thống nhất ?

- Nêu công lao của Lý Công Uẩn ?

- Làm BT trắc nghiệm : Điền các nội dung thích hợp vào ơ trống trong bảng dưới đây:

Niên đại Sự kiện

1009

Lý Công Uẩn dời đô về Đại La
1042

1054
3 / Dặn dò:

- HS học bài cũ

- Trả lời CH 1, 2, 3 trong SGK

- Đọc và nghiên cứu bài 11 “Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 – 1077)

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

Tuần 8 : 12 / 10 → 18 / 10 / 2009 Ngày soạn : 6 / 10 / 2009
Bài 11 : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG

( 1075 – 1077 )

Tiết 15 : GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT ( 1075 )
I / Mục tiêu bài học :

- Giúp HS hiểu được âm mưu xâm lược nước ta thời đó của nhà Tống là nhằm bành
trướng lãnh thổ, đồng thời giải quyết những khó khăn về tài chính và xã hội trong nước → Hiểu
được cuộc tiến cơng, tập kích sang đất Tống ( giai đoạn thứ nhất – 1075 ) của Lý Thường Kiệt là
hành động tự vệ chính đáng của ta → Nắm được cuộc kháng chiến chống Tống ở giai đoạn thứ
hai và chiến thắng to lớn của quân dân Đại Việt.

- Giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ độc lập dân tộc trước nguy cơ bị xâm lược.
- Rèn luyện kĩ năng vẽ và sử dụng bản đồ trong khi học và trả lời câu hỏi.

II / Chuẩn bị của GV và HS :
1 / GV :

- Giáo án + SGK

- Bản đồ câm Việt Nam ( phía bắc )

- Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân xâm lươc Tống
2 / HS :

- SGK + đồ dùng học tập

- Bảng phụ + bút lông
III / Tiến trình dạy học :
1 / Dạy bài mới :

a ) Giới thiệu bài mới
b ) Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1

CH: Trình bày tình hình nhà Tống giữa thế kỉ XI ?
HS: Nhà Tống gặp những khó khăn chồng chất :
+ Ngân khố cạn kiệt, tài chính nguy ngập

+ Nội bộ mâu thuẫn

+ Nhân dân đói khổ nổi dậy đấu tranh
+ Bị 2 nước Liêu – Hạ quấy nhiễu.

CH: Nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục
đích gì ?

HS trả lời

I / Giai đoạn thứ nhất (1075)

1 / Nhà Tống âm mưu xâm lược
nước ta :

- Giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp
những khó khăn chồng chất về kinh
tế, chính trị, xã hội, quân sự.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

CH : Để chiếm được Đại Việt nhà Tống đã tiến hành
làm gì? Nhằm mục đích gì?

HS: Nhà Tống xúi giục vua Cham-pa đánh lên từ phía
Nam. Ở biên giới phía Bắc thì ngăn cản việc buôn bán,
đi lại của nhân dân hai nước. Dụ dỗ các tù trưởng dân
tộc ít người.

→ Mục đích làm suy yếu lực lượng của nhà Lý.
Hoạt động 2

Kiểm tra bài cũ: Chủ trương, chính sách đối nội, đối
ngoại của nhà Lý là gì?

HS trả lời

CH: Đứng trước âm mưu xâm lược của nhà Tống, nhà
Lý đã làm gì?

HS trả lời

CH: Cho biết một vài nét về Lý Thường Kiệt ?

HS: Lý Thường Kiệt sinh năm 1019 tại phường Thái
Hoà, Thăng Long, là người có chí hướng ham học
binh thư, luyện võ nghệ, có cơt cách tài năng phi

thường

- 23 tuổi được làm quan

- Vua Lý Nhân Tông phong làm thái uý và nhận làm
con nuôi.

CH: Nhà Lý chuẩn bị đối phó như thế nào?

HS: + Cho quân đội luyện tập và canh phòng suốt
ngày đêm.

+ Đánh trả các cuộc quấy phá, làm thất bại mưu đồ dụ
dỗ của nhà Tống.

+ Đem quân đánh bại ý đồ tiến công phối hợp của nhà
Tống với Cham-pa.

GV : Lý Thường Kiệt cùng quân sĩ ngày đêm luyện
tập, mộ thêm binh lính quyết làm thất bại âm mưu
xâm lược của nhà Tống Lý Thường Kiệt đưa Lý Đạo
Thành một đại thần có uy tín cùng tham gia việc nước.
+ Vua Lý Thánh Tông và Thái uý Lý Thường Kiệt chỉ
huy đạo quân khoảng 5 vạn quyân đánh Cham-pa. Vua
Cham-pa bị bắt làm tù binh, buộc Cham-pa phải cắt 3
châu (Thuộc vùng đất Quảng Bình và Quảng Trị ngày
nay) để chuộc vua về.

CH: Trước tình hình quân Tống ráo riết xâm lược
nước ta, Lý thường Kiệt thực hiện chủ trương đánh

giặc như thế nào?

HS trả lời

CH: Theo em, câu nói của Lý Thường Kiệt: “Ngồi
yên đợi giặc… thế mạnh của giặc.”, thể hiện điều gì?
HS: Đây là cuộc tấn cơng để tự vệ chứ không phải
xâm lược. Thể hiện chủ trương táo bạo nhằm dành thế
chủ động làm tiêu hao sinh lực đich ngay từ lúc chư
tiến hành xâm lược.

2 / Nhà Lý chủ động tiến cơng để
phịng vệ :

- Nhà Lý chủ động tiến hành các
biện pháp chuẩn bị đối phó. Lý
Thường Kiệt được giao làm tổng chỉ
huy tổ chức kháng chiến.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

GV nhấn mạnh: Đây là cuộc tấn công để tự vệ chứ
khơng phải xâm lược.

CH: Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến
chống Tống do Lý Thường Kiệt chỉ huy năm 1075 ?
HS dựa vào SGK trả lời

GV : Tháng 10/ 1075 , 10 vạn quân ta chia làm 2 đạo
tấn công vào đất Tống :

+ Quân bộ do các tù trưởng Tông Đản và Thân Cảnh

Phúc chỉ huy vượt biên giới đánh vào Châu Ung.
+ Quân Thuỷ do Lý Thường Kiệt chỉ huy theo đường
ven biển vùng Quảng Ninh đổ bộ vào Châu Khâm và
Châu Liêm.

Lý Thường Kiệt sau khi phá huỷ các kho tàng của
giặc, tiến về bao vây thành Ung Châu. Để cô lập và
tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Trung Quốc, Lý
Thường Kiệt đã cho yết bảng nói rõ mục đích tự vệ
của mình.

CH: Mục đích của việc làm đó là gì?

HS: Để tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Trung Quốc
nhằm cô lập kẻ thù.

GV(giảng): Cuộc tập kích diễn ra nhanh chóng làm
cho các căn cứ quân sự của nhà Tống bị giáng nhiều
đòn nặng nề.

CH: Kết quả của cuộc kháng chiến ra sao?
HS trả lời

CH: Tại sao nói đây là cuộc tiến cơng để tự vệ chứ
không phải là cuộc tiến công xâm lược?

HS: + Ta chỉ tấn công vào các căn cứ quân sự, kho
lương thảo, đó là những nơi quân Tống tập trung lực
lượng, lương thực, vũ khí xâm lược Đại Việt.

+ Khi đã hồn thành mục đích, ta rút quân về nước
CH: Việc chủ động tấn công để tự vệ của nhà Lý có ý
nghĩa như thế nào?

HS : Làm thay đổi kế hoạch và làm chậm lại cuộc tấn
công xâm lược của nhà Tống.

- 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng
Tổng Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân
chia làm hai đạo thủy – bộ tấn công
vào đất Tống.

- Sau 42 ngày – đêm vây hãm, nhà
Lý đã chiếm được thành Ung Châu,
đập tan quân Tống đến tiếp viện.

- Ý nghĩa: Đánh một đòn phủ đầu,
làm hoang mang quân Tống, đẩy
chúng vào thế bị động.

2 / Củng cố:

- GV khái quát lại nội dung bài học.

- Cho HS trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống (1075) bằng lược đồ câm.
- Làm BT trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn chữ cái đầu câu trước ý trả lời đúng:

* Nhà Lý đã có những biện pháp nào để phòng vệ quân Tống ?
a ) Dâng sớ xin lui quân. b ) Cho quân đội luyện tập

c ) Canh phịng cẩn mật. d ) Cử binh lính về q sản xuất nông nghiệp.
e ) Tiến quân đánh thành Ung Châu và thành Khâm Châu.

3 / Dặn dò:

- HS học bài cũ.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

- Tìm hiểu ý nghĩa bài thơ “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt.

Ngày soạn : 6 / 10 / 2009
Bài 11 : CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG

( 1075 – 1077 )

Tiết 16 : GIAI ĐOẠN THỨ HAI ( 1076 - 1077 )
I / Mục tiêu bài học :

II / Chuẩn bị của GV và HS :
1 / GV :

- Giáo án + SGK

- Bản đồ câm Việt Nam ( phía bắc )

- Lược đồ trận chiến tại phòng tuyến Như nguyệt
2 / HS :

- SGK + đồ dùng học tập
III / Tiến trình dạy học :
1 / Dạy bài mới :

a ) Giới thiệu bài mới

b ) Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1

Kiểm tra bài cũ: Để đối phó với âm mưu xâm lược của
nhà Tống, nhà Lý đã có chủ trương gì? Kết quả ra sao?
HS trả lời

CH: Sau khi rút quân khỏi Ung Châu, Lý Thường Kiệt đã
làm gì?

HS : Hạ lệnh cho các địa phương chuẩn bị bố phòng

GV: Dự kiến địch kéo vào nước ta theo hai hướng, Lý
Thường Kiệt đã bố trí

- GV sử dụng lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống
(1075-1077) chỉ cho HS biết :

+ Một đạo quân chặn giặc ở vùng Quảng Ninh, không cho
thuỷ quân địch vượt qua.

+ Đường bộ bố trí dọc tuyến sơng Cầu qua đoạn sơng Như
Nguyệt và xây dựng chuyến tuyến sông như Nguyệt không

II / Giai đoạn thứ hai (1076 – 1077)
1 / Kháng chiến bùng nổ

* Chuẩn bị của nhà Lý:

- Sau khi rút quân về nước, Lý
Thường Kiệt hạ lệnh cho các địa
phương ráo riết chuẩn bị bố phịng.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

cho giặc vào sâu.

+ Ngồi ra các tù trưởng ít người ở gần biên giới đã cho
quân mai phục ở những vị trí chiến lượt quan trọng.

CH: Tại sao Lý Thường Kiệt lại chọn sơng Như Nguyệt
làm phịng tuyến chống qn xâm lược Tống?

HS: Vì đây là con sơng chặn ngang tất cả các đường bộ từ
Quảng Tây (Trung Quốc) vào Thăng Long → Ví như một
chiến hào tự nhiên rất khó có thể vượt qua.

CH: Phịng tuyến sơng Như nguyệt được xây dựng như thế
nào?

HS: Được đắp bằng đất cao, vững chắc, có nhiều lớp giậu
tre dày đặc.

GV cho HS quan sát H.21/ Tr.43 về phòng tuyến Như
Nguyệt.

CH: Thái độ của nhà Tống sau khi thất bại ở Ung Châu?
HS: Nhà Tống vô cùng tức tối, liền tiến hành cuộc xâm
lược Đại Việt.

CH: Tường thuật cuộc tấn công xâm lược của quân Tống?
HS tường thuật theo SGK

GV sử dụng lược đồ giảng cho HS nghe về cuộc tấn công
của quân Tống

CH: Kết quả cuộc xâm lược của quân Tống như thế nào?
HS trả lời

Hoạt động 2

CH : Trình bày diễn biến trận chiến trên sông Như Nguyệt
bằng lược đồ H.21/ Tr.43?

HS dựa vào SGK trình bày

GV nhấn mạnh: Lý Thường Kiệt không cho mở các cuộc

phản công ngay mà đến tận cuối mùa xuân 1077 đang đêm
Lý Thường Kiệt cho quân lặng lẽ vượt sông Như Nguyệt
đánh vào danh trại của giặc. Qn Tống thua to lâm vào
tình thế khó khăn tuyệt vọng.

CH: Để động viên, khích lệ tinh thần chiến đấu của quân ta,
nhà Lý làm gì?

HS: Nhà Lý cho người vào ngôi đền trên bờ sông ngâm
vang bài thơ “Nam quốc sơn hà”.

CH: Em hiểu nội dung, ý nghĩa của bài thơ như thế nào?
HS: Bài thơ nói rõ nền độc lập tự chủ của Đại Việt đã có từ
lâu đời. Nếu như bị xâm phạm thì quân giặc sẽ bị đánh tan
tành.

CH: Kết quả của cuộc chiến đấu trên phịng tuyến sơng
Như Nguyệt như thế nào?

GV : Lý Thường Kiệt kết thúc chiến tranh bằng phương
pháp thương lượng giảng hoà. Quách quỳ chấp nhận ngay,

* Cuộc tấn công xâm lược của quân
Tống:

- Cuối năm 1076, quân Tống kéo vào
nước ta.

- 1/1077, quân đội nhà Lý đánh nhiều
trận nhỏ cản bước tiến của giặc.

- Lý Kế Nguyên đánh chặn 10 trận
ngăn bước tiến quân thủy đến tiếp
viện của giặc.

- Kết quả: quân Tống bị chặn lại
không lọt vào sâu được, phải đóng
qn phía Bắc sơng Như Nguyệt.
2 / Cuộc chiến đấu trên phòng
tuyến Như Nguyệt:

- Qch quỳ cho qn vượt sơng đánh
phịng tuyến của ta → bị quân ta phản
công quyết liệt.

- Cuối mùa xuân 1077, Lý Thường
Kiệt mở cuộc tấn công lớn vào trận
tuyến của địch.

- Kết quả:

+ Quân Tống thua to, “mười phần
chết đến năm, sáu”.

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

rút quân về nước.

CH: Vì sao Lý Thường Kiệt lại cử người đến thương lượng
và “giảng hòa” với Quách Quỳ?

HS: Để đảm bảo mối quan hệ ban giao, hòa hiếu giữa hai

nước sau chiến tranh, không làm tổn thương danh dự của
nước lớn, bảo đảm một nền hịa bình lâu dài. Đó cũng là
tính cách nhân đạo của dân tộc ta.

CH: Hãy nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của
Lý Thường Kiệt?

HS: - Chọn địa điểm thuận lợi để đánh giặc : sự sáng tạo
của tổ tiên ta trong việc dựa vào điều kiện tự nhiên để chiến
đấu bảo vệ Tổ quốc

- Biết khích lệ tinh thần của quân ta

- Cách kết thúc chiến tranh nhân đạo, hợp tình hợp lí.
CH: Trận chiến trên sơng Như Ngut thắng lợi do đâu?
HS: - Tinh thần đoàn kết chiến đấu anh dũng của nhân dân
ta

- Sự chỉ huy tài tình của Lý Thường Kiệt

CH: Em hãy trình bày ý nghĩa chiến thắng trên sông Như
Nguyệt?

HS : Là trận đánh tuyệt vời của Lịch sử chống giặc ngoại
xâm của dân tộc:

- Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được giữ vững.
- Buộc nhà Tống phải từ bỏ mộng xâm lượt Đaị Việt

và rút quân về nước.

- Ý nghĩa:

+ Là trận đánh tuyệt vời trong lịch sử
chống ngoại xâm của dân tộc.

+ Quân Tống buộc phải từ bỏ mộng
xâm lược Đại Việt.

+ Nền độc lập, tự chủ của Đại Việt
được bảo vệ.

2 / Củng cố:

- GV khái quát nội dung bài học

- Gọi HS lên bảng trình bày cuộc chiến đấu trên phịng tuyến sơng Như Nguyệt bằng lược đồ.
- Cho HS làm BT trắc nghiệm: Khoanh tròn chữ cái đầu câu trước những ý trả lời đúng
Cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt có những nết độc đáo gì?

a ) Lý Thường Kiệt chọn địa điển đánh giặc thuận lợi

b ) Khích lệ tinh thần của quân Ta bằng bài thơ thần “Nam quốc sơn hà”
c ) Bất ngờ tấn công vào trại giặc.

d ) Chủ động thương lượng, giảng hòa để kết thúc chiến tranh

e ) Khơng tiêu diệt tồn bơ qn thù khi chúng đang ở thế cùng lực kiệt.
3 / Dặn dò:

- HS học bài cũ, trả lời các CH trong SGK
- Tìm hiểu bài 12 “ Đời sống kinh tế, văn hóa”

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Tuần 9 : 20 / 10 → 24 / 10 / 2009 Ngày soạn: 15 / 10 / 2009 
 Bài 12: ĐỜI SỐNG KINH TẾ VĂN HÓA

Tiết 17 I – ĐỜI SỐNG KINH TẾ
I / Mục tiêu bài học :

- Dưới thời Lý, nền kinh tế nơng nghiệp, thủ cơng nghiệp đã có chuyển biến và đạt được
một số thành tựu nhất định như diện tích đất đai được mở rộng, thủy lợi được chú ý; nhiều nghề
thủ công mới xuất hiện → Việc bn bán với nước ngồi được phát triển → Xã hội có sự
chuyển biến về giai cấp. Văn hóa, giáo dục phát triển, hình thành Văn hóa Thăng Long

- Bước đầu có ý thức vươn lên trong xây dựng đất nước độc lập, tự chủ.Giáo dục lòng tự
hào dân tộc, ý thức xây dựng và bảo vệ văn hóa dân tộc cho HS.

- Làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích, lập bảng so sánh, đối
chiếu và vẽ sơ đồ.

II / Chuẩn bị của GV và HS :
1 / GV :

- Giáo án + SGK

- GV phóng to các hình trong SGK
2 / HS :

- SGK + đồ dùng học tập
III / Tiến trình dạy học :
1 / Dạy bài mới :

a ) Giới thiệu bài mới
b ) Bài mới

Hoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1

GV nông nghiệp là nền tảng kinh tế chủ yếu của
nước Đại Việt

CH: Ruộng đất trong cả nước thuộc quyền sở hữu
của ai?

CH: Nhà nước quan tâm đến nông nghiệp ra sao?
Việc cày ruộng tịch điền của nhà vua có ý nghĩa như
thế nào?

HS: Vua Lý thường về các địa phương cày tịch điền
để khuyến khích nhân dân sản xuất. Tiến hành khai
khuẩn đất hoang, đào kên mương, đắp đê phòng lụt.
Ban hành luật cấm giết trâu bò bảo vệ sức kéo cho
nông nghiệp.

Qua việc khai thác các điều kiện tự nhiên để phát

I / Đời sống kinh tế:

1 / Sự chuyển biến của nền nông
nghiệp

- Ruộng đất thuộc quyền sở hữu của
nhà vua, do nông dân canh tác.

- Nhà Lý rất quan tâm đến sản xuất
nông nghiệp, đề ra nhiều biện pháp
khuyến khích nơng nghiệp phát triển :
+ Khai khẩn đất hoang

+ Chú trọng thủy lợi

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

triển sản xuất, GV hướng dẫn HS ngày nay phải biết
sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên, kết hợp
với việc bảo vệ mơi trường trong q trình phát triển
kinh tế của đất nước.

CH: Em có nhận xét gì về các chính sách nông
nghiệp của nhà Lý?

HS: Nhà nước quan tâm đến sản xuất nông nghiệp,
nhân dân chăm lo sản xuất → Nông nghiệp phát
triển, được mùa liên tục.

CH: Kết quả của các chính sách đó? Tại sao nơng
nghiệp thời Lý phát triển mạnh như vậy?

HS: Đó là những chính sách tiến bộ, có tác dụng đối

với sản xuất, nhất là trong buổi đầu dựng nước

Hoạt động 2

Kiểm tra bài cũ: Điều kiện giúp cho sự phát triển
của thủ công nghiệp và thương nghiệp?

GV : Nông nghiệp phát triển → đời sống của nông
dân ổn định → là cơ sở thuận lợi cho sự phát triển
của thủ công nghiệp và thương nghiệp.

CH: Nghề thủ công nghiệp phát triển như thế nào?
HS: Nghề chăn tằm, ươm tơ, làm đồ gốm, xây dựng
đền đài, cung điện, nhà cửa phát triển

CH: Em nghĩ gì về hàng tơ lụa của Đại Việt thời đó?
Vì sao nhà Lý khơng dùng gấm vóc của nhà Tống?
HS: Lụa thời Lý rất tốt và phát triển, nhà Lý khơng
dùng gấm vóc của nhà Tống bởi nhà Lý muốn nâng
cao giá trị hàng trong nước.

CH: Bước phát triển mới của thủ cơng nghiệp là gì?
HS: Các nghề làm đồ trang sức bằng vàng bạc, nghề
giấy, nghề in bản gỗ… được mở rộng. Những cơng
trình do bàn tay thợ thủ công Đại Việt tạo dựng nên
rất nội tiếng → nhiều sản sẩm mới tạo ra, kĩ thuật
ngày càng cao.

GV cho Hs quan sát H.22 / tr.44 và H.23 / tr.45. Qua
đó GV giáo dục tinh thần tự hào dân tộc và bảo vệ

các cổ vật lịch sử.

CH: Thủ cơng nghiệp phát triển thì thương nghiệp
sẽ như thế nào?

HS: Tạo cơ sở cho việc trao đổi trong nước và nước
ngồi

CH: Việc trao đổi, bn bán phát triển như thế nào?
GV: Thăng Long – thành thị duy nhất của nước ta
hồi ấy, gồm 2 bộ phận: - Khu vực chính trị bao gồm
kinh thành và các cơ quan nhà nước

- Khu vực nhân dân, bao gồm các phường thủ công
của nhà nước và nhân dân, các chợ.

→ Nông nghiệp phát triển, được mùa
liên tục.

2 / Thủ công nghiệp và thương
nghiệp

a) Thủ công nghiệp:

- Điều kiện độc lập, hịa bình của đất
nước và ý thức dân tộc giúp cho sự
phát triển của thủ công nghiệp và
thương nghiệp

- Các nghề thủ công cổ truyền trong

nhân gian phát triển mạnh.

- Nhà nước có cơ sở thủ cơng nghiệp
của mình.

- Tạo ra nhiều sản phẩm mới, kĩ thuật
ngày càng cao.

b) Thương nghiệp:

- Hoạt động trao đổi bn bán ở trong
và ngồi nước diễn ra rất mạnh.

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

CH: Tại sao nhà Lý chỉ cho người nước ngồi bn
bán ở hải đảo, vùng biên giới mà không tự do đi lại ở
nội địa ?

HS: Thể hiện ý thức cảnh giác tự vệ đối với nhà
Tống.

CH: Việc thuyền bn nước ngồi vào trao đổi với
Đại Việt đã phản ánh tình hình thương nghiệp của
nước ta hồi đó như thế nào?

HS: Rất phát triển

CH: Sự phát triển của thủ côn nghiệp và thương
nghiệp thời Lý chứng tỏ điều gì?

HS: Tình hình Đại Việt đã ổn định, thống nhất, có

chính quyền vững chắc → chứng tỏ khả năng kinh tế
của nhân dân ta, vừa chứng tỏ nhân dân ta có đủ khả
năng, sức lực xây dựng một nền kinh tế tự chủ, phát
triển.

- Vân Đồn trở thành trung tâm bn
bán với nước ngồi.

2 / Củng cố:

- GV khái qt nội dung bài học

- Trình bày mối quan hệ giữa nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp:

- Cho HS làm BT trắc nghiệm: Khoanh tròn chữ cái đầu câu trước những ý trả lời đúng:
Tại sao nền nông nghiệp của nước ta thời Lý phát triển mạnh?

A . Tổ chức cày tịch điền

B . Lấn biển, mở rộng vùng ni tơm cá

C . Khuyến khích khai khuẩn đất hoang, đào kênh mương, khai ngòi.
D . Đắp đê phòng ngập lụt

E . Cấm giết hại trâu bò.
3 / Dặn dò:

- HS học bài cũ, trả lời các CH trong SGK

- Tìm hiểu tiếp mục “II – Đời sống kinh tế, văn hóa”

- Tìm hiểu những thành tựu về văn hóa, giáo dục thời Lý

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

Ngày soạn: 18 / 10 / 2009
Bài 12: ĐỜI SỐNG KINH TẾ VĂN HÓA

Tiết 18 II – SINH HOẠT XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA
I / Mục tiêu bài học :

- Dưới thời Lý, nền kinh tế nơng nghiệp, thủ cơng nghiệp đã có chuyển biến và đạt được
một số thành tựu nhất định như diện tích đất đai được mở rộng, thủy lợi được chú ý; nhiều nghề
thủ công mới xuất hiện → Việc buôn bán với nước ngồi được phát triển →Xã hội có sự chuyển
biến về giai cấp. Văn hóa, giáo dục phát triển, hình thành Văn hóa Thăng Long

- Bước đầu có ý thức vươn lên trong xây dựng đất nước độc lập, tự chủ → Giáo dục lòng
tự hào dân tộc, ý thức xây dựng và bảo vệ văn hóa dân tộc cho HS.

- Làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích, lập bảng so sánh, đối
chiếu và vẽ sơ đồ.

II / Chuẩn bị của GV và HS :
1 / GV :

- Giáo án + SGK

- GV phóng to các hình trong SGK

- Tranh về Văn miếu Quốc Tử Giám, chùa Một Cột
2 / HS :

- SGK + đồ dùng học tập

III / Tiến trình dạy học :
1 / Dạy bài mới :

a ) Giới thiệu bài mới
b ) Bài mới

Hoạt động của GV Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1
GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm

CH: Hãy nêu các tầng lớp dân cư trong xã hội thời Lý?
Đời sống của họ trong xã hội như thế nào?

HS tiến hành thảo luận, mỗi nhóm tìm hiểu một tầng
lớp và trình bày kết quả vào bảng phụ và trình bày
trước lớp

II / Đời sống kinh tế, văn hóa:
1 / Những thay đổi về mặt xã hội

- Quan lại Được cấp hoặc có ruộng
- Hồng tử, cơng chúa Địa chủ
- Một số nông dân giàu

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

Nông dân Nhận ruộng của địa chủ Nông dân tá điền
khơng có ruộng cày cấy, nộp tô cho địa chủ

CH: So với thời Đinh – Tiền Lê, sự phân biệt giai cấp
ở thời Lý như thế nào?

HS: Sự phân biệt giai cấp sâu sắc hơn. Số địa chủ
nhiều hơn, số nông dân tá điền bị bóc lột cũng tăng
thêm

Kiểm tra bài cũ: Nền kinh tế thời Lý đã có những tác
động gì đến xã hội thời Lý?

Hoạt động 2

CH: Văn miếu được xây dựng năm nào?

- Hãy nêu những nét cơ bản về nền giáo dục thời Lý?
HS: Tuy nhiên giáo dục và thi cử còn hạn chế, chỉ con
nhà giàu và con quan lại mới có điều kiện đi học.
GV: Giáo dục thời Lý bắt đầu phát triển. Nội dung học
tập chủ yếu là chữ Hán và một số sách Nho giáo. Học
trò cũng phải học thêm kinh phật và Đạo giáo, song
khong nhiều. Bấy giờ nước ta đã có chữ Nơm. Trong
lúc đó việc dạy chữ Hán và đạo Nho đã được tổ chức
từ thời Bắc thộc, cho nên sử dụng chữ Hán, học sách
Nho trở thành một việc làm thuận tiện đối với giai cấp
thống trị.

- Sự phát triển của giáo dục tạo cơ sở thuận lợi cho sự
phát triển của văn học, lịch sử, luật pháp… Việc xuất
hiện bài thơ nổi thiếng – Nam quốc sơn hà đã khẳng
định quyền tồn tại độc lập của nhân dân ta.

CH: Nêu vị trí đạo Phật ở thời Lý? Nêu những dẫn

chứng chứng tỏ đạo Phật được sùng bái ở thời Lý?
GV: Hình thức theo đạo: ở nhà, đi lễ chùa, hoặc tu ở
chùa

CH: Kể tên các hoạt động văn hóa dân gian và các
mơn thể thao được nhân dân ta ưu thích?

HS: Hát chèo, múa rối, đá cầu, vật, đua thuyền.

CH: Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc thời Lý như thế
nào?

HS: Kiến trúc điêu khắc rất phát triển.

CH: Quan sát H.25 / tr.48, H.26 / tr 49, SGK, hãy miêu
tả vài nét về các công trình kiến trúc và điêu khắc thời
Lý?

GV giới thiệu thêm về sực tích chùa Một Cột

GV cho HS quan sát một số tranh ảnh về nghệ thuật
thời Lý.

CH: Em có nhận xét gì về văn hóa thời Lý?

GV cho HS quan sát H.24 / tr .47, H.25 / tr.48 và
H.26 / tr.49, qua đó giáo dục cho HS ý thức gìn giữ các
di tích, hiện vật lịch sử - văn hóa của đất nước và ở địa
phương.

2 / Giáo dục và văn hóa:
a) Giáo dục:

- 1075, nhà Lý xây dựng Văn Miếu
→ 1075, mở khoa thi đầu tiên

- 1076, Quốc Tử Giám được thành
lập

- Phật giáo phát triển rộng khắp
trong nhân dân

b) Văn hóa:

- Các nghành nghệ thuật: kiến trúc,
điêu khắc, ca nhạc, lễ hội… rất phát
triển, mang đậm tính dân tộc

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

2 / Củng cố:

- GV khái quát nội dung bài học

- Cho HS làm BT trắc nghiệm: Khoanh tròn chữ cái đầu câu trước ý trả lời đúng:
+ Trong xã hội thời Lý có những tầng lớp dân cư nào cùng sinh sống?

A . Địa chủ, nông dân, thị dân
B . Địa chủ, nông dân, nơ tì

C . Địa chủ, nơng dân, thợ thủ cơng, nơ tì

+ Trường Đại học đầu tiên của quốc gia Đại Việt tên là gì?
A . Khuê Văn Các

B . Quốc Tử Giám
C . Trường quốc học
3 / Dặn dò:

- HS học bài cũ, trả lời các CH trong SGK
- Xem lại tất cả các bài trong chương I và II
- Chuẩn bị tiết làm bài tập lịch sử.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Tiết 19 : LÀM BÀI TẬP LỊCH SỬ
I / Mục tiêu bài học: Giúp HS nắm vững:

- Nước Đại Cồ Việt thời Đinh – Tiền Lê và nước Đại Việt thời Lý có những chuyển biến
gì về chính trị, văn hóa và xã hội.

- Làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích, lập bảng so sánh, đối
chiếu và vẽ sơ đồ.

II / Chuẩn bị của GV và HS:
1 / GV :

- Giáo án + SGK

- GV phóng to các hình trong SGK
- Bảng phụ

2 / HS :

- SGK + đồ dùng học tập

- Bảng phụ và bút lông, phấn màu.
III / Tiến trình dạy học :

1 / Dạy bài mới :

a ) Giới thiệu bài mới
b ) Bài mới

Hoạt động của GV Hoạt động của HS

Hoạt động 1

GV chia lớp thành 4 nhóm thảo luận:

Khoanh trịn những chữ cái đầu câu trước các
ý em cho là đúng:

N1: Nhà Đinh đã thực hiện nhửng biện pháp
nào để xây dựng đất nước?

A. Đinh bộ Lĩnh xưng ngơi hồng đế, đặt
tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đơ ở
Hoa Lư.

B. Đặt niên hiệu là Thuận Thiên

C. Đặt mối quan hệ ban giao với nhà
Tống

D. Phong vương cho các con

E. Cho phát hành tiền giấy để tiêu dùng
trong cả nước

F. Cử các tướng lĩnh thân cận nắm giữ
các chức vụ chủ chốt

N2: Tình hình nơng nghiệp nước ta thời Đinh
– Tiền Lê được biểu hiện như thế nào?

A. Ruộng đất phần lớn là ruộng đất công
của làng xã.

B. Nông dân làm thuê cho địa chủ và
phải nộp địa tô

C. Nhà vua tự cày ruộng trong lễ tịch
điền

Bài tập 1

Các nhóm tiến hành thảo luận và trình bày
kết quả trước lớp bằng bảng phụ

N1: Đáp án a, c, d, e

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

D. Thủy lợi không được chú trọng

E. Nghề trồng dâu, nuôi tằm được
khuyến khích phát triển

F. Nơng dân tích cực khai khuẩn đất
hoang.

N3: Tại sao nhà Lý dời đô về Thăng Long?
A. Đây là quê hương của Lý Cơng Uẩn
B. Địa hình hiểm trở, thuận lợi cho việc

bố trí quân đội.

C. Thế đất rộng rãi, bằng phẳng, sáng sủa
D. Dân cư không khồ, thấp trũng tối tăm
E. Là nơi thông thương thuận tiện với 4

phương

N4: Cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt có
những nét độc đáo gì?

A. Chọn địa điểm đánh giặc thuận lợi
B. Khích lệ tinh thần của quân ta bằng bài

thơ thần “Nam quốc sơn hà”
C. Bất ngờ tấn công vào trại giặc

D. Chủ động thương lượng, giảng hịa để
mau kết thúc chiến tranh

E. Khơng tiêu diệt toàn bộ quân thù khi
chúng đang ở thế cùng, lực kiệt

Hoạt động 2

Hãy ghi những biến cố lịch sử lớn ở nước ta
diễn ra trong suốt TK X – XII:

1077
1076 –

1054
1042
1010
1009
981 -
979
970
968
965 -
944
939

Hoạt động 3:

Chọn và điền các từ cho sẵn sau đây vào chỗ

N3: Đáp án c, d, e

N4: Đáp án a, b, c, e

Bài tập 2

HS: - 939: Ngơ quyền lên ngơi vua, đóng đơ
ở Hoa Lư

- 944: Ngô quyền mất, Dương Tam Kha
cướp ngôi, triều đình lục đục

- 965: Loạn 12 sứ quân

- 968: Đinh Bộ Lĩnh lên ngơi hồng đế
- 970: Đặt niên hiệu Thái Bình

- 979: Đinh Tiên Hoàng bị giết, triều
đình lục đục. Lê Hồn lên làm vua,
Triều Tiền Lê thành lập

- 981: Quân Tống Xâm lược nước ta
- 1009: Lê Hoàn mất

- 1010: Lê Long Đĩnh qua đời. Lý Công
Uẩn lên ngôi vua, nhà Lý thành lập
- 1042: Đặt niên hiệu Thuận Thiên, dời

đô về Đại La

- 1054: Đổi tên nước là Đại Việt

- 10/1075: Lý Thường Kiệt tấn công
vào đất Tống

- 1076: Quân Tống ồ ạt tiến vào nước ta
- 1077: Cuộc kháng chiến chống Tống

thắng lợi.

Bài tập 3

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

trống:

A. Đợi giặc C. Đánh trước

B. Chiến thắng D. Sẵn sàng E. Thế
mạnh

“ Ngồi yên…………., không bằng đem quân
………. để chặn……… của
giặc”.

CH: Đây là câu nói nổi tiếng của nhân vật
lịch sử nào?

Hoạt động 4

Kiểm tra bài cũ: Hãy điền vào cột bên phải

nguồn gốc cấu thành các tầng lớp xã hội thời
Lý tương ứng với cột bên trái:

Các tầng lớp trong xã hội tời
LÝ

1/ Địa chủ

2/ Nông dân tự do
3/ Thợ thủ công
4/ Nơ tì

Hoạt động 4

HS:

Nguồn gốc cấu thành

a/ Quan lại, cơng chúa, hồng tử, một số
nơng dân giàu

b/ Nơng dân được nhận đất công của làng
xã

c/ Người làm nghề thủ công

d/ Tù binh, người bị tội nặng, nợ nần, tự
bán thân

2 / Dặn dò:

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

Ngày soạn: 22 / 10 / 2008

Tiết 20: ÔN TẬP
I / Mục tiêu bài học:

- HS hệ thống hóa được tồn bộ kiến thức lịch sử của nước ta trong các thời Ngơ – Đinh
-Tiền Lê – Lý.

- Làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích, lập bảng so sánh, đối
chiếu và vẽ sơ đồ.

II / Chuẩn bị của GV và HS:
1 / GV :

- Giáo án + SGK

- GV phóng to các hình trong SGK
- Bảng đồ câm Việt Nam

- Bảng phụ
2 / HS :

- SGK + đồ dùng học tập

- Bảng phụ và bút lông, phấn màu

III / Tiến trình dạy học :

1 / Dạy bài mới : ( GV có thể hỏi HS bất cứ CH hỏi nào để lấy điểm kiểm tra bài cũ)
a ) Giới thiệu bài mới

b ) Bài mới

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1

CH: Em hãy cho biết những
biểu hiện về ý thức tự chủ
của Ngô Quyền trong việc
xây dựng đất nước?

CH: Tại sao lại xảy ra “Loạn
12 sứ quân”?

CH: Hình ảnh “Cờ lau tập
trận” là nói về nhân vật lịch
sử nào?

Hoạt động 1

HS trả lời

HS: Đinh Bộ Lĩnh
HS trả lời

1 / Nước ta buổi đầu độc
lập thời Ngô – Đinh 
-Tiền lê

a / Nước ta buổi đầu độc
lập:

- Ngô Quyền xây dựng đất
nước.

- Loạn 12 sứ quân

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

CH: Đinh Bộ Lĩnh đã thống
nhất đất nước như thế nào?

CH: Nhà Đinh đã làm gì để
xây dựng đất nước?

CH: Lê Hồn lên ngơi hồng
đế trong bối cảnh lịch sừ như
thế nào?

CH: Hãy mô tả bộ máy
chính quyền trung ương và
địa phương thời Tiền Lê?
CH: Hãy trình bày diễn biến
cuộc kháng chiến chống
Tống lần thứ nhất do Lê
Hoàn chỉ huy bằng bảng đồ

câm?

CH: Nguyên nhân nào làm
cho nền kinh tế thời Đinh –
Tiền Lê có bước phát triển?
CH: Đời sống xã hội và văn
hóa nước Đại Cồ Việt có gì
thay đổi?

Hoạt động 2

CH: Nhà Lý thành lập như
thế nào?

CH: Nhà Lý đã tổ chức
chính quyền trung ương và
địa phương ra sao?

CH: Bộ luật hành văn đầu
tiên của nước ta có tên gọi là
gì?

CH: Nhà Lý ln kiên quyết
giữ vững trong khi duy trì
mối quan hệ ban giao với các
nước láng giềng theo
nghuyên tắc nào?

CH: Nhà Tống âm mưu xâm
lược Đại Việt lần thứ hai

nhằm mục đích gì?

CH: Vua tơi nhà Lý đã làm

HS trả lời

HS: Năm 979, Đinh Tiên Hoàng
mất, vua kế vị còn nhỏ, nhà
Tống lăm le xâm lược nước ta
→ Lê Hồn lên ngơi hồng đế,
nhà Tiền Lê thành lập.

HS trình bày bằng bảng phụ và
giải thích.

HS thảo luận nhóm, mơ tả diễn
biến bằng các chú thích và cử
đại diện lên bảng trình bày.
HS trả lời

HS trình bày đời sống văn hóa,
xã hội bằng bảng phụ và giải
thích

Hoạt động 2
HS trả lời

HS trình bày bằng bảng phụ và
giải thích.

HS: Năm 1042, nhà Lý ban
hành bộ Hình thư

HS: Giữ vững chủ quyền và
toàn vẹn lãnh thổ

HS: - Mở rộng bờ cõi và bành
trướng lãnh thổ.

- Giải quyết những khó khăn về
tài chính.

- Ổn định tình hình xã hội.
- Khôi phục lại ngôi vị vừa mới
bị nhà Liêu, nhà Hạ chiếm giữ
HS: “Tiến công trước để tự vệ”

đất nước

b / Nước Đại Cồ Việt thời
Đinh – Tiền Lê

- Nhà Đinh xây dựng đất
nước.

- Tổ chức chính quyền
thời Tiền Lê

- Cuộc kháng chiến chống
Tống của Lê Hồn (981)

- Tình hình kinh tế - văn
hóa – xã hội thời Tiền Lê.
2 / Nước Đại Việt thời
Lý (Thế kỉ XI – XII) 
-Nhà Lý đẩy mạnh công
cuộc xây dựng đất nước.

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

gì trước âm mưu xâm lược
Đại Việt của nhà Tống?
GV cho HS thảo luận

N1: Trình bày diễn biến cuộc
kháng chiến chống Tống giai
đoạn thứ nhất (1075) do Lý
Thường Kiệt chỉ huy bằng
bảng đồ câm?

N2: Em hãy trình bày cuộc
kháng chiến chống Tống giai
đoạn thứ hai bằng bảng đồ
câm?

CH: trình bày bài thơ thần
“Nam quốc sơn hà” của Lý
Thường Kiệt và cho biết ý
nghĩa của bài thơ.

CH: Nhà Lý đã làm gì để
đẩy mạnh sản xuất nơng

nghiệp?

CH: Trình bày những nét
chính của sự phát triển thủ
công nghiệp và thương
nghiệp nước ta thời Lý?
CH: Vẽ sơ đồ sự phân hóa
xã hội thời Lý và rút ra nhận
xét?

CH: Giáo dục thời Lý có
những nét gì mới, khác so
với thời Đinh – Tiền Lê?

CH: Em có nhận xét gì về
nghệ thuật thời lý?

HS thảo luận nhóm, mơ tả diễn
biến bằng các chú thích và cử
đại diện lên bảng trình bày.

HS: bài thơ đã nói rõ nền độc
lập tự chủ của Đại Việt đã có từ
lâu đời, nếu như bị xâm phạm
thì qn giặc sẽ bị đánh tan tành.
HS trình bày

HS trình bày

HS trình bày bằng bảng phụ và

rút ra nhận xét: Sự phân biệt giai
cấp thời Lý sâu sắc hơn thời
Đinh – Tiền Lê. Số địa chủ
nhiều hơn, số nơng dân tá điền
bị bóc lột cũng tăng thêm.

HS: - 1070 nhà Lý xây dựng
Văn Miếu

- 1075 mở khoa thi đầu tiên
- 1076 Quốc Tử Giám thành lập.
HS: Đa dạng, độc đáo và linh
hoạt.

- Đời sống kinh tế, văn
hóa thời Lý.

2 / Dặn dò:

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

Tuần: 9
Tiết: 17

Ngày Soạn: 04/10/2008
Ngày dạy: 06 /10/2008

ĐỜI SỐNG KINH TẾ - VĂN HOÁ
I-ĐỜI SỐNG KINH TẾ

A-Mục tiêu:

KT: Dưới thời Lý,đất nước được ổn định lâu dài, nông nghiệp ,thủ cơng nghiệp đã có
nhiều chuyễn biến và đạt được một số thành tưụ nhất định

Việc buôn bán với bên ngoài phát triển .

TT: Khâm phục ý thức vươn lên trong công cuộc xây dựng đất nước độc lập của dân 
tộc ta vào thời Lý.

KN: Quan sát và phân tích các nét đặc sắc của một cơng trình nghệ thuật.
B-Phương tiện dạy học :

.Các tranh ảnh mô tả các hoạt động kinh tế thời Lý.
 .Tư liệu về thành tựu kinh tế,văn hố thời Lý.

C- Tiến trình dạy học:
1.Ổn định:

2.KTBC:

-Trình bày diển biến trên phịng tuyến sơng Như Nguyệt bằng lược đồ?
 - Vì sao nhân dân ta chống Tống thắng lợi?

- Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng này?
3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Khẳng định: Nôngnghiệp là ngành kinh tế chủ

yếu, quan trọng nhất dưới thời Lý.

GV(H): Ruộng đất trong cả nước thuộc quyền 
sỡ hữu của ai?

HS: Của nhà vua

GV(giảng) Thực tế ruộng đất đều do nông dân 
canh tác. Hằng năm nhân dân các địa phương 
theo tục lệ chia ruộng để cày cấy và nộp thuế 
cho nhà vua. Tuy nhiên trong xã hội thời Lý sự 
phân hoá ruộng đất diển ra khá mạnh. Vua Lý 
lấy một số đất công làm nơi thờ phụng lễ

tế...Vua Lý rất quan tâm đến sản xuất nông 
nghiệp.

GV gọi HS đọc phần nghiêng SGK

GV(H): Trong lễ tịch điền nhà vua tự cày mấy 
đường thể hiện điều gì?

HS: Để khuyến khích nhân dân sản xuất.

1. Sự chuyển biến của nền nông 
nghiệp:

Ruộng đất đều thuộc quyền sở hữu 
của vua do nông dân canh tác

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

GV(H): Nêu những biện pháp nhà Lý khuyến 
khích phát triển nơng nghiệp?

HS: Khai hoang, đào kênh mương, đắp đê 
phòng lụt.

- Ban hành luật cấm giết hại trâu bò bảo vệ sức 
kéo cho nông nghiệp.

GV(giảng): Do vậy dưới thời Lý nhiều năm mùa
màng bội thu.

GV(H): Tại sao nông nghiệp thời Lý phát triển 
mạnh như vậy?

HS: Nhà nước quan tâm đến sản xuất nông 
nghiệp.

- Nhân dân chăm lo sản xuất.

GV(giảng): Nông nghiệp phát triển tạo điều 
kiện cho các ngành thủ công phát triển.
( gọi HS đọc phần in nghiêng SGK)

GV(H): Nội dung trong phần in nghiêng cho 
thấy nghề thủ công nào phát triển?

HS: nghề dệt

GV(H): Tại sao vua Lý không dùng gấm vóc của
nhà Tống?

HS: Bởi nhà Lý muốn nâng cao giá trị hàng hố
trong nước.

GV(giảng) Ngồi nghề dệt, có nhiều nghề thủ 
công khác: Chăm tằm, ươm tơ, nghề gốm, xây 
dựng đền đài cung điện...Đó là các nhgề dân 
gian. Ngoài các nghề: Làm đồ trang sức, làm 
giấy, đúc đồng, rèn sắt... đều phát triển.

Cho HS xem các đồ gốm tráng men. 
( Yêu cầu HS nhận xét về chúng)

GV (giảng): Bên cạnh đó bàn tay người thủ 
cơng Đại Việt đã tạo dựng nhiều cơng trình nổi 
tiếng như: Vạc Phổ Minh, Chuông Quy Điền...
( Sưu tầm tranh ảnh các công trình)

GV(H): Bước phát triển của thủ cơng nghiệp 
thời Lý là gì?

HS: Tạo ra nhiều sản phẩm mới, kĩ thuật ngày 
càng cao.

GV(giảng): Thương nghiệp: Việc buôn bán 
trong và ngoài nước cũng được mở mang phát 
triển.

Vùng biên giới hải đảo giữa hai nước đã được 
chính quyền 2 bên cho lập nhiều chợ để trao đổi

nghiệp và đề ra nhiều biện pháp 
khuyến khích nơng nghiệp phát 
triển.

2. Thủ cơng nghiệp và thương 
nghiệp:

Thủ cơng nghiệp có rất nhiều 
ngành nghề tạo ra các sản phẩm có
chất lượng cao

Hoạt động trao đổi bn bán ở 
trong và ngồi nước diễn ra rất 
mạnh

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

buôn bán.

GVgọi HS đọc phần chữ nhỏ in nghiêng.

GV(giảng): Vân đồn thuộc Quảng Ninh là một 
hải đảo, nơi thương nhân nước ngồi thường 
đến bn bán.

GV(H): Tại sao nhà Lý chỉ cho người nước 
ngồi đến bn bán ở hải đảo, vùng biên giới 
mà không cho tự do đi lại ở nội địa?

HS: Thể hiệný thức cảnh giác tự vệ đối với nhà 
Tống.

GV(H): Sự phát triển của thủ công nghiệp và 
thương nghiệp thời Lý chứng tỏ điều gì?
HS: Nhân dân Đại Việt đã đủ khả năng xây 
dựng nền kinh tế tự chủ phát triển.

nước ngoài

4. Củng cố:

- Nhà Lý làm gì để đấy mạnh sản xuất nơng ghiệp?

- Trình bày những nét chính của sự phát triển thủ cơng nghiệp và thương nghiệp?
5. Dặn dị: Học thuộc bai và chuẩn bị bày sau:" đời sống kinh tế văn hoá TT"

---Tuần : 10
Tiết: 18

Ngày soạn:18/10/2008
Ngày dạy: 20/10/2008

ĐỜI SỐNG KINH TẾ - VĂN HOÁ( TT)
II Sinh hoạt xã hội và văn hoá
 A: Mục tiêu:

KT Thời Lý có sự phân hố mạnh mẽ về giai cấp và các tầng lớp trong xã hội. 
Văn hố giáo dục phát triển mạnh, hình thành văn hố Tăng Long.

TT: Giáo dục lịng tự dào truyền thống văn hiến của dân tộc, ý thức xây dựng nền văn

hoá dân tộc.

KN: Rèn luyện kỉ năng lập bản so sánh.
B. Phương tiên dạy học:

Tranh ảnh các thành tựu văn hố thời Lý
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:
2. KTBC:

- Nhà Lý đã làm gì để đẩy manmhj SX nơng nghiệp?

- Nêu tình hình thủ cơng nghiệp và thương nghiệp thời Lý?

Mối quan hệ giữa nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp thời Lý?
3. Bài mới:

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(giảng): Thời Lý, xã hội chia nhiều tầng lớp:

( treo bảng phụ)
Quan lại hồng
tử

Cơng chúa

Được cấp ruộng ĐỊA
CHỦ

GV(H):So với thời Đinh -Tiền Lê sự phân biệt giai 
cấp ở thời Lý như thế nào?

HS: Sự phân biệt giai cấp sâu sắc hơn.Địa chủ 
ngày càng tăng,nơng dân tá điền bị bóc lột ngày 
càng nhiều.

GV(H): Đời sống các tầng lớp trong giai cấp thống 
trị như thế nào?

HS: Đầy đủ sung túc.

GV(H): Nêu đời sống của các tầng lớp trong giai 
cấp bị trị?

HS: - Thợ thủ công thương nhân. Họ sản xuất các 
đồ dùng và trao đổi buôn bán. Họ phải nộp thuế, 
làm nghĩa vụ với nhà vua.

- Nơng dân: Là lực lưởng xản xuất chính của xã 
hội được chia ruộng đất theo tục lệ và làm nghĩa vụ
cho nhà nước.

Nơ tì:Tầng lớp thấp nhất trong xã hộinhọ làm vciệc
nặng nhọc trong các nhà quý tộc.

GVgọi HS đọc từ đầu đến " 1000 người ở Thăng 
Long làm sư"

GV(H): Văn miếu được xây dựng vào năm nào?

HS: Vào năm 1070.

GV(giảng): Văn miếu chính thức được xây dựng và
tháng 9/ 1970 Đây là miếu thờ tổ Đạo Nho( do 
Khổng Tử sáng lập) và là nơi dạy học cho các con 
vua.

Văn Miếu dài 350 Km, ngang 75 m.
Năm 1075 khoa thi đầu tiên mở tại đây.

Năm 1076 nhà Quốc Tử Giám được dựng lên trong

1.Những thay đổi về mặt xã hội:

2. Giáo dục và văn hoá:

Năm 1070 nhà Lỹ xây dựng văn 
miếu và đến năm 1075 mở khoa 
thi đầu tiên.

Thành lập Quốc Tử Giám vào 
năm 1076

Đạo phật ở thời Lý rất phát 
triển.

Nông dân 
từ 18 tuổi trở 
lên

được nhận đất 
của làng xã

Nơng dân 
thường
Nơng dân

khơng có 
ruộng đất

nhận ruộng đất 
của

địa chủ cày cấy 
nộp tô cho địa 
chủ

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

khu Văn Miếu .Được coi là trường Đại học đầu 
tiên của Đại Việt. Lúc đầu ở đây chỉ dành cho con 
vua sao đó nhà Lý mở rộng đến cho con nem quan 
lại và những người giỏi trong nước.

GV(H): Nêu những dẫn chứng thời lý, đạo phật rất
được sùng bái?

HS: Vua Lý sai người dựng chù tháp, tô tượng đúc 
chuông, dịch kinh phật, soạn sách phật.

GV giói thiệu cho HS xem các cơng trình thờig Lý 
H24, H25 trong SGK.

- Tượng phật A-di -đà nằm trong chùa phậttích.
Chùa Một Cột( cịn có tên là Diên Hựu) xây dựng 
vào năm 1049 thời vua Lý Thái Tơng.

GV(H): Thời Lý có những ngành nghệ thuật nào.
HS: Thời Lý nhân ưa thích ca hát nhảy múa. Các 
ngành nghệ thuật như: Kiến trúc, điêu khắc, ca 
nhạc, lễ hội.... rất phát triển.

GV(H): Kể tên các hoạt động văn hố dân gian và 
các mơn thể thao được nhân dân ưa chuộng?
HS: Hát chèo, múa rối, dàn nhạc có nhạc cụ trống,
kèn...

Đá cầu, vật, đua thuyền,....

GV(giảng): các tác phẩm nghệ thuật của nhân dân 
ta thời Lý đã đánh dấu sự ra đờicủa nền văn hoá 
riêng của dân tộc- đó là văn hố Thăng Long.

Các ngành nghệ thuật: Kiến 
trúc, điêu

khắc, ca nhạc, lễ hội.... rất phát 
triển

Nền văn hố mang tính dân tộc.

4. Củng cố: - Trình bày nhứng thay đổi XH dưới thời Lý?

- Nêu những thành tựu văn hoá thời Lý?
 - Kể tên một vài cơng trình kiến trúc thời Lý

5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và xem trước các bài đã học trong chương I và II để 
chúng ta làm bài tập lịch sử trong tiết đến

---Tuần :10

Tiết : 19
Ngày soạn: 
10/10/1008

Ngày dạy: 12/10/2008

BÀI TẬP LỊCH SỬ
CHƯƠNG I VÀ CHƯƠNG II

A-Mục tiêu:

Củng cố lại kiến thức lịch sử đã học trong 2 chương I và II. Rèn luyện kĩ năng 
làm bài tập trắc nghiệm bằng nhiều hình thức .

B- Phương tiện dạy học: Chuẩn bị một số phiếu học tập.
C-Tiến trình dạy học :

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

3.Bài mới:

Câu 1: Hãy điền chữ Đ (là đúng) ,chữ S (là sai) vào các câu dưới đây:
 Cuối thế kỉ thứ V xã hội Tây Âu có những biến đổi to lớn là do:

A,Dân số tăng 

B,Sự xâm nhập của người Giéc man 
 C,Công cụ sản xuất được cải tiến 
 D, Kinh tế hàng hoá phát triển 

Câu 2: Lập bảng trình bày những đặc điểm cơ bản của chế độ phong kiến phương 
đông và phương Tây

(Thảo luận nhóm )
Đặc điểm cơ

bản

XHPK Phương 
Đơng

XHPK Phương Tây Nhận xét
Thời kì hình

thành

Thời kì phát 
triển

thời kì 
khủng

hoảng và suy
vong

Cơ sở kinh 
tế

Các Giai cấp
cơ bản

Phương 
thức bóc lột

cột

B A C H Đ Ă N G

L Ê Đ A I H A N H

T I Ề N L Ê

Đ I N H T I Ê N H O À N G

L Ạ N G S Ơ N

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

/Cột 1 gồm 8 chữ cái: Ngô Quyền chiến thắng quân Nam Hán tại nơi này?
Cột 2 gồm 9 chữ cái: Tên của Lê Hồn khi ơng lên làm vua?

Cột 3 gồm 6 chữ cái: Để phân biệt thời Hậu Lê năm 1428 của Lê Lợi?
Cột 4 gồm 13 chữ cái: Tên của Đinh Bộ Lĩnh khi ông lên làm vua?

Cột 5 gồm7 chữ cái: Đầu năm 981 Nhà TTống cho quân bộ tiến vào nước ta theo 
đường này?

Cột 6 gồm 4 chữ cái: Năm 981 quân giặc nào xâm lượt nước ta?
Cột 7 gồm 6 chữ cái: Quan đầu triều giúp vua bàn việt nước? 
Cột 8 gồm 5 chữ cái: Đinh Bộ Lĩnh chon nơi này để đóng đơ?

Cột 9 gồm 10 chữ cái:Năm 981 vua Tống cử tên tướng này xâm lược nước ta? 
Cột 10 gồm 8 chữ cái:Bạch Đằng nổi sóng trận đầu. Đánh qn Nam Hán cơng lao 
vua gì?

Cột 11 gồm 9 chữ cái:Tên của nước do Đinh Bộ Lĩnh đặc?

Cột 12 gồm 6 chữ cái: Nơi mà khi lên ngôi vua các vua thường chọn một nơi để làm 
việc này?

C. Nhận xét đánh giá:

D . Dặn dò: Chuẩn bị bài sau:" Ôn tập"

---Tuần:11
Tiết: 20
Ngày soạn: 
25/10/2008

Ngày dạy:27/10/2008

ÔN TẬP

A- Mục tiêu : Củng cố kiến thức phần lịch sử đã học từ đầu năm đến nay ,phần lịch

sử thế giới trung đại.

-Sự hình thành và phát triển của xã hội phong kiến châu Âu,sự suy 
vong của xã hội phong kiến châu Âu

-Các cuộc đấu tranh của giai cấp Tư sản chống phong kiến

-Những thành tựu và văn minh rực rỡ của các quốc gia trong thời kì 
Trung đại.

B-Phương tiện dạy học :
C-Tiến trình dạy học:
 1-Ổn định:

2-KTBC: Kiểm tra bài ôn tập

3- Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(H): Vào cuối thế kỉ V xã hội Tây Âu có

những biến đổi gì?

HS: Sự xâm nhậpcủa người Giécman- Xuất hiện
những tầng lớp XH mới.Quan hệ sản xuất phong
kiến hình thành.

I. Phần Lịch sử thế giới.

1. Sự hình thành và phát triển của

PK châu Âu

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

GV(H): Em hãy kể tên các cuộc phát kiến lớn về 
địa lý?

HS: Năm 1487: Đia xơ vòng quanh cực Nam 
Châu Phi

Năm 1498: Va Scô đơ ga ma: đến Ấn Độ
 Năm 1492: Cơloonbơ tìm ra châu Mỹ
 Năm 1519 - 1522: Magienlan vòng quanh 
Trái Đất.

GV(H): Những cuộc phát kiến đã đem đến hệ 
qủa gì?

HS: Tìm ra những con đường mới, để nối liền 
giữa các châu lục, đem về nguồng lợi cho giai 
cấp phong kiến châu Âu.

GV(H): Sự hình thành chủ nghĩa tư bản Châu 
Âu diễn ra như thế nào?

HS: Nhờ các cuộc phát kiến về dịa lý đã giúp cho
việc giao lưu kinh tế, văn hoá được đẩy mạnh. 
Q trình tích luỹ tư bản ngun thuỷ hình 
thành. Đó là q trình tạo ra vốn ban đầu cho 
những người làm thuê => Hình thức kinh doanh
tư bản ra đời.

GV (H): Nguyên nhân nào dẫn đến phong trào 
văn hoá phục hưng?

HS: Do chế độ phong kiến kiềm hãm sự phát 
triển xã hội. Toàn xã hội chỉ có trường học để 
đào tạo giáo sĩ. Những di sản của nền văn hoá cổ
đại bị phá huỷ hoàn toàn trừ nhà tù và tu viện. 
Do đó giai cấp tư sản đấu tranh. Chống lại sự 
vằng buộc của tư tưởng phong kiến.

GV(H): Xã hội phong kiến phương đơng và châu
Âu hình thành từ khi nào?

HS: Phương đơng: Trước cơng ngun, hình 
thành sớm, phát triển chậm , suy vong kéo dài.
XHPK châu Âu: Hình thành muộn ơn kết thúc 
sớm hơn => Hình thành CNTB.

GV(H): Thế chế nhà nước phong kiến phương 
đông là gì?

HS: Vua đứng đầu => Chế độ quân chủ

2. Sự suy vong của chế độ phong 
kiến và sự hình thành chủ nghĩa 
tư bản ở châu Âu.

Nổ ra nhiều cuộc phát kiến lớn về 
dịa lí.

+ Q trình tích luỹ tư bản ngun
thuỷ

+ Hình thành hình thức kinh danh
tư bản

3. Phong trào văn hố phục hưng:
Đấu tranh khơi phục lại giá trị văn
hố Hi Lạp và Rơ ma cổ đại; sáng 
tạo nền văn hoá mới của giai cấp 
tư sản

4. Những nét chung về XHPK ở 
châu Á.

XHPK ở châu Á hình thành sớm, 
phát triển chậm, suy vong kéo dài

4. Củng cố:

5. Dặn dò: Về nhà học các bài đã học để tiết sau làm bài kiểm tra một tiết.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

---

--Tuần : 11
Tiết: 21
Ngày soạn: 
Ngày dạy:

29/10/2008

Bµi kiÓm tra 1 tiÕt

A- Yêu cầu:Kiểm tra việc nắm bắt kiến thức lịch sử của học sinh trong chương trình 
lịch sử đã học từ tuần 1đến tuần 10.

B- ĐỀ KIỂM TRA:

BÀI KIỂM TRA 1 TIẾT(KÌ I)
`I/TRẮC NGHIỆM:

Chọn các ý đúng trong cáccâu sau:

Hãy đánh dấu X vào ô vuông trong các cau sao mà em cho là đúng:

Câu 1. a)Cuối thế kỉ thứ V xã hội Tây Âu có những biến đổi to lớn là do:
 a) Dân số tăng

b) Sự xâm nhập của người Giắc Man
 c) Công cụ sản xuất đuợc cải tiến
 d) Kinh tế hàng hoá phát triển
 b). Phát kiến địa lí là :

a) Quá trình tìm ra những con đường mới của người châu Âu.
b) Quá trình tìm ra những vùng đất mới.

c) Quá trình tìm ra những dân tộc mới
d) Cả 3 câu trên đều đúng

Câu 2 - Thành thị trung đại ra đời là do:

A - Thợ thủ công và thương nhân lập ra .

B - Thợ thủ công, thương nhân và nông dân lập ra.
 C - Thương nhân và nông dân lập ra.

D - Thợ thủ công và nông dân lập ra.

Câu 3: - Thực chất phong trào văn hoá phục hưng là :

A - Đả phá xã hội phong kiến,con người phải được tự do và phát triển.
 B - Đề cao khoa học tự nhiên,xây dựng thế giới quan duy vật tiến bộ.
 C - Văn hoá phục hưng là cuộc cách mạng tiến bộ vĩ đại.

D - Cả 3 ý trên đều đúng.

Câu 4: Ghép các kí hiệu lại với nhau bằng dấu ( ) sao cho đúng.
A - Năm 939

B - Năm 965
C - Năm 968
D - Năm 979
E - Năm 1009
G - Năm 1010

H- Loạn 12 sứ quân.

I - Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua.
K- Lý Công Uẩn lên ngôi vua .

L - Dời đô từ Hoa Lư về Đại La đổi tên là Thăng Long.
M- Ngô Quyền lên ngôi vua.

P - Lê Hồn (Lê Đại Hành) lên ngơi vua.
II/ TỰ LUẬN:

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

Câu 2: Nêu ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (2076-1077) 
của nhà Lý sau khi thắng lợi ?

C-ĐÁP ÁN:

Câu 1: Đánh dấu X vào tất cả các câu a;b;c. (0,5đ)
Câu 2; Khoanh tròn A (0,5đ)

Câu 3: Khoanh tròn D (0,5đ)
Câu 4: Khoanh tròn A (0,5đ)
Câu 5: Khoanh tròn B (0,5đ)

Câu 6: A-M ; B-H ; C-I ; D-P ; E-K ; G-L. (1,5 điểm)
Câu 7: Kết quả: + Tìm ra những con đường mới

+Đem lại những món lợi khổng lồ cho giai cấp tư sản châu Âu.
+Đặc cơ sở cho việc mở rộng thị trường của các nước châu Âu.
Ý nghĩa: +là cuộc cách mạng về giao thông và tri thức .

+ Thúc đẩy thương nghiệp phát triển.

Câu 8: Ý nghĩa: Là trận đánh tuyệt vời của Lịch sử chống giặc ngoại xâm của 
dân tộc

- Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được giữ vững.
 -Nhà Tống từ bỏ mộng XL Đại Việt

MA TRẬN ĐỀ

KIỂM TRA 1 TIẾT MƠN LỊCH SỬ LỚP HỌC KÌ I
 MỨC ĐỘ

NỘI DUNG

Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổn
g

TN TL TN TL TN TL

Sự hình thành XHPK 
Châu Âu

Câu 1
0,5điểm

Câu1:
0,5 
điểm

1 đ

Phong trào Văn hoá Phục 
Hưng

Câu 2:
0,5 
điểm

0,5 đ

Tổng hợp nhiều bài trong 
chương

Câu 3:
2 điểm

2 đ
Các cuộc phất kiến địa lí Câu 1:

0,5 
điểm

Câu 4
3 điểm

3,5 đ

Cuộc kháng chiến chống 
quân xâm lược Tống

Câu 5:
3 điểm

3 đ

TỔNG CỘNG 1,5

điểm

2,5 
điểm

6 điểm 10 đ

---

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Tiết: 22
Ngày soạn: 
02/11/2008
Ngày

dạy:03/11/2008

I: Nhà Trần thành lập

A. Mục tiêu:

KN: Nguyên nhân làm cho nhà Lý sụp đổ và nhà Trần thành lập đã góp phần củng cố
chế độ quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh thông qua việc sửa đổi pháp luật 
thời Lý.

TT: Tự hào về lich sử dân tộc, về ý thức tự lập tự cường của ông cha ta thời trần.
KN: Đánh giá các thành tựu xây dựng nhà nước. Pháp luật thời Trần.

B. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định:

2. KTBC:
3.Bài mới:

Nhà Lý khi mới thành lập vua quan rất chăm lo đến việc phát triển đất nước, chăm lo 
đến đời sống nhân dân, nhưng đến cuối thế kỉ XII nhà Lý suy sụp đến mức trầm 
trọng.

Hoạt động dạy và học: Kiến thức cơ bản
GV gọi HS đọc SGK

GV(H): Nguyên nhân nào làm nhà Lý sụp đổ?
HS: Quan lại ăn chơi sa đoạ, chính quyền. 
Khơng quan tâm đến đời sống của nhân dân.
GV(giảng): Đời thứ 8 Lý Huệ Tông sanh được 2
người con gái. Là Thuận Thiên và Chiêu

Hoàng. Lý Huệ Tông nhường ngôi cho con gái. 
Lợi dụng cơ hội đó các đại thần trong triều 
tranh chấp quyền hành và quấy nhiều nhân 
dân.

GV(H): Việc làm của vua quan nhà nhà Lý đẫn 
đến hậu quả gì?

HS: Lụt lội hạn hán mất mùa xảy ra liến miên. 
Dân nghèo phải bán con làm nơ tì. Nơng dân

nhiều nơi nổi dậy đấu tranh.

GV(H): Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì?
HS: Nhà Lý dựa vào thế lực họ Trần để cai 
quản đất nước.

GV(giảng): Nhân cơ hội đó nhà Trần buột vua 
Lý phải nhường ngơi cho Trần Cảnh vào tháng 
12/ 1226 ( Trần Cảnh là chồng của Lý Chiêu 
Hoàng)

GV(H): Sau khi nắm chính quyền nhà Trần đã 
làm gì?

1. Nhà Lý sụp đổ:

Cuối thế kỉ XII quan lại nhà Lý ăn 
chơi sa đoạ. Không quan tâm đến 
đời sống của nhân dân

Hạn hán, lụt lội xảy ra liến miên, 
nhân dân khổ cực, nhiều nơi nổi 
dậy đấu tranh.

Tháng 12/ 1226 Lý Chiêu Hồng 
nhường ngơi cho Trần Cảnh 
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong 
kiến tập quyền:

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

HS: Dẹp yên rối loạn, xây dựng bộ máy nhà

nước.

GV(H): Bộ máy quan loại thời Trần được tổ 
chức như thế nào?

HS: Theo chế độ quân chủ tập quyền gồm 3 
cấp:

+ Triều đình

+ Các đơn vị hành chính trung giang
+ Các cấp hành chính cơ sở.

GV(giảng):Đứng đầu triều đình là vua,các vua 
thường nhường ngơi sớm cho con và xưng là 
Thái Thượng Hoàng.

Các chức đại thần văn vĩ do người họ Trần 
nắm giữ .

Cả nước chia làm 12 lộ ,đứng đầu các lộ có các 
chức chánh phó An phú sứ .Dưới lộ là phủ do 
chức tri phủ cai quản ,châu Huyện là do các 
chức tri châu ,tri huyện cùng coi.Dưới cùng là 
xã ,người đứng đầu xã là do nhân đân bầu ra.
GV(H) :Nhận xét về hệ thống tổ chức quan lại 
thời Trần ?.

HS: Có quy củ và đầy đủ hơn

GV giảng :Nhà Trần còn đặt thêm một số cơ 
quan như :Quốc sử viện ,Thái y viện và một số 
chức quan như :Hà đê sứ ,khuyến nông sứ ,đồn 
điền sứ ....

Gọi HS đọc mục 3 SGK

Giảng :Thời Trần nhà nước rất chú trọng sửa 
sang pháp

luật và ban hành một số bộ luật mới là Quốc 
triều hình luật

GV(H):Nhận xét hình luật thời Trần so với 
hình luật thời Lý ?

HS :Xác nhận lại những điều đã ban hành thời 
Lý và có bổ sung.

+Xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản .
+Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất .

theo chế độ quân chủ trung ương 
tậpquyền, đựoc phân làm ba cấp.

3/Phápluật thờiTrần:

Ban hành bộ luật mới gọi là quốc 
triều thông chế ,sau sửa chửa và bổ
sung thành Quốc triều hình luật

Đặt thêm cơ quan ,thẩm hình viện 
để xử kiện .

4 Củng cố :-Nhà Trần được thành lập trong hồn cảnh nào?
Bộ máy thời trần có nét gì khác thời Lý?

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

--

---Tuần:12
Tiết:23
Ngày

soạn:05/11/2008
Ngày

dạy:06/11/2008.

NƯỚC ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII ( TT)

II.Nhà Trần xây dựng quân đội và phát triển kinh tế

A. Mục tiêu:

Kiến thức:Thế kỉ XIII nhà Trần đã thực hiền nhiều biện pháp tích cực để xây dựng 
quân đội và củng cố quốc phịng, phục hồi và phát triển kinh tế. Do đó qn đội và 
quốc phịng của Đại Việt thời đó hùng mạnh, kinh tế phát triển.

Tư tưởng: Bồi dưỡng lòng u nước, tự hồ dân tộc đối với cơng cuộc xây dựng, củng
cố và phát triển đất nước.

Kĩ năng: Làm quen với phương pháp so sánh.
B. Phương tiện dạy học:

Một số tranh ảnh, tư liệu liên quan đến thành tựu thủ cơng nghiệp thời Trần.
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC:- Bộ máy quan hệ thời Trần được tổ chức như thế nào?
 - Pháp luật thời Trần có đặc điểm gì?

3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV gọi HS đọc SGK phần 1

GV(H): Vì sao khi mới thành lập, nhà Trần rất 
quan tâmxây dựng quân đội và quốc phịng?
GIẢNG: Nhà nước ta ln đứng trước nguy cơ
ngoại xâm(nhất là thời kì đế quốc Mơng

Ngun đang mở rộng xâm lược)

GV(H): Tổ chức quân đội nhà Trần như thế 
nào?

HS: Quân đội nhà Trần gồm cấm quân và 
quân các lộ.

(Giảng) Cấm quân :Đạo quân bảo vệ kinh 
thành triều đình,chỉ chọn những trai tráng 
khoẻ mạnh ở quê hương nhà Trần.

Quân các lộ:Ở đồng bằng gọi là chính binh,ở 
miền núi gọi là phiên binh.

GV(H):Quân đội nhà Trần được tuyển chọn 
theo chính sách và chủ trương nào?

HS:Chính sách Ngụ binh ư nơng(tiếp tục 
chính sách của thời Lý).

Chủ trương ;Quân lính cốt tinh nhuệ không 
cốt đông.

1. Nhà Trần xây dựng quân đội và 
củng cố quốc phòng:

Quân đội nhà Trần gồm cấm quân 
và quân các lộ.

Quân đội gồm hai bộ phận:

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

GV(giảng) Nhân dân ta dưới thời Trần rất 
chuộng võ nghệ,các lị vật được mở khắp nơi,vì
vậy qn đội nhà Trần luôn được học tập binh 
pháp và rèn luyện võ nghệ.

(sử dụng hình 27 SGK để chứng minh cho việc

tăng cường củng cố quốc phòng của triều 
Trần).

GV: Gọi HS đọc mục 2 SGK

GV(H):Nhà Trần làm gì để phát triển nông 
nghiệp?

HS: Đẩy mạnh khai hoang để mở rộng diện 
tích sản xuất.

Đắp đê phòng lụt,nạo vét kênh mương.
GV(H):Tên của chức quan nhà Trần đặt để 
trông coi việc sửa chửa đắp đê gọi là gì?
 HS: Hà đê sứ.

GV(giảng):Vua Trần hạ lệnh đắp đê từ đầu 
nguồn các con sơng đến bãi biển.

Bên cạnh đó ,việc nạo vét các con kênh đào 
được chú trọng để đảm bảo giao thông và tưới 
tiêu cho đồng ruộng.

GV (H) : Nhận xét gì về chủ trương phát triển 
nơng nghiệp của thời Trần?

HS: Các chủ trương đó phù hợp, kịp thời để 
phát triển nơng nghiệp.

GV (giảng) Nhờ có chính sáchvà cùng với sự

cố gắng của người dân, nơng nghiệp thời Trần 
nhanh chóng được phục hồi và phát triển.
Nhà Trần khuyến khích các xưởng thủ cơng 
nhà nước sản xuất các đồ gốm, dệt, chế tạo vũ 
khí.

GV(H): Kể tên các nghề thủ cơng trong nhân 
dân?

HS: Làm gốm tráng men , đúc đồng, làm 
giấy,... (giới thiệu: hình 28 SGK) 
GV(giảng): Do vậy, các làng xã mọc lên nhiều 
nơi. Kinh thành Thăng Long đã có tới 61 
phường, hoạc động tấp nập. GV(H): Nhận xét
về thủ công nghiệp thời Trần Thế kỉ XIII?
HS: Đang từng bước được khôi phục và phát 
triển mạnh trình độ ngày càng cao.

GV( giảng): Việc bn bán với thương nhân 
nước ngồi diển ra sơi nổi ở cac của biển: Hội

2. Phục hồi và phát triển kinh tế:
Nông nghiệp chú trọng khai hoang 
đắp đê, nạo vét kênh mương .

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

Thống, Vân Đồn.

4. Củng cố: Nêu các chủ trương và biện pháp xây dựng quân đội củng cố quốc phòng 
của nhà Trần?

Nhà Trần đã làm gì để phục hồi và phát triển kinh tế sau những năm suy 
thái của nhà Lý?

5. Dặn dò:Về nhà học thuộc bài và xem trước bài " Ba lần kháng chiến chống quân 
xâm lượt Mông-Nguyên"

--

---Tuần:13
Tiết:24
Ngày

soạn:09/11/2008
Ngày

dạy:10/11/2008

BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC
MÔNG-NGUYÊN- THẾ KỈ XIII.

I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông 
Cổ ( 1258)

A. Mục tiêu:

Kiến thức: Âm mưu xâm lượt của quân Mơng Cổ.Chủ trương, chính sách và những 
việc làm của vua quan nhà Trần để đối phó với qn Mơng Cổ.

Tư tưởng: GD học sinh ý chí kiến cường, bất khuất, mưu trí , dũng cảm của quân và

dân ta trong cuộc kháng chiến.

GD lòng tự hào dân tộc.

Kĩ năng: Học diến biến các trận đánh bằng cách chỉ lượt đồ. Phân tích , đánh giá, 
nhận xét các sự kiện lịch sử.

B. Phương tiện dạy học:

Lược đồ diễn biến chống qn xâm lược Mơng Cổ
C. Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:

2.KTBC: Nhà Trần đã làm gì để xây dựng quân đội củng cố quốc phòng ?
 Để phục hồi và phát triển kinh tế nhà Trần đã làm gì?

3. Bài mới:

Sau khi nắm chính quyền nhà trần bắt tay ngay vào cơng cuộc xây dựng bộ máy 
chính quyền, phục hồi sản xuất. Vua tơi nhà Trần cịn phải chuẩn bị nhiều mặt để đối
phó với những âm mưu xâm lượt của bọn phong kiến Mông- Nguyên

Đầu năm 1258, 3 vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Vậy cuộc chiến này sẽ diễn ra như thế nào?

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Học sinh đọc phần 1 SGK

GV giới thiệu đất nước Mông Cổ trên bản đồ thế
giới .

Mông Cổ:Từ xưa các bộ lạc Mông Cổ sống ở 
vùng thảo nguyên .Đầu thể kỉ XIII nhà nước 
phong kiến Mông Cổ được thành lập.Vua Mông
Cổ đem quân xâm lược khắp nơi và xây dựng 
một đế quốc rộng lớn từ Thái Bình Dương đến 
Hắc Hải. Người xưa nhận xét "Vó ngựa Mơng

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

Cổ đi đến đâu,có khơng mọc đượcđến đó".
 Giáo viên giới thiệu H29 SGK.

GV(H): Hình 29 giúp em hiểu điều gì về qn 
Mơng Cổ?

HS: Quân đội rất lớn mạnh có tổ chức, trang bị 
tốt.

GV(giảng): Năm 1257 Vua Mông Cổ mở cuộc 
xâm lược Nam Tống để chiém toàn bộ Trung 
Quốc rộng lớn. Nhưng để đạt được tham vọng 
đó chúng cho tướng Ngột Lương Hợp Thai chỉ 
huy quân xâm chiếm Đại Việt.

GV(H): Vì sao vua Mơng Cổ cho qn đánh Đại
Việt trước?

HS: Vì sau khi chiếm được Đại Việt Quân Mơng
Cổ sẽ đánh lên phía Nam Trung Quốc, trong khi
đó một lực lượng khá đông quân Mông Cổ sẽ ào
ạt tấn cơng từ phía Bắc tạo nên gạng kìm tiêu

diệt Nam Tống.

GV(H): Trước khi kéo vào nước ta, tướng Mơng
Cổ đã làm gì?

HS: Cho sứ giả đưa thư đe doạ và dụ hàng vua 
Trần.

GV(H): Vua Trần đã làm gì khi các sứ giả 
Mơng Cổ đến?

HS: Bắt tống giam vào ngục.

GV(H): Khi được tin quân Mông Cổ xâm lượt 
nước ta vua Trần đã làm gì?

HS: Ban lệnh cho cảc nước sắm sửa vú khí
- Quân đội , dân binh được thành lập, ngày đêm 
luyện tập.

GV Dùng lược đồ trình bày diễn biến.

Tháng 1- 1258 qn Mơng Cổ tiến vào nước ta 
theo đường sông Thao xuồng Bạch Hạc rồi đến 
vùng Bình Lê Nguyên và bị chặn lại. Tại đây 
quân ta đặt phòng tuyến do vua Thái Tông chỉ 
huy và đánh một trận quyết liệt. Do quân giặt 
mạnh vua Trần phải cho rút quân lui về Thăng 
Long bảo toàn lực lượng. Theo lện triều đình, 
nhân dân Thăng Long thực hiện chủ trương "

vườn không nhà trống" vua Trần cho quân lui về
Thiên Mạc. Khi Ngột Lương Hợp Thai cho quân
tiến đánh Thăng Long thì trướt mắt chúng vườn
khơng nhà trống, khơng lương thực...Quân

Vua Mông Cổ cho quân xâm lượt 
Đại Việt để đánh lên phía Nam 
Trung Quốc thực hiện kế hoạch 
gọng kìm để tiêu diệt Nam Tống

2. Nhà trần chuẩn bị kháng chiến 
để đánh bại Mông Cổ.

A) Nhà Trần chuẩn bị Vua TRần 
ban lệnh sắm sữa vũ khí, quân đội 
ngày đêm luyện tập.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

Mơng Cổ kiên cường giết hại những người cịn 
ở lại. Trước thế đó vua Trần rất lo lắng, Thái sư
Trần Thủ Độ đã tâu: " Đầu thần chưa rơi xuống 
đất, xin bệ hạ đừng lo" Câu nói thể hiện niềm tin 
chiến thắng của quân và dân ta.

Nhân cơ hội này nhà Trần đã mở cuộc phản 
công lớn ở Đông Bộ Đầu.

Bị bất ngờ, ngày 29. 1. 1258 quân Mông Cổ 
đã rút khỏi Thăng Long về nước. Trên đường 
rút chạy chúng đã bị dàn quân ở Quy Hố chặn 
đánh tan tác.

GV(H): Vì sao qn ta lại đánh bại qn Mơng 
Cổ?

HS: Vì qn ta biết cách đánh giặc thông minh, 
biết chớp thời cơ.

GV(H): Bài học kinh ngiệm về cách đánh giặc 
của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống 
quân Mông Cổ lần thứ nhất?

HS: Khi thế giặc mạnh ta chủ trương không dốc
ngay lược lượng, nhữ chúng vào sâu trận địa, 
đánh lâu dài. Khi giặc khó khăn ta mới phản 
cơng lại. Đó là kế: " Lấy yếu đánh mạnh, lấy ít 
đánh nhiều".

c) Kết quả: Quân Mông Cổ phải rút
lui khỏi Thăng Long, chạy về nước.

4. Củng cố: Quân Mơng Cổ xâm lượt Đại Việt nhằm mục đích gì?

Trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ Bằng 
lượt đồ?

5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài này mục II " Cuộc kháng chiến lần 
thứ hai chống quân xâm lượt Nguyên"

---

---Tuần: 13
Tiết : 25

Ngày soạn:12/11/2008
Ngày dạy:13/11/2008

BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XL MÔNG
NGUYÊN

II-Cuộc kháng chiến Lần thứ hai chốngQuân xâm lược
Nguyên(1285)

A. Mục tiêu bài học:

KT: Việc chuẩn bị cho việc xâm lược Đại Việt lần thứ hai của nhà Nguyên chu đáo 
hơn so với lần một

Nhờ sự chuẩn bị chu đáo đường lối đánh giặc đúng đắng và với quyết tâm cao quân 
dân Đại Việt đã giàng thắng lợi vẻ vang

TT: Bồi dưỡng HS lịng căm thù giặc ngoại xâm, miền tự hồ dân tộcvà lòng biết ơn 
tổ tiên đã kiên cường, mưu trí bảo vệ chủ quyền đất nước.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

B. Phương tiện dạy học:

Lượt đồ kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lượt Nguyên Thanh minh hoạ 
Thoát Hoan nằm trong ống địng trống về nước.

Đoạn trích :" Hịch tướng sĩ"

C. Tiến trì dạy học:

1. Ổn định:
2. KTBC:

- Trình bày ngắn gọn diện biến của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ.
- Nêu cách đánh giặc của dântộc ta trog cuộc kháng chiến đó?

3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(giảng) Sau thất bại năm 1258 quân Mông Cổ

không chịu tư bỏ âm mưu xâm lược nước Đại 
Việt.

Năm 1279 sau khi thơn tính dưói nhà Tống, Vua 
Mông Cổ lập ra nhà Nguyên đặt nền thống trị 
toàn bộ Trung Quốc.

Vua Nguyên lúc bấy giờ ráo riết chuẩn bị xâm 
lượt Đại Việt và Chăm-pa

GV(H): Hốt Tất Liệt cho quân xâm lượt Chăm 
Pa và Đại Việt nhằm mục đích gì?

HS: Làm cầu nối thơn tính các nướcphía Nam 
Trung Quốc.

Giảng: Hốt Tất Liệt đã cho quan xâm lượt Cham

pa trước.

GV(H): Nhà Nguyên cho qn đánh Chăm Pa 
trước nhằm mục đích gì?

HS: làm bàn đạp tấn công vào Đại Việt.

Giảng: Năm 1283, 10 vạn quân Ngyên do tướng 
Toa Đô chỉ huy tấn công Chăm pa nhưng đã bị 
nhân dân Chăm pa tiến hành chiến tranh du kích
đánh trả nên quân Nguyên đã thất bại Phải cố 
thủ phía Bắc chẩn bị xâm lược Đại Việt.

GV: Gọi HS đọc SGK mục 2.

GV(H): Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định 
xâm lượt Đại Việt vau Trần đã làm gì?

HS: Triệu tập các Vương hầu quan lại ở bến 
Bình Than bàn kế đánh giặc.

GV(H): Hội nghị này rất quan trọng , vì sao?
HS: Vì hội nghị triệu tập các Vương hầu quan lại
bàn kế đánh giặc.

Giảng: Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản có lịng 
u nước sâu sắc đã đến bến Bình Than nhưng 
khơng được dự họp (vì tuổi mới 15) Quốc Toản

1. Âm mưu xâm lượt Chăm pa và

đại Việt của nhà Nguyên:

Sau khi thống trị hoàn toàn Trung
Quốc, vua Nguyên ráo riết chuẩn 
bị xâm lượt Đại Việt và Chăm pa

Năm 1283, Tướng Toa Đô cho 
quân xâm lược Chăm pa nhưng bị
thất bại.

2. Nhà Trần chuẩn bị kháng 
chiến.

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

tức giạn bót nát quả cam trong tay lúc nào khơng
biết . Sao đó về quê Quốc Toản tổ chức một đạo 
quân lớn, giương cao lá cờ theo 6 chữ vàng:" Phá 
cường địch, báo hoàng ân" ngày đêm luyện tập 
sẵn sàng cùng nhân dân đánh giặc.

Năm 1285, vua Trần triệu tập hội nghị Diên 
Hồng và mời toàn bộ các bơ lão có uy tín để bàn 
cách đánh giặc.

GV(H): Hội nghị Diên Hồng có tác dụng gì đến 
việc chuẩn bị kháng chiến?

HS: Đây là hội nghị thể hiện ý chí kiên cường 
của nhan dân Đại Việt.

Giảng: Nhà Trần đã tổ chức tập trận lớn ở Đông

Bộ Đầu. Trần Quốc Tuấn đã đọc :" Hịch tướng sĩ 
"

. Bài hịch đã khơi dậy lòng yêu nước và khích lệ 
tinh thần cứu nước của tồn qn dân.

Sau đợt tập trận cả nước được lệnh sẵn sàng 
đánh giặc. Quân sĩ đều thích hai chữ" sát thát 
''vào cánh tay.

GV(H): Việc thích hai chữ '' Sát Thát '' có ý 
nghĩa gì?

HS: Thể hiện quyết tâm cao độ của quân sĩ, thà 
chết không chịu mất nước.

GV Dùng lược đồ cuộc kháng chiến lần thứ hai 
chống quân Nguyên để trình bày diễn biến :
 - Tháng 1năm 1285 , năm mươi vạn quân 
Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào nước ta .
( gấp 20 lần so với trước)

Sau một vài trận quyết chiến với giặc Trần Quốc
Tuấn cho quân lui về Vạn Kiếp để bảo toàn 
lượng . Vua Trần rất lo lắng nhưng Trần Quốc 
Tuấn khẳng khái trả lời : " Nếu bệ hạ muốn hàng 
giặc thì trước hết hãy chém đầu thần rồi hãy 
hàng"

Thái Hoan tập trung lực lượng lớn tấn công vào

Vạn Kiếp . Trước thế giặc mạnh quân ta lui về 
Thăng Long và cuối cùng rút về Thiên Trường 
(Nam Định) Để bảo vệ cho cuộc rút quân, quân 
ta dã bố trí nhiều trận chặng đánh giặc Trong 
một trận kìm chân giặc ở Thiên Mạc. Trần Bình 
Trọng đã bị giặc bắt, khi bị giặc dụ dổ. Ông trả 
lời:" Ta thà làm ma nước Nam còn hơn làm

vương đất Bắc."Quân Nguyên tức giận chém ơng.

Năm 1285, các bơ lão có uy tín về 
dự hội nghị Diên Hồng.

Cuộc tập trận lớn được tổ chức ở 
Đông Bộ Đầu.

3. Cuộc kháng chiến bùng nổ và 
thắng lợi:

Tháng 1- 1285

50 vạn quân Nguyên do Thoát 
Hoan chỉ huy tiến vào xâm lượt 
Nước ta. Quân ta sau một vài trận 
chặng đánh đich ở biện giới đã rút
về Vạn Kiếp và cuối cùng rút về 
Thiên Trường để bảo toàn lực 
lượng

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

Ở Thăng Long nhân dân thực hiện chủ trương"

vườn không nhà trống" để đối phó với giặc. Qn 
Thốt Hoan kéo vào chiếm Thăng Long trống 
không buộc chúng phải dựng trại ở phía Bắc 
sơng Hồng.

Tiếp đó Toa Đơ từ Chăm pa đánh ra Nghệ An 
Thanh Hoá. Thoát Hoan mở cuộc tấn cơng 
xuống phía Nam nhằm tạo thế gọng kìm tiêu diệt 
quân chủ lực của ta và bắt sống toàn bộ đầu não 
của cuộc kháng chiến.

- Trước thế nguy cấp, một số quý tộc nhà Trần đã
đầu hàng giặc.

Trước tình thế như vậyTrần Quốc Toản phải rút 
lui để chuẩn bị lực lượng tiêu diệt địch.

GV: gọi HS đọc mục 4 SGK.

GV(H): không thực hiện được âm mưu bắt sống 
vua Trần và quân chủ lực Thốt Hoan đã làm 
gì?

HS: Cho qn rút về Thăng Long chờ tiếp viện.
GV giảng: Dựa vào thời cơ thuận lợi đó, quaan 
Trần tổ chức phản cơng đánh bại quân giặc ở 
nhiều nơi: Tây Kết, bến Chương Dương, của 
Hàm tử. Tại của Hàm tử tướng giặc Tây Đơ bị ta 
chém rơi đầu. Sau đó tiến về giải phóng Thăng 
Long. Quân giặc hoản loạn bỏ chạy nhiều tên bị

giết. Thoát Hoan chui vào ống đồng cho quân 
khiên về nước.

Sau 2 tháng quân dân nhà Trần đã đánh bại 50 
vạn quân Nguyên.

Giải phóng đất nước Đại Việt.

4. Cuộc kháng chiến thắng lợi:

Nhân lúc quân giặc gặp khó khăn,
nhà Trần cho quân tổ chức phản 
công. Đánh bại quân giặc ở nhiều 
nơi.

Kết quả: Quân giặc đại bại. Tao 
Đơ bị chém đầu, Thốt Hoan chui 
vào ống Đồng về nước.

4. Củng cố: Nhà Trần chuẩn bị chống quân Nguyên XL ra sao, tác dụng của sự 
chuẩn bị đó?

- Trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến? 
- Nêu cách đánh của quân và dân trong cuộc kháng chiến chống quân 
Nguyên lần thứ 2?

5. Dặn dò: Học bài SGK. Chuẩn bị bài sau: Mục III của bài này.

--

Bổ sung phần củng cố: PHIẾU HỌC TẬP ( thảo luận nhóm)
Hãy điền chữ Đ ( đúng ) chữ S ( sai ) vào ô trống trong các câu sau đây:

1) Nhà Nguyên xâm lượt Đại Việt và Chăm pa nhằm làm cầu nối để thơn tính các 
nước phía Nam TQ

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

3) Nhà Trần triệu tập hội nghị Bình Than và Diên Hồng để mừng chiến thắng quân
Mông Nguyên.

4) Tướng giặc Toa Đô chui vào ống đồng cho quân khiên về nước.

5) Kế sách đánh giặc của nhà Trần là " Vườn không nhà trống" , " Lấy yếu đánh 
mạnh"

---

Tuần :14
Tiết: 26

Ngày soạn: 19/11/2008
Ngày dạy: 21/11/2008

III CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN BA CHỐNG QUÂN XÂM
LƯỢC NGUYÊN ( 1287- 1288 )

A. Mục tiêu bài học:

KT: Âm mưu xâm lượt Đại Việt Lần thứ 3 của quân Nguyên.Vua tôi nhà Trần quyết

tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân 
Đồn , Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.

TT: Bồi dưỡng cho HS lòng căm thù và niềm tự hào truyền thống hào hùng của dân 
tộc trong cuộc kháng chiến chống Mông Nguyên.

KN: Rèn luyệt kĩ năng sử dụng lượt đồ để tóm tắt sự kiện lịch sử.
B. Phương tiện dạy học:

Lược đồ kháng chiến lần thứ ba chống quân Nguyên
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC: Nêu những công việc nhà Trần chuẩn bị chống qn xâm lược. Qua đó nêu
ý chí của dân tộc ta?

- Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ 2?
3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Gọi HS đọc mục 1 SGK

GV(H):Hai lần xâm lược Đại Việt đều thất bại

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

vua Nguyên đã làm gì?

HS: Quyết tâm đánh chiếm Đại Việt lần nữa.
Giảng: Vua Nguyên khi nghe tin con trai là Thoát
Hoan phải chui vào ống đồng về nước đã quyết

tâm xâm lược lần thứ ba. Lần này nhà Nguyên rất
thận rọng, chuẩn bị chu đáo.

GV(H): Nêu những dẫn chúng về việc quân 
Nguyên chuẩn bị chu đáo cho việc xâm lược?
HS: Đình chỉ cuộc xâm lược Nhật Bản tập trung 
hàng chục vạn quân, hàng trăm chiếc thuyền và 
hàng chục vạn thạch thóc.

GV(giảng) : Mặc dù chuẩn bị rất chu đáo nhưng 
chúng đã bắt đầu run sợ.Vua Nguyên Hốt Tất Liệt
đã phải dặn con:" Không được cho giao chỉ là 
nước nhỏ mà khinh thường"

GV(H): Cuối tháng 12- 1287 quân Nguyên ào ạt 
tiến vào nước ta theo 2 đường( dùng lược đồ)
+ Đườn bộ do Thoát Hoan chỉ huy Vượt biên giới 
tiến vào Lạng Sơn, Bắc Giang.

+ Đường biễn do Ơ Mã Nhi chỉ huy ngược sơng 
Bạch Đằng hội quân với Thoát Hoan.

Đầu năm 1288 Thoát Hoan cho qn chiếm đóng 
Vạn Kiếp

Về phía ta sau một vài trận chặn giặc ở Ải Trần 
Quốc Tuấn cho quân rút khỏi Vạn Kiếp về vùng 
sông Đuống để chặn giặc ở Thăng Long

GV gọi HS đọc mục 2 SGK.

GV(H): Ô Mã Nhi được giao bảo vệ đoàn thuyền 
lương nhưng tại sao lại tiến về Vạn Kiếp với 
Thoát Hoan?

HS: Ơ Mã Nhi cho rằng qn ta yếu khơng cản 
được chúng nên Ơ Mã Nhi đã khơng bảo vệ.

GV( giảng): Khi đoàn thuyền lương qua Vân Đồn 
bị quân của Trần Khánh Dư phụ sẵn từ nhiều 
phía đánh ra dữ dội.

Kết quả : phần lớn thuyền lương bị đắm và bị 
quân ta chiếm.

GV(H): Sau trận Vân Đồn tình thế của quân 
Nguyên như thế nào?

HS: Tình thế của giặc rất khó khăn thiếu lương 
thực trầm trọng.

GV(H): Đợi mãi khơng thấy đồn thuyền lương 
Thốt Hoan đã làm gì?

-Hồn cảnh:

Vua Ngun quyết tâm xâm lượt 
Đại Việt lần thứ ba.

+ Nhà Trần khẩn trương chuẩn

bị kháng chiến.

Diễn biến:

+ Vua Nguyên quyết tâm cho 
quân xâm lược Đại Việt lần thứ 
ba.

tấn công Đại Việt

Đầu năm 1288 Thoát Hoan chọn 
Vạn Kiếp để xây dựng căn cứ.

2. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt 
đoàn thuyền lương của Trương 
Văn Hổ.

3. Chiến thắng Bạch Đằng:
Hoàn cảnh:

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

HS: Cho quân tiến vào Thăng Long cướp bóc 
lương thực của nhân dân..

GV(H): Khi quân giặc gặp khó khăn trong lương 
thảo ni qn, nhà Trần đã làm gì?

HS: Quyết định mở cuộc phản cơng và mai phục 
trên sông Bạch Đằng

GV ( Dùng lược đồ chiến thắng Bạch Đằng)

giảng: Ngày 9-4-1288 đồn thuyền do 
Ơ Mã Nhi có kị binh hộ tống rút theo đường sông 
Bạch Đằng bây giờ nước triều dâng cao che lấp 
các cọc trên sông, một số thuyền nhẹ của quân 
nhà Trần ra khiêu chiến rồi giả vờ thua chạy, giặc
cho quân đuổi theo, lọt vào trận địa mai phục. Đợi
đến lúc nước triều xuống, từ hai bờ, quân ta đổ ra
đánh phá, giặc bị đánh bất ngờ hốt hoảng tranh 
nhau tháo chạy, nhiều thuyền bị vỡ ra và bị đắm. 
Giữa lúc đó hồn loạt bè lửa xi nhanh theo 
nước triều lao xuống thuyền giặc. Tướng Ô Mã 
Nhi bị bắt sống.

Cánh quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy rút chạy bị 
quân ta tập kích liên tiếp, sau hơn chục ngày mới 
tới Quảng Tây.

GV(H): Hãy nêu kết quả của Trận Bạch Đằng 
năm 1228?

HS: Đập tan mông xâm Lăng của giặc Nguyên.

Nhà Trần quyết định chọn sông 
Bạch Đằng làm trận quyết chiến

(SGK)

Kết quả: nhiều tên giặc bị giết 
chết.

Ơ Mã Nhi bị bắt sống

4. Củng cố: Trình bày tóm tắc diến biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần 
thứ ba?

- Nêu cách đánh giặc của nhà Trần lần thứ ba? Có gì giống và khác với 
hai lần trước?

5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau: " Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa 
lich và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến."

--

---Tuần : 15
Tiết: 27
Ngày soạn: 
25/11/2008

Ngày dạy: 26/11/2008

BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC
NGUYÊN (tiếp theo)

IV- NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ
CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC

MÔNG NGUYÊN
A- Mục tiêu:

KT: Hiểu được vì sao ở thế kỉ XIII, trong ba lần kháng chiến chống quân xâm lược 
Mông - Nguyên, quân dân Đại Việt đều giành thắng lợi. Ý nghĩa lịch sử của ba lần 
kháng chiến chống quân xâm lược Mơng - Ngun.

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

KN: Phân tích, so sánh sự kiện về nhân vật lịch sử qua 3 lần kháng chiến rút ra nhận 
xét chung.

B- Thiết bị dạy học:

Bản đồ đế quốc Mông - Nguyên TK XIII
Bài Hịch tướng sĩ cuat Trần Quốc Tuấn

Tư liệu về nhân vật tiêu biểu trong 3 lần kháng chiến chống quân Mông Ngun.
C- Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:
2. KTBC:

Trình bày hồn cảnh và diễn biến của nhà Nguyên xâm lược Đại Việt?
Trình bày diễn biến của chiến thắng Bạch Đằng 1288?

3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Gọi HS đọc mục 1 SGK.

GV(H): Hãy nêu một số dẫn chứng về tinh thần 
đoàn kết dân tộc?

HS: Nhân dân Thăng Long theo lệnh triều đình

thực hiện chủ trương " Vườn không nhà trống"
- Tại hội nghị Diên Hồng các bơ lão thể hiện ý 
chí mn dân quyết " Đánh".

Quân sĩ thích vào cánh tay chữ " Sát Thát"
GV(H): Nêu những việc làm của nhà Trần 
chuẩn bị cho 3 lần kháng chiến?

HS: Vua Trần thường về các địa phương tìm 
hiểu cuộc sống của dân.

- Giải quyết những bất hoà trong vương triều 
Trần tạo nên sự đoàn kết dân tộc.

(Giảng): Trần Quốc Tuấn là một anh hùng dân 
tộc, nhà chỉ huy quân sự kiệt xuất có nhiều cơng 
lớn. Tác giả của áng thiên cổ hùng văn gọi là 
hịch tướng sĩ " Ta..."

GV(H): Trình bày những đóng góp của Trần 
Quốc Tuấn trong cuộc kháng chiến chống quân 
Mông Nguyên?

HS: Nghĩ ra cách đánh độc đáo sáng tạo phù hợp
với hoàn cảnh từng giai đoạn.

GV(H): Cách đánh sáng tạo của nhà Trần trong 
ba lần kháng chiến là gì?

HS: + Kế hoạch :" Vườn không nhà trống"

+ Tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu của kẻ thù.
 + Biết phát huy lợi thế của quân ta buộc địch
phải theo.

+ Buộc địch từ thế mạnh sang thế yếu ta từ 
thế bị động chuyển sang thế chủ động.

GV gọi HS nêu lên những nguyên nhân thắng lợi

1. Nguyên nhân thắng lợi:
Trong 3 lần kháng chiếntất cả 
tầnh lớp ND đều tham gia.

Nhà Trần chuẩn bị chu đáo về mọi
mặt.

Thắng lợi của 3 lần chống quân 
Nguyên gắn liền với tinh thần hi 
sinh của toàn dân đặc biệt là quân 
đội nhà Trần .

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

của 3 lần kháng chiến?

Tổng kết: Đó là những nguyên nhân cơ bản dẫn 
đến thắng lợi của quân và dân ta trong ba lần 
kháng chiến.

GV (giảng) Năm 1257 vua Mông Cổ đưa 3 vạn 
quân xâm lược nước ta. Đến lần thứ hai đưa 50

vạn quân và đến lần thứ ba Hốt Tất Liệt đình 
chiến với Nhật Bản đưa 30 vạn quân sang xaam 
lược . Với lực lượng mạnh như vậy . Nhưng 
quân Nguyên cũng phải chuốt lấy thất bạy .
GV(H) Theo 3 lần kháng chiến chống qn 
Mơng Ngun thắng lợi có một ý nghĩa quan 
trọng như thế nào ?

HS : Trả lời: 
Đập tan tham vọng ý đồ xâm lược Đại Việt của 
đế chế Nguyên . Bảo vệ độc lập chủ quyền và 
toàn vẹn lãnh thổ .

Góp phần xây đắp quân sự Việt Nam .Để lại một 
bài học vô cùng quý giá .Ngăn chặng những 
cuộc xâm lược của quân Nguyên đối với các 
nước khác .

2 . Ý nghĩa lịch sử:

Đập tan tham vọng ý đồ xâm lược 
Đại Việt của đế chế Nguyên . Bảo 
vệ độc lập chủ quyền và tồn vẹn 
lãnh thổ .

Góp phần xây đắp qn sự Việt 
Nam .

Để lại một bài học vô cùng quý giá
.Ngăn chặng những cuộc xâm

lược của quân Nguyên đối với các 
nước khác .

4 Củng cố : GV cho HS thảo luận nhóm theo phiếu HT sau :
 Điền chữ Đ ( đúng ) chữ S ( sai ) vào ô trống các câu sau :
Nguyên nhân thắng lợi:

 Các tầng lớp nhân dân đều tham gia 
 Nhà Trần chuẩn bị chu đáo về mọi mặt

 Giặc Nguyên còn yếu chưa thể thắng Đại Việt

 Nhờ những chiến lược , chiến thuật đúng đắng của nhà Trần 
Ý nghĩa lịch sử:

 Đập tan ý đồ xâm lược của quân Mông Nguyên
 Xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam

 Đại Việt đủ khả năng tiến hành chiến tranh xâm lược.
5. Dặn dò:

Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời Trần".

--

---Tuần:15
Tiết : 28
Ngày soạn: 
27/11/2008

Ngày dạy: 28/11/2008

SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HOÁ THỜI TRẦN

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

KT: Biết được một số nét chủ yếu về tình hình kinh tế- xã hội của nước ta sao chiến 
thắng chống Mông Nguyên lần thứ 3.

- Biết được một số thành tựu phản ánh sự phát triển của VH. GD khao học kĩ thuật 
thời Trần.

TT: Tự hào về nền văn hoá dân tộc thời Trần.

Bồi dưỡng ý thức, gìn giữ và phát huy nền VH dân tộc.
KN: Nhận xét đánh giá các thành tựu kinh tế, văn hoá.
 So sánh sự phát triển giữa thời Lý và thời Trần.
B. Thiết bị dạy học:

Tranh ảnh của các thành tựu văn hoá thời Trần.
Bản đồ Làng nghề dưới thời Trần.

C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định

2. KTBC: Vì sao cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên của nhà Trần
lại gianh thắng lợi?

Ý nghĩa của 3 lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên.
3. Bài mới:

GT: Nền kinh tế- văn hoá thời Lý đạt những thành tựu rực rỡ. Song đến thời Trần 
mặt dù bị chiến tranh tàn phá nhưng những thành tựu đó ln được gìn giữ và phát 
triển hơn trước.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
ánH đọc mục 1 SGK

GV(H): Sau chiến tranh nhà Trần đã thực hiện 
những chính sách gì để phát triển nơng nghiệp?
HS: Khuyến khích sản xuất.

Mở rộng diện tích trồng trọt( Khai hoang)
Giảng: Vì vậy nền kinh tế được phục hồi và phát 
triển nhanh chóng.

GV(H): So với thời Lý, ruộng tư dưới thời Trần có
gì khác?

HS: Ruộng tư có nhiều hình thức: Ruộng tư của 
nông dân, địa chủ , quý tộc.

GV(H): Tại sao ruộng tư dưới nhà Trần lại nhiều 
như vậy?

HS: Do chính sách khuyến khích khai hoang. Nhà
nước quan tâm cấp đất.

Giảng: Mặc dù ruộng đất tư hữu ngày càng nhiều 
nhưng ruộng đất công, làng xã vẫn chiếm phần 
lớn ruộng đất trong nước và là nguồn thu của cả

nước.

GV(H):Em nhận xét gì về tình hình kinh tế nong 
nghiệp của Đại Việt sau khi chiến tranh ?

HS : Ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn trước .
(Giảng) Thủ công nghiệp dưới thời Trần do nhà

1. Nền kinh tế sau chiến tranh:
Nông nghiệp: Được phục hồi và 
phát triển nhanh chóng.

Ruộng đất cơng làng xã chiếm 
phần lớn diện tích ruộng đất 
trong nước.

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

nước quản lí và đang mở rộng ?

GV( H) Kể tên các nghề thủ công nông nghiệp 
dưới thời Trần ?

HS: Nghề dệt , nghề gốm , nghề đúc đồng , nghề 
đóng tàu , chế tạo vũ khí .

GV (H) Em có nhận xét gì về tình hình thủ cơng 
nghiệp thời Trần ?

HS : Ngày càng phát triển mạnh, kĩ thuật càng 
nâng cao .

( Giảng ) Nông nghiệp và thủ công nghiệp phát 
triển mạnh mẽ đã làm cho thương nghiệp phát 
triển. Buôn bán tấp nập , chợ mọc lên ở nhiều nơi.
+ Thăng Long là Trung Tâm Kinh tế sầm uất của 
cả nước.

+ Vân Đồn là nơi trao đổi bn bán với thương 
nhân nước ngồi.

Kết luận: Mặc dù bị chiến tranh tàn phá nhưng 
nền kinh tế dưới thời Trần luôn được chăm lo.
Gọi HS đọc mục 2 SGK

GV(H): Thời Trần có các tầng lớp xã hội nào?
HS: Vua

Vương hầu- quý tộc
 Địa chủ- quan lại

Thủ công nghiệp và thương nghiệp
 Nông dân tá điền

Nơng nơ và nơ tì

GV(H): So sánh giữa thời Lý và thời Trần có nét 
gì khác trong các tầng lớp xã hội?

HS: Các tầng lớp xã hội như nhau nhưng mức độ 
tài sản và cách thức bóc lọt có khác.

nhau. Các sản phẩm làm ra ngày 
càng nhiều, trình độ kĩ thuật 
càng cao.

Việc trao đổi buôn bán trong 
nước và với thương nhân nước 
ngoài được đẩy mạnh. Nhiều 
trung tâm kinh tế được mở ra, 
tiêu biểu là Thăng Long , Vân 
Đồn,...

2. Tình hình xã hội sau chiến 
tranh:

XH ngày càng phân hố sâu sắc 
hơn: Địa chủ ngày càng đơng, nơ
tì ngày càng nhiều.

GV hướng dẫn HS vẽ sơ đồ:

* SƠ ĐỒ PHÂN HOÁ CÁC TẦNG LỚP TRONG XÃ HỘI
VUA- VƯƠNG

HẦU

QUÝ TỘC

Tầng lớp thống trị
 QUAN LẠI

ĐỊA CHỦ

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

Tầng lớp bị trị

NÔNG NÔ
 NƠ TÌ
4. Củng cố:

Trình bày một vài nét tình hình kinh tế thời Trần sau chiến tranh?
 Phân tích tình hình XH thời Trần sau chiến tranh?

5. Dặn dò: Về nhà Học bài và chuẩn bị bài sau mục II của bài.

---Tuần:15

Tiết: 29
Ngày soạn: 
27/11/2008
Ngày dạy; 
28/11/2008

SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - VĂN HOÁ THỜI TRẦN
II. Sự phát triển về văn hoá

A. Mục tiêu:

KT: Đời sống văn hoá của dân tộc ta cưới thời Trần rất phong phú đa dạng. Một nền 
văn học mang đậm bản sắc dân tộc làm rạng rỡ cho nền văn hoá Đại Việt.

Giáo dục, khoa học kĩ thuật thời Trần đạt tới trình độ cao, nhiều cơng trình nghệ 
thuật tiêu biểu.

TT: Bồi dưỡng ý thức dân tộc và niềm tự hào về một thời lịch sử có nền VH riêng 
mang đậm bản sắc dân tộc.

KN: Phân tích đánh giá những thành tựu văn hố đặc sắc
B. Thiết bị dạy học:

Tranh ảnh các thành tựu văn hoá thời Trần
 Sử dụng các hình 35 ; 36 ; 37 SGK

C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định:

2. KTBC: Nếu những đặc điểm kinh tế thời Trần sau chiến tranh ?
 Trình bày một vài nét về tình hình XH thời Trần ?

3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
HS đọc mục 1 SGK

Giảng: Thời Trần các tín ngưỡng cổ truyền vẫn 
phổ biến trong nhân dân.

GV(H): Kể tên một vài tín ngưỡng trong dân tộc?
HS: Thờ tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc có cơng
với nước.

GV(H): Đạo phật thời Trần so với thời Lý như thế 
nào?

HS: Có phát triển nhưng không mạnh như thời 
Lý.

GV gọi HS đọc phần chữ in nghiên

1. Đời sống văn hố:

Các tín ngưỡng cổ truyền phổ 
biến trong nhân dân.

Cả đạo phật và đạo nho cũng 
được phát triển mạnh do nhu cầu
xây dựng bộ máy nhà nước.
 NÔNG DÂN

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Giảng: Đạo phật không trở thành quốc giáo và 
khơng ảnh hưởng đến chính trị. Chùa chiền 
khơng là nơi dạy học mà trở thành Trung Tâm 
sinh hoạt văn hố. Thời kì này Nho Giáo cũng 
được phổ biến.

GV(H): So với đạo phật, Nho Giáo được phát triển
như thế nào?

HS: Nho giáo ngày càng được nâng cao và được 
chú ý hơn do nhu cầu xây dựng bộ máy nhà nước 
của giai cấp thống trị.

GV(H): Nêu những tập quán sống giảng dị của 
nhân dân?

HS: Đi chân đất, quần áo đơn giản, áo đen hoặc 
áo tứ thân cạo trọc đầu.

GV(H): Nhận xét về các hoạt động văn hoá dưới 
thời Trần?

HS: Các hoạt động văn hoá phong phú, đa dạng 
nhiều vẻ mang đậm tính dân tộc.

GV(H): Văn học thời Trần có đặc điểm gì?

HS: Phong phú, mang bản sắc dântộc, chứa đựng 
lòng yêu nước, tự hào của nhân dân.

Tổng kết: Văn học thời kỳ này rất phát triển bao 
gồm cả văn học chữ Hán và chữ Nôm. Các tác 
phẩm phản ánh niềm tự hào dân tộc về một thời 
hào hùng của lịch sử.

Giảng: Do yêu cầu ngày càng cao của nhân dân 
và nhu cầu tăng cường đội ngũ trí thức cho đất 
nước, giáo dục thời Trần rất được quan tâm.
GV(H): Quốc sử viện có nhiệm vụ gì?

Quốc sử viện do ai đứng dầu và điều 
hành?

HS: Là cơ quan viết sử của nước ta.
 Do Lê Văn Hưu đứng đầu.

GV(giảng): Năm 1272 ông biên soạn bộ " Đại Việt 
sử kí" gồm 30 quyển và được coi là bộ sử đầu tiên 
của nước ta.

GV: Các lĩnh vực y học, thiên văn học, khoa học 
cũng phát triển, đóng được tàu thuyền lớn chế 
được súng thần cơ.

GV gới thiệu cho HS các tranh ảnh về Tháp Phổ 
Minh, Thành Tây Đô.

Giảng: Ở lăng mộ vua và quý tộc Trần có nhiều 
tượng các con vật làm bằng đá

Giới thiệu: Hình 38 SGK

Các hình thức sinh hoạt văn hoá,
ca hát, nhảy múa được phổ biến

2. Văn học: 
Bao gồm cả văn học chữ Hán và 
văn học chữ Nôm chứa đựng 
nhiều nội dung phong phú, làm 
rạng rỡ văn hoá Đại Việt.

3. Giáo dục và KHKT:

Giáo dục: Trường học mở ra 
ngày càng nhiều, các kỳ thi chọn 
người giỏi được tổ chức thường 
xuyên.

Y học, thiên văn học, khoa học 
cũng phát triển.

4. Nghệ thuật kiến trúc và điêu 
khắc:

Nhiều cơng trình kiến trúc có giá 
trị ra đời.

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

Yêu cầu HS nhận xét các hình đầu rồng so với các
thời trước? ( Hình 26 bài 12)

HS: Nghệ thuậtngày càng đạt đến trình độ cao, 
tinh xảo, rõ nét.

4. Củng cố: - Sinh hoạt văn hoá thời Trần được thể hiện như thế nào?

- Nét độc đáo của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc của thời Trần?

- Nêu những dẫn chứng về sự phát triển của văn học giáo dục, khoa học,
kĩ thuật thời Trần?

5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau : Sự suy sụp của nhà Trần cuối
TK XIV.

---

---Tuần: 16
Tiết: 30
Ngày

soạn:2/12/2008
Ngày dạy: 
3/12/2008

SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV
I. Tình hình kinh tế - Xã hội

A. Mục tiêu:

KT: Tình hình KH- XH cuối thời Trần viên quan ăn chơi sa đọi không quan tâm đến 
sản xuất làm cho đời sống nhân dân khổ cực .Các cuộc đấu tranh của nhân dân , nơ tì
diễn ra rầm rộ .

TT: Bồi dưỡng tình cảm thương yêu người lao động .
 Thấy được vai trò quần chúng trong lịch sử ?

KN : Phân tích , đánh giá , nhận xét các sự kiện lịch sử .

B Thiết bị dạy học : Lược đồ khởi nghĩa nhân dân cuối thế kỉ XIV 
C Tiến trình dạy học

1. Ổn định

2. KTBC : - Trình bày một số nét về văn hố , giáo dục, khoa học dưới thời Trần ?
 - Tại sao giáo dục , van hoá , khoa học thời Trần phát triển .

3 Bài mới:

Giới thiệu: Sau cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mơng Ngun , tình hình 
kinh tế XH thời Trần đạt nhiều thành tựu rực rỡ đóng góp cho sự phát triển của đất 
nước . Nhưng đến cuối thế kĩ XIV nhà Trần sa sút ngiêm trọng tạo tiền đề cho một 
triều đại mới lên thay .

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Gọi HS đọc SGK

Giảng : Đầu TK XIV nền kinh tế phát triển trở lại , xã 
hội tương đối ổn định . Để bù lại trong chiến tranh 
phải chịu nhiều khó khăn, các vương hầu q tộc tìm 
mọi cánh gia tăng tài sản của mình .Vì vậy viên quan 
ăn chơi xa xỉ không quan tâm tới sản xuất, và đời sống 
nhân dân .

GV (H) : Hậu của việc làm trên của vua quan nhà

1. Tình hình kinh tế:

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

Trần ?

HS: Nhiều năm sản xuất bị mất mùa, đói kém nhân 
dân phải bán ruộng đất vợ con và biến thành nơ tì .
GVgọi HS đọc phần in nghiêng

(Giảng) : Vua Trần Dụ Tông bắt dân đào hồ lớn trong 
hoàng thành chất đá giữa hồ làm núi , bắc dàn chở 
mặn từ biển đổ vào hồ để nuôi hải sản .

(GV) H:Cuộc sống của người dân ở cuối thế kỉ XIV?
HS: Làng xã tiêu điều xơ xác cuộc sống người dân đói 
khổ, họ phải đi nơi khác hoặc làm nơ tì .

HS đọc sách GK phần mục 2

GV(H) Trước tình hình đời sống nhân dân như vậy 
vua quan nhà Trần làm gì ?

HS: Vua quan vẫn lao vào cuộc sống ăn chơi sa đoạ.
(Giảng) : Lợi dụng tình hình đó nhiều kẻ mịnh thần 
làm rối loạn kĩ cương , phép nước . Chu Văn An , 
Quan Tư nghiệp ở Quốc Tử Giám dân số xin chém 7 
tên mịnh thần nhưng vua không nghe , ông bỏ quan về 
dạy học .

GV(H)Việc làm Chu Văn An đã chứng tỏ điều gì? 
GV dùng lược đồ chỉ những điểm nổ ra cuộc khỡi 
nghĩa của nông dân và nơ tì.

GV: Trong điều kiện khổ cực đó họ đã vùng dạy đấu 
tranh. Tiêu biểu là 3 cuộc khỡi nghĩa sau:

- Khởi nghĩa Ngô Bệ nổ ra vào năm 1344 ở Hải Dương 
cuộc khởi nghĩa nêu cao khẩu hiệu" chẩn cứu dân

nghèo" Cuộc khởi nghĩa dài 16 năm, do thiếu tổ chức, 
thiếu sự ủng hộ của nhân dân nên đã bị quân đội triều 
đình đàn áp.

- Khởi nghĩa Nguyễn Thanh tập hợp nơng dân khởi 
nghĩa ở sông Chu (1379) tự xưng là Linh Đức Vương.
Cùng lức đó Nguyễn Kỵ ở Nơng Cống cùng xưng 
vương tiến hành khởi nghĩa nhưng sau này đều thất 
bại.

- Nhà sư Phạm Sư Ơn đã hơ hào nông dân Hà Tây vào 
năm 1390 đã từng kéo quân về đánh chiếm thành 
Thăng Long.

Cuộc khởi nghĩa Nguyễn Như Cái nổ ra ở nhiều nơi: 
Sơn Tây, Vĩnh Phúc, Tuyên Quan ( 1399- 1400).
GV(H): Các cuộc khởi nghĩa liên tiếp nổ ra vào cuối 
triều Trần báo hiệu điều gì?

HS: Đó là những phản ững mãnh liệt của nhân dân 
đối với nhà Trần.

2. Tình hình xã hội Vua 
quan ăn chơi sa đoạ.

Bên ngoài Chăm Pa xâm 
lược, nhà Minh yêu sách. 
Đời sống nhân dân khổ cực.

Các cuộc khởi nghĩa tiêu

biểu:

a) Khởi nghĩa của Ngô Bệ từ
năm 1344 đến 1360 ở Hải 
Dương.

b) Khởi nghĩa Nguyễn

Thanh , Nguyễn Kỵ ở Thanh
Hoá năm 1379.

c) Khởi nghĩa của Phạm Sư 
Ôn năm 1390 ở Hà Tây .
d) Khởi nghĩa Nguyễn Như 
Cái - (1399- 1400) nổ ra 
ở nhiều nơi.

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Trình bày tóm tắc tình hình XH cuối thời Trần?
5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau.

--

---Tuần:16
Tiết: 31
Ngày soạn: 
4/12/2008

Ngày dạy: 5/12/2008

SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV
II. Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Ly

A. Mục tiêu:

KT: Nhà Hồ lên thay nhà Trần trong hoàn cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, đói 
kém.

Khi lên ngôi, Hồ Quý Ly cho thi hành chính sách cải cách để chấn hưng đất 
nước.

TT: Thấy được vai trò to lớn của quần chúng.

KN: Phân tích đánh giá nhân vật lịch sử Hồ Quý Ly.

B. Thiết bị dạy học: Ảnh di tích thành Hồ ở Thanh Hố
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC: - Trình bày tình hình kinh tế, chính trị của uước ta cuối TK XIV?

- Kể tên, địa danh, thời gian của các cuộc khởi nghĩa nông dân và nơ tì nổ 
ra sau thế kỉ XIV?

3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV gọi HS đọc mục 1 SGK

GV(H): Cuối TK XIV các cuộc khởi nghĩa của 
nông dân diễn ra mạnh mẽ dẫn đến điều gì?
HS: Nhà nước suy yếu. Làng xã tiêu điêu. Dân 
đinh giảm sút.

Giảng: Nhà Trần không đủ sức cai trị Hồ Quý Ly 
phế truất vua Trần, lên làm vua năm 1400.

Giảng: Xuất thân trong một gia đình quan lại, có 2 
người cơ lấy vua, Hồ Quý Ly giữ chức vụ cao cấp 
nhất trong triều đình ( Đại Vương) Trước tình hình
hà Tràn lung lay ông đã quyết định thực hiện các 
biện pháp cải cách trên nhiều lĩnh vực.

GV(H): Về chính trị, Hồ Quý Ly đã thực hiện biện 
pháp gì?

HS: Cải tổ đội ngủ võ quan, thay thế những võ 
quan nhà Trần bằng những người không phải họ 
Trần- Đổi tên một số đơn vị hành chính cấp trấn, 
quy định cách làm việc của bộ máy chính quyền.
- Cử các quan lại triều đình về thăm hỏi nhân dân 
các lộ.

1. Nhà Hồ thành lập.

Năm 1400 Nhà Trần suy sụp Hồ
Quý Ly lên ngôi, lập ra nhà Hồ.

2. Những biện pháp cải cách

của Hồ Quý Ly:

- Cính trị : Cải tổ hàng ngũ võ 
quan, thay thế các quý tộc nhà 
Trần bằng những người không 
thuộc họ Trần.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

GV(H): Về kinh tế nhà Hồ thực hiện cải cách gì?
HS: Cho phát hành tiền giấy thay tiền đồng ban 
hành chính sách hạn điền, quy định biểu thế đinh, 
thuế ruộng.

GV(H): Về mặt xã hội HQL Ban hành các chính 
sách gì?

HS: Thực hiện chính sách hạn nơ để hạn chế số 
lượng nơ tì được nuôi trong các vương hầu quý tộc,
quan lại.

GV(H): Nhà Hồ thực hiện chính sách hạn nơ để 
làm gì?

HS: Làm giảm bớt số lượng nơ tì trong nước tăng 
thêm số người SX trong XH.

GV(H): Nhà Hồ đã đưa ra những chính sách gì về 
VH GD?

GV(H): Các chính sách đó là gì?
HS: Dịch sách chữ Hán ra chữ Nơm.

Các nhà sư chưa đến 50 tuổi phải hoàn tục.
( Gọi HS đọc phần chữ in nghiêng SGK)

Giảng: Về quốc phòng nhà Hồ đã thực hiện một số 
chính sách để đề phịng giặc ngoại xâm:

- Làm sổ hộ tịch tăng quân số.

- Chế tạo ra nhiều nhiều súng mới và làm ra lâu 
thuyền.

- Bố trí phịng thủ những nơi hiểm yếu.
- Xây dựng một số thành kiên cố.

Gọi HS đọc mục 3 SGK.

GV(H): Vì sao các chính sách khơng được nhân 
dân ủng hộ?

HS: Các chính sách chưa đảm bảo cuộc sống và 
quyền tự do của nhân dân.

- Đều dụng chạm quyền lợi của các tầng lớp

Giảng: Mặc dù có nhiều hạn chế nhưng những cải 
cách của Hồ Quý Ly là những cải cách lớn liên 
quan đến toàn xã hội.

GV(H): Tại sao Hồ Quý Ly lại làm được như vậy?

HS: Nhà Trần đã qua yếu cần có sự thay đổi.

Trước nguy cơ giặc ngoại xâm, khơng cải cách
thì khơng thể chống giặc được.

ruộng.

Xã hội, thực hiện chính sách 
hạn nơ.

- Văn hố giáo dục: Dịch sách 
chữ Hán ra chữ Nôm. Sửa đổi 
các quy chế thi cử học tập.

Quốc phòng: Làm tăng quân số, 
chế tạo nhiều loại súng mới.
Xây dựng thành kiên cố.

3. Tác dụng cải cách của Hôd 
Quý Ly:

Tăng nguồn thu nhập cho đất 
nước.

- Xây dựng được phần nào trên 
mọi lĩnh vực nhưng các chính 
sách đó chư triệt để chưa phù 
hợp với lịng dân.

4. Củng cố: Nhà Hồ thiết lập trong hoàn cảnh nào?

Trình bày tóm tắc các chính sách cải cách của Hồ Quý Ly?
5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau : " Ôn tập chương"

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

---Tuần: 17
Tiết: 32
Ngày soạn: 
8/12/2008
Ngày dạy: 
10/12/2008

ÔN TẬP CHƯƠNG II VÀ CHƯƠNG III

A. Mục tiêu:

KT: Củng cố kiến thức cơ bản về lịch sử dân tộc thời Lý, Trần , Hồ.

Nắm được những thành tựu về mặt chính trị, kinh tế , văn hoá của Đại Việt thời 
Lý, Trần, Hồ.

TT: Giáo dục lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên.
KN: Sử dụng lược đồ.

Phân tích tranh ảnh trả lời câu hỏi.
 Lập bảng thống kê.

B. Phương tiện dạy học:
 -Lược đồ Lý ,Trần ,Hồ.

-Lược đồ kháng chiến chống Tống-Mông -Nguyên.

-Tranh ảnh về thành tựu văn hoá nghệ thuật thời Lý ,Trần .
C. Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:
 2.KTBC:

-Nêu những biện pháp cải cách của Hồ Quý Ly?
 -Tác dụng những cải cách đó?

3.Bài mới: Từ thế kỉ thứ X đến thế kỉ thứ XV>Ba triều đại Lý-Trần -Hồ thay nhau 
lên nắm chính quyền.Đó là lịch sử hào hùngvẽ vang của dân tộc ta .Nhìn lại cả một 
chặng đường lịch sử,chúng ta có quyền tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng 
của dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Hôm nay chúng ta cùng nhau ôn lại chặng đường lịch sử hao hùng ấy.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

GV(H):Thời Lý,Trầnnhân dân ta đương đầu với những cuộc 
xâm lược nào?

GV: Sử dụng bảng phụ thống kê các cuộc kháng chiến và gọi 
từng học sinh lên hoàn thành .

GV(H):Thời gian bắt đầu và kết thúc của cuộc kháng chiến 
chống Tống thời Lý,chống Mông-Nguyên thời Trần?

HS: + Kháng chiến chống Tống : Tháng 10- 1075 đến tháng 
3-1077

+ Kháng chiến chống quân Mông Nguyên:

- Lần thứ nhất: Đầu tháng 1-1258 đến 29-1-1258

- Lần thứ hai : ( Kháng chiến chống) 1-1285 đến 6-1285

- Lần thứ ba: Từ 12-1287 đến 4-1288.

GV(H): Đường lối chống giặc trong mỗi cuộc kháng chiến thể 
hiện như thế nào?

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

đánh theo cách đánh của ta.

+ Giai đoạn 1: " Tiến công trước để tự vệ"

+ Giai đoạn 2: Chủ động xây dựng phòng tuyến sông Như 
Nguyệt không cho giặc tiến vào Thăng Long, tìm cách phản 
cơng tiêu diệt.

Kháng chiến chơng qn Mông Nguyên:

+ Đường lối chung:Thực hiện chủ trương "Vườn không nhà 
trống"

Tiếu lương thực rơi vào lúng túng.Quân Trần 
phản công tiêu diệt

GV(H): Nêu những tấm gương tiêu biểu quan các cuộc kháng 
chiến?

HS: Thời Lý: Lý Thường Kiệt, Lý Kế Ngun, Tơng Đản 
Hồng Tử Hoằng Chân.

Thời Trần: Trần Thủ Độ, Trần Quốc Toản, Trần Quốc 
Tuấn, Trần Quang Khải, Trần Bình Trọng,...

GV(H): Nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến?
HS: Trình bày như SGK

GV chốt lại: Tầng lớp nhân dân đoàn kết chiến đấu Anh dũng.
Sự đóng góp to lớn của các vị anh hùng tiêu biểu với đường lối 
chiến lược chiến thuật đúng đắn, kịp thời, sáng tạo.

GV: Hướng dẫn HS làm BT tại lớp theo nhóm các vấn đề sau 
đó yêu cầu HS trình bày điền vào phiếu học tập

Nguyên nhân thắng 
lợi:

+ Sự ủng hộ của 
nhân dân. 
+Sự lãnh đạo tài 
tình sáng suốt của 
các tướng lĩnh

4. Dặn dò: Về nhà Học bài và chuẩn bị bài sau:" Cuộc kháng chiến chủa nhà Hồ và 
phong trào khởi nghĩa chống Minh đầu thế kỉ XV."

--

---Tuần:17
Tiết: 33
Ngày soạn: 
11/12/2008
Ngày dạy: 
12/12/2008

CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÀ HỒ VÀ PHONG TRÀO
KHỞI NGHĨA CHỐNG QUÂN MINH ĐẦU THẾ KỈ XV

A. Mục tiêu bài học:

KT: Thấy rõ âm mưu những hoạt động bành trướng của nhà Minh đối với các nước 
xung quanh trước hết là Đại Việt.

Năm được diễn biến kết quả, ý nghĩa của của cuộc khởi nghĩa của quý tộc Trần tiêu 
biểu là cuộc khởi nghĩa của Trần Ngổi và Trần Quý Kháng.

TT: GD truyền thống yêu nước, ý chí anh hùng bất khoất của nhân dân ta.
Vai trò của quần chúng nhân dân trong các cuộc khởi nghĩa.

KN: Lược thuật lại sự kiện lịch sử.

Đánh giá nâng cao nhâ vật lịch sử, ý nghĩa sự kiện lịch sử.
B. Phương tiên dạy học:

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định:

2. KTBC:
3. Bài mới:

Gới thiệu: Từ thế kỉ XV Khi nhà Hồ lên nắm chính quyền Hồ Quý Ly đã đưa ra hàng 
loạt chính sách nhằm làm thay đổi tình hình đất nước. Tuy nhiên một số chính sách 
đã khơng được lịng dân vì vậy việc cai trị đất nước của nhà Hồ gặp nhiều khó khăn, 
Giữa lúc đó nhà Minh ao ạt xâm lược nước ta. Cuộc kháng chiến chống quân Minh 
diễn ra như thế nào? Chúng ta tìm hiểu qua bài học hơm nay.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV gới thiệu ảnh thành Tây Đơ.

Giảng: Thành xây dựng có chu vi 4 km xây bằng 
đá nặng từ 10 đến 16 tấn / khối.Năm 1405 nạn đói
xãy ra, nhà Hồ gặp nhiều khó khăn, nhân cơ hội 
đó, nhà Minh cho quân xâm lược nước ta.

GV(H): Quân Minh vin vào cớ gì xâm lược nước 
ta?

HS: Quân minh mượn cớ khôi phục lại nhà Trần 
xâm lược nước ta.

GV( Dùng lược đồ giảng) Quân Minh tấn công 
nhà Hồ ở một số điểm Lạng Sơn, quân nhà Hồ 
phải lui về bờ Bắc sông Hồng. Lấy Thành Đa 
Bang làm nơi cố thủ. Ngày 22-1-1407. Quân Minh
đánh tan nhà Hồ ở Đa Bang và đánh chiếm Đông 
Đô Quân nhà Hồ quá yếu phải rút lui cố thủ

thành Tây Đơ (Thanh Hố) Tháng 4/1407 Quân 
Minh tấn công thành Tây Đô và đến tháng 6-1407
cha con Hồ Quý Ly bị bắt, cuộc kháng chiến thất 
bại.

GV(H): Vì sao cuộc kháng chiến của nhà Hồ 
nhanh chóng thất bại?

HS: Vì cuộc kháng chiến của nhà Hồ khơng thu 
hút được tồn dân tham gia, khơng phát huy sức 
mạnh tồn dân.

GV nêu câu nói của Hồ Ngun Trừng:" Tơi 
khơng sợ đánh mà chỉ sợ lịng dân khơng theo"
GV: Sau khi chiếm được nước ta, nhà Minh đã 
thiết lập chính quyền thống trị trên đất nước ta 
chính sách áp bức hà khắc.

GV(H): Háy nêu các chính sách cai trị của nhà 
Minh trên đất nước ta?

HS: Xoá bỏ quốc hiệu của nước ta đổi tên thành 
quận GIAO CHỈ.

Thi hành chính sách đồng hố, ngu dân bóc lọt

1. Cuộc xâm lược của nàh Minh 
và sự thất bại của nhà Hồ:

Quân Minh mượn cớ khôi phục

lại nhà Trần xâm lược nước ta.

Ngày 22-1-1407 Quân Minh 
chiếm Thành Đa Bang

.Tháng1/1407 chiếm Đông Đô 
cha con Hồ Quý Ly bị bắt.

2. Chính sách cai trị của nhà 
Minh:

Chính trị: Xoá bỏ quốc hiệu nước
ta,sáp nhập vào Trung Quốc.
Kinh tế: Đặt hàng trăm thứ 
thuế.Bắt phụ nữ và trẻ em về 
Trung Quốc làm nơ tì

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

tàn bạo.

- Đặt hàng trăm thứ thuế, bắt trẻ em, phụ nữ làm 
nô tỳ.

- Bắt nhân dân ta phải bỏ phong tục của mình.
- Thiêu huỷ mang về TQ những bộ sách có giá trị 
lớn.

GV(H): Nhận xét các chính sách cai trị của nhà 
Minh đối với nước ta?

HS: Các chính sách đó vơ cùng thâm độc và tàn

bạo.

Giảng: Trần Ngổi là con cháu của Trần Nghệ 
Tông được đưa lên làm minh chủ vào tháng 
10-1407 và tự xưng là Giản Định Hoàng Đế. Năm 
1408 Trần Ngổi kéo quân vào Nghệ An được 
Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân hưởng ứng. 
Tháng 12/1408 mộ trận chiến quyết liệt ở Bô 
Cô( Nam Định). Nghĩa Quân tiêu diệt được 4 vạn 
quân Minh. Sau chiến thắng Bô Cô có kẻ dèm pha
Trần Ngổi sinh nghi ngờ và đã giết hai vị tướng 
giỏi của mình là Đặng Tất và Nguyễn cảnh Chân. 
Lợi dụng cơ hội đó tướng giặc là Trương Phụ chỉ 
uy 5 vạn quân tấn công đại bản danh của Trần 
Ngổi - Trần Ngổi bị bắt.

* Trần Quý Khoáng được Đặng Dung và Nguyễn 
Cảnh Dị đưa Trần Q Khống lên ngơi vua lấy 
hiệu là Trùng Quang Đế. Dưới sự lãnh đạo của 
Trần Q Khống cuộc khởi nghĩa phát triển 
nhanh chóng từ Thanh Hoá đến Hoá Châu. Giữa 
Năm 1411 Quân Minh tăng viện binh. Đến Năm 
1413 quân Minh vào Thuận Hoá cuộc khởi nghĩa 
thất bại.

3. Cuộc đấu tranh của quý tộc 
trần:

a) Khởi nghĩa Trần Ngổi 10-1407
.

Trần Ngổi lên làm minh chủ.
Tháng 12/1408 nghĩa Quân đánh 
tan 4 vạn quân Minh ở Bô Cô .
Năm 1409 cuộc khởi nghĩa thất 
bại.

b) Khởi nghĩa của Trần Quý 
Khoáng .Năm 1409 Trần Quý 
Khoáng lên ngôi lấy hiệu là 
Trùng Quang Đế.

Năm 1411 cuộc khởi nghĩa thất 
bại.

4. Củng cố: Trình bày diến biến cuộc kháng chiến của nhà Hồ chống quân Minh 
xâm lược?

Nêu các chính sách cai trị của nhà Minh đối với nước ta?
 Trình bày diễn biến các cuộc khởi nghĩa của quý tộc Trần?
5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị tiết sau Làm BT lịch sử.

---

---Tuần : 18
Tiết: 34
Ngày soạn:

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

12/12/2008

A.Mục tiêu: Củng cố kiến thức lịch sử đã học ở chương III.Nước Đại Việt thời Trần 
(TK XIII-XIV).

Đánh giá những cải cách của Hồ Quý Ly về tính tích cực và hạn chế.
 Thông qua bài tập trắc nghiệm và các bài tập khác để học sinh vừa củng 
cố vừa nắm được phương pháp làm bài tập.

B. Đề bài tập:

Câu 1: Em hãy điền chữ Đ (đúng)chữ S (sai) vào ô trống.
 Nhà Trần được thành lập là:

a- Việc nhà Lý suy yếuphải dựa vào nhà Trần để chống lại các cuộc nổi loạn và tạo 
điều kiện cho nhà

Trần có cơ hội.

b- Nhà Trần phế truất vua nhà Lý để cướp ngơi.

c- Lý Chiêu Hồng nhường ngơi cho chồng mình là Trần Cảnh từ đó nhà Trần được 
thành lập.

d- Được sự suy tôn và ủng hộ của nhân dân cả nước.

e- Vua Trần Huệ Tơng khơng có con trai nên nhường ngôi cho con rể.
Câu 2: Điền vào chổ trống các từ cho sẵn sau đây:

Hiểm yếu;Qn lính cốt tinh nhuệ,khơng cốt đơng; binh pháp;"ngụ binh ư nơng"; 
phía bắc;võ nghệ; tướng giỏi.

Quân đội nhà Trần được tuyển dụng theo chính 
sách...và chủ

trương...Quân đội nhà Trần được học 
tập...thường xun,Nhà Trần cịn cử

nhiều...cầm qn đóng giữ các vị trí ...
...nhất là vùng biên

giới...
Câu 3:Đánh dấu(X) vào các câu có ý đúng sau đây:

Nhà Trần đã chuẩn bị kháng chiến như thế nào?

a-Triệu tập các vương hầu quý tộc ở bến Bình Than để bàn kế đánh giặc. 
b-Mở hội nghị Diên Hồng đầu năm 1285. 
c-Cử sứ giả sang xin nhà Thanh giảng hoà. 
d-Tổ chức cuộc tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu. 
e-Tổ chức nhân dân Thăng Long quyết giữ làng giữ đất. 
g-Giao trọng trách Quốc công tiết chế cho Trần Hưng Đạo. 
 Câu 4: TRỊ CHƠI Ơ CHỮ

Đ Ô N G B Ộ Đ Ầ U

T R Ầ N H Ư N G Đ A O

T R Ầ N Q U Ô C T O Ả N

D I Ê N H Ồ N G

T O A Đ Ô

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

H I C H T Ư Ơ N G S Ĩ

T R Ầ N Q U A N G K H Ả I

Cột 1: Nơi Trần Quốc Tuấn tổ chức diễn binh ,tập trận.

Cột 2: Người lập nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân 
Nguyên-Mông.

Cột 3 : Người mà khơng được dự bàn cách đánh giặc ở Bến Bình Than đã bóp nát 
quả cam trong tay.

Cột 4 : Nơi diễn ra hội nghị của các bô lão bàn cách đánh giặc.
 Cột 5 : Tên của tướng giặc bị chém đầu ở trận Tây Kết( lần thứ 2).

Cột 6 : Nơi diễn ra hội nghị của các Vương hầu ,quý tộc Trần bàn kế đánh giặc.
 Cột 7 : Trong buổi duyệt binh Trần Hưng Đạo đã đọc bài nầy kể khơi dậy lòng yêu 
nước của quân sĩ.

Cột 8 : Ngồi Trần Hưng Đạo,cịn có một vị tướng họ Trần cũng có nhiều cơng lớn 
trong kháng chiến chống Mơng -Ngun.

4.Tổ chức cho các nhóm thi đua thảo luận đánh giá.
C- Nhận xét đánh giá.

D-Dặn dò: Về nhà xem lại các bài đã học trong học kì I .Tuần 18 đến thi kiểm tra học 
kì I.

---

---Tuần 18
Tiết :35

Ngày soạn:15/12/2008

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

- Ôn tập những kiến thức trọng tâm của các bài đã được học trong chương trình học 
kì I mà phịng giáo dục- Đào tạo chỉ đạo thi .

- Giúp cho học sinh nắm kiến thức cơ bản để làm bài cho được tốt.
Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(H): XHPK Châu âu hình thành từ

khi nào ?

HS: Cuối thế kỉ thứ V, Người Giéc man 
tiêu diệt các quốc gia cổ đại Phương 
Tây ,lập nên nhiêu vương quốc mới .Xã 
hội PK Châu Âu hình thành.

GV(H): Những việc làm ấy làm cho xã 
hội phươngTây biến đổi như thế nào?
HS: Bộ máy nhà nước chiếm hữu nô lệ 
sụp đổ,các tầng lớp xuất hiện.

GV(H):Những người như thế nào được 
gọi là lãnh chúa phong kiến?

HS: Những người vừa có ruộng đất vừa 
có tước vị.

GV(H):Nơng nơ do tầng lớp nào hình 
thành?

HS: Nơ lệ và nơng dân .

GV(H): Cuối triều Minh về kinh tế Trung 
Quốc có gì biến đổi(xuất hiện các cơ sở sản 
xuất, các cơng trưịng thủ cơng với qui mơ 
lớn...)

GV: Đó là biểu hiện của nền sản xuất 
TBCN.

GV: Thời minh - Thanh tồn tại khoảng 500 
năm ở Trung Quốc → nhiều thành tựu.
GV(H): Trình bày những thành tựu nổi bậc
về văn hoá Trung Quốc thời phong kiến?
GV: giảng thêm về tư tưởng Nho giáo

GV(H): Kể tên các tác phẩm văn học mà em
biết?

HS quan sát H 9 SGK

GV(H): Em có nhận xét gì về nghệ thuật 
hội hoạ, điêu khăc, kiến trúc? (đạt trình độ 
cao)

GV(H): Về khoa học người Trung Quốc 
thờ phong kiến có những phát minh nào?
( tư đại phát minh)

1-SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN 
CỦA XÃ HỘI PHONG KIẾN CHÂU ÂU
-Xã hội phong kiến Châu Âu hình thành 
vào thế kỉ thứ V.

Biến đổi trong xã hội:

Tướng lĩnh quý tộc được chia nhiều 
ruộng đất,phong chức tước Các 
lãnh chúa phong kiến

Nơ lệ và nơng dân hình thành tầng lớp 
nông nô.

Nông nô phụ thuộc vào lãnh chúa.
 XHPK hình thành.

2-TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN.
 Xã hội phong kiến Trung Quốc hình vào
thế kỉ

221 TCN ,vào thời nhà Tần .

1. Văn hoá:

- Tư tưởng: Nho giáo.

-Văn học, thơ ca phát triển đặc biệt là thơ 
Đường.

- Nghệ thuật hội hoạ, kiến trúc điêu khắc 
đạt trình độ cao.

2. Khoa học, kĩ thuật:
- Tứ đại phát minh
- Đóng tàu, luyện sắt.

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

GV(H): Đinh Bộ Lĩnh là người như thế 
nào?

HS: Con của thứ sử Đinh Cơng Trứ, 
người Ninh Bình, có tài thống lĩnh qn 
đội

GV(H): Ơng đã làm gì để dẹp loạn 12 sứ 
quân?

HS: Tổ chức lực lượng, rèn vũ khí. Xây 
dựng căn cứ ở Hoa Lư.

GV(H): Vì sao Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 
được 12 sứ quân?

HS: Được nhân dân ủng hộ,có tài đánh 
đâu thắng đó => các sứ quân xin hàng 
hoặc lần lượt bị đánh bại.

GV(H): Việc Đinh Bộ Lính dẹp loạn được
12 sứ qn có ý nghĩa gì?

HS: Thống nhất đất nước, lập lại hồ 
bình trong cả nước => Tạo điều kiện để 
xây dựng đất nước vững mạnh chống lại 
âm mưu của kẻ thù

GV(H):Tại sao Lý Công Uẩn được tôn 
lên làm vua?

HS: Sau khi Lê Long Đĩnh chết ,Lý Công 
Uẩn được tơn lên làm vua vì ơng là người
vừa có đức vừa có uy tín nên được triều 
thần nhà Lê quý trọng.

GV(giảng): Năm 1009 Lý Công Uẩn lên 
làm vua,năm 1010 Lý Công Uẩn quyết 
định dời kinh đô từ Hoa Lư về Đại La và 
đổi tên là Thăng Long

GV(H): Đường lối chống giặc trong mỗi 
cuộc kháng chiến thể hiện như thế nào?
HS: Kháng chiến chống Tống : Chủ động
đánh giặc buộc giặc đánh theo cách đánh 
của ta.

+ Giai đoạn 1: " Tiến công trước để tự vệ"
+ Giai đoạn 2: Chủ động xây dựng phịng 
tuyến sơng Như Nguyệt khơng cho giặc 
tiến vào Thăng Long, tìm cách phản cơng

Thống nhất đất nước, lập lại hồ bình 
trong cả nước => Tạo điều kiện để xây 
dựng đất nước vững mạnh chống lại âm 
mưu của kẻ thù .

4-NHÀ LÝ ĐẨY MẠNH CƠNG CUỘC 
XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC.

Năm 1009 Lý Cơng Uẩn lên làm vua,năm
1010 Lý Công Uẩn quyết định dời kinh 
đô từ Hoa Lư về Đại La và đổi tên là 
Thăng Long.

5-CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG 
QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG.

+ Giai đoạn 1: " Tiến công trước để tự vệ"
+ Giai đoạn 2: Chủ động xây dựng

phịng tuyến sơng Như Nguyệt khơng 
cho giặc tiến vào Thăng Long, tìm cách 
phản công tiêu diệt.

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

tiêu diệt.

HS: Thời Lý: Lý Thường Kiệt, Lý Kế 
Ngun, Tơng Đản Hồng Tử Hoằng 
Chân.

Thời Trần: Trần Thủ Độ, Trần 
Quốc Toản, Trần Quốc Tuấn, Trần 
Quang Khải, Trần Bình Trọng,...

GV(H): Nguyên nhân thắng lợi của các 
cuộc kháng chiến?

HS: Trình bày như SGK

GV chốt lại: Tầng lớp nhân dân đoàn kết 
chiến đấu Anh dũng.

Sự đóng góp to lớn của các vị anh hùng 
tiêu biểu với đường lối chiến lược chiến 
thuật đúng đắn, kịp thời, sáng tạo.

GV: Hướng dẫn HS làm BT tại lớp theo 
nhóm các vấn đề sau đó yêu cầu HS trình 
bày điền vào phiếu học tập

Nguyên nhân thắng lợi:

+ Sự ủng hộ của nhân dân. 
+Sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của các 
tướng lĩnh

2.DẶN DÒ: Về nhà học kĩ các bài trong đề cương ôn tập đã hướng dẫn đẻ làm bài 
kiểm tra cho tốt.

Tiết 36 thi kiểm tra học kì 1.

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

Tuần:20
Tiết: 37

Ngày soạn:09/1/2009
GV: Nguyễn Văn 
Ngọc

CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
( 1418 - 1427 )

I. THỜI KỲ MIỀN TÂY THANH HOÁ ( 1418 - 1423 )

A. Mục tiêu:

KT: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là cuộc đấu tranh giải phóng đất nước, từ một cuộc
khởi nghĩa nhỏ ở miền rừng núi Thanh Hoá dần dần phát triển trong cả nước.

Cuộc khởi ngiã do Lê Lợi lãnh đạo có đủ uy tín tập hợp các tầng lớp nhân dân.

TT: GD lịng u nước, biết ơn những người có cơng với đất nước như Lê Lợi,
Nguyễn Trãi,...

KN: Nhận xét nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử.
B. Thiết bị dạy học:

Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn.
Bia Vĩnh Lăng, ảnh Nguyễn Trải.
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:
2. KTBC: 
3. Bài mới:

Giới thiệu: Quân Minh đã đánh bại nhà Hồ đặt ách thống trị trên đất nước ta. Nhân
dân khắp nơi đứng lên chống giặc Minh. Ngay sau khi cuộc khởi nghĩa của Trần Quý
Khoáng bị dập tắt , cuộc khởi ngiã Lam Sơn đã bùng lên mạnh mẽ trước hết ở vùng
miền Tây Thanh Hoá.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Yêu cầu HS đọc SGK.

Giảng: Giới thiệu bia Vĩnh Lăng, trên bia là những 
lời do Nguyến Trải soạn thảo ghi tiểu sử và sự nghiệp
của Lê Lợi.

GV(H): Hãy cho biết một vài nét về Lê Lợi?

HS: Là hào trưởng có yu tín lớn ở vùng Lam Sơn. 
Sinh năm 1385 con một địa chủ bình dân, là người 
u nước, thương dân, ni ý chí giết giặc cứu nước.
GV(H): Lê Lợi chọn nơi nào làm căn cứ?

HS: Ông chon Lam Sơ làm căn cứ, đầu tiên

Giảng: Nghe tin Lê Lợi chuẩn bị khởi nghĩa hào kiệt 
khắp nơi về hưởng ứng ngày càng đơng trongđó có 
Nguyễn Trãi

Giảng: Nguyễn Trãi là con của Nguyễn Phi Khanh, 
đỗ tiễn sĩ thời Trần, làm quan dưới triều Hồ. Sau này
theo nghĩa quân Lam Sơn.

1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa:
Lê lợi là người yêu nước,
thương dân có uy tín lớn.

Nguyễn Trãi là người học 
rộng, tài cao giàu lòng yêu 
nước.

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

GV gọi HS đọc phần in nghiêng SGK.

- Năm 1416 Lê Lợi cùng 18 người cùng tổ chức hội 
thề Lũng Nhai quyết cùng sống chết chống giặc 
Minh.

Đến tháng 2/ 1418 Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa xưng 
là Bình Định Vương.

GV(H): Trong thời kỳ đầu của cuộc khởi nghĩa nghĩa
quân Lam Sơn gặp những khó khăn gì?

HS: Lực lượng nghĩa qn cịn yếu. Lương thực 
thiếu thốn.

GV(giảng): Nguyễn Trãi đã nhận xét qua câu nói "
Cơm ăn thì sớm tối khơng được 2 bữa, áo mặc đơng, 
hè chỉ một manh qn lính độ vài nghìn, khí giới thì 
thật tay khơng"

Năm 1418 nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh, gặp 
rất nhiều khó khăn, lúc đó quân Minh lại huy động 
lực lượng mạnh nhằm bắt và giết Lê Lợi.

GV(H): Trong lần rút lui này nghĩa quân gặp nhưng 
khó khăn gì?

HS: Thiếulương thực trầm trọng, đói rét phải giết cả 
ngựa chiến và voi chiến để ni qn.

Giảng:Trước tình hình đó, bộ chỉ huy đã quyết định 
tạm hồ hỗn với quân Minh và chuyển về căn cứ 
Lam Sơn vào tháng 5-1423

GV(H):Tại sao Lê Lợi đề nghị tạm hoà hoãn với 
quân Minh?

HS: Tránh các cuộc bao vây của quân Minh ,có thời 
gian để củng cố lực lượng .

Giảng: Cuối năm1424 sau nhiều lần dụ dỗ không 
thành ,quân Minh tấn công ta.Giai đoạn kết thúc và 
mở ra một thời kì mới.

huy tổ chức hội thề Lũng 
Nhai.

Năm 1418 Lê Lợi dựng cờ 
khởi nghĩa.

2. Những năm đầu hoạt động 
của nghĩa quân Lam Sơn:

Năm 1421 Quân Minh mở 
cuộc càn quét, quân ta phải 
rút lên núi Chí Linh.

Năm 1423 Lê Lợi quyết định 
hồ hỗn với qn Minh

Năm1424 Qn Minh trở mặt 
tấn cơng ta.

4.Củng cố: Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giai đoạn 
1418-1423?

-Tại sao Lê Lợi tam hồ hỗn với quân Minh?

5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau"II /Giải phóng Nghệ An,Tân Bình 
,Thuận Hoá và tiến quân ra bắc(1424-1426)".

---

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

Tiết: 38

Ngày soạn:14/1/2009
GV:Nguyễn Văn 
Ngọc

II-GIẢI PHĨNG NGHỆ AN ,TÂN BÌNH THUẬN HỐ VÀ
TIẾN QUÂN RA BẮC (1424-1426)

A-Mục tiêu:

KT; Những nét chủ yếu về hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm 
1424-1425.

Qua đó thấy được sự phát triển lớn mạnh của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong 
thời kì nầy để từ chổ bị động đối phó với quân Minh tiến đến làm chủ và bao vây được 
Đông Quan.

TT: Giáo dục truyền thống yêu nước,tinh thần bất khuất kiên cường và lòng tự hào 
dân tộc.

KN: Sử dụng lược đồ thuật lại sự kiện lịch sử.
 Nhận xét các sự kiện, lịch sử tiêu biểu .
B-Phương tiện dạy học:

-Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn.

-Lược đồ tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:
2.KTBC:

-Trình bày diễn biến giai đoạn 1418-1423 của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
 -Tại sao quân Minh chấp nhận tạm hoà với Lê Lợi?

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(Giảng): Nguyễn Chích đề nghị chuyển hướng

hoạt động của nghĩa quân vào Nghệ An.

GV(H):Tại sao Nguyễn Chích đề nghị chuyển quân
vào Nghệ An?

HS: Nghệ An là vùng đất rộng, người đơng, địa 
hình hiểm trở, xa trung tâm địch . 
GV(H) : Hãy cho biết một vài nét về Nguyễn

Chích?

HS: Là nơng dân nghèo, có tinh thân yêu nước 
cao, từng lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa chống 
quân Minh.

GV(H): Việc thực hiện kế hoạch đó thực hiện kết 
quả gì?

HS: Thốt khỏi thế bao vây, mở rộng địa bàn hoạt 
dộng trong phạm vi từ Nghệ An, Tân Bình, Thuận 
Hố.

Giảng: ( Dùng lược đồ) Ngày 12.10. 1424 Quân ta 
bất ngờ tập kích đồn Đa Căng và hạ thành Trà Lân
trong hai tháng bao vây

Được sự ủng hộ của nhân dân quân ta tiến vào 
Nghệ An đánh chiếm Diễn Châu ,Thanh Hố.

1.Giải phóng Nghệ An (1424).

Hạ thành Trà Lân.
Tập kích ải Khả Lưu.
Giải phóng Nghệ An,Diễn 
Châu ,Thanh Hố.

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

GV(H):Nhận xét kế hoạch của Nguyễn Chích?
HS: Kế hoạch phù hợp với tình hình thời đó nên đã
thu nhiều thắng lợi.

GIẢNG : Tháng 8/1425 Lê Lợi cử Trần Nguyên 
Hãn,Lê Ngân chỉ huy lực lượng từ Nghệ An đến 
Thuận Hố và nhanh chóng giải phóng vùng đất 
đó trong vịng 10 tháng .Qn Minh ở trong một số 
thành luỹ bị cô lập và bị nghĩa quân vây hãm.

GV: Yêu cầu HS đọc sách giáo khoa.
GV: Dùng lược đồ H41 SGK giảng:

Tháng 9/1426 Lê Lợi chia quân làm 3 đạo tiến 
ra Bắc :

Đạo 1: Giải phóng miền Tây Bắc.

Đạo 2: Giải phóng hạ lưu sơng Nhị Hà.
Đạo 3: Tiến thẳng ra Đông Quan.

Nhiệm vụ của 3 đạo:Đánh vào vùng địch chiếm 
đóng,cùng nhân dân bao vây đánh địch,giải phóng 
đất đai,thành lập chính quyền mới

HS: Đọc phần in nghiêng SGK.

GV: Được sự ủng hộ của nhân dân,nghĩa quân đã 
đánh thắng nhiều trận buộc địch phải cố thủ trong 
thành Đông Quan. Cuộc khởi nghĩa chuyễn sang 
giai đoạn mới.

Tháng 8/1425 Trần Nguyên 
Hãn,Lê Ngân chỉ huy Ở Nghệ 
An,giải phóng từ Thanh Hoá 
đến đèo Hải Vân.

3/Tiến quân ra Bắc Mở rộng 
phạm vi hoạt động(năm 1426) 
Tháng 9/1426 Lê Lợi chia thành
3 đạo quân tiến ra Bắc

Kết quả: Quân ta thắng nhiều 
trận .

Địch cố thủ trong 
thành Đơng Quan.

4.Củng cố: Trình bày khởi nghĩa Lam Sơn giai đoạn 1424 đến 1426 (bằng lược đồ ).
 -Nêu những dẫn chứng về sự ủng hộ của nhân dân trong giai đoạn của 
cuộc kháng chiến nầy?

5.Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau"III /Khởi nghĩa Lam Sơn toàn 
thắng...".

---Tuần :21

Tiết: 39
Ngày soạn :
16/1/2009

GV:Nguyễn Văn 
Ngọc

CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN

III/ KHỞI NGHĨA LAM SƠN TOÀN THẮNG
(CUỐI NĂM 1426 ĐẾN CUỐI NĂM 1427)

A. Mục tiêu:

KT: Những sự kiện tiêu biểu trong giai đoạn cuối của khởi nghĩa Lam Sơn: Chiến 
thắng Tốt Động- Chúc Động và chiến thắng Chi Lăng- Xương Giang.

Ý nghĩa của những sự kiện đó đối với việc kết thúc thắng lợi cuộc khởi ghĩa Lam Sơn.
TT: GD lòng yêu nước, tự hào về những chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta ở thế kỉ 
XV

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

Học diến biến các trận đánh bằng lược đồ.

Đánh giá các sự kiện có ý nghĩa quyết định một cuộc chiến tranh.
B. Phương tiện dạy học:

Lược đồ trận Tốt Động- Chúc Động
Lược đồ trận Chi Lăng- Xương Giang
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:
2. KTBC:

- Trình bày tóm tắc các chiến thắng của nghĩa qn Lam Sơn từ cuối năm 1424 đến
cuối năm 1425?

- Trình bày kế hoạch tiến công ra Bắc của Lê Lợi?
3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV: Dùng lược đồ chỉ các vị trí Tốt Động- Chúc

Động cho HS.

Giảng: Với mong muốn giành thế chủ động tiến
quân vào Thanh Hoá đánh tan bộ chỉ huy quân ta,
nhà Minh cử Vương Thông tăng thêm 5 vạn quân

kéo vào Đơng Quan phối hợp với số qn cịn lại ở
Đơng Quan một lực lượng nhỏ còn lại tiến vào
Thanh Hoá. Trên đường tiến quân chúng tập trung
địch ở Cổ Sở tiến đánh Cao Bộ.

Ta: Phục binh ở Tốt Động, Chúc Động.

Tháng 11/1426 Vương Thông cho quân đánh Cao
Bộ, quân ta từ mọi hướng tấn công khi địch lọt vào
Trận Địa , 5 vạn quân dịch bị tử trận, thương 1vạn
tên bị bắt sống. Vương Thông chạy về Đông Quan.
Trận thắng này được coi là trận thắng chiến lược.
GV(H): Vì sao được coi là ý nghĩa chiến lược?
HS: Làm thay đổi tương quan lực lượng giữa ta và
địch.

- Ý đồ chủ động phản công của địch bị thất bại.
Giảng: Trong " Bình Ngơ đại cáo" Nguyễn Trãi đã
tổng kết trận chiến Tốt Động, Chúc Động bằng 2
câu thơ trong SGK.

( Gọi HS đọc 2 câu thơ)

Trên đã thắng lợi tiến đến vây hãm thành Đơng
Quan giải phóng các châu, huyện lân cận.

Tháng 10/ 1427, 15vạn viện binh từ Trung Quốc
kéo vào nước ta chia làm 2 đạo:

Một đạo do liễu Thăng chỉ huy

Một đạo do Mộc Thanh chỉ huy

GV(H): Trước tình hình đó bộ chỉ huy nghĩa qn
đã làm gì?

1. Trận Tốt Động- Chúc Động:
( Cuối năm 1426)

a) Hoàn cảnh:

Tháng 10- 1426 Vương Thông
cùng 5 vạnquân đến Đông
Quan.

Ta phục binh ở Tốt Động, Chúc
Động.

b) Diễn biến:

Thắng 11-1426. Quân Minh tiến
về Cao Bộ. Quân ta từ mọi phía
xơng vào đánh qn địch.

c) Kết quả: 5 vạn quân địch tử
thương, Vương Thông chạy về
Đông Quan.

2. Trận Chi Lăng- Xương Giang
( 10-1427):

a) Chuẩn bị:

- 15 vạn viện binh từ Trung
Quốc kéo vào nước ta.

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

HS: Tập trung lực lượng xây dựng quân đội mạnh.
GV(H): Tại sao lại tập trung tiêu diệt quân của
Liễu Thăng mà khơng tập trung giải phóng Đơng
Quan?

HS: Vì diệt quân của Liễu Thăng sẽ diệt số lượng
địch lớn hơn 10 vạn sẽ buột Vương Thông phải
đầu hàng.

GV( Dùng lược đồ- giảng)

+ Ngày 8-10-1427 Liễu Thăng dẫn quân vào biên
giới nước ta. Quân Lam Sơ do tướng Trần Lựu chỉ
huy vừa đánh vừa rút lui nhử đich vào trận địa.
Quân mai phục của ta tiêu diệt được 1 vạn tên,
Liễu Thăng bị giết.

+ Tướng Lương Minh lên thay cho quân tiến
xuống Xương Giang, trên đã tiến quân chúng bị
quân ta mai phục ở Cần Trạm, Phố Cát tiêu diệt 3
vạn tên, tưỡng Lương Minh bị giết. số quân còn lại
phải co cụm giữa cánh đồng ở Xương Giang và
cũng bị nghĩa quân Lam Sơn bao vây bắt sống..
GV gọi HS đọc phần in nghiêng SGK

GV(giảng): Mộc Thạch biết Liễu Thăng thất bại
liền rút chạy về Trung Quốc.

Giảng: Khi hai đạo quân đã bị tiêu diệt Vương
Thông vội xin hoà chấp nhận mở hội thề Đông
Quan vào tháng 12/1427 và rút về nước. Đến tháng
1/ 1428.

Quân Minh rút khỏi nước ta

Giảng: Sau khi đất nước giải phóng Nguyễn Trãi
đã viết " Bình Ngơ đại cáo" tuyên bố với toàn dân về
việc đánh đuổi giặc Minh ( Ngơ) của Nghĩa Qn
Lam Sơn và đó được coi là bản tuyên ngôn độc lập
của nước Đại Việt thế kỉ XV

GV(H): Tại sao cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành
được thắng lợi?

HS: Do dân ta đồng lòng đánh giặc.

Sự tài tình của bộ tham mưu đưa ra nhiều
chiến lược đúng đắn.

GV(H): Khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi có ý nghĩa
gì?

HS: Kết thúc 20 năm đô hộ của nhà Minh. Mở ra
một thời kì phát triển mới cho đất nước.

quân Liễu Thăng trước.

b) Diễn biến:

Ngày 8-10-1427 Liễu Thăng dẫn
quân vào nước ta đã bị phục
kích và giết ở ải Chi Lăng.

Lương Minh lên thay dẫn quân
xuống Xương Giang. Liên tiếp
bị phục kích ở Cần Trạm, Phố
Cát.

Biết Liễu Thăng tử trận Mộc
Thanh vội vã rút quân về nước.
c) Kết quả:

Liễu Thăng và Lương Minh bị
tử trận, hàng vạn tên địch bị
giết.Quân Minh rút khỏi nước
ta.

3. Nguyên nhân thắng lợi và ý
nghĩa lịch sử:

Cuộc khởi nghĩa được nhân dân
khắp nơi ủng hộ.

Sự lãnh đạo tài tình của bộ
Tham mưu.

Kết thúc 20 năm đô hộ của nhà
Minh.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa
Lam Sơn?

5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" Nước Đại Việt Thời Lê Sơ"

--

---Tuần:22
Tiết: 40

Ngày soạn:04/2/2009
GV: Nguyễn Văn 
Ngọc

NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ ( 1428-1527 )
I- Tình hình chính trị, qn sự, pháp luật

A-Mục tiêu:

KT: Bộ máy chính quyền thời Lê Sơ ,chính sách đối với quân đội thời Lê Sơ,những 
điểm chính của bộ luật Hồng Đức .

So sánh với thời Trần để chứng minh dưới thời Lê Sơ .

TT: Giáo dục cho học sinh niềm tự hào về thời thịnh trị của đất nước có ý thức bảo vệ

đất nước.

KT: Phát triển khả năng đánh giá tình hình phát triển về chính trị ,qn sự,pháp luật
ở một thời kì LS

B-Phương tiện dạy học:

-Bảng phụ về sơ đồ tổ chức bộ máy chính quyền thời Lê Sơ.
 -Bảng phụ một số ý kiến đánh giá về luật Hồng Đức.

C-Tiến trình dạy học
1/ Ổn định :

2/KTBC: Thuật lại chiến thắng Chi Lăng -Xương Giang ?

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
3/Bài mới:

GT: Sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm ra khỏi biên giới ,Lê Lợi lên ngôi vua.Nhà 
Lê bắt tay ngay vào việc tổ chức lại bộ máy chính quyền ,xây dựng quân đội ,pháp luật
nhằm ổn định tình hình xã hội ,phát triển kinh tế.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

GV: Gọi HS đọc mục I SGK
GV:Dùng bảng phụ để giảng.

GV(H): Bộ máy chính quyền thời Lê Sơ được 
biểu hiện như thế nào? Đứng đầu là ai? Giúp 
việc cho vua có những cơ quan nào ?

HS:Đứng đầu triều đình là vua.Giúp việc cho 
vua có các quan đại thần .Ở triều đình có 6 bộ 
,giúp việc cho bộ có 6 tự,6 khoa giám sát.
GV: u cầu HS nhắc tên của các bộ 
(Binh,hình,cơng,lễ ,lại,hộ)

GV(H): Bộ máy chính quyền ở địa phương được
chia như thế nào ?

HS:Thời Lê Thái Tổ gồm 5 đạo. Thời Lê Thánh 
Tông gồm 13 đạo thừa tuyên .

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

GV(H): Thời Lê Thánh Tơng việc quản lí 13 đạo
có điểm gì mới?

HS: Đứng đầu mỗi đạo có 3 ti phụ trách 3 mặt 
hoạt động khác nhau ở mỗi Thừa tuyên (Đô ti, 
Hiến ti ,Thừa ti).

HV(H): So với tổ chức nhà nước thời Lêvới thời 
Trần nhiều người cho rằng thời Lê Sơ tập quyền
hơn, điều nầy được thể hiện như thế nào trong 
chính sách thời Lê?

HS: ( Thảo luận nhóm).

-Vua nắm mọi quyền, Lê Thánh Tông bãi bỏ 
một sổ chức vụ cao cấp ; tể tướng , đại tổng 
quản , hành khiển)

-Vua trực tiếp làm tổng chỉ huy liên đội 
.Quyền lực nhà vua ngày càng được củng cố .
GV(H):Em có nhận xét gì về bộ máy chính 
quyền nhà Lê sơ?

HS:Việc tổ chức bộ máy chính quyền như vậy sẽ
dễ dàng quản lý.

GV(H):Nhà Lê tổ chức quân đội như thế nào ?
 (Yêu cầu HS liên hệ vớ thời Lý , giải thích chế 
độ" ngụ binh ư nơng"

HS:Tiếp tục chế độ "Ngụ binh ư nơng"
Qn đội có 2 bộ phận.

GV(H):Nhà Lê quan tâm phát triển quân đội 
như thế nào?

HS:Quân lính chăm lo luyện tập võ nghệ.
 Bố trí quân đội vùng biên giới .

(HS đọc phần in nghiêng SGK)

GV(H): Em có nhận xét gì về chủ trương của 
nhà nước Lê Sơ đối với lãnh thổ của nước ta 
qua đoạn trích trên?

HS:Quyết tâm củng cố quân đội bảo vệ đất nước
.Đề cao trách nhiệm với mọi người dân.

GV(Giảng) Lê Thánh Tông ban hành bộ luật "
Quốc triều hình luật" (Luật Hồng Đức) đây là bộ 
luật lớn ,có giá trị nhất thời phong kiến nước 
ta .

GV(H):Nội dung chính của bộ luật là gì ?

HS:Bảo vệ quyền lợi của vua ,hoàng tộc . Bảo vệ
quyền lợi của giai cấp thống trị . Bảo vệ quyền 
lợi người phụ nữ.

GV(H):Luật Hồng Đức có đặc điểm gì tiến bộ ?
HS:Quyền lợi ,địa vị của người phụ nữ được tơn

Nhà nước tập quyền chun chế 
hồn chỉnh.

2/Tổ chức qn đội:

Thực hiện chính sách "Ngụ binh ư 
nơng".

Qn đội có hai bộ phận:

3/Pháp luật :

Lê Thánh Tơng ban hành bộ luật "
Quốc triều hình luật" (Luật Hồng 
Đức) đây là bộ luật lớn ,có giá trị

nhất thời phong kiến nước ta . 
Nhằm bảo vệ vua và hoàng tộc,bảo 
vệ g/c thống trị.

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

trọng.

4.Củng cố : Gọi hai HS lên bảng vẽ sơ đồ bộ máy chính quyền thời Lê Sơ?
 Nhận xét về vua Lê Thánh Tông?

Nhận xét về bộ luật Hồng Đức?

5.Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau 'II/ Tình hình kinh tế - xã hội ".

---Tuần : 22
Tiết : 41

Ngày soạn:16/2/2009

NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ (1428-1527)
II-TÌNH HÌNH KINH TẾ -XÃ HỘI
A- Mục tiêu bài học:

KT: Sau khi nhanh chóng khơi phục sản xuất ,thời Lê Sơ kinh tế phát triển về mọi 
mặt.

Sự phân chia xã hội thành hai giai cấp chính :địa chủ phong kiến và nơng dân 
.Đời sống của tầng lớp

ổn định.

TT: GD ý thức tự hào về thời kì thịnh trị của đất nước .

KN: Bồi dưỡng kĩ năng phân tích tình hình kinh tế -xã hội theo các tiêu chí cụ thể từ 
đó rút ra nhận xét

chung.

B-Phương tiện dạy học:

-Sơ đồ để trống về các giai cấp ,tầng lớp về xã hội thời Lê Sơ.
 -Tư liệu phản ánh sự phát triển kinh tế xã hội thời Lê Sơ.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:

2.KTBC: -Nêu công lao của Lê Thánh Tông trong việc xây dựng chính quyền ,bảo vệ 
tổ quốc?

3.Bài mới:

-Song song với việc xây dựng và củng cố nhà nước ,nhà Lê có nhiều biện pháp khôi
phục và phát triển kinh tế. Nền kinh tế thời Lê Sơ có gì đổi mới?

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Gọi HS đọc mục 1 SGK.

GV(H): Để khôi phục và phát triển nông nghiệp 
nhà Lê đã làm gì?

HS: Vần đề đầu tiên cần giải quyết là ruộng đất.
GV(H): Nhà Lê giải quyết ruộng đất bằng cách 
nào?

HS: Cho 25 vạn lính về quê làm ruộng. Kêu gọi 
nhân dân phiêu tán về cũ. Đặt ra một số chức quan
chun trách.

GV(giảng): Khuyến nơng sứ: Có trách nhiệm chiêu
tập phiêu 
tán về làm ăn. Đồn điền sứ: Tổ chức khai hoang. 
Hà đê sứ: Quản lí và xây dựng đề điều.

1. Kinh tế:
a) Nông nghiệp

Giải quyết là ruộng đất

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

Phép : Cứ 6 năm chia lại ruộng đất công làng xã, 
các quan được nhiều ruộng, phụ nữ và người có 
hồn cảnh khó khăn cũng được chia ruộng.
GV gọi HS đọc phần in nghiêng trong SGK.

GV(H): Vì sao nhà Lê quan tâm đến việc bảo vệ đê 
điều?

HS: Chống thiên tai lũ lụt hàng năm. Khai hoang 
lấn biển.

GV(H): Nhận xét về những biện pháp của nhà

nước Lê Sơ đối với nông nghiệp?

HS: Quan tâm đến việc sản xuất. Nền sản xuất 
được khôi phục đời sống nhân dân được cải thiện.
GV(H): Ở nước ta thời kỳ này có những ngành thủ 
cơng nghiệp tiêu biểu nào?

HS: Các ngành nghề thủ công truyền thống ở các 
làng xã: kéo tơ, dệt lụa,....

Các phường thủ công ở Thăng Long: Phường Nghi
Tam, Yêu Thái,....

Các công xưởng nhà nước quản lí (cục bánh tác)
GV(H): Triều Lê đã có những biện pháp gì để phát 
triển bn bán trong nước

HS: Nhà vua khuyến khích lập chợ, ban hành điều 
lệ cụ thể.

GV(H): Hoạt động bn bán với người nước ngồi 
như thế nào?

HS: Hoạt động vẫn được duy trì chủ yếu bn bán 
ở một số của khẩu.

GV(H): Em có nhận xét gì về tình hình kinh tế thời
Lê Sơ?

HS: Ổn định và ngay càng phát triển.

Khuyến khích, bảo vệ sản xuất.

b) Công thương nghiệp phát 
triển nhiều ngành nghề thủ 
công ở làng xã, kinh đô
Thăng Long.

Thương nghiệp:

+ Trong nước: Chợ phát triển.
+ Ngồi nước: Hạn chế bn 
bán với nước ngoài.

2. Xã hội:

GV(H): Xã hội thời Lê Sơ có những tầng lớp nào?

SƠ ĐỒ GIAI CẤP TÂNG LỚP TRONG XÃ HỘI

XÃ HỘI

GIAI CẤP TẦNG LỚP

ĐỊA 
CHỦ 
PHON
G KIẾN

NÔN

G 
DÂN

THỊ 
DÂN

THƯƠN
G NHÂN

THỢ 
THỦ
CÔN
G

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

GV(H): Quyền lợi, địa vị của các giai cấp tầng lớp 
ra sao?

HS: Giai cấp địa chủ: Nhiều ruộng đất, nắm chính 
quyền.

Giai cấp nơng dân: Ít ruộng đất, cày thuê cho 
địa chủ.

Các tầng lớp khác: phải nộp thuế cho nhà 
nước. Nơ tì là tầng lớp thấp hèn nhất.

GV(H): So sánh với thời Trần?

HS: 2 tầng lớp: Thống trị (Vua,Vương hầu,quan 
lại) bị trị (nông dân, thợ thủ công, nơ tì,...) khác

nhà Lê hình thành giai cấp, tầng lớp nơ tì giảm dần
rồi bị xố bỏ.

GV(H): Nhận xét về chủ trương hạn chế việc nuôi 
và mua bán nơ tì của nhà nước thời Lê Sơ?

HS: Tiến bộ có quan tâm đến đời sống của nhân 
dân.

Thoả mãn phần nào yêu cầu của nhân dân, giảm 
bớt bất công.

GV: Do vậy, nền độc lập và thống nhất của đất 
nước được củng cố. Quốc gia Đại Việt và quốc gia 
cường thịnh nhất khu vực Đông Nam Á thời bấy 
giờ.

4. Củng cố: Tại sao nói thời Lê là thời thịnh đạt?

Vẽ sơ đồ giai cấp, tầng lớp trong xã hội thời Lê Sơ?

5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau" Tình hình văn hố 
giáo dục"

---Tuần :23
Tiết : 42

Ngày soạn:10/2/2009

Ngày dạy :

NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ 1428-1527 (tt)
III-TÌNH HÌNH VĂN HOÁ - GIÁO DỤC

A- Mục tiêu:

KT: Chế độ giáo dục, thi cử thời Lê Sơ rất được coi trọng. Những thành tựu tiêu biểu 
về văn học, khoa học, nghệ thuật thời Lê Sơ.

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

KN: Nhận xét về những thành tựu văn hoá, giáo dục thời Lê Sơ.
B- Phương tiện dạy học:

- Các ảnh về nhân vật và di tích lịch sử trong thời kỳ này.
C- Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC: Nhà Lê Sơ đã làm gì để phục hồi và phát triển nơng nghiệp?
 Xã hội thời Lê Sơ có những giai cấp tầng lớp nào?

3. Bài mới:

Giới thiệu: Sự phát triển kinh tế, đời sống nhân dân ổn định làm cho đất nước giàu 
mạnh, nhiều thành tựu văn hoá, khoa học được biết đến.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV:Gợi HS đọc mục 1 SGK

GV(H):Nhà nước quan tâm phát triển giáo dục như

thế nào ?

HS:Dựng lại Quốc Tử Giám ở Thăng Long mở nhiều 
trường học ở các bộ, đạo, phủ .

-Mọi ngươì dân đều có thể đi học ,đi thi.

GV(H):Vì sao thời Lê Sơ hạn chế phật giáo, đạo giáo, 
tôn sùng nho giáo?

HS:Nho giáo đề cao Trung-Hiếu (Trung với Vua, hiếu
với cha mẹ).

GV(bổ sung): Thời Lê Sơ nội dung học tập thi cử là 
các sách của đạo Nho, chủ yếu là :"Tứ thư", "Ngũ kinh".
GV(H): Giáo dục thời Lê Sơ rất quy cũ và chặt chẽ 
(biểu hiện như thế nào)?

HS: Muốn làm quan phải qua khoa thi rồi mới được 
cử (bổ nhiệm) vào các chức trong triều hoặc ở địa 
phương.

GV(nhấn mạnh): Thi cử thời Lê Sơ, mỗi thí sinh cũng
phải trải qua 4 môn thi:

- Kinh nghĩa
- Chiếu, chế, biểu
- Thơ, phú

- Văn sách.

GV(H): Để khuyến khích học tập và kén cho0nj nhân 
tài, nhà lê có biện pháp gì?

HS: Vua ban cho mũ, vinh quy bái tổ, khắc tên vào bia
đá.

GV(giới thiệu) H45: Bia tiến sĩ trong Văn Miếu hiện 
nay còn 81 bia. Mỗi bia khắc tên người đỗ tiến sĩ trong
mỗi khoá thi.

GV(H): Chế độ khoa cử thời Lê Sơ được tiến hành 
thường xuyên như thế nào? kết quả ra sao?

HS: Thi theo 3 cấp: Hương-Hội-Đình. Tổ chức được

1. Tình hình giáo dục và 
khoa cử:

Dựng lại Quốc Tử Giám mở 
nhiều trường học.

Nho Giáo chiếm địa vị độc 
tôn.

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

26 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 989 Tiến sĩ, 9 Trạng 
Nguyên.

( Gọi HS đọc phàn in nghiêng SGK)
GV(H):Em có nhân xét gì về tình hình khoa cử, giáo

dục thời Lê Sơ?

HS: Quy cũ, chặt chẽ.

Đoà tạo được nhiều quan lại trung thành, phát hiện 
được nhiều nhân tài đóng góp cho đất nước.

GV(H): Những thành tựu nổi bật về văn học thời Lê 
Sơ?

HS: Văn học chữ Hán được duy trì.
 Văn học chữ Nôm rất phát triển.
GV(H): Nêu một vài tác phẩm tiêu biểu?
HS: SGK

GV(H): Các tác phẩm văn học tập trung phản ánh nội
dung gì?

HS: Có nội dung yêu nước sâu sắc.

Thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh 
hùng.

GV(H): Thời Lê có những thành tựu khoa học tiêu 
biểu nào?

HS: Sử học: Đại Việt sử kí tồn thư,...
 Địa lí: Dư địa chí,...

Y học: Bản thảo thực vật toát yếu.

Tốn học: Lập thành tốn pháp.

GV(H): Em có những nhận xét gì về những thành tự 
đó?

GV(H): Những nét đặc sắc về nghệ thuật sân khấu.
HS: Nghệ thuật ca múa, nhạc được phục hồi phong 
cách đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.

GV(H): Vì sao quốc gia Đại Việt có những thành tự 
nêu trên?

HS: Cơng lao đóng góp xây dựng của nhân dân. Triều
đại phong kiến thịnh trị, có cách trị nước đúng đắng.
Sự đóng góp của nhiều nhân vật tài năng.

2. Văn học, khoa học, nghệ 
thuật:

a) Văn học:

Văn học có nội dung yêu 
nước sâu sắc.

b) Khoa học:

Nhiều tác phẩm khoa học 
thành văn phong phú đa 
dạng.

c) Nghệ thuật:

Sân khấu: Chèo, tuồng.

4. Củng cố: Gọi HS trả lời các câu hỏi SGK.

5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" IV Một số danh nhân văn hoá dân 
tộc."

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

Tiết :43

Ngày soạn:12/2/2009
Ngày dạy: 13/2/2009

IV- MỘT SỐ DANH NHÂN VĂN HOÁ DÂN TỘC

A-Mục tiêu bài học:

KT: Hiểu biết sơ lược cuộc đời và những cống hiến to lớn của một số danh nhân văn 
hoá,tiêu biểu như Nguyễn Trãi,Lê thánh Tông ,...đối với sự nghiệp của đất nước Đại
Việt ở thế kỉ XV .

TT: Tự hào và biết ơn những bậc danh nhân thời Lê,từ đó hình thành ý thức trách 
nhiệm gìn giữ và phát huy truyền thống dân tộc.

KN: Phân tích đánh giá các sự kiện lịch sử.
B-Phương tiện dạy học:

* Chân dung Nguyễn Trãi.

* Nêu một số thành tựu về văn hố tiêu biểu.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:

2. KTBC: -Giáo dục và thi cử thời Lê Sơ có những đặc điểm gì?
 - Nêu một số thành tựu về văn hoá tiêu biểu?

3. Bài mới: Tất cả những thành tựu tiêu biểu về văn học ,khoa học nghệ thuật mà các
em được nêu ,một phần lớn phải kể đến cơng lao đóng góp của những danh nhân văn 
hoá .

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

GV: Gọi HS đọc mục 1 SGK.

GV(H):Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ,Nguyễn 
Trãi có vai trị như thế nào?

HS: Là nhà chính trị,qn sự đại tài ,những đóng 
góp của ơng là một trong những nguyên nhân 
quan trọng dẩn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa 
Lam Sơn.

GV(H):Sau khởi nghĩa Lam Sơn ơng có những 
đóng góp gì cho đất nước ?

HS:Ơng viết nhiều tác phẩm có giá trị :

+ Văn học: Bình ngơ đại cáo.

+ Sử học,địa lí học: Quân trung từ mệnh tập, 
Dư địa chí....

GV(H):Các tác phẩm của ơng tập trung phản ảnh 
nội dung gì?

HS:Thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Tài năng 
đức độ sáng chói của ông: Yêu nước, thương dân.
GV gọi HS đọc phần in nghiêng SGK.

GV(H): Qua nhận xét của Lê Thánh Tông em hãy 
nêu những đóng góp của Nguyễn Trãi?

HS: Là anh húng dân tộc, là bậc mưu lược trong 
khởi nghĩa Lam Sơn. Là nhà văn hoá kiệt xuất, là 
tinh hoa của thời đại bây giờ. Tên tuổi của ơng cịn

1. Nguyễn Trãi(1380-1442)

Là nhà chính trị, qn sự tài 
tình. Là danh nhân văn hố thế 
giới.

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

rực rỡ trong lịch sử.

GV(giảng) H47: Trong nhà thờ Nguyễn Trãi ở làng
Nhị Khê còn lưu giữ nhiều di vật quý tróng đó ó 
bức chân dung Nguyễn Trãi mà nhiều nhà nghiên

cứu cho là khá cổ thể hiện tác lên những nét hiền 
hoà, đượm vẻ ưu tư sâu lắng, mái tóc bạc phơ và 
đơi mắt tinh anh của Nguyễn Trãi.

GV(H):Trình bày những hiểu biết của em về Lê 
Thánh Tơng?

HS:Là cịn thứ 4 của Lê Thánh Tông mẹ là Ngô 
Thị Ngọc Giao. Năm 1460 được lên ngơi vua lúc 18
tuổi.

GV(H): Ơng có những đóng góp gì cho việc phát 
triển kinh tế - văn hố?

HS:Quan tâm phát triển kinh tế - phát triển giáo 
dục và văn hố

GV(H): Kể những đóng góp của Lê Thánh Tông 
trong lĩnh vực văn học?

HS: Lập Hội Tao Đàn. Nhiều tác phẩm văn thơ 
chữ Hán (300 bài) văn thơ chữ Nôm.

GV(H): Hiểu biết của em về Ngô Sĩ Liên?

HS: Là nhà sử học nổi tiếng thế kỉ XV. Năm 1442 
đỗ tiến sĩ.

Tác giả cuốn" Đại Việt sử kí tồn thư".

GV(H): Lương thế Vinh có vai trò quan trọng như 
thế nào đối với thnàh tựu về nghệ thuật?

GV: Soạn thảo bộ"Hí phường phả lục" Đây là cơng 
trình lịch sử nghệ thuật sân khấu.

GV kể một số trình tiết về Lương Thế Vinh.

2. Lê Thánh Tông (1442-1497)

Lập Hội Tao Đàn

3. Ngô Sĩ Liên (thế kỉ XV)
Là một nhà sử học nổi tiếng.
4. Lương Thế Vinh (1442- ?)
Bộ "Hí phường phả lục"
Là nhà Tốn học nổi tiếng.

4. Củng cố: Đánh giá của em về một danh nhân văn hoá tiêu biểu thế kỉ XV?

Những danh nhân được nêu trong bài đã có cơng lao gì đối với dân tộc?
5. Dặn dò: Về học bài SGK. Chuẩn bị bài sau (Bài tập Lịch sử)

---Tuần 24
Tiết :44

Ngày soạn: 17/2/2009
Ngày dạy: 18/2/2009

ÔN TẬP CHƯƠNG 4

A- Mục tiêu bài học:

1.KT: Thấy được sự phát triển toàn diện của đất nước ta ở thế kỉ XV-đầu thế kỉ XVI.
 So sánh điểm giống nhau và khác nhau thời thịnh trị nhất (thời Lê Sơ ) với thời
Lý - Trần.

2.Tư tưởng: Lịng tự hào ,tự tơn dân tộc về một thời thịnh trị của phong kiến Đại Việt
ở thế kỉ XV-đầu

thế kỉ XVI.

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

B. Phương tiện dạy học:

- Lượt đồ lãnh thổ Đại Việt thời Trần và thời Lê sơ.

- Bảng phụ sơ đồ tổ chức bộ mãy chính quyền thời Lý-Trần và thời Lê sơ.
- Tranh ảnh về các cơng trình nghệ thuật, nhân vật lịch sử tiêu biểu thời Lê sơ.
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC : Những cống hiến của Nguyễn Trãi đối với sự nghiệp của nước Đại 
Việt?

Hiểu biết của em về Lê Thánh Tông?
3. Bài mới:

Giới thiệu: Chúng ta đã học qua giai đoạn lịch sử Việt Nam ở TK XV - đầu TK 
XVI, cần hệ thống hố tồn bộ kiến thức về mọi mặt kinh tế, chính trị, xã hội, văn học
nghệ thuật của thời kì được coi là thịnh trị của chế độ phong kiến Việt Nam.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
Giảng: Xét về mặt chính trị, chủ yếu tập trung vào tổ

chức bộ máy Nhà nước.

- GV đưa 2 sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý 
Trần và thời Lê sơ.

GV(H): Nhận xét sự giống và khác nhau của 2 tổ 
chức bộ máy nhà nước đó? Triều đình? Các đơn vị 
hành chính?

HS: Các triều đại phong kiến đều xây dựng nmhà 
nước tập quyền.

Thời Lý-Trần: bộ máy nhàg nước đã hoàn chỉnh trên 
danh nghĩa nhưng thực chất vẫn còn đơn giản, làng 
xã còn nhiều luật lệ.

Thời lê sơ: Bộ máy nhà nước tập quyền chuyên chế đã
kiện tồn ở mức hồn chỉnh nhất.

Thời Lê Thánh Tơng, một số cơ quan và chức quan 
cao cấp nhất và trung gian được bãi bỏ, tăng cường 
tính tập quyền. Hệ thống thanh tra, giám sát hoạt 
dộng của quan lại được tăng cường từ trung ương đến

tân các đơn vị xã. Các đơn vị hành chính tổ chức chặt 
chẽ hơn, đặt biệt là cấp Thừa tuyên và cấp xã.

GV(H):Cách đào tạo, tuyển chon bổ dụng quan lại?
HS: Nhà nước thời Lê Thánh Tông lấy phương thức 
học tập, thi cử làm phương thức chủ yếu, đồng thời là 
nguyên tắc để tuyển lựa, bổ nhiệm quan lại.

Các cơ qua và chức vụ giúp việc nhà vua ngày càng 
được sắp xếp quy củ và bổ sung đầy đủ (6 Bộ, Hàn 
Lâm Viện, Quốc sử viện, Ngự sử đài...)

GV(H): Nhà nước thời Lê sơ khác nhà nước thời Lý - 
Trần ở điểm gì?

HS: Thời Lý-Trần: Nhà nước dân chủ quý tộc.

1) Về mặt chính trị:

Bộ máy nhà nước ngày càng
hoàn chỉnh, chặt chẽ.

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

Thời Lê sơ: Nhà nước dân chủ quan liêu chuyên chế.
GV(H): Ở nước ta pháp luật có từ bao giờ?

HS: Thời Đinh - Tiền Lê, mặc dù nhà nước tồn tại 
hơn 30 năm, nhưng chưa có điều kiện xây dựng pháp 
luật - 1042, sau khi nhà Lý thành lập 32 năm, bộ luật 
thành văn ở nước ta ra đời

(Luật Hình thư).

Đến thời Lê sơ, luật pháp được xây dựng tương đối 
hoàn chỉnh

(Luật Hồng Đức)

GV(H): Ý nghĩa của pháp luật?

HS: Đảm bảo trật tự an ninh, kỉ cương trong xã hội.
GV(H): Luật pháp thời Lê sơ có điểm gì giống và khác
luật pháp thời Lý Trần?

Giống: + Bảo vệ quyến lợi của nhà vua và giai cấp 
thống trị.

+ Bảo vệ trật tự xã hội, bảo vệ sản xuất nông 
nghiệp (cấm giết trâu, bị)

Khác: Luật pháp thời Lê sơ có nhiều điểm tiến bộ: bảo
vệ quyền lợi người phụ nữ, đề cập đến vấn đề bình 
đẳng giữa nam giới - nữ giới(con gái thừa hưởng gia 
tài như con trai).

GV(H):Tình hình kinh tế thời Lê sơ có gì giống và 
khác thời Lý-Trần?

GV(H): Nông nghiệp?

HS: Quan tâm mở rộng diện tích đất trồng trọt. Thời

lê sơ diện tích trồng trọt được mở rộng nhanh chóng 
bởi các chính sách khai hoang của nhà nước.

Chú trọng xây dựng hệ thống đê điều. Thời lê sơ có đê
Hồng Đức.

Sự phân hoá ruộng đất ngày càng sâu sắc. Thời Lý, 
ruộng công chiếm ưu thế Thời Lê sơ, ruộng tư ngày 
càng phát triển.

GV(H): Thủ cơng nghiệp?

HS: Hình thành và phát triển các ngành nghề thủ 
công truyền thống. Thời Lê sơ có các phường, xưởng 
sản xuất (Cục bánh tác).

GV(H): Thương nghiệp?

HS: Chợ làng ngày càng được mở rộng. Thàng Long, 
trung tâm thương nghiệp hình thành từ thời Lý, đến 
thời Lê sơ trở thành đô thị bn bán sầm uất.

Giảng: Đến thời Lê sơ, tình hình kinh tế đã phát triển 
mạnh mẽ hơn.

GV gọi 2 HS lên vẽ sơ đồ các giai cấp tầng lớp trong

Luật pháp ngày càng hồn 
chỉnh, có nhiều điểm tiến bộ.
3) Kinh tế

a) Nông nghiệp

Mở rộng diện tích đất trồng.

Xây dựng đê điều

Sự phân hố chiếm hữu 
ruộng đất ngày càng sâu sắc.
b) Thủ công nghiệp

Phát triển ngành nghề 
truyền thồng.

c) Thương nghiệp
Chợ phát triển.

4) Xã hội

Phân chia giai cấp ngày 
càng sâu sắc.

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

xã hội thời Lý-Trần và thời Lê sơ(việc chuẩn bị được 
tiến hành ở nhà)

HS: Giống: đều có giai cấp thống trị và giai cấp bị trị 
với các tầng lớp: quý tộc, địa chủ tư hữu (ở các làng 
xã), nơng dân các làng xã, nơ tì.

GV(H): Nhận xét về 2 sơ đồ đó?

HS:Khác: Thời Lý-Trần: tầng lớp vương hầu quỷ tộc 
rất đống đảo, năm mọi quyền lực, tầng lớp nơng nơ, 
nơ tì chiếm số đơng trong xã hội.

Thời Lê sơ: tầng lớp nơ tì giảm dần về số lượng, tầng 
lớp địa chủ tư hữu rất phát triển.

GV(H): Giáo dục thi cử thời Lê sơ đạt những thành 
tựu nào? Khác gì thời Lý-Trần?

HS: Khác thời Lý - Trần, thời Lê sơ tôn sùng đạo Nho.
Nhà nước quan tâm phát triển giáo dục(nhiều người 
đỗ Tiến sĩ: thời Lê Thánh Tơng có tới 501 tiến sĩ).
GV(H): Văn học thời Lê sơ tập trung phản ánh nội 
dung gì?

HS: Thể hiện lịng u nước, niềm tự hào dân tộc, ca 
ngợi thiên nhiên cảnh đẹp quê hương, ca ngợi nhà 
vua.(Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông và hội Tao đàn).
GV(H): Nhận xét về những thành tựu khoa học, nghệ 
thuật thời Lê sơ?

HS: Phong phú, đa dạng, có nhiều tác pháp sử học, 
địa lý học, tốn học...rất có giá trị.

Nghệ thuật kiến trúc điêu luyện, nhiều cơng trình lớn.

học nghệ thuật

Quan tâm phát triển giáo 
dục.

Văn học u nước.

Nhiều cơng trình khoa học 
nghệ thuật có giá trị.

4. Củng cố:

Lập bảng thống kê các tác phẩm văn học, sử học nổi tiếng.
Lập bảng thống kê các bậc danh nhân thế kỉ XV.

5. Dặn dò: Về học bài SGK

Tuần : 24
Tiết :45

Ngày soạn: 19/2/2009
Ngày dạy : 20/2/2009

BÀI TẬP LỊCH SỬ

A-Mục tiêu bài học:

-Kiểm tra và củng cố kiến thức chương V.

-Kiểm tra theo phương pháp giải bài tập tại lớp thông qua cá nhân,hoạt 
động thảo luận tổ nhóm để ơn tập kiến thức.

B-Phương tiện dạy học:

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

1/LẬP BẢNG THỐNG KÊ SỰ KIỆN CHÍNH TRONG KHỞI NGHĨA LAM SƠN

THỜI GIAN SỰ KIỆN CHÍNH

Đầu năm 1416 Hội thề Lũng Nhai gồm Lê Lợi và 18 người trong bộ chỉ huy 
cuộc khởi nghĩa

7/2/ 1418 Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn xưng là Bình Định 
Vương.

Giữa năm 1418 Quân Minh vây chặt núi Chí Linh,Lê Lai cải trang làm Lê Lợi 
liều chết phá vòng vây.

Mùa hè năm 1423 Lê Lợi đề nghị tạm hoà và quân Minh chấp nhận.
Cuối năm 1424 Quân Minh trở mặt tấn công nghĩa quân .

Năm 1425 Giải phóng Tân Bình- Thuận hố.

Tháng 9/1426 Tiến quân ra Bắc mở rộng phạm vi hoạt động.

Cuối năm 1426 Chiến thắng Tốt Động -Chúc Động và vây hãm thành Đông 
Quan.

Tháng 10/1427 Chiến thắng Chi Lăng-Xương Giang.

10/12/1427 Vương Thông mở hội thề Đông Quan rút quân về nước.

2/ SƠ ĐỒ TỔ CHỨC BỘ MÁY THỜI LÊ

VUA
TRUNG ƯƠNG

LẠI HỘ LỄ BIN
H

HÌN
H

CƠN
G

ĐỊA PHƯƠNG

ĐÔ TY THỪA TY 
HIẾN TY

VUA TRỰC TIẾP CHỈ HUY 6 BỘ

TỰ VIỆN

HÀN

LÂM

Q. SỬ
VIỆN

NGỰ SỬ
ĐÀI

PHỦ

HUYỆN (CHÂU)

CÁC CƠ QUAN GIÚP VIỆC CÁC BỘ XÃ

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

TÊN TÁC PHẨM TÊN TÁC GIẢ
Qn trung từ mệnh tập

Bình Ngơ đại cáo
Quỳnh uyển cửu ca
Quốc âm thi tập

Đại Việt sử kí tồn thư
Lam Sơn thực lục
Địa dư chí

Lập thành tốn pháp
Bản thảo thực vật tốt yếu

Đ.Đại diện nhóm trình bày kết quả- HS nhận xét - GV bổ sung.

E. Dặn dò: Xem trước bài 22 " Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (TK 
XVI-TK XVIII) ".

---Tuần :25

Tiết : 46

Ngày soạn:24/2/2009
Ngày dạy: 25/2/2009

SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TẬP
QUYỀN

(THẾ KỈ XVI - THẾ KỈ XVIII )
 I/ TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ -XÃ HỘI

A-Mục tiêu bài học:

KT: Sự soa đoạ của triều đình phong kiến nhà Lê Sơ ,những phe phái dẫn đến xung 
đột về chính trị,tranh giành quyền lợi hơn 20 năm. Phong trào đấu tranh của nhân 
dân phát triển mạnh đầu TK XVI .

TT: Tự hào về truyền thống đấu tranh anhg dũng của nhân dân.

Hiểu được rằng :Nhà nước thịnh trị hay suy vong là do ở lòng dân.

KN: Đánh giá nguyên nhân suy yếu của triều đình phong kiến nhà Lê kể từ thế kỉ 
XVI.

B-Phương tiện dạy học:

-Lược đồ phong trào nơng dân khởi nghĩa TK XVI.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:

2.KTBC: -Văn hoá giáo dục ,khoa học kĩ thuật thời Lê Sơ đạt những thành tựu gì ?
 - Vì sao có được những thành tựu ấy?

3. Bài mới: .Thế kỉ XV nhà Lê Sơ đạt nhiều thành tựu nổi bật về mọi mặt . Do đó 
,đây được coi là thời kì thịnh trị của nhà nước phong kiến tập quyền .Nhưng từ thế kỉ 
XVI trở đi nhà Lê dần dần suy yếu.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(Giảng) Trải qua nhiều triều đại :

Lê Thái Tổ :Triều đình phong kiến 
vững vàng kinh tế ổn định.

- Lê Thánh Tông: Chế độ phong kiến đạt 
đến cực thịnh.

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

Nhưng từ thế kỉ XVI ,Lê Uy Mục ,Lê 
Tương Dực lên thay -> nhà Lê suy yếu 
dần.

GV(H):Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lê
suy yếu?

HS:Vua quan không chăm lo việc nước 
chỉ lo ăn chơi xa xỉ,hoang dâm vô độ.
 Xây dựng lâu đài cung điện tốn kém.
GV: Gọi HS đọc phần in nghiêng SGK.
GV(Mở rộng): Uy Mục bị giết ,Tương 
Dực lên thay bắt nhân dân xây dựng Đại 
Điện và Cửu Trùng Đài to lớn và chỉ mãi 
ăn chơi truỵ lạc " Tướng hiếu dâm như 
tướng lợn => vua lợn ".

GV(H): Sự thoá hoá của tầng lớp thống 
trị khiến triều đình phong kiến thối hố 
như thế nào?

HS:Nội bộ triều đình chia bè kết cánh 
tranh giành quyền lực .

GV(H):Sự suy yếu của triều đình nhà Lê 
dẩn đến hậu quả gì/

HS: Đời sống nhân dân vơ cùng khổ cực .
GV(H):Vì sao đời sống nhân dân cực 
khổ ?

HS: Quan lại địa phương mặc sức tung 
hoành đục khoét của nhân dân "Dùng của 
như bùn đất ".

GV(H):Thái độ của nhân dân với tầng lớp
thống trị như thế nào?

HS:Mâu thuẫn sâu sắc : Nông dân>< địa 
chủ

Nông dân >< nhà nước phong kiến .
GV(kết luận) Đó là nguyên nhân bùng nổ 
các cuộc khởi nghĩa.

GV (Dùng lược đồ giảng ):

-Từ 1511 các cuộc khởi nghĩa nổ ra 
nhiều nơi :

Trần Tuân (1511)ở Hưng Hoá -Sơn 
Tây.

Lê Huy,Trịnh Hưng (1912) Nghệ An.
 Phùng Chương (1515) núi Tam Đảo.
 Trần Cảo (1516) Đông triều Quảng 
Ninh.

Từ thế kỉ XVI Triều đình nhà lê suy yếu 
dần

Vua quan khơng chăm lo việc nước chỉ lo
ăn chơi xa xỉ,hoang dâm vô độ.

Xây dựng lâu đài cung điện tốn kém.

Nội bộ triều đình chia bè kết cánh tranh

giành quyền lực .

2/Phong trào khởi nghĩa nông dân ở đầu 
TK XVI:

*Nguyên nhân :Quan lại địa phương coi 
dân như cỏ rác.

=> Đời sống nhân dân cực khổ.
 Mâu thuẫn giai cấp sâu sắc .

-Từ 1511 các cuộc khởi nghĩa nổ ra nhiều
nơi :

Trần Tuân (1511)ở Hưng Hoá -Sơn 
Tây.

Lê Huy,Trịnh Hưng (1912) Nghệ An.
 Phùng Chương (1515) núi Tam Đảo.
 Trần Cảo (1516) Đông triều Quảng 
Ninh.

* Kết quả và ý nghĩa:

Quy mô rộng lớn nhưng nổ ra lẻ tẻ,chưa 
đồng loạt

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

GV(H):Em có nhận xét gì về phong trào 
đấu tranh của nhân dân thế kỉ XVI ?
HS:Quy mô rộng lớn nhưng nổ ra lẻ

tẻ,chưa đồng loạt

GV(H):Các cuộc khởi nghĩa tuy thất bại 
nhưng có ý nghĩa như thế nào?

HS:Tuy thất bại nhưng đã tấn cơng mạnh
mẽ vào chính quyền nhà Lê đang mục 
nát.

Tuy thất bại nhưng đã tấn cơng mạnh mẽ 
vào chính quyền nhà Lê đang mục nát.

4.Củng cố; Kể tên các cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra đầu thế kỉ XVI ?

Chỉ trên bản đồ những vùng hoạt động của phong trào nơng dân thời bây 
giờ?

4.Dặn dị: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau"II/Các cuộc chiến tranh Nam-Bắc 
triều và Trịnh -Nguyễn".

---Tuần :25
Tiết : 47

Ngày soạn:26/2/2009
Ngày dạy: 27/2/2009

SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN TẬP
QUYỀN

(TK XVI - TK XVIII) (TT)

II/CÁC CUỘC CHIẾN TRANH NAM - BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH -NGUYỄN
A-Mục tiêu bài học:

KT: Tìm hiểu nguyên nhân các cuộc đấu tranh .

Hậu quả của các cuộc chiến tranh đối với dân tộc và sự phát triển đối với đất 
nước .

TT: Bồi dưỡng cho học sinh ý thức bảo vệ sự đoàn kết thống nhất đất nước chống mọi
âm mưu chia cắt lãnh thổ.

KN: Tập xác định các vị trí đị danh và trình bày các diễn biến của các sự kiện lịch sử 
trên bản đồ .

Đán giá nguyên nhân dẫn đến nội chiến.
B-Phương tiện dạy học:

-Bản đồ Việt Nam.

- Tranh ảnh liên quan đến bài học.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:

2.KTBC: -Nhận xét triều đình nhà Lê cuối thế kỉ XVI ?

-Nguyên nhân dẫn đến phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỉ

XVI? Ý nghĩa?

3-Bài mới:

*Phong trào khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI chỉ là mở đầu cho sự chia cắt kéo 
dài .chiến tranh liên miên mà nguyên nhân chính là sự xung đột của các tập đoàn 
phong kiến thống trị.

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

GV:Gọi HS đọc mục 1 SGK.

GV(H):Sự suy yếu của nhà Lê được thể hiện như 
thế nào?

HS:Triều đình phong kiến rối loạn,các phe vphái 
liên tục chém giết lẫn nhau.

GV cùng HS từng bước tìm hiểu vì sao có sự hình 
thành Bắc triều và Nam triều?

GV(Giảng) : Mạc Đăng Dung là một võ quan dưới 
thời Lê. Lợi dụng sự xung đột giữa các phe phái dẫn
đến tiêu diệt các thế lực và trở thành tể tướng,sau đó
năm 1527 cướp ngơi nhà Lê lập ra nhà Mạc.

GV(H):Vì sao hình thành Nam triều?

HS:Do Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hố lập một 
người thuộc dịng dõi nhà Lê lên làm vua lập ra 
Nam triều.

GV: Sử dụng bản đồ Việt Nam chỉ rõ cho học sinh 
vị trí lãnh thổ của Nam triều và Bắc triều.

GV(H):Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh phong 
kiến Nam-Bắc triều?

HS:Do mâu thuẫn nhà Lê>< nhà Mạc .

GV:Trường thuật sơ lược cuộc chiến tranh (Kéo dài 
hơn 50 năm từ Thanh-Nghệ -Tĩnh ra Bắc.

GV(H):Chiến tranh Nam -Bắc triều đã gây tai hoạ 
gì cho nhân dân ta?

HS: Gây tổn thất lớn về người và của .

Năm 1570 rất nhiều người bị bắt đi lính ,đi phu.
 Năm 1572 ở Nghệ An ,mùa màng bị tàn phá 
,hoang hoá , bệnh dịch...

GV(H):Em có nhận xét gì về tính chất của cuộc 
chiến tranh?

HS:Các tập đoàn phong kiến tranh giành quyền 
lực ,nhân dân gánh chịu cực khổ vô cùng.

GV:Đọc bài ca dao trong SGK:

" Khôn ngoan qua được Thanh Hà.
 Dẫu rằng có cánh khó qua Luỹ Thầy "

GV(H):Kết quả của cuộc chiến tranh?

HS:Năm 1592 Nam triều chiếm được Thăng Long 
=> Nhà Mạc rút lên Cao Bằng, chiến tranh chấm 
dứt .

GV: Chiến tranh chấm dứt nhưng để lại hậu quả 
nặng nề .Nam triều có giữ vững nền độc lập hay 
không chúng ta sang phần 2.

GV(H):Sau chiến tranh Nam-Bắc triều tình hình

1/Chiến tranh Nam - Bắc triều.

Năm 1527 Mạc Đăng Dung 
cướp ngôi nhà Lê lập ra nhà 
Mạc.=> Bắc triều.

Năm 1533 Nguyễn Kim chạy 
vào Thanh Hoá lập một người 
thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm 
vua lập ra Nam triều.

=> Gây ra chiến tranh Nam 
-Bắc triều.

Là cuộc chiến tranh phi nghĩa.

Năm 1592 Nam triều chiếm 
được Thăng Long => Nhà Mạc

rút lên Cao Bằng, chiến tranh 
chấm dứt .

2/Chiến tranh Trịnh - Nguyễn 
và sự chia cắt Đàng Trong - 
Đàng Ngoài.

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

nước ta có gì thay đổi ?

HS:Năm 1545 Nguyễn Kim chết ,con rể là Trịnh 
Kiểm lên nắm quyền bính.

Con thứ của Nguyễn Kim là Nguyễn Hồng lo 
sợ,xin vào trấn thủ đất Thuận Hố ,Quảng Nam .
GV(H):Đàng trong,Đàng Ngoài do những ai cai 
quản?

HS:Đàng Ngoài họ Trịnh xưng vương gọi là chúa 
Trịnh ,biến vua Lê thành bù nhìn .

Đàng trong chúa Nguyễn cai quản.

GV :Chỉ bản đồ -Trong gần nửa thế kỉ họ Trịnh và 
họ Nguyễn đánh nhau 7 lần . Quảng Bình và Nghệ 
An trở thành chiến trường ác liệt .Cuối cùng hai 
bên lấy sông Gianh làm ranh giới .

GV(H):Cuộc chiến tranh Trịnh - Nguyễn dẫn đến 
hậu quả ntn ?

HS:Một dãi đất lớn từ Nghệ An đến Quảng Bình là 
chiến trường khốc liệt.

-Sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài kéo dài tới 
200 năm gây trở ngại cho giao lưu kinh tế ,văn hoá 
làm suy giảm tiềm lực đất nước .

GV(H):Nhận xét về tình hình chính trị -xã hội ở 
nước ta thế kỉ XVI-XVIII như thế nào?

HS: Không ổn định do chính quyền ln ln thay 
đổi và chiến tranh liên tiếp xãy ra ,đời sống nhân 
dân rất khổ cực.

quyền bính.

Con thứ của Nguyễn Kim là 
Nguyễn Hồng lo sợ,xin vào 
trấn thủ đất Thuận Hoá 
,Quảng Nam .

-Đàng Ngoài họ Trịnh xưng 
vương gọi là chúa Trịnh .
-Đàng trong chúa Nguyễn cai 
quản.

-Chiến tranh diễn ra hơn 50 
năm , 7 lần không phân thắng 
bại.

Hậu quả: Chia cắt đất nước 
gây đau thương tổn hại cho 
dân tộc.

4.Củng cố : Nêu hậu quả của cuộc chiến tranh Nam -Bắc triều và sự chia cắt Đàng 
Trong -Đàng Ngoài ?

Bài học lịch sử rút ra từ nội chiến ở thế kỉ XVI - XVIII ?

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

---Tuần : 26
Tiết : 48
Ngày soạn: 
03/3/2009

KINH TẾ VĂN HOÁ THẾ KỈ XVI - XVIII

A- Mục tiêu bài học:

KT: Sự khác nhau giữa kinh tế nông nghiệp và kinh tế hàng hoá ở hai miền đất nước
.Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó ?

- Mặc dù chiến tranh phong kiến thường xuyên xãy ra ,kéo dài nhưng kinh tế có 
những bước phát triển đáng kể. Những nét lớn về thành tựu văn hố .

TT: Tơn trọng , có ý thức giữ gìn những sáng tạo nghệ thuật của cha ông ,thể hiện 
những sức sống tinh thần của dân tộc.

KN: Nhận biết được các địa danh trên bản đồ Việt Nam.
B-Phương tiện dạy học:

-Bản đồ Việt Nam.
C-Tiến trình dạy học:
 1.Ổn định:

2. KTBC: -Thuật lại chiến tranh Trịnh -Nguyễn?

- Phân tích hậu quả của cuộc chiến tranh Nam -Bắc triều và chiến tranh 
Trịnh - Nguyễn?.

3. Bài mới: Chiến tranh liên miên giữa hai thế lực Trịnh - Nguyễn gây biết bao nhiêu 
tổn hại ,đau thương cho dân tộc .Đặc biệt sự phân chia cát cứ kéo dài đã gây ảnh 
hưởng rất lớn đến sự phát triễn chung của đất nước .Tình hình văn hố có đặc điểm 
gì ?

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV:Gọi HS đọc mục 1 SGK.

GV(H): Ở Đàng Ngồi chúa Trịnh có quan tâm đến 
phát triển nơng nghiệp không?

HS: Chúa trịnh không chăm lo khai hoang, tổ chức 
đê điều.

Ruộng dất bị bọn cường hào đem càm bán.
GV(H): Cường hào đem cầm bán ruộng đất công đã 
ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống 
nhân dân như thế nào?

HS: Nơng dân khơng có ruộng cấy cày nên:
 + Mất mùa đói kém xảy ra dồn dập.

+ Nhiều người bỏ làng đi nơi khác.

GV(H): Ở Đàng Trong chúa Nguyễn có quan tân 
đén sản xuất nơng nghiệp khơng? Nhằm mục đích 
gì?

HS: Chúa Nguyễn ra sức khai thác vùng Thuận 
Quảng để củng cố xây dựng cát cứ.

1/ Nơng nghiệp:

Đàng Ngồi :

Kinh tế nơng nghiệp giảm sút.
Đời sống nhân dân đói khổ.

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

Mục đích: Xây dựng kinh tế giàu mạnh để chống 
đối lại họ Trịnh.

GV(H): Chúa Nguyễn có biện pháp gì để khuyến 
khích khai hoang?

HS: Cung cấp nông cụ, lương ăn lập làng ấp.

- Ở Thuận Hoá chiêu tập nhân dân lưu vong tha
tô thuế binh dịch 3 năm, khuyến khích họ về quê cũ 
làm ăn.

GV(H): Chúa Nguyễn đã làm gì để mở rộng đất 
đai? Xây dựng cát cứ?

HS: Đặt phủ Gia Định, mở rộng xuống vùng đất Mĩ 
Tho Hà Tiên. Lập xóm mới ở đồng bằng Sông Cửu 
Long.

GV(H): Phủ Gia Định gồm có mấy dinh?

Thuộc những tỉnh nào hiện nay hiện nay? 
HS: Gồm 2 dinh:

- Dinh Trấn Biên: ( Đồng Nai, Bà Rịa, Vũng Tàu, 
Bình Dương,Bình Phước)

- Dinh Phiên Trấn: ( Thành phố HCM, Long An, 
Tây Ninh)

GV gọi HS đọc mục 2 SGK.

GV(H): Nhận xét sự khác nhau giữa kinh tế nơng 
nghiệp Đàng Ngồi và Đàng Trong?

HS: Đàng Ngoài ngưng trệ.
 Đàng Trong phát triển.

GV(H): Nước ta gồm có các ngành nghề thủ cơng 
tiêu biểu nào?

HS: Dệt lụa, rèn sắt, đúc đồng, làm giấy,...

GV(H): Ở thế kỉ XVII, thủ công nghiệp phát triển

như thế nào?

HS: Làng thủ công mọc lên ở nhiều nơi ( SGK)
GV(H): Hoạt động thương nghiệp phát triển như 
thế nào?

HS: Xuất hiện nhiều chợ, phố xá và các đô thị.
GV(H): Nhận xét về chợ?Xuất hiện nhiều chợ 
chứng tỏ điều gì?

HS:Bn bán trao đổi hàng hố rất phát triển .
 HS đọc "Một số người phương Tây..."
SGK.

GV(H):Chúa Trịnh ,chúa Nguyễn có thái độ như 
thế nào trong việc mua bán với người nước ngoài?
HS:Ban đầu tạo điều kiện cho thương nhân châu 
Á ,châu Âu vào buôn bán ,mở cửa hàng để nhờ họ 
mua vũ khí.

Khuyến khích khai hoang.

Đặt phủ Gia Định
Lập làng xóm mới.

2/ Sự phát triển của nghề thủ 
công và buôn bán.

Sự phát triển của nghề thủ 
công và buôn bán:

Thủ công nghiệp phát triển, 
xuất hiện

các làng thủ công 
Thương nghiệp:

Xuất hiện nhiều chợ, phố xá và
các đô thị.

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

- Về sau: hạn chế ngoại thương.

GV(H): Vì sao đến giai đoạn sau chính quyền Trịnh 
- Nguyễn hạn chế ngoại thương.

HS: Họ sợ người phương Tây có ý đồ xâm chiếm 
nước ta.

4. Củng cố:

Nhận xét chung về tình hình kinh tế nước ta từ thế kỉ XIV đến thế kỉ XVIII?

Đánh dấu vị trí các làng nghề thủ cơng nổi tiếng các đơ thị quan trọng ở Đàng Ngồi, 
Đàng Trong?

5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau: " Kinh tế, văn hoá thế kỉ XIV- 
XVIII ".

---Tuần: 26

Tiết: 49

Ngày soạn:7/3/2009
Ngày dạy: 06/3/2009

KINH TẾ - VĂN HOÁ THẾ KỈ XVI - XVIII
II - VĂN HỐ

A- Mục tiêu:

KT: Tuy nho giáo vẫn được chính quyền phong kiến đề cao nhưng nhân dân trong
làng xã luôn bảo tồn và phát huy nếp sống văn hoá truyền thống dân tộc. Đạo thiên
chúa giáo được truyền bá vào nước ta, chữ quốc ngữ ra đời.

TT: Hiểu được truyền thống văn hố của dân tộc ln phát triển trong bất kì hồn
cảnh nào. Bồi
dưỡng ý thức bảo vệ truyền thống văn hố dân tộc.

KN: Mơ tả một lễ hội hoặc một trò chơi tiêu biểu trong lễ hội.
B-Phương tiện dạy học:

Băng hình lễ hội ( nếu có )
C- Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC: Nhận xét tình hình kinh tế nơng nghiệp Đàng Trong-Đàng Ngồi như thế 
nào?

Tại sao thế kỉ XVII ở nuớc ta xuất hiện một số thành thị?
 3. Bài mới:

Giới thiệu: Mặt dù tình hình đất nước khơng ổn định, chia cắt kéo dài nhưng nền 
kinh tế vẫn đạt mức phát triển nhất định. Bên cạnh đó, đời sống văn hố tinh thần của
nhân dân có nhiều điểm mới do việc giao lưu buôn bán với người Tây được mở rộng.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV: Yêu cầu HS đọc mục 1 SGK.

GV(H): Ở thế kỉ XVI - XVII nước ta có những tơn 
giáo nào?

HS: Nho giáo Phật giáo, Đạo giáo và sau đó thêm 
Thiên Chúa giáo.

GV(H): Nói rõ sự phát triển của từng tơn giáo đó?

1. Tôn giáo:

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

HS: Nho giáo vẫn được đề cao trong học tập, thi cử
và tuyển chọn quan lại.

GV(H): Vì sao lúc này Nho giáo khơng cịn chiếm 
địa vị độc tôn?

HS: Do các thế hệ phông kiến tranh giành địa vị.
 Vua Lê trở thành bù nhìn.

GV(H): Ở thơn q có những hình thức sinh hoạt

tư tưởng như thế nào?

HS: Hội làng : là hình thức sinh hoạt phổ biến lâu 
đời trong lịch sử.

GV(H): Quan sát hình 53. Bức tranh miêu tả cái 
gì?

HS: Buổi biểu diển võ nghệ tại các hội làng. Hình 
thưc phong phú, nhiều thể loại: Đấu kiếm, đua 
ngựa, bắn cung,....

GV(H): Hình thức sinh hoạt văn hố có tác dụng 
gì?

HS: Thắt chặt tình đồn kết - giáo dục tình yêu quê
hương đất nước.

GV(H): Đạo Thiên Chúa giáo bắt nguồn từ đâu?Vì
sao lại xuất hiện ở nước ta?

HS: Bắt nguồn từ châu Âu. Thế kỉ XVI các giáo sĩ 
phương Tây theo thuyền buôn truyền bá đạo Thiên 
Chúa.

GV: Chữ Quốc ngữ ra đời trong hoàn cảnh nào?
 ( GV nhấn mạnh vài trò của A lếch xăng đrốt )
HS: Mục đích truyền đạo.

GV(H): Theo em chữ Quốc ngữ ra đời đóng vai trị

gì trong q trình phát triển văn hoá Việt Nam?
HS: ( HS thảo luận nhóm )

- Là chữ viết tiện lợi.

- Là công cụ thông tin rất thuận tiện, vai trò quan 
trọng văn học viết.

GV(H): Vặn học giai đoạn này bao gồm mấy bộ 
phận?

HS: 2 bộ phận:

+ Vặn học bác học.
 + Văn học dân gian.

GV(H): Ở thế kỉ XVI - XVII nước ta có những nhà 
thơ nhà văn nào nổi tiếng?

HS: Nguyễn Bĩnh Khiêm, Đào Duy Từ.
 ( HS đọc phần in nghiêng SGK )

Cuối thế kỉ XVI.

Xuất hiện Đạo Thiên Chúa giáo.

2. Sự ra đời của chữ quốc ngữ:

Thế kỉ XVII Một số giáo sĩ 
phương Tây dùng chữ cái La

tinh ghi âm tiếng Việt.

3. Văn học và nghệ thuật dân 
gian:

Văn học chữ Nôm rất phát triển.

Tiêu biểu:

Nguyễn Bĩnh Khiêm
Đào Duy Từ.

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

GV(H): Nghệ thuật dân gian thời kì nay ( thể loại, 
nội dung )?

HS: Nhiều thể loại phong phú : truyện, thơ,...
 Nội dung: phản ảnh tinh thần tình, cảm lạc 
quan yêu thương con người của nhân dân lao 
động.

GV(H): Kể tên nhưng thành tựu của các loại hình 
nghệ thuật?

HS: Nghệ thuật điêu khắc và nghệ thuật sân khấu.

- Nghệ thuật điêu khắc
- Nghệ thuật sân khấu.

4. Củng cố: Ở thế kỉ XVI - XVII nước ta có những tơn giáo nào?
 Chữ quốc ngữ ra đời trong hoàn cảnh nào?

Hãy kể tên một số cơng trình nghệ thuật dân gian mà em biết?
 5. Dặn dò: Về nhà xem lại các bài đã học để tiết sau ôn tập.

---

Tuần :27
Tiết :50

Ngày soạn:10/3/2009
Ngày dạy11/3/2009

KHỞI NGHĨA NƠNG DÂN ĐÀNG NGỒI THẾ KỈ XVIII

I/ Mục tiêu:

1. Kiến thức: HS nắm được một số ý cơ bản sau:

- Sự suy tàn mọc nát của chế độ phong kiến Đàng Ngoài đã kìm hãm sự phát triển của
sức sản xuất, đời sống nhan dân khổ cực, đói kém lưu vong.

- Phong trào nông dân khởi nghĩa chống lại nhà nước PK, tiêu biểu là cuộc khởi
nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu và Hoàng Công Chất.

2. Tư tưởng: Thấy rõ sức mạnh quật khởi của của nơng dân Đàng Ngồi, thể hiện ý
chí đấu tranh chống áp bức bóc lột của nhân dân ta.

3. Kĩ năng: Đánh giá hiện tượng đấu tranh giai cấp thông qua các tư liệu về phong
trào nông dân.

II/ Chuẩn bị:

1. Phương pháp: Trực quan, thuyết trình.

2. Đồ dùng dạy học: Lược đồ nơi diễn ra các cuộc khởi nghĩa nơng dân Đàng Ngồi
TK XVI-XVIII.

III/ Lên lớp:

1. Ổn định tổ chức: BCS báo cáo sơ lược tình hình lớp
2. Kiểm tra bài cũ:

a. Đặc điểm nổi bật của văn học nghệ thuật TK XVI-XVIII như thế nào? Đánh dấu x
vào ô trống đầu câu mà em cho là đúng.

 Sự phát triển của thơ Nôm.

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

b. Hãy giải thích ý nghĩa hiện tượng nổi bật mà em cho là đúng?
3. Bài mới

a. Hoạt động giới thiệu bài: Ở bài học trước, chúng ta đã thấy dưới quyền cai trị của
chúa Trịnh Đàng Ngoài, nền sản xuất bị trì trệ, kìm hãm, khơng chăm lo phát triển.
Tình trạng đó kéo dài ắt dẫn tới cảnh điêu đứng, khổ cực của quần chúng nhân dân.
Có áp bức có đấu tranh. Nơng dân Đàng Ngồi đã bùng lên đấu tranh lật đổ chính
quyền họ Trịnh thối nát.

b. Các hoạt động dạy và học bài mới:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng
* Hoạt động 1 HS đọc SGK tìm hiểu nội dung

mục 1.

? Nhận xét về chính quyền phong kiến Đàng
Ngoài giữa TK XVIII?(mục nát đến cực độ: Vua
Lê bù nhìn, chúa Trịnh quanh năm hội hè yến
tiệc, quan lại hoành hành đục khoét)

- HS đọc phần in nghiêng SGK

- GV nhấn mạnh: Từ tầng lớp vua chúa, quan
lại, hoạn quan đều ra sức ăn chơ hưởng lạc, phè
phỡn không cịn kĩ cương, phép tắc.

? Chính quyền PK mục nát dẫn đến hậu quả gì về
sản xuất?(nơng nghiệp đình đốn: Đê vỡ, lũ lụt,
nhà nước đánh thuế nặng, công thương nghiệp
sa sút.)

? Nhân dân phải chịu cảnh tô thuế nặng nề bất
công như thế nào?(hs đọc đoạn viết sử của
Nguyễn Huy Chú)

? Đời sống nhân dân?( nhan dân bị đẩy tới bước
đường cùng)

- GV: Đây là nét đen tối của bức tranh lịch sử
nữa sau thế kỉ XVIII.

? Trước cuộc sống cự khổ ấy nhân dân có thái

độ như thế nào?(vùng lên đấu tranh)

* Hoạt động 2 HS đọc SGK và tìm hiểu mục 2
- GV: treolược đồ nơi diễn ra các cuộc khởi nghĩa
nơng dân ở Đàng Ngồi TK XVIII

- Giải thích kí hiệu các con số để chỉ tên cuộc
khởi nghĩa được gọi theo tên thủ lĩnh. Mở đầu là
cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Dương Hưng. GV
giới thiệu lần lược tất cả các cuộc khởi nghĩa.
? Nhìn trên lược đồ, rm có nhận xét gì về địa bàn
của phong trào nông dân ở Đàng Ngoài?(lan
rộng khắp đồng bằng và miền núi)

- GV tường thuật cuộc khởi nghĩa của Nguyễn
Hữu Cầu tiêu biểu cho ý chí nguyện vọng của

1. Tình hình chính trị, kinh tế:
* Chính quyền phong kiến
- Mục nát đến cực độ
* Hậu quả:

- Sản xuât nơng nghiệp bị đình
đốn, cơng thương nghiệp sa sút.
- Đời sống nhân dân cực khổ,
thường xuyên xãy ra nạn đói.

2. Những cuộc khởi nghĩa lớn:
- Địa bàn hoạt động rộng.

- Tiêu biểu: Khởi nghĩa của
Nguyễn Hữu Cầu và Hồng
Cơng Chất.

* Ý nghĩa:

- Chính quyền PK Họ Trịnh bị
lung lay.

- Nêu cao tinh thần đấu tranh
của nhân dân.

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

nông dân vào năm40 của TK XVIII. Đến cuộc
khởi nghĩa của Hồng Cơng Chất.

? Việc nghĩa quân chuyển địa bàn hoạt động có ý
nghĩa gì?(đánh dấu bước chuyển biến mới của
phong trào. Là tinh thần đồn kết nơng dân giữa
miền xi và miền núi.)

? Nguyên nhân thất bại của các cuộc khởi nghĩa?
(rời rạc, không liên kết thành phong trào rộng
lớn)

? Nêu ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa nơng dân
Đàng Ngồi TK XVIII?

4.Củng cố:

a. Ngun nhân chính của phong trào nơng dân ở Đàng Ngồi TX XVIII là gì? Đánh

x vào ơ trống đầu câu trả lời mà em cho là đúng.

 Kinh tế suy thoái về mọi mặt.

 Chúa trịnh phung phí tiền của, quanh năm hội hè yến tiệc.

 Quan lại tham nhũng chỉ lo bóc lột trong lúc nơng dân sống khổ cực, bần cùng
phiêu tán khắp nơi.

 Ruộng đất bị bọn quan lại địa chủ lấn chiếm.

b. Lập bảng thống kê những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu.

Thời gian
hoạt
động

Người
lãnh đạo

Khu vực hoạt động Kết quả

5. Dặn dò: Học bài cũ. Xem lại lược đồ SGK
- xem trước bài “ Phong trào Tây Sơn”

- Tìm sự tầm tài liệu liên quan đến phong trào Tây Sơn

---Tuần :27

Tiết :51

Ngày soạn:12/3/2009
Ngày dạy : 13/3/2009

PHONG TRÀO TÂY SƠN

I-KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN TÂY SƠN

I/ Mục tiêu:

1. Kiến thức: HS nắm được một số ý cơ bản sau:

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

3. Kĩ năng: Sử dụng lược đồ kết hợp với trình bày sự kiện.
II/ Chuẩn bị:

1. Phương pháp: Nêu vấn đề, trực quan, thảo luận...

2. Đồ dùng dạy học: Lược đồ căn cứ địa của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn
III/ Lên lớp:

1. Ổn định tổ chức: BCS báo cáo sơ lược tình hình lớp
2. Kiểm tra bài cũ:

a. Vì sao nhân dân Đàng Ngồi vùng lên chống lại chính quyền phong kiến họ
Trịnh?

b.Chọn các kí hiệu viết vào chỗ trống và nối hai kí hiệu lại với nhau bằng dấu - sao
cho phù hợp:

A. Năm 1737 M. Khởi nghĩa Lê Duy Mật

B. Năm 1738-1770 N. Khởi nghĩa Nguyễn Dương Hưng.
C. Năm 1770-1751 L. Khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương.
D. năm 1741-1751 K. Khởi nghĩa Hoàng Công Chất.
E. Năm 1739-1769 H. Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu.
3. Bài mới

a. Hoạt động giới thiệu bài: GV hỏi: tình hình xã hội Đàng Trong vịa lúc này cũng
giống như ở Đàng Ngồi vì sao? Nhân dân ở cả hai miền đều bị pk áp bức bóc lột.
Chúng ta chuyển sang tìm hiểu cụ thể tình hình xã hội Đàng Trong.

b. Các hoạt động dạy và học bài mới:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng
* Hoạt động 1 HS Đọc sgk tìm hiểu mục 1

? Nêu những biểu hiện nào chứng tỏ chính quyền họ
Nguyễn ở Đàng Trong đi vào con đường suy yếu và
mục nát?(quan lại tăng quá mức, tập đoàn Trương
Phúc Loan nắm quyền hành tham nhũng)

- HS đọc phần in nghiêng sgk

? Đoạn trích trên khiến em hình dung như thế nào về
bọn quan lại thống trị?(hoang phí, xa xỉ, tham nhũng)
? Đời sống nhân dân thì sao?(địa chủ cường hào...)
? Đời sống nơng dân Đàng Trong có gì khác với nơng
dân Đàng Ngồi? Vì sao?(đều cư cực. Vì đều bị g/c pk
bóc lột thậm tệ)

? Sự mục nát của chính quyền họ Nguyễn dẫn đến
hậu quả gì đối với nơng dân và các tầng lớp khác?(nỗi
bất bình ngày càng dâng cao. Họ sẽ vùng dậy đấu
tranh.)

- GV: Phong trào nông dân ở Đàng Trong giai đoạn
này phát triển mạnh, có nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra.
Khởi nghĩa do người tên Lành càm đầu ở Quảng Ngãi
năm 1695. Khởi nghĩa Lý Văn Quang ở Đơng Phó(Gia
Định-1747)Tiêu biểu là khởi nghĩa chàng Lía .

? Nêu một vài nét tiêu biểu của chàng Lía?(hs đọc

1. Xã hội Đàng Trong nữa
sau TK XVIII.

a. Tình hình xã hội.

- Chính quyền họ Nguyễn
suy yếu mục nát.

- Đời sống nhân dân cơ
cực.

b. Cuộc khởi nghĩa chàng
Lía.

- Nổ ra ở Trng
Mây(Bình Định)

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

phần in nghiêng sgk)

- GV: đọc những câu ca vè ca tụng chàng Lía.

? Cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhưng có ý nghĩa như
thế nào?(tinh thần đấu tranh quật khởi của nơng dân
chống chính quyền họ Nguyễn; báo trước cơn bão táp
đấu tranh giai cấp sẽ giáng vào chính quyenè PK họ
Nguyễn.

* Hoạt động 2 HS đọc SGK tìm hiểu nội dung mục 2.
? Trình bày hiểu biết của em về lãnh đạo cuộc khởi
nghĩa Tây Sơn?(sgk)

? Anh em Nguyễn Nhạc đã chuẩn bị những gì?
(xây ...; khẩu hiệu “lấy của người giàu chia cho người
nghèo”

? Có nhà chép sử PK cho rằng anh em Tây Sơn khởi
nghĩa vì đánh bạc thua, trốn vào rừng làm giặc. Theo
em ý kiến đó đúng hay sai?(đó chỉ là ý kiến xuyên tạc,
anh em Tây Sơn khởi nghĩa vì căm giận sự thống trị
tàn ác của chúa Nguyễn. Khẩu hiệu được nhân dân
hưởng ứng.)

- GV: Chỉ trên lược đồ về căn cứ của nghĩa quân Tây
Sơn.

? Vì sao anh em Nguyễn Nhạc lại đưa căn cứ xuống

Tây Sơn Hạ đạo?

- HS thảo luận nhóm-từng nhóm báo cáo kết quả-lớp
góp ý bổ sung-GV kết luận: vì lực lượng lớn mạnh, mở
rộng căn cú khởi nghĩa, địa bàn gần vùng đồng bằng
? Những lực lượng tham gia cuộc khởi nghĩa?

- HS đọc phần in nghiêng SGK.

? Em có nhận xét gì về lực lượng nghĩa qn Tây
Sơn?(Đơng, có trang bị vũ khí bênh vực quyền lợi cho
người dân nghèo)

2. Khởi nghĩa Tây Sơn
bùng nổ:

a. Lãnh đạo:

- Ba anh em Nguyễn Nhạc,
Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ.
b. Căn cứ:

- Tây Sơn thượng đạo.
- Tây Sơn hạ đạo.
c. Lực lượng;

- Nông dân nghèo, đồng
bào dân tộc, thợ thủ công,
thương nhân.

4. Củng cố:

a. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cuộc khởi nghĩa Tây Sơn là? Em hãy đánh dấu x
vào ô trống mà em chọn là đúng.

Qc phó Trương Phúc Loan nắm hết quyền hành, khét tiếng tham nhũng.
Quan lại ở trung ương cũng như ở địa phương q đơng.

Thuế khóa nặng nề, quan lại tham nhũng, đời sống nhân dân khổ cực.
Địa chủ cường hào lấn chiếm ruộng đất.

b. Theo em cuộc khởi nghĩa Tây Sơn nổ ra có những thuận lợi gì?(địa thế hiểm yếu,
rộng, có thời cơ)

5. Dặn dị:

- Học bài cũ, tìm hiểu sách báo về chàng Lía và ba anh em nhà Tây Sơn.
- Trả lời câu hỏi SGK.

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

Tuần :28
Tiết :52

Ngày soạn: 15/3/2009
Ngày dạy : 18/3/2009

II-TÂY SƠN LẬT ĐỔ CHÍNH QUYỀN HỌ NGUYỄN VÀ
ĐÁNH TAN QUÂN XÂM LƯỢC XIÊM

I/ Mục tiêu:

1. Kiến thức: HS nắm được một số ý cơ bản sau:

- Các mốc quan trọng của phong trào Tây Sơn, nhằm đánh đổ tập đoàn pk phản động,
tiêu diệt quân Xiêm, từng bước thống nhất đất nước.

- Tài chỉ huy quân sự của Nguyễn Huệ.

2. Tư tưởng: Tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc những chiến
công vĩ đại của nghĩa quân Tây Sơn.

3. Kĩ năng: Trình bày diễn biến phong trào Tây Sơn trên lược đồ.
- Trình bày chiến thắng Rạch Gầm-Xồi Mút trên lược đồ.

II/ Chuẩn bị:

1. Phương pháp: Trực quan, thuyết trình, thảo luận, kể chuyện....
2. Đồ dùng dạy học:

- Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống quân xâm lược
nước ngoài.

- Lược đồ chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút.
III/ Lên lớp:

1. Ổn định tổ chức: 
2. Kiểm tra bài cũ:

a. Sự mục nát của chính quyền họ Nguyễn dẫn đến những hậu quả gì đối với nơng
dân và các tầng lớp khác?

b. Trình bày trên lược đồ căn cứ địa của nghĩa quân Tây Sơn?
3. Bài mới

a. Hoạt động giới thiệu bài: Sau khi xây dựng căn cứ, nghĩa quân Tây Sơn ngày càng
vững mạnh, phát triển lực lượng nghĩa quân, ba anh em Nguyễn Nhạc quyết tâm lật
đổ chính quyền phong kiến thối nát, đánh đuổi quân Xiêm bảo vệ nền độc lập dân tộc.
b. Các hoạt động dạy và học bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV:Chỉ bản đồ thành Quy Nhơn (Huyện Tây

Sơn ,tỉnh Bình Định ).

GV:Kể chuyện: Nguyễn Nhạc giả vờ bị bắt ,bị 
nhốt vào cũi rồi khiêng vào thành nộp cho quân 
Nguyễn .Nửa đêm ông phá cũi đánh từ trong 
ra ,phối hợp với qn Tây Sơn tấn cơng từ ngồi 
vào .Chỉ trong một đêm nghĩa quân hạ được 
thành Quy Nhơn .

GV:Đính niên hiệu 1773 lên địa danh Quy Nhơn 
ở bản đồ.

GV(H): Nhận xét cách hạ thành Quy Nhơn của 
Nguyễn Nhạc? Thành Quy Nhơn thuộc về Tây

1. Lật đổ chính quyền họ Nguyễn:
Họ Nguyễn:

* Hạ thành Quy Nhơn.

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

Sơn có ý nghĩa gì?

HS: Lần đầu tiên nghĩa quân hạ được một thành 
luỹ dinh thự của bọn quan lại. Y thế chính trị của
chúng suy sụp, trái lại uy thế nghĩa quân tăng lên
nhanh chóng.

GV chỉ vùng từ Quảng Ngãi đến Bình Thuận 
nghĩa quân đã làm chủ khi chiếm được thành 
Quy Nhơn.

GV(H): Biết tin Tây Sơn nổi dậy chúa Trịnh có 
hành động gì?

Phái mấy vạn quân vào đánh chiếm Phú Xuân 
(Huế)

GV(H):Tại sao Nguyễn Nhạc phải hồ hỗn với 
qn Trịnh?

HS: Họ Nguyễn không chống nổi quân Trịnh 
phải vượt biển vào Gia Định.

- Nghĩa quân Tây Sơn ở vào thế bất lợi, phía Bắc 
có qn Trịnh, phía Nam có qn Nguyễn.

GV(giảng):từ năm 1776-1783 nghĩa quân 4 lần 
đánh vào Gia Định. Trong lần tiến quân thứ 2 
(năm 1777) Tây Sơn bắt giết đựoc chúa Nguyễn

chỉ còn Nguyễn Ánh chạy thốt

GV đính niên hiệu 1783 vào Gia Định trên bản 
đồ.

GV(H): Theo em vì sao cuộc khởi nghĩa lan 
nhanh và giành được thắng lợi?

HS: Sức mạnh của nhân dân hưởng ứng khởi 
nghĩa thể hiện lòng căm thù giai cấp phong kiến 
và sự đoàn kết dân tộc.

Tài trí của anh em Tây Sơn lãnh đạo phong trào 
GV(H): Vì sao quân Xiêm xâm lược nước ta?
HS: Nguyễn Ánh sang cầu cứu quân Xiêm. Vua 
Xiêm lợi dụng cơ hội này thực hiện âm mưu 
chiếm đất Gia Định.

GV sử dụng lược đồ H57 chỉ đường tiến quân 
của quân Xiêm kéo vào Gia Định theo hai dướng 
Mũi tên: 2 vạn quân thuỷ đổ bộ trên Rạch Giá.
(Kiên Giang) 3 vạn quân bộ xuyên qua Chân Lạp 
tiến vào Cần Thơ.

GV(H): Thái độ của quân Xiêm như thế nào khi 
tiến vào nước ta?

HS: Hung hăng, bạo ngược nên nhân dân căm 
ghét.

GV chỉ bản đồ địa danh Mĩ Tho (Đại bản danh

Năm 1774 mở rộng vùng kiểm
soát từe Quảng Ngãi đến Bình
Thuận.

Hồ hỗn với quân Trịnh.

Năm 1783 chính quyền họ
Nguyễn bị lật đổ.

2. Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài
Mút ( (1785)

a) Nguyên nhân:Nguyễn Ánh
sang cầu cứu quân Xiêm

b) Diễn biến:

Năm 1784 Quân Xiêm chiếm 
được miền Tây Gia Định.
- Tháng 1/1785 Nguyễn Huệ 
chọn Rạch Gầm-Xoài Mút làm 
trận địa.

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

của nghĩa quân) chọn khoảng sông Tiền từ Rạch 
Gầm đến Xoài Mút làm trận địa quyết chiến.
GV(H): Vì sao Nguyễn Huệ lại chọn đoạn sơng 
này?

HS: Trả lời theo SGK.

GV nói thêm: Các cù lao Thời Sơn, Bốn Thôn, 
Bà Kiểu và 2 bên bờ cây cỏ rậm rạp

GV giới thiệu các kí hiệu chỉ thuỷ quân, Bộ binh 
Tây Sơn, trình bày thế trận của Nguyễn Huệ theo 
bản đồ:Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút .

GV trình bày kết quả.

GV đánh niên hiệu 1785 vào lược đồ H57 phóng 
to.

GV(H):Chiến thắng Rạch Gầm - Xồi Mút có ý 
nghĩa như thế nào?

HS: Là một trong những cuộc thuỷ chiến lớn 
nhất. Khẳng

định sức mạnh to lớn của nghĩa quân, thiên tài 
quân sự của của Nguyễn Huệ. Đập tan âm mưu 
xâm lược của phong kiến nhà Xiêm do Nguyễn 
Ánh dẫn đường.

Quân Xiêm bị đánh tan.

- Ý nghĩa:

Đập tan âm mưu xâm lược của

Xiêm.

Khẳng định sức mạnh của 
nghĩa quân.

4. Củng cố:

- Các mối niên đại đính trên lược đồ gắn với các sự kiện quan trọng nào?
 - Ý nghĩa của từng sự kiện?

5. Dặn dò: Về nhà học thuộc bài và chuẩn bị trước bài "III Tây Sơn lật đổ chính quyền
họ Trịnh".

---Tuần :28
Tiết : 53

PHONG TRÀO TÂY SƠN

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

Ngày soạn:18/3/2009
Ngày dạy : 20/3/2009
A-Mục tiêu bài học :

KT: Mốc niên đại gắn liền hoạt động của nghĩa quân Tây Sơn đánh đổ chính quyền
vua Lê ,chúa Trịnh .

TT: Tự hào truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc ,những chiến công vĩ đại của
nghĩa quân Tây Sơn .

KN: Trình bày diễn biến trận đánh trên bản đồ .
B- Phương tiện dạy học :

+Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa chống các thế lực phong kiến và chống qn xâm lược
nước ngồi .

C- Tiến trình dạy học:
 1.Ổn định :

2. Kiểm tra bài cũ: - Dùng lược đồ thuật lại chiến thắng Rạch Gầm- Xồi Mút? Nêu ý
nghĩa củ sự kiện đó ?

3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

GV(H): Tình hình Đàng Ngồi như thế nào ?
HS: Quân Trịnh đóng ở Phú Xuân kiêu căng sách 
nhiểu dân chúng .

GV:Dùng lược đồ trình bày diễn biến của nghĩa 
quân Tây sơn đánh chiếm Phú Xuân bằng thuỷ 
quân vào tháng 6/1786.

(Giảng): Thuỷ quân Tây Sơn đã lợi dụng lúc nước 
thuỷ triều lên cao về đêm rồi cho chiến thuyền tiến 
sát vào thành ,đại bác ở các chiến thuyền bắn phá 
kịch liệt vào thành ,bộ binh xông lên giáp chiến với 
quân Trịnh.

GV: Tháng 6/1786 hạ thành Phú Xuân ( GV: Đính 
niên đại vào địa danh Phú Xuân trên lược đồ và 
nhấn mạnh) Toàn bộ Đàng Trong thuộc về Tây Sơn.
- Nhân cơ hội nầy Nguyễn Huệ tiến thẳng ra Bắc.
GV(H): Vì sao Nguyễn Huệ nêu danh nghĩa "Phù Lê 
diệt Trịnh" ?

GV: Chỉ bản đồ : Giữa năm 1786 Nguyễn Huệ cho 
quân từ Phú Xuân đánh ra Thăng Long. Chúa 
Trịnh bị bắt .Chính quyền phong kiến tồn tại hơn 
200 năm đã bị sụp đổ .Nguyễn Huệ giao quyền cho 
nhà Lê rút về Nam .

GV(H):Vì sao quân Tây Sơn tiêu diệt họ Trịnh 
nhanh chóng như vậy?

HS: Nhân dân chán ghét nhà Trịnh ,ủng hộ Tây 
Sơn.

Thế lực nghĩa quân Tây Sơn đang mạnh.
GV: Đính niên đại 1786 vào địa danh Thăng Long

1/Hạ thành Phú Xuân tiến ra
Bắc Hà .

Tháng 6 năm 1786 nghĩa quân
Tây sơn hạ thành Phú Xuân .
Giữa năm 1786 Nguyễn Huệ ra
Thăng Long lật đổ họ Trịnh.

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

trên lược đồ.

GV: Gọi học sinh đọc mục 2 SGK.

GV(H): Tình hình Bắc Hà sau khi quân Tây Sơn rút
về Nam như thế nào ?

HS:Con cháu họ Trịnh nổi loạn,Lê Chiêu Thống 
bạc nhược.

GV: (chỉ lược đồ) Nguyễn Nhạc ( Trung ương 
hoàng đế ) đóng đơ ở Quy Nhơn.

- Nguyễn Huệ ( Bắc Bình Vương ) - Phú Xuân.
 - Nguyễn Lữ (Đông Định Vương ) - Gia Định.
GV(Giảng): Tình hình Bắc Hà bị con cháu họ Trịnh
nổi loạn Nguyễn Huệ cử Nguyễn Hữu Chỉnh ra dẹp 
loạn , dẹp loạn xong thì Nguyễn Hữu Chỉnh lộng 
quyền chống lại Tây Sơn.

HV(H):Trước tình hình đó Nguyễn Huệ có biện 
pháp gì?

HS:Cử Vũ Văn Nhậm ra Bắc dẹp Nguyễn Hữu 
Chỉnh.

-Năm 1788 Nguyễn Huệ ra Bắc lần thứ hai tiêu 
diệt Nhậm vì sau nầy Nhậm cũng lộng quyền như 
Chỉnh.

GV(Nhấn mạnh ) : Khi Nguyễn Huệ đem quân ra 
Bắc lần thứ hai ông được nhiều sĩ phu nổi tiếng 
giúp đở.

GV đính niên đại 1788 vào địa danh Thăng Long 
trên lược đồ .

GV(H) : Vì sao nguyễn Huệ thu phục được Bắc 
Hà ?

HS: Được nhân và nhiều sĩ phu nổi tiếng giúp đở .
 -Lực lượng Tây Sơn hùng mạnh .

-Chính quyền phong kiến Trịnh - Lê quá thối 
nát .

GV(H):Việc lật đổ các tập đoàn phong kiến họ Lê,họ
Trịnh có ý nghĩa như thế nào ?

HS: Xố bỏ sự chia cắt đất nước ra Đàng Trong 
,Đàng Ngoài .

-Đặt cơ sở cho việc thống nhất lãnh thổ.

Năm 1788 Nguyễn Huệ ra Bắc
lần thứ 2 thu phục Bắc Hà.

* Ý nghĩa : Tiêu diệt họ Nguyễn
ở Đàng Trong lật đổ chính quyền
họ Trịnh ở đàng Ngoài .Đặt cơ sở

cho việc thống nhất lãnh thổ.

4. Củng cố: Sử dụng các mốc niên đại trên lược đồ theo trình tự thời gian để nêu
diển biến của phong trào Tây sơn.

- Nêu vai trò của Nguyễn Huệ trong phong trào Tây Sơn ?

5. Dặn dò:Về nhà học thuộc bài và xem trước phần " IV-Tây Sơn đánh tan quân
Thanh ".

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

---Tuần :29
Tiết : 54

Ngày soạn:

23/3/2009

Ngày dạy :
25/3/2009

PHONG TRÀO TÂY SƠN (TT)
IV-TÂY SƠN ĐÁNH TAN QUÂN THANH

A-Mục tiêu bài học :

KT: Tài thao lược quân sự của Quang Trung và danh tướng Ngô thời Nhậm . 
 Những sự kiện lớn trong chiến dịch phá quân Thanh.

TT: Giáo dục lòng yêu nước và tự hào về trang sử vẻ vang của dân tộc .
 Cảm phục thiên tài quân sự của Nguyễn Huệ.

KN: Sử dụng lược đồ để thuật lại cuộc đại phá quân Thanh.
B-Phương tiện dạy học:

* Lược đồ Tây Sơn khởi nghĩa.

* Lược đồ diễn biến trận đánh Ngọc Hà -Đống Đa.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:

2.KTBC: Nêu vắn tắt tiến trình khởi nghĩa Tây Sơn 1773-1788?
 Phong trào Tây Sơn từ 1773-1788 đạt được những gì ?
3. Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

GV(H):Sau khi Nguyễn Huệ thu phục được Bắc
Hà vua Lê Chiêu Thống có hành động gì?

HS: Sai người sang cầu cứu nhà Thanh.

GV(H):Trong điều kiện đó nhà Thanh đã làm gì
?

HS:Nhà Thanh cử Tôn Sĩ Nghị đem 29 vạn
quân tiến vào nước ta chia thành 4 đạo.

GV giảng theo nội dung SGK.

GV(H): Em có suy nghĩ gì về bè lũ Chiêu
Thống?

HS: Một ông vua bán nước, hèn hạ, nhục
nhã.Chỉ vì quyền lợi cá nhân mà bán rẻ tổ quốc
gây đau khổ cho nhân dân.

GV(H): Trước thế giặc mạnh quân Tây Sơn đã
hành động như thế nào?

HS: Rút khỏi Thăng Long.

Lập phòng tuyến Tam Điệp-Biện Sơn.
GV Chỉ bản đồ H57 giới thiệu phòng tuyến 
Tam Điệp-Biện Sơn

GV(H): Nhìn trên bản đồ tại sao nghĩa quân lập
phòng tuyến Tam Điệp-Biện Sơn?

HS: Phịng tuyến có chiều sâu, liên kết thuỷ bộ 
vững chắc là bàn đạp cho quân Tây Sơn.

GV: Giảng: Tháng 11-1788 Nguyễn Huệ lên 
ngơi Hồng đế lấy hiệu là Quang Trung.
GV(H): Nguyễn Huệ lên ngơi Hồng đế có ý 
nghĩa gì?

HS: Tập hợp được lịng dân, tạo sức mạnh đoàn
kết dân tộc. Khẳng định chủ quyền của dân tộc.
GV(H): Vua Quang Trung chuẩn bị cho việc đại

phá quân Thanh như thế nào?

HS: Trả lời theo SGK

GV(H): Chiến thắng Ngọc Hồi có ý nghĩa như 
thế nào?

HS: Đây là vị trí quan trọng nhất của địch ở 
phía Nam Thăng Long.

GV(giảng): Quân Tây Sơn giáp chiến, đốt cháy 
cháy trại giặc ở gò Đống Đa, Sầm Nghi Đống 
khơng cịn lối thốt phải thắt cổ tự tử.

Tôn Sĩ Nghị làm cầu phao trốn sang Gia Lâm. 
Trong vòng 5 ngày đêm (30 Tết đến mùng 5 Tết 
Kỉ Dậu) Quang Trung quét sạch 29 vạn quân 
Thanh.

GV(H): Suốt 17 năm (1771-1789) chiến đấu,

nước ta.

Lê Chiêu Thống sang cầu
cứu nhà Thanh.

Năm 1788 Tôn Sĩ Nghị đem 
29 vạn quân tiến vào nước 
ta.

Nguyễn Huệ cho quân Lập 
phòng tuyến

Tam Điệp - Biện Sơn

2. Quang Trung đại phá 
quân Thanh

Quan Trung chia quân làm 5
đạo tiến ra Bắc Hà.

Trong vòng 5 ngày đêm, 
Quang Trung quét sạch 29 
vạn quân Thanh.

3.Nguyên nhân thắng lợi và 
ý nghĩa lịch sử:

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

phong trào Tây Sơn đã thu được những kết quả 
to lớn nào?

HS: Lật đổ các tập đoàn phong kiến Nguyễn, 
Trịnh, Lê - Xoá bỏ sự chia cắt đất nước-lập lại 
thống nhất đánh tan quân xâm lược Xiêm, 
Thanh thống nhất đất nước bảo vệ tổ quốc.
GV(H): Vì sao quân Tây Sơn giành được nhiều 
thắng lợi như vậy?

HS: Sự ủng hộ hưởng ứng của nhân dân.
Sự lãnh đạo tài tình của vua Quang Trung.

GV(giảng): Quang Trung đã đập tan cuồng 
vọng xâm lược của các đế chế quân chủ phương
Bắc.

Nguyên nhân:

Được nhân dân ủng hộ.

Tài lãnh đạo của Quang Trung 
và bộ chỉ huy.

4. Củng cố: Trình bày lược đồ chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa?
 Ý nghĩa lịch sử và sự kiện xuân Kỉ Dậu (1789)?

5. Dặn dò: Về nhà học bài và chuẩn bị bài sau:"Quang Trung xây dựng đất nước".

---Tuần :29
Tiết: 55

Ngày soạn :
24/3/2009

Ngày dạy: 27 /
3/2009.

QUANG TRUNG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC

A.Mục tiêu bài học:

KT: Thấy được việc làm của Quang Trung (về CT, KT, VH) đã góp phần tích cực 
ổn định trật tự XH , bảo vệ tổ quốc .

TT: Biết ơn anh hùng áo vải Quang Trung.
B.Phương tiện dạy học :

Ảnh tượng đài Quang Trung .

Chuyện kể về anh hùng Quang Trung .
C. Tiến trình dạy học :

1. Ổn định .

2. KTBC. Trình bày trên bản đồ " Chiến thắng Ngọc Hời , Đổng Đa "của vua 
Quang Trung ?

Vì sao Quang Trung đánh tan được quân Thanh.

3. Bài mới: Tên tuổi và công lao của anh hùng Quang Trung , Nguyễn Huệ 
không thể gắn liền với những chiến công lừng lẫy về . Quân sự mà còn rất tài ba trong việc xây
dựng đất nước.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV:(H): Vì sao sau khi đánh đuổi giặc ngoại xâm

lật đổ chính quyền phong kiến trong nước, Quang
Trung lại chăm lo xây dựng kinh tế văn hoá ?
HS:Do chiến tranh liên miên đất nước bị tàn 
phá . Nhân dân đói khổ -> Cần xây dựng kinh tế

để nhân dân no ấm, đất nước giàu mạnh .

1. Phục hồi kinh tế , xây dựng 
văn hoà dân tộc.

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

GV(H):Vì sao Quang Trung chú ý đến phát triển 
nông nghiệp?

HS: Là bộ phận chủ và quan trọng nhất của nền 
kinh tế nước ta lúc đó .

GV(H):Để phát triển nơng nghiệp Quang Trung 
đã có những biện pháp gì ? đạt kết quả ra sao?
HS: Ban hành chiếu khuyến nông

Bãi bỏ và giảm nhẹ tô thức

Mùa màng bội thu đất nước thái bình.
GV(H):Quang Trung cịn làm gì để phát triển 
nơng nghiệp ?

HS:Bn bán trao đổi với nước Ngồi . Lưu 
thơng hàng hố trong nước đáp ứng nhu cầu tiêu 
dùng của nhân dân .

GV(H):Quang Trung đã thi hành các biện pháp 
gì để phát triển văn hoá giáo dục ?

HS: Ban chiếu lập học

Chữ Nơm được đề cao, là chữ chính thức 
cuả nhà nước

GV(H):Chiếu lập học nói lên hồi bão gì của vua 
Quang Trung ?

HS:Bồi dưỡng nhân lực, đào tạo nhân tài đóng 
góp xây dựng đất nước .

GV Gọi HS đọc mục lục 2 SGK

GV(H): Nước nhà thống nhất sang vua Quang 
Trung cịn gặp những khó khăn gì ?

HS: Phía Bắc Lê Duy chỉ lén lút hoạt động ở biên 
giới Việt - Trung

Phía Nam :Nguyễn Ánh cầu viện Pháp chiểm lại 
Gia Định .

GV(H):Trước âm mưu của kẻ thù , Quang Trung 
đã có những chính sách gì ?

HS: Thi hành chế độ qn dịch

Củng cố quân địch về mọi mặt , tạo chiếm 
thuyền lớn.

Về ngoại giao: Quan hệ mếm dẻo nhưng 
cương quyết với nhà Thanh .

GV Giảng: Trong khi cơng việc quốc gia cịn 
giang dở thì ngày 16.9.1792 Quang Trung đột 
ngột qua đời . Đây là tổn thất lớn cho triều đại 
Tây Sơn .

GV Hướng dẫn HS quan sát hình 60 tượng đài 
Quang Trung nằm trên khu đồ Đống Đa, đường 
Tây Sơn Hà Nội .

Ban hành chiếu khuyến nông .
- Giảm tô thuế

b)Công thương nghiệp .
 -Giảm thuế

-Mở cửa thông thương 
 - Chợ búa.

c)Văn hoá , giáo dục .
 Ban chiếu lập học.

Đề cao chữ Nơm lập viện 
sùng chính .

2.Chính sách quốc phòng 
,nghoại giao

Quân sự .

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

4. Củng cố: Tóm tắc cuộc đời của vua Quang Trung .
 Nêu cảm nghĩ của em về vua Quang Trung ?

5. Dặn dò : Về nhà học bài và xem bài "Chế độ phong kiến nhà Nguyễn"
 ---

Tuần : 30
Tiết : 56

Ngày soạn: 29/3/2009
Ngày dạy: 01/4/2009

BÀI TẬP LỊCH SỬ 
(phần chương V)
A-Mục tiêu bài học:

KT : Thông qua bài tập lịch sử ,học sinh được củng cố kiến thức lịch sử đã học của 
thời kì từ thế kỉ XVI- XVIII.

TT :

KN : Thực hành các dạng bài tập . Rèn luyện kiến thức qua trò chơi.

B: Phương tiện dạy học: Bài tập chuẩn bị trên phiếu . Bảng phụ để chơi trị chơi ơ 
chữ.

Tiến trình:

Thảo luận Nhóm:
Nhóm 1 và nhóm 3:

Hãy khoanh tròn chữ cái đứng đầu câu mà em cho là đúng.

1)Vì sao nhà nước thời Lê đầu thế kỉ thứ XV rất thịnh trị mà sang thế kỉ XVI lại bị suy
thối nhanh chóng như vậy ?

A. Vua quan ăn chơi xa xỉ .

B. Nội bộ chia bè kết cánh tranh giành quyền lực, chém giết lẫn nhau.

C. Quan lại địa phương "cậy quyền ức hiếp dân ","dùng của như bùn đất","coi dân 
như cỏ rác ".

D. Các câu trên đều là câu đúng.

2) Hai cuộc chiến tranh Nam - bắc triều và Trịnh- Nguyễn phân tranh kéo dài đã gây 
ra những tác hại gì cho đất nước ?

A. Gây bao đau thương cho dân tộc . 
B. Làm tổn hại cho dân tộc trong việc thống nhất lãnh thổ.

C. Cản trở sự phát triển của các nước về các mặt kinh tế, chính trị, xã hội,...
D. Các câu...đúng.

3) Nguyên nhân nào khiễn cho chính quyền đàng Trong ngày càng suy yếu?

A. Việc mua quan bán tước phổ biến ,làm tăng số lượng quan thu thuế ,khiến bộ 
máy chính

quyền càng cồng kềnh.

B. Quan lại cường hào kết thành bè cánh ,bóc lột nhân dân ,đua nhau ăn chơi 
xa xỉ.

C. Trương Phúc Loan nắm hết quyền bính ,khét tiếng tham lam .

D. Nhân dân phải đóng nhiều thứ thuế ,khổ vì một nổi một cổ hai trịng.
Nhóm 2 và 4:

1) Phân biệt Nam triều và Bắc triều:
- Nam

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

... :...
...
...
...

-Bắc

triều: ...
... ...
...
...
...

2)Tham gia nghĩa quân Tây Sơn gồm những thành phần nào ; qua đó em có nhận xét
gì ?

- Thành phần tham

gia: ...
...
...
...

- Nhận

xét :...
...
...
...

3) Hành động sai người sang cầu cứu nhà Thanh của Lê Chiêu Thống đã bị nhân 
dân lên án bằng câu nói gì? ( Đánh dấu X vào câu đúng ).

A / Đem chuông đi đánh xứ người .  
B / Đem con bỏ chợ .  
C / Rước voi về giày mả tổ .  
D / Cõng rắn cắn gà nhà. 

4) Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn :

...
...
...
...
...
...

Đại diệm nhóm trình bày kết quả.
 Cả lớp nhận xét

Giáo viên góp ý điều chỉnh kết quả.

TRỊ CHƠI Ô CHỮ:

1
2
3
4
5

M Ạ C Đ Ă N G D U N G 
11

N G U Y Ễ N H U Ệ 9

9
1
0

Đ À N G T R O N G

C H Ú A N G U Y Ễ N

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

6
7
8

9

9
9
9
5
1
0

C H U A T R Ị N H

N G U Y Ễ N K I M

L Ê L Ợ I

Q U A N G T R U N G

1- MẠC ĐĂNG DUNG ( 11 chữ cái) : Người cướp ngôi nhà Lê.

2- NGUYỄN HUỆ (9 chữ cái ) : Người thủ lĩnh nổi tiếng nhất trong khởi nghĩa 
Tây Sơn.

3- ĐÀNG TRONG ( 9 chữ cái ) : Tên gọi phần đất chúa Nguyễn cát cứ.
4- CHÚA NGUYỄN ( 10 chữ cái) : Nguyễn Ánh là con cháu của họ.
5- ĐÀNG NGOÀI (9 chữ cái) : Phần đất thuộc về vua Lê và Chúa Trịnh .

6- NGUYỄN KIM ( 9 chữ cái ) Người có cơng giúp vua Lê đánh đuổi nhà Mạc khôi 
phục triều đại.

7- LÊ LỢI (5 chữ cái ) : Thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

8- QUANG TRUNG (10 chữ cái ) : Đế hiệu của Nguyễn Huệ khi lên ngơi.

C: Dặn dị : Về nhà học tất cả các bài từ tiết 46 đến tiết 55 để tiết sau ta học tiết ôn 
tập.

---Tuần : 30
Tiết : 57

Ngày soạn: 29/3/2009
Ngày dạy: 3/4/2009

ÔN TẬP

A-Mục tiêu bài học:

KT: Củng cố kiến thức của thời kì từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII .

Nắm được tình hình chính trị -xã hội -kinh tế -văn hố . Nguyên nhân các cuộc 
chiến tranh Nam -Bắc triều , Trịnh -Nguyễn. Nắm được các thành tựu trong các lĩnh 
vực (KT-CT-VH -GD).

TT: Củng cố tinh thần yêu nước ,tự hào ,tự cường dân tộc.

KN: So sánh ,đối chiếu các sự kiện lịch sử ,hệ thống các sự kiện lịch sử ,rút ra nhận 
xét.

B-Phương tiện dạy học:

-Lược đồ phong trào khởi nghĩa nông dân .

-Bản phụ ghi một số nội dung chính về kinh tế ,văn hố thế kỉ XVI-XVIII.
C-Tiến trình dạy học:

1.Ổn định:
2.KTBC:
3.Bài mới:

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(H):Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lê suy yếu?

HS: Vua không chăm lo việc nước chỉ hưởng lạc 
mua vui ,xây dựng cung điện lâu đài tốn kém.

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

GV(H):Sự suy yếu của triều đình nhà Lê dẫn đến 
hậu quả gì ?

HS:Đời sống nhân dân khổ cực,quan lại địa 
phương tung hoành đục khoét nhân dân ,nội bộ 
triều đình chia bè kết cánh tranh giành quyền lực 
gây thành phe phái đẩy đất nước vào suy vong.
GV(H):Thái độ của nhân dân và tầng lớp quan lại 
thống trị như thế nào?

HS: Mâu thuẫn gay gắt xãy ra giữa nông dân >< 
địa chủ

Nông dân với nhà nước phong kiến.

GV(H):Trong thời gian nầy nổ ra những cuộc khởi 
nghĩa nào?

HS: Trần Tuân (1511) ở Hưng Hoá.
 Lê Huy,Trịnh Hưng (1512).
 Phùng Chương (1515) Tam Đảo.

Trần Cảo (1516) Đơng Triều ,Quảng Ninh.

GV(H): Vì sao hình thành Bắc Triều ?

HS:Năm 1527 Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê 
lập ra nhà Mạc gọi là Bắc triều.

GV(H): Vì sao gọi là Nam Triều?

HS:Năm 1533 Nguyễn Kim giúp vua Lê khôi phục 
lại nhà Lê chống lại nhà Mạc gọi là Nam Triều.
GV: Nêu kết quả của chiến tranh Nam -Bắc triều?
HS:Hai bên đánh nhau liên miên hơn 50 năm gây 
cho đất nước loạn lạc ,tổn thương đến dân tộc.
 Năm 1592 Nam triều chiếm được Thăng Long 
,chiến tranh chấm dứt.

GV(H):Nguyên nhân nào dẫn đến chiến tranh 
Trịnh -Nguyễn ?

HS: Mâu thuẫn giữa anh rể và em vợ là Trịnh 
Kiểm và Nguyễn Hoàng con trai của Nguyễn Kim 
=> lập ra Đàng Ngoài ,Đàng Trong.

GV(H): Kinh tế thế kỉ XVI - XVIII như thế nào ?
HS: Đàng ngồi kinh tế nơng nghiệp giảm suốt ,đời
sống nhân dân đói khổ .

Đàng Trong kinh tế phát triễn mạnh ,công thương 
nghiệp được mở rộng .

GV(H): Văn hoá thế kỉ XVI-XVIII như thế nào?
HS: Xuất hiện nhiều tôn giáo ( Nho giáo ,đạo giáo, 
phật giáo, thiên chúa giáo).

Chữ quốc ngữ ra đời .Xuất hiện nhiều tác phẩm

chỉ hưởng lạc mua vui ,xây 
dựng cung điện lâu đài tốn kém.
Đời sống nhân dân khổ

cực,quan lại địa phương tung 
hoành đục khoét nhân dân ,nội 
bộ triều đình chia bè kết cánh 
tranh giành quyền lực gây 
thành phe phái đẩy đất nước vào
suy vong

Phong trào khởi nghĩa nông dân
nỗ ra mạnh mẽ.

II/ Các cuộc chiến tranh 
Nam-Bắc triều và Trịnh-Nguyễn.

Nhà Mạc=> Bắc triều
Nhà Lê => Nam triều.

Đàng Trong => Chúa Nguyễn.
Đàng Ngoài => Chúa Trịnh.
III/Kinh tế -văn hố.

Đàn ngồi kinh tế giảm sút.
Đàng Trong kinh tế phát triển

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

tác giả tiêu biểu .
 4. Củng cố :

Cho HS thảo luận theo phiếu học tập sau:

Câu 1: Em hãy điền chữ Đ (đúng) , chữ S (sai) vào ô vuông cuối câu:
 Đầu thế kỉ XVI triều đình nhà Lê

a/ Phát triển hoàn chỉnh, hùng mạnh. 
 b/ Bước vào thời kì thịnh trị . 
 c/Bước đầu suy thoái. 
Câu 2: Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh Nam -Bắc triều là:

a/Do sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền thống nhất. 
 b/ Do sự tranh chấp quyết liệt giữa các phe phái. 
 c/ Do Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê. 
 d/ Các câu trên đều đúng. 

5.Dặn dò: Học kĩ tất cả các bài đã học ở chương V để tiết sau làm bài tập kiểm tra 1 
tiết.

Tuần: 31

Tiết: 58

Ngày soạn: 06/4/2009
Ngày dạy: 08/4/2009

BÀI KIỂM TRA 1 TIẾT

A - Mục tiêu: Kiểm tra việc nắm bắt lịch sử trong chương V đã được học.

Củng cố việc thực hiện bài kiểm tra theo phương pháp mới với các dạng 
bài trắc ngiệm.

B - Đề kiểm tra:
A. TRẮC NGHIỆM:

Chọn chữ cái đứng trước ý trả lời đúng nhất trong các câu hỏi sau :

1. Sự quan tâm của nhà nước thời Lê Sơ đối với thương nghiệp được biểu hiện như 
thế nào?

A. Mở rộng bn bán với nước ngồi. B. Khuyến khích lập chợ.
 C. Ban hành điều lệ quy định việc thành lập chợ. D. Tất cả đều đúng.
2. Các danh nhân văn hoá dưới đây, ai là danh nhân văn hoá thế giới ?

A . Nguyễn Trãi. B. Lê Thánh Tông.
 C. Ngô Sĩ Liên . D. Lương Thế Vinh.
3. Vì sao thế kỉ thứ XVI nhà Lê suy thoái ?

A. Vua quan ăn chơi xa xỉ . B. Nội bộ triều đình chia thành
phe phái .

C. Quan lại cậy thế hà hiếp,cướp của,bóc lột dân. D. A và B đúng.
4. Chữ quốc ngữ ra đời lúc đầu nhằm mục đích gì?

A. Dể phổ biến. B. Truyền đạo thiên chúa giáo.
 C. Ghi âm tiếng Việt. D. Đồng hoá dân tộc ta.

5. Những biểu hiện về sự mục nát của chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong là gì ?
 A. Tranh giành quyền lực lẫn nhau. B. Quan lai cường hào ăn chơi xa 
xỉ.

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

6. Tại sao việc đắp đê ở thời Nguyễn gặp khó khăn ?

A. Lụt lội,hạn hán xãy ra thường xuyên. B. Quan lại cường hào ăn 
chơi xa xỉ.

C. Nạn tham nhũng phổ biến. D. Tất cả đều đúng.

7. Ghép các chữ cái đứng trước các ý ở cột I với cột II cho đúng ( câu 7 ; 8 ).

CỘT I CỘT II

A. Năm 1527 M. Xuất hiện Nam Triều
B. Năm 1533 N. Xuất hiện Bắc Triều.

C. Năm 1592 L. Chiến tranh Nam-Bắc triều

chấm dứt 
8.

CỘT I CỘT II

A. Năm 1771 M. Khởi nghĩa Tây sơn bùng nổ. 
B. Năm 1773 N. Chiếm phủ thành Quy Nhơn.

C. Năm 1777 L. Bắt giết chúa Nguyễn, chính quyền họ 
Nguyễn bị lật đổ.

B- TỰ LUẬN:

1/ Nguyên nhân nào diễn ra chiến tranh Nam - Bắc triều ?
 2/ Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa của phong trào Tây Sơn ?

---MA TRẬN ĐỀ

KIỂM TRA 1 TIẾT MÔN LỊCH SỬ LỚP HỌC KÌ I
 MỨC ĐỘ

NỘI DUNG

Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổn
g

TN TL TN TL TN TL

Nước Đại Việt thời Lê sơ C1; 
0,5điể
m

Câu 2:
0,5 
điểm

1 đ

Sự suy yếu của nhà nước 
phong kiến tập quyền

Câu 3:
0,5 đ

Câu 
7
0,5 đ

Câu 
1:
3 
điểm

4 đ

Sự phát triển của văn hoã 
dân tộc

Câu 4:
0,5 
điểm

0,5 đ

Phong trào Tây Sơn Câu 8

0,5 
điểm

Câu 
2
3 
điểm

3,5 đ

Chế độ phong kiến nhà 
Nguyễn

Câu 5
0,5 đ

Câu 6
0,5 đ

1 đ

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

điểm
C - Đáp án chấm điểm:

A-TRẮC NGHIỆM :

Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Câu 6

D A D B B D

Câu 7 : A- N ; B-M ; C-L. 
Câu 8 : A- M ; B-N ; C-L.

B-TỰ LUẬN :

Câu 1 : Nguyên nhân chiến tranh Nam - Bắc triều :

Năm 1527 Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra nhà Mạc => Bắc triều.
 Năm 1533 Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hố lập một người thuộc dịng dõi 
nhà Lê lên làm

vua lập ra Nam triều. Hai bên đánh nhau liên miên gây ra cuộc chiến tranh 
Nam – Bắc triều.

Câu 2 : Ý nghĩa và nguyên nhân thắng lợi của phong trào Tây Sơn :

+ Ý nghĩa : - phong trào Tây Sơn lật đổ các chính Nguyễn - Trịnh – Lê , xoá bỏ chia 
cắt đất nước , đặt

nến tảng thống nhất quốc gia . Đánh tan các cuộc xâm lược của Xiêm – Thanh 
bảo vệ độc lập và

lãnh thổ tổ quốc.

+ Nguyên nhân : - Tinh thần yêu nước ,đoàn kết ủng hộ của nhân dân ta.

- Sự lãnh đạo tài tình ,sáng suốt của Quang Trung và bộ chỉ huy 
nghĩa quân .

D. Dặn dò: Về nhà xem trước bài " Khởi nghĩa nơng dân Đàng Ngồi thể kỉ XVIII"

---Tuần : 31
Tiết : 59

Người soạn :09/4/2009
Người dạy : 10/4/2009

CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN NHÀ NGUYỄN

I TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ - KINH TẾ
A. Mục tiêu bài học:

KT: Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến tập quyền. Các vua Nguyễn thuần phục 
nhà Thanh và khước từ mọi sự tiếp xúc với các nước phương Tây. Các ngành kinh tế 
thời Nguyễn còn nhiều hạn chế.

TT: Chính sách kinh tế của triều Nguyễn không phù hợp với yêu cầu lịch sử, nền kinh
tế-XH khơng có điều kiện phát triển.

KN: Phân tích ngun nhân các hiện trạng chính trị-kinh tế thời Nguyễn.

B.Phương tiện dạy học:

Bản đồ Việt Nam.

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

C. Tiến trình dạy học:
 1. Ổn định:

2. KTBC: Quang Trung đã có những chính sách và biện pháp gì để phục hồi kinh tế, 
ổn định xã hội, phát triển văn hoá 
dân tộc?

3. Bài mới: Triều đại Tây Sơn tồn tại được 25 năm (1778-1802) thì sụp đổ. Chế độ 
phong kiến nhà

Nguyễn được thiết lập.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(H): Nhân cơ hội triều Tây Sơn suy yếu,

Nguyễn Ánh đã có hành độ gì?

HS: Đem thuỷ binh ra lấn dần vùng đất của Tây 
Sơn.

GV sử dụng bản đồ Việt Nam tường thuật trận 
chiến Nguyễn Ánh lật đổ Tây Sơn.

GV(H): Nhà Nguyễn đã làm gì để lập lại chế độ 
phong kiến tập quyền?

HS: Đặt niên hiệu Gia Long chọn Phú Xn làm 
kinh đơ.

Năm 1802 lên ngơi Hồng đế.

Vua trực tiếp nắm quyền từ Trung ương đến Địa 
phương.

Chia nước ta thành 30 tỉnh 1 phủ trực thuộc. 
GV(H): Vua Gia Long chú trọng củng cố luật pháp
như thế nào?

HS: Năm 1815 ban hành bộ "Hồng Triều hình luật"
gồm 22 quyển với 398 điều luật.

GV(H): Nhà Nguyễn đã thi hành những biện pháp 
gì để củng cố quân đội?

HS: Xây dựng thành trì vững chắc.

Lập hệ thống trạm ngựa từ Nam Quan đến Cà 
Mau.

GV hướng dẫn HS xem H62, 63.

+ Quan võ thời Nguyễn mình mặc áo bào ngồi trên
lưng ngựa có lọng che rất oai phong.

+ Lính cận về thời Nguyễn trang bị đầy đủ.
GV(H): Nhận xét chính sách đối Ngoại của nhà

Nguyễn?

HS: Đóng của khơng tiêp xúc với người ngoài, chỉ 
thuần phục nhà Thanh một cách mù quán.

GV gọi HS đọc mục 2 SGK.

GV(H): Tình hình kinh tế nơng nghiệp nước ta đầu
thế kỉ XIX?

HS: Các vua Nguyễn chú trọng về việc khai hoang

1. Nhà Nguyễn lập lại chế độ 
phong kiến tập quyền.

Năm 1802 Nguyễn Ánh đặt niên
hiệu Gia Long chọn Phú Xuân 
làm kinh đô

Chia nước ta thành 30 tỉnh 1 
phủ trực thuộc.

Năm 1815 Nhà Nguyễn ban 
hành luật

Gia Long.

Quan tâm củng cố quân đội.

Đối Ngoại:

Thuần phục nhà Thanh
2. Kinh tế dưới triều Nguyễn:

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

(Nguyễn Công Trứ chiêu mộ dân lưu vong khai 
phá mền ven biển)

Lập ấp, lập đồn điền

GV(H): Thời Nguyễn có quan tâm tu sửa đê điều 
khơng?

HS: Chế độ qn điền khơng có tác dụng.
 Đê điều không sửa sang.

Do tài chính thiếu hụt, nạn tham tràn lan phổ 
biến.

GV(H): Thủ cơng nghiệp thời Nguyễn có những 
đặc điểm gì?

HS: Lập nhiều xưởng sản xuất-ngành khai mỏ mở 
rộng làng nghề thủ công phát triển nhưng thợ thủ 
công nộp thuế sản phẩm nặng nề.

GV(H):Em có nhận xét gì về hoạt động buôn bán 
trong nước?

HS: Buôn bán mở rộng ở các thành thị, thị từ.
 Phố chợ động đúc, sầm uất, hàng hố phong

phú.

GV(H): Chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn 
được thế hiện như thế nào?

HS: Mở rộng buôn bán với các nước trong khu vực
nhất là Trung Quốc.

Hạn chế buôn bán với người phương Tây.
GV nhấn mạnh: Mặc dù nền kinh tế có nhiều điều 
kiện để phát triển nhưng những chính sách phản 
động đó của nhà Nguyễn đã khơng đáp ứng được 
nhu cầu của lịch sử nền kinh tế - xã hội.

Quan lại tham nhũng.

+ Thủ cơng nghiệp có điều kiện
phát triển nhưng lại bị kìm 
hãm.

+ Thương nghiệp.
 Nội thương phát triển.
Ngoại thương hạn chế buôn 
bán với người phương Tây.

4. Củng cố: Những hạn chế trong việc cai trị đất nước của triều Nguyễn?
 Hậu quả cuả những hạn chế đó?

5. Dặn dị: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" II các cuộc nổi dậy của nông dân"

---Tuần :32
Tiết : 60

Người soạn : 14/4/2009
Người dạy : 15/4/2009

CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN NHÀ NGUYỄN
II/CÁC CUỘC NỔI DẬY CỦA NÔNG DÂN

A- Mục tiêu bài học:

KT: Đời sống cơ cực của nông dân và nhân dân các dân tộc dưới triều Nguyễn là 
nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ hàng trăm cuộc nổi dậy trên khắp cả nước.
TT: Hiểu được :

Triều đại nào để dân đói khổ thì tất yếu sẽ có đấu tranh của nhân chống lại triều
đại đó.

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

- Lược đồ những nơi bùng nổ các cuộc đấu tranh lớn của nhân dân chống 
vương triều Nguyễn

nửa đầu thế kỉ XIX.
C- Tiến trình dạy học:
1. Ổn định:

2. KTBC: - Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến đã củng cố xây dựng chính 
quyền như thế nào?

3. Bài mới:

-Chính quyền phong kiến nhà Nguyễn được thiết lập lại nhưng chưa quan tâm 
thật sự đến đời sống nhân dân .Nhà Nguyễn xoá bỏ những chính sách tiến bộ của 
triều Tây Sơn ,ban hành những chính sách mới nhằm thiết chặt ách thống trị ,duy trì 
nền kinh tế trong vịng bảo thủ ,lạc hậu cơ lập với thế giới bên ngồi . Những chính 
sách bảo thủ đó đã ảnh hưởng đến đời sống nhân dân như thế nào và họ phản ứng ra 
sao . Qua bài học hôm nay ta sẽ nhìn nhận ra điều đó.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

GV: Gọi HS đọc phần chữ in nhỏ ở mục 1 trang 
139.

GV(H): Vì sao mà tầng lớp nhân dân dưới triều 
Nguyễn sống khổ cực ?

HS: Vì địa chủ cường hào chiếm đoạt ruộng đất 
,quan lại tham nhũng ,tô thuế nặng nề .Nạn dịch 
bệnh ,nạn đói hồnh hành khắp nơi.

GV(Nhấn mạnh)

-Năm 1842 bảo lớn ở Nghệ An làm đổ trên 4 
vạn nóc nhà, hơn 5000 người chết.

-Năm 1849-1850 nạn dịch bệnh lớn xãy ra trên 
cả nước làm cho 60 vạn người chết.

GV(H): Qua đoạn in nghiêng em hãy cho biết quan

hệ giữa quan và dân như thế nào?

HS: (Theo SGK)

GV(H): Nguyễn Công Trứ là một vị quan lớn trong 
triều đình nhà Nguyễn ơng đã có cơng lớn về mở 
mang đất đai vùng ven biển cho nhà Nguyễn ,ơng đã
dâng tờ tố cáo điều gì ?

HS: (Trả lời theo chữ in nghiêng trong SGK)
GV(H): Thái độ của nhân dân ta lúc đó đối với 
chính quyền nhà Nguyễn như thế nào ?

HS: Căm phẩn ,oán ghét ,họ vùng dậy đấu tranh.
GV: Dùng lược đồ các cuộc khởi nghĩa để giảng.
 (Điền tên các cuộc khởi nghĩa theo số trên lược 
đồ -Kết hợp đính tên các cuộc khởi nghĩa lên lược 
đồ)

GV(H): Trình bày hiểu biết của em về Phan Bá

1) Đời sống nhân dân dưới 
triều Nguyễn.

Địa chủ cường hào chiếm đoạt
ruộng đất ,quan lại tham 
nhũng ,tô thuế nặng nề .Nạn 
dịch bệnh ,nạn đói hồnh 
hành khắp nơi.

2) Các cuộc nổi dậy:

a) Khởi nghĩa Phan bá Vành 
(1821-1827).

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

Vành ?

HS: Ông là người làng Minh Giám (Thái Bình ).
 Xuất thân từ nhà nghèo.

GV (giảng ) Trong dân gian lúc bây giờ có câu :
 Trên trời có ơng sao Tua.

Ba làng Trà Lũ có vua Ba Vành.
GV tiếp tục tường thuật cuộc khởi nghĩa .

- Năm 1821 Ông kêu gọi nông dân trong vùng nổi
dậy khởi nghĩa .

Lập căn cứ ở Trà Lũ (Nam Định)

- Cuộc khởi nghĩa lan rộng nhanh chóng ra khắp 
các tỉnh Nam Định , Thái Bình ,Hải Dương ,Quảng 
Yên.

Đầu năm 1827 Quân triều đình các ngã về bao vây 
Trà Lũ . Trong lúc tình thế nguy khốn Phan Bá 
Vành trì hỗn cuộc đối phó . Tháng 3 năm ấy ,qn 
triều đình tấn cơng.Vào một đêm ông cho quân đào 
một con sông dài khoảng 800 m để chạy ra biển

nhưng súng bắn dữ dội ông bị thương và bị bắt ông
đã cắn lưởi tự vẫn.

Đay là cuộc khởi nghĩa điển hình nhất nửa đầu thế 
kỉ XIX dưới thời Nguyễn.

GV(H): Nông Văn Vân là người như thế nào?
HS: Trả lời theo sách giáo khoa.

GV Tường thuật:

- Khởi nghĩa lan rộng khắp vùng núi Việt Bắc và 
số làng người Mường ,người Việt ở trung du.

- Bọn quan tỉnh bị bắt đã bị nghĩa quân thích vào 
mặt các chữ " Quan tỉnh hay ăn hối lộ" rồi đuổi về. 
Hai lần nhà Nguyễn đem quân đàn áp bị thất bại 
Đến lần thứ 3 ông bị bao vây và bị chết cháy trong 
rừng.

GV(H): Em cho biết vài nét về Lê Văn Khôi ?

HS:Là một thổ hào ở Cao Bằng nhưng lại vào Nam 
khởi nghĩa. Ông là con nuôi của Lê Văn Duyệt ,em 
vợ của Nơng Văn Vân .

GV(giải thích): Thổ hào là người có thế lực ở địa 
phương (miền núi ) thời phong kiến .

GV:(Trường thuật) : Năm 1833 khởi binh chiếm

thành Phiên An tự xưng là Bình Nam Đại Ngun 
sối,giết tên quan Bạch Xuân Nguyên .Cuộc khởi 
nghĩa được nhân 6 tỉnh Nam Kì tham gia.

- Cuộc khởi nghĩa lan rộng 
nhanh chóng ra khắp các tỉnh 
Nam Định , Thái Bình ,Hải 
Dương ,Quảng Yên.

Năm 1827 ,quân triều đình 
bao vây , Khởi nghĩa bị đàn 
áp .

b) khởi nghĩa Nông Văn Vân 
(1833- 1835).

Địa Bàn : Miền núi Việt Bắc.

Hai lần nhà Nguyễn đem quân
đàn áp bị thất bại Đến lần thứ 
3 ông bị bao vây và bị chết 
( 1835) .Khởi nghĩa bị dập tắt.
c) khởi nghĩa Lê Văn Khôi 
(1833- 1835).

Năm 1833 khởi binh chiếm 
thành Phiên An tự xưng là 
Bình Nam Đại Ngun sối.
Năm 1834 Lê Văn Khơi qua 
đời,con trai ông lên thay .

Năm 1835 cuộc khởi nghĩa bị 
đàn áp.

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

Viên tướng Thái Công Triều làm phản đầu hàng, 
Lê Văn Khôi bị cô lập.

GV(H): Cho biết một vài nét về Cao Bá Quát ?
HS: Là một nhà nho nghèo ,một nhà thơ lỗi lạc ,ở 
huyện Gia Lâm Hà Nội.

GV(Giảng thêm): Cao Bá Quát là anh em song sinh
với Cao Bá Đạt ,tính nết nghịch ngợm ,cao ngạo 
nên rất nhiều người bất bình với ơng .Ơng thường 
nói :" Trong thiên hạ có 4 bồ chữ ..."

đặc biệt ơng có tài ứng đáp lanh lợi.

Cao Bá Quát đổ cử nhân nhưng sau đó bị bộ xét 
lại không cho đổ thủ khoa nữa nên từ Cao Bá Quát 
bất mãn .Mãi về sau nhờ bạn bè bổ dụng ông mới 
được làm một chức quan nhỏ ở bộ lễ trong thời Tự 
Đức

Ơng thơng cảm ,đau xót nổi thống khổ của nhân 
dân ,căm ghét chế độ nhà Nguyễn.

GV(Tường thuật tiếp ) : Cao Bá Quát đưa một 
người chắt của vua Lê là Lê Duy Cự làm minh chủ 
gương cao lá cờ "Phù Lê "

đứng dậy kêu gọi nhân khởi nghĩa .

Đầu năm 1855 Cao Bá quát bị hy sinh ,cuối năm 
1856 cuộc khởi nghĩa bị dập tắt.

GV(H): Phong trào đấu tranh của nông dân và 
nhân dân của các dân tộc ít người dưới triều 
Nguyễn đã nói lên điều gì ?

HS: Kế thừa truyền thống chống áp bức và cường 
quyền ở các thế kỉ trước.

Năm 1854 ,Cao Bá Quát đưa 
một người chắt của vua Lê là 
Lê Duy Cự làm minh chủ 
gương cao lá cờ "Phù Lê "
 đứng dậy kêu gọi nhân khởi 
nghĩa .

Đầu năm 1855 Cao Bá quát bị
hy sinh ,cuối năm 1856 cuộc 
khởi nghĩa bị dập tắt.

4. Củng cố : Tóm tắt những nét chính về các cuộc khởi nghĩa lớn ở nữa đầu TK XIX
Thảo luận nhóm:

Nhóm1 + 3

Em hãy điền chữ Đ (đúng) chữ S (sai) vào ô trống
Đời sống nhân dân dưới triều Nguyễn là:

 Đời sống ổn định, đất nước thái bình
  Đời sống vơ cùng khổ cực

 Con cái mồ cơi, vợ thì gố bụa

 Các vua quan tâm chăm sóc đến đời sống nhân dân
  Quan lại tham nhũng, nạn đói hồnh hành khắp nơi

 Địa chủ cường hào chiếm đoạt ruộng đất của nhân dân tơ thuế nặng nề
Nhóm 2 + 4

Em hãy nối cột A với cột B sao cho đúng tên cuộc khỡi nghĩa và điạ danh nổ ra cuộc 
khỡi nghĩa sao cho đúng:

CỘT A (tên cuộc khỡi
nghĩa)

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

Phan Bá Vành Quảng Ngãi

Nông Văn Vân Ninh Bình

Lê Văn Khơi Gia Định

Cao Bá Qt Sơn Tây

Lê Duy Lương Cao Bằng

ND Đá Vách Nam Định

5. Dăn dò: Về nhà học bài và chuẩn bị bài sau: " Sự phát triển của văn hoá dân tộc 
cuối TK XVIII- nửa đầu TK XIX"

---Tuần :32

Tiết : 61

Ngày soạn: 16/4/2009
Ngày dạy: 17/4/2009

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HOÁ DÂN TỘC
(Cuối TK XVIII - đầu TK XIX)

A. Mục tiêu:

KT: Sự phát triển cao hơn của nền văn hoá dân tộc với nhiều thể loại phong phú, 
nhiều tác giả nổi tiếng

Văn nghệ dân gian phát triển, các thành tựu về hội hoạ dân gian kiến trúc.
Sự chuyển biến về khoa học, kỉ thuật, sử học, địa lý, y học

TT: Trân trọng, ngưỡng mộ, tự hào đối với những thành tựu văn hố khoa học mà 
cha ơng ta sáng tạo.

Góp phần hình thành ý thức thái độ bảo vệ và phát huy các di sản văn hoá.
KN: Rèn luyện kỉ năng miêu tả thành tựu văn hố có trong bài học.

B. Phương tiện dạy học:

Tranh ảnh, tài liệu liên quan đến bài học.
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC: Đời sống nhân dân ta dưới thời Nguyễn?
3. Bài mới:

Giới thiệu: Mặc dù các cuộc khởi nghĩa Liên tục bùng nổ vì nhữngchính sách phản 
động lỗi thời của nhà Nguyễn, nền văn học nghệ thuật phát triển mạnh mẽ hơn bao 
giờ hết.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(H): Văn hoá dân gian bao gồm những thể loại

nào?

Kể tên một vài tác phẩm mà em biết?
HS: Tục ngữ, ca dao, hị vè

Truyện Nơm dài, truyện khôi hài, tiếu lâm,...

HS đọc SGK" Trải qua nhiều TK...người phụ nữ."
GV(H): Trong thời kì này nền văn hố nước ta có 
những tác giả, tác phẩm tiêu biểu nào?

HS: Thảo luận tự rút ra kết luận

" Nguyễn Du là một nhà thơ kiệt xuất"

GV(H): Văn hố thời kì này phản ánh nội dung gì?
HS: Phản ánh sâu sắc cuộc sống XH đương thời thể

1. Văn học:

* Văn học dân gian: Tục ngữ 
ca dao, Truyện Nôm

* Văn học bác học:

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

hiện tâm tư, nguyện vọng của nông dân.

GV(H): Tại sao văn học, bác học thời kì này lại phát 
triển rực rỡ, đạt tới đỉnh cao như vậy?

HS: Đây là giai đoạn khủng hoảng trầm trọng của 
XH phong kiến. Là giai đoạn bão táp của cách mạng,
sôi động trong lịch sử.

GV gọi HS đọc mục 2 SGK

GV(H): Văn nghệ dân gian bao gồm những thể loại 
nào?

HS Sân khấu: chèo; tuồng; quan họ lí; dặm ở miền 
xuôi; hát luợn hát xoan ở miền núi.

GV Gới thiệu dịng tranh Đơng Hồ và cho HS Xem 
một số bức tranh ( Đánh vật, chăn trâu thổi sáo, Bà 
Triệu,...)

GV(H): Em có nhận xét gì về đề tài tranh dân gian?
HS: Mang đậm tính dân gian, dân tộc, phản ánh mọi
mặt sịnh hoạt về nguyện vọng của nhân dân.

GV(H): Những thành tự nổi bật về kiến trúc trong 
thời kì này?

GV cho HS xem ảnh chùa Tây Phương (chùa Tây 
Phương nay ở xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, tỉnh 
Hà Tây) chùa do nhân dân thôn Nguyên Xá làm 
khoảng năm 1794.

GV(H): Em có nhận xét gì về kiến trúc ở chùa Tây 
Phương?

HS: Kiểu kiến trúc đặt sắc, mái uốn cong kiểu cung 
đình tạo sự tơn vinh cao quý.

GV cho HS xem ảnh chụp 9 đỉnh đồng lớn ở Huế.
GV(H):Em có nhận xét gì về nghệ thuật đúc đồng 
trong thời kì này?

HS: nhận xét

GV(H): Hãy kể một số cơng trình kiến trúc, điêu 
khắc tiêu biểu mà em biết?

HS: Chùa Hương, chùa Thiên Mụ, tượng thánh 
Trấn Võ,...

2. Nghệ thuật:

* Văn nghệ dân gian
Sân khấu: chèo; tuồng
* Tranh dan gian
Dịng tranh Đơng Hồ

* Kiến trúc

Nghệ thuật đúc tượng, đúc 
đồng rất tài hoa.

Kiến trúc độc đáo.

4- Củng cố: Nhận xét về văn học-Nghệ thuật thời kì này?

Cảm nhận về những thành tựu tiêu biểu của văn học, nghệ thuật cuối TK XVIII 
nữa đầu TK XIX?

5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" Sự phát triển của văn hoá dân tộc"

---Tuần :33
Tiết : 62

Ngày soạn: 21/4/2009

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

Ngày dạy: 22/4/2009
A. Mục tiêu:

KT: Nhận rõ bước tiến quan trọng trong các ngành nghiên cứu, biên soạn lịch sử, địa 
lý và y học dân tộc. Một số kỉ thuật phương Tây đã được người thợ thủ công Việt Nam
tiếp thu nhưng hiệu quả ứng dụng chưa nhiều.

TT: Tự hào về di sản và thành tựu khoa học của tiền nhân trong các lĩnh vực sử học, 
địa lý, y học: tự hào về tài năng sáng tạo của người thợ thủ công nước ta cuối TK 
XVIII nửa TK XIX.

KN: Khái quát giá trị những thành tựu đạt được về khoa học, khĩ thuật nước ta thời kì
này.

B. Phương tiên dạy học: Tranh ảnh liên quan đến bài học.
C. Tiến trình dạy học:

1. Ổn định:

2. KTBC: Sự phát triển rực rỡ của văn học chữa Nôm cuối TK XVIII nửa đầu 
TK XIX nói lên điều gì về ngơn ngữ và văn hoá của dân tộc?

3. Bài mới: GT: Cùng với sự phát triển của văn học, nghệ thuật, khoa học-kỉ thuật
thời kì này cũng đạt nhiều thành tựu rực rỡ đặc biệt phải kể đến sự du nhập những kĩ 
thuật tiên tiến của Phương Tây. Với chính sách bảo thủ, đóng kín của chế độ phong kiến,
các ngành khoa học mới không thể phát triển mạnh được.

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản
GV(H): Thời Tây Sơn chính sách giáo dục ,thi cử

như thế nào?

HS: Thời Tây Sơn Quang Trung ra "Chiếu lập học"
,chấn chỉnh lại việc học tập thi cử ;đưa chữ Nôm vào
thi cử.

Thời Nguyễn ,Quốc Tử Giám được đặt ở Huế 
.Năm 1836 cho thành lập "Tứ dịch quán " để dạy tiến 
nước ngoài .

GV(H): Trong thời kì này sử học nước ta có những 
tác giả, tác phẩm nào tiêu biểu?

HS: Đại Nam thực lục (144 quyển) viết về nhứng 
năm thống trị của nhà Nguyễn.

GV nhấn mạnh: Lê Quý Đôn là nhà bác học lớn nhất
của TK XVIII. Kể tên một số tác phẩm nổi tiếng của 
ông? Kể chuyện về Lê Quý Đơn.

Ơng là người huyện Dun Hà - Thái Bình .Một 
người nổi tiếng học giỏi từ thuở nhỏ ( 6 tuổi biết làm 
thơ ,có trí nhớ kì lạ, ham đọc sách ).

GV(H): Những cơng trình nghiên cứu tiêu biểu về 
địa lý học?

1.Giáo dục- thi cử:

Thời Tây Sơn Quang Trung 
ra "Chiếu lập học" ,chấn chỉnh 
lại việc học tập thi cử ;đưa

chữ Nôm vào thi cử.

Thời Nguyễn ,Quốc Tử 
Giám được đặt ở Huế .Năm 
1836 cho thành lập "Tứ dịch 
quán " để dạy tiến nước 
ngoài .

2. Sử học, điạ lý, ý học:
Sử học:

+ Đại Nam thực lục 
+ Lê Q Đơn

+ Lê Huy Chú
Địa lý:

Trịnh Hồi Đức
Lê Quang Định
Ngô Nhân Tỉnh
Y học:

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

HS: Trả lời theo SGK

Gia Định thành cơng chí

GVnhấn mạnh 3 tác giả lớn "Gia Định tam gia" trong 
địa lý học.

GV cho HS xem ảnh chân dung Lê Hữu Trác.

GV giới thiệu: lê Hữu Trác xuất thân từ một gia đình
Nho học ở Hưng n thơng cảm sâu sắc với cuộc 
sống cực khổ của nhân dân ông từ bỏ con đường làm
quan trở thành trở thành thầy thuốc của nhân dân.
GV(H): Những cống hiến của ông đối với ngành ý 
dược của dân tộc?

HS: Phát hiện công dụng của 305 vị thuốc Nam, 
2854 phương thuốc bệnh.

Nghiên cứu sách"Hãi thượng yTông tâm lĩnh"(66 
quyển)

GV(H): Những thành tựu về nghể thủ công?
HS: Máy xẻ gỗ, tàu thuỷ chạy bằng sức máy hơi 
nước.Kĩ thuật làm đồng hồ ,kính thiên văn.

GV(H): Những thành tựu khoa học kĩ thuật phản 
ánh điều gì?

HS: Nhân dân ta biết tiếp thu những thành tự khoa 
học kĩ thuật mới của các nước phương Tây. Chứng 
tỏ ND ta có khả năng vươn mạnh lên phía trước vượt
qua lạc hậu nghèo nàn.

GV(H): Thái độ của chính quyền họ Nguyễn đối với 
sự phát triển đó ?

HS: Triều Nguyễn với tư tưởng bảo thủ ,lạc hậu đã

ngăn cản , không tạo được cơ hội đưa nước ta tiến 
lên .

2. Những thành tựu về kĩ 
thuật:

Kĩ thuật làm đồng hồ ,kính 
thiên văn.Máy xẻ gỗ, tàu thuỷ
chạy bằng sức máy hơi nước.

4. Củng cố: Nêu một số thành tựu văn học, nghệ thuật và khoa học-kĩ thuật ở 
nước ta cuối TK XVIII nửa đầu TK XIX

5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" Ôn tập chương V và VI"

---Tuần:33
Tiết : 63
Ngày soạn: 
23/4/2009

Ngày dạy: 24/4/2009

ÔN TẬP CHƯƠNG V VÀ CHƯƠNG VI

A- MỤC TIÊU:

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

. Phong trào nông dân khởi nghĩa bùng nổ và lan rộng ,tiêu biểu là phong trào nông 
dân Tây Sơn .

. Mặc dù tình hình chính trị đất nước có nhiều biến động ,nhưng tình hình kinh tế 
văn hố vẫn có bước phát triển mạnh .

2/ Tư tưởng: Tinh thần lao động cần cù sáng tạo của nhân dân trong việc phát triển 
nền kinh tế , văn hoá đất nước .

. Tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc chống chế độ phong kiến 
thối nát ,chống giặc ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc.

3/ Kĩ Năng: - Hệ thống hoá các kiến thức ,phân tích , so sánh các sự kiện.
B-PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:

-Bảng thống kê những nét cơ bản về kinh tế ,văn hoá TK XVI -nửa đầu TK XIX.
C-TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:

1.Ổn định :

2. KTBC: Đánh giá sự kiện lịch sử từ thế kỉ thứ XVI - đến nửa đầu thế kỉ XIX ?
 Những thành tựu khoa học- kĩ thuật của nước ta thời kì nầy phản ánh 
điều gì?

3. Bài mới:

Trải qua thời kì lịch sử từ thế kỉ XVI đến nửa đầu thế kỉ XIX ,biết bao nhiêu biến cố
thăng trầm đã diển ra về mọi mặt kinh tế ,chính trị ,xã hội .

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

Câu hỏi 1: Biểu hiện sự suy vong của nhà nước 
phong kiến tập quyền?

HS: -Vua quan ăn chơi xa xỉ .

- Nội bộ vương triều mâu thuẫn

- Quan lại địa phương lộng quyền ,ức hiếp 
nhân dân.

GV(H): Những cuộc chiến tranh phong kiến nào 
đã diễn ra ?

HS: Các cuộc chiến tranh phong kiến :
 + Nam - Bắc triều.

+ Trịnh - Nguyễn.

GV(H): Cuộc xung đột Nam -Bắc triều diễn ra 
vào lúc nào?

HS: Do sự tranh chấp giữa nhà Lê và nhà Mạc 
vào TK XVI.

GV(H): Sự suy yếu của nhà nước được thể hiện ở 
những điểm nào ?

HS: Sự tranh chấp giữa các phe phái phong kiến 
diễn ra quyết liệt.

- Năm 1527, Mạc Đăng Dung loại bỏ triều Lê, 
lập ra triều Mạc.

- Năm 1533, Nguyễn Kim chạy vào Thanh 
Hoá láy nghĩa " Phù Lề diệt Mạc". Hai tập đoàn 
phong kiến đánh nhau suốt 50 năm đòi sống

1) Sự suy yếu của nhà nước 
phong kiến tập quyền:

- Sự mục nát của triều đình 
phong kiến, tha hố của tầng lớp
thống trị.

- Chiến tranh phong kiến.

- Nam- Bắc triều

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

nhân dân khổ cực.

GV(H): Thời gian diễn ra cuộc xung dột 
Trịnh-Nguyễn?

+ Biểu hiện sự suy yếu của nnhà nước phong kiến
tập quyền thời Trịnh-Nguyễn?

HS:Thế kỉ XVII.

- Sự chia cắt đất nước Đàng Trong-Đàng Ngoài.
 - Chiến tranh liên miên (gần nửa thế kỉ) giữa họ 
Trịnh và họ Nguyễn.

- Ở Đàng Ngoài, vua Lê chỉ là bù nhìn, quyền lực
nằm trong tay chúa Trịnh.

GV(H): Hậu quả của cuộc chiến tranh phong 
kiến?

HS: - Gây tổn thất nặng nề cho nhân dân.
 - Phá vỡ khối đoàn kết, thống nhất của đất 
nước.

GV(H): Phong trào Tây Sơn có gọi là cuộc chiến 
tranh phong kiến khơng? Vì sao?

HS: Phong trào Tây Sơn nằm trong cuộc đấu 
tranh rộng lớn của nơng dân nên khơng gọi lồ 
chiến tranh phong kiến. Đây là cuộc khởi nghĩa 
lớn nhất của nông dân TK XVIII.

GV(H): Quang Trung đặt nền tảng cho sự nghiệp 
thống nhất đất nước như thế nào?

HS: Quang Trung đã chỉ huy nghĩa quân Tây 
Sơn:

- Lật dổ chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong 
(1777).

- Lật dổ chính quyền họ Trịnh (1786), vua Lê 
(1788).

- Xoá bỏ ranh giới chia cắt đất nước giữa Đàng 
Trong và Đàng Ngoài.

- Đánh tan cuộc xâm lượt Xiêm, Thanh.
GV(H): Sau khi đánh đuổi ngoại xâm, Quang 
Trung có cống hiến gì trong cơng cuộc xây dựng 
đất nước?

HS: -Phục hiều kinh tế, xây dựng văn hố dân tộc
(Chiếu khuyến nơng, chiếu lập học,...).

- Củng cố quốc phịng, thi hành chính sách đối 
ngoại khéo léo.

GV(H): Nguyễn Ánh đánh bại phong trào Tây 
Sơn vào thời gian nào?

- Nguyễn Ánh đã lập lại chính quyền phong kiến 
ra sao?

2) Quang Trung thống nhất đất 
nước.

- Lật đổ chính quyền các tập 
đoàn phong kiến .

- Đánh đuổi giặc ngoại xâm .
- Phục hồi kinh tế , văn hóa.

3) Nhà Nguyễn lập lại chế độ

phong kiến tập quyền.

- Đặt kinh đô quốc hiệu .
 - Tổ chức bộ máy quan lại ở 
triều đình , các địa phương .

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

HS: - Nguyễn Ánh đặt niên hiệu là Gia Long, 
chon Phú Xuân làm kinh đô.

- Vua trực tiếp điều hành mọi công việc trong 
nước từ trung ương đến địa phương.

- Năm 1815 ban hành luật Gia Long.

- Địa phương: chia nước ta làm 30 tỉnh và 1 phủ 
trực thuộc.

- Xây dựng quân đội mạnh.

GV(H): Tình hình kinh tế nước ta TK XVI đến 
nửa đầu TK XIX có đặc điểm gì?

HS: - GV nên chia thành 4 nhóm HS: 2 nhóm làm
về tình hình kinh tế, 2 nhóm làm về tình hình văn 
hố.

- GV chuẩn bị 2 bảng phụ (theo phụ lục) để 
trống, mời đại diện HS các nhóm lên hồn thành 
bảng thống kê, theo từng nội dung.

4. Củng cố:

Làm bài tập ở nhà theo SGK.

BẢNG THỐNG KÊ TÌNH HÌNH KINH TẾ VĂN HỐ Ở CÁC
 THẾ KỈ XVI - NỬA ĐẦU TK XIX

T
T

Những điểm nổi bật

Thế kỉ XVI-XVII Thế kỉ XVIII Nửa đầu TK XIX

1 Nơng

nghiệp

- Đàng Ngồi: trì trệ, 
bị kìm hãm (chúa 
Trịnh không lo khai 
hoang,củng cố đê 
điều).

- Đàng Trong: có 
những bước phát triển,
khai hoang lập làng.

- Vua Quang Trung 
ban hành "Chiếu

khuyến nông".

- Các vua Nguyễn 
chú ý việc khai 
hoang, lập ấp, lập 
đoòn điền.

- Việc sửa đắp đê 
không được chú 
trọng.

2 Thủ

công
nghiệp

- Xuất hiện nhiều làng 
thủ công.

- Nghề thủ công được 
phục hồi dần.

- Xuất hiện nhiều 
xưởng thủ công, 
làng thủ công.
- Nghề khai thác 
mỏ được mở rộng.
3 Thươn

g

nghiệp

- Xuất hiện nhiều chợ, 
phố xá, đô thị.

- Buôn bán với nước 
ngồi được mở rộng 
nhưng sau có phần 
hạn chế.

- Giảm thuế. mở của 
ải, thông chợ búa.

- Nhiều thành thị, 
thị tứ mới.

- Hạn chế buôn 
bán với người Tây.

4 Văn

học
nghệ

- Văn học và nghệ 
thuật dân gian phát 
triển mạnh.

- Ban hành "chiếu lập 
học" phát triển chữ

Nôm.

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

thuật - Chữ Quốc ngữ ra 
đời.

(Nguyễn Du, Hồ 
Xuân Hương).
- Nghệ thuật sân 
khấu chèo tuồng, 
tranh dân gian, 
nhiều cơng trình 
kiến trúc nổi tiếng.

5 Khoa

học - kĩ
thuật

- Sử học, địa lí, y 
học đạt nhiều 
thành tựu (Lê Quý 
Đôn, Phan Huy 
Chú, Lê Hữu 
Trác).

- Tiếp thu kĩ thuật 
máy móc tiên tiễn 
của phương Tây.
 5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:"Làm bài tập lịch sử".

---Tuần : 34
Tiết : 64

Ngày soạn: 28/4/2009
Ngày dạy: 29/4/2009

BÀI TẬP LỊCH SỬ
 (PHẦN CHƯƠNG VI)

A- MỤC TIÊU:

1/Kiến thức: Từ thế kỉ thứ XVI đến thế kỉ thứ XVIII , tình hình chính trị có nhiều 
biến động ; nhà nước phong kiến tập quyền thời Lê sơ suy sụp và nhà Mạc thành 
lập ,các cuộc chiến tranh phong kiến Nam - Bắc triều ,Trịnh - nguyễn ;sự chia cắt 
Đàng Trong - Đàng Ngồi .

. Phong trào nơng dân khởi nghĩa bùng nổ và lan rộng ,tiêu biểu là phong trào nông 
dân Tây Sơn .

. Mặc dù tình hình chính trị đất nước có nhiều biến động ,nhưng tình hình kinh tế 
văn hố vẫn có bước phát triển mạnh .

2/ Tư tưởng: Tinh thần lao động cần cù sáng tạo của nhân dân trong việc phát triển 
nền kinh tế , văn hoá đất nước .

3/ Kĩ Năng: - Thực hành các dạng bài tập . Rèn luyện kiến thức qua trò chơi.
 B-PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:

C-TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Bài tập chuẩn bị trên phiếu . Bảng phụ để chơi trị 
chơi ơ chữ.

Tiến trình:

Thảo luận Nhóm:
Nhóm 1 và nhóm 3:

Câu 1: Tổ chức triều đình nhà Nguyễn gồm có sáu bộ . Em hãy kể nhiệm vụ của 
mỗi bộ theo thứ tự sau:

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

- Bộ

lại :...
...

- Bộ

lễ : ...
...

- Bộ

binh : ...
...

- Bộ

hình : ...
...

- Bộ

công : ...
...

Câu 2: Một người nước ngồi có mặt ở nước ta thời ấy đã viết : " Ta có thể kê một 
bản danh mục vô tận về các chức quan cấp dưới mà bất cứ ai muốn thương lượng 
một công việc buôn bán nào ở xứ nầy đều phải đút lót cho họ " . Theo em ý kiến nầy 
nói lên tình trạng gì ở nước ta , xãy ra trong lĩnh vực nào ?

Câu 3 : Cuối thế kỉ XVIII Văn học viết bằng chữ Nôm phát triển đến đỉnh cao . Em 
hãy kể tên một số tác phẩm tiêu biểu :

...
...
...
...
...
...

Câu 4: Điền những thành tựu cơ bản ở cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX trên các lĩnh 
vực sau:

a) Lịch

sử : ...

...
...

b) Địa

lí : ...
...
...

c) Y

học: ...
...
...

Nhóm 2 và nhóm 4:

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

- Diện tích khai hoang tăng lên đáng kể .  - Nông dân bị địa chủ cường hào cướp 
đoạt ruộng đất 

-Diện tích đất bỏ hoang cịn nhiều .  - Nhà nước trói buộc nơng dân vào ruộng
đất để thu tơ

- Phủ Khối Châu dân bỏ đi phiêu tán.  thuế và phu dịch . 

- Việc di dân lập ấp được tiến hành - Đê điều không được chú trọng ,lụt lội 
thường xuyên

nhiều ở các tỉnh phía Nam.  xãy ra  
-Nhà nước thực hiện chế độ quân điền  - Phần lớn đất tập trung trong tay địa

chủ. 

Câu 5:

a) Nêu khái quát tình hình đời sống của nhân dân lao động dưới chế độ phong kiến 
tập quyền triều Nguyễn :

...
...
...
...
...
...

b) Trong đoạn trích trong tờ sớ của Nguyễn Công Trứ ở mục 1,phần II ,trang 139 
SGKLS7 ,em thấy điều gì về tầng lớp quan lại thời Nguyễn ?

...
...
...
...

Câu 6:Lập bảng về tình hình giáo dục,khoa học - kĩ thuật thời Nguyễn và nêu nhận 
xét chung . (theo mẫu)

CÁC
LĨNH

VỰC

TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN

Giáo 
dục ,thi 
cử

...
...
...
Sử học

,địa lí ,y 
học :
( Tên tác 
giả,tác 
phẩm nổi
tiếng ).

...
...
...
.

...
...
.

...
.

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

...
.

...
Nhận xét

chung :

...
...
...
...
GV: Sau khi HS thảo luận xong ,giáo viên cho học sinh nhận xét và đi đến kết luận.
4. Dặn dò: Về nhà hoàn thành các bài tập vào vở . Xem lại toàn bộ nội dung lịch sử 
đã học trong năm qua để tiết sau chúng ta học tiết TỔNG KẾT .

---Tuần : 34

Tiết : 65

Ngày soạn: 30/4/2009
Ngày dạy: 1/5/2009

TỔNG KẾT

A-MỤC TIÊU:

1.Kiến thức: về lịch sử thế giới trung đại : Giúp học sinh củng cố những hiểu biết 
đơn giản ,những đặc điểm chính của chế độ phong kiến phương Đơng (đặc biệt là

Trung Quốc) và phương Tây ;thấy được sự khác nhau giữa xã hội phong kiến phương
Đông và phương Tây.

- Về lịch sử Việt Nam : Giúp HS thấy được quá trình phát triển của lịch sử Việt Nam
từ thế kỉ thứ X đến nửa đầu thế kỉ XIX với nhiều biến cố lịch sử .

2.Tư tưởng : - Giáo dục cho học sinh ý thức trân trọng những thành tựu mà nhân 
loại đã đạt được trong thời gian trung đại .

- Trình bày các sự kiện đã học ,phân tích một số sự kiện ,q trình lịch sử ,rút ra 
kết luận về nguyên nhân ,kết quả và ý nghĩa của các quá trình lịch sử đã học .

B- PHƯƠNG TIỆN DẠY - HỌC :
 * Lược đồ thế giới thời trung đại .

* Lược đồ Việt Nam thời trung đại , lược đồ các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm .
C- TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC:

1.Ổn định:
2. KTBC
3. Bài mới :

Hoạt động dạy và học Kiến thức cơ bản

* GV Giới thiệu ,tổng kết lại chương trình lịch sử 
lớp 7:

- Lịch sử thế giới trung đại .

- Lịch sử Việt Nam từ thế kỉ thứ X đến giữa thế kỉ

XIX.

* Hướng dẫn học sinh ôn tập theo câu hỏi SGK
GV(H): Xã hội phong kiến đã được hình thành và 
phát triển như thế nào ?

1/ Những nét lớn về xã hội 
phong kiến.

-Hình thành trên sự tan rã của 
xã hội cổ đại.

-Cơ sở kinh tế : nông nghiệp .
- Giai cấp cơ bản :

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

HS: - Xã hội phong kiến được hình thành trên cơ 
sở tan rã của xã hội cổ đại .

- Xã hội phong kiến phát triển qua các giai đoạn : 
Hình thành



Phát triển cực thịnh  suy vong .

GV(H): Cơ sở kinh tế xã hội của xã hội phong kiến
là gì?

Cơ sở kinh tế xã hội : nơng nghiệp là nền tảng ,kết 
hợp với chăn nuôi và một số nghề thủ cơng.

GV Sản xuất nộng nghiệp bị bó hẹp, đóng kín 
trong cơng xã nơng thơn và lãnh địa, kĩ thuật canh 
tác lạc hậu (chưa có máy móc, năng suất thấp, phụ
thuộc hồn tồn vào thiên nhiên...)

GV(H): Các giai cấp cơ bản của xã hội phong kiến 
là gì?

HS: - Phương Đơng: Địa chủ - nơng dân lĩnh 
canh.

- Phương Tây: Lãnh chúa - nơng nơ.

GV(H): Thể chế chính trị của chế độ phong kiến là
gì?

* Lưu ý: Ở mực này, GV nên sử dụng lại bảng 
tổng kết về xã hội phong kiến ở bài 7.

HS: - Chế độ quân chủ (Vua đứng đầu)

GV(H): Trình bày những nét giống nhau giữa xã 
hội phong kiến phương Đông và xã hội phong kiến
châu Âu?

HS: - HS trình bày lại các vấn đề đã nêu trong 
phần 1.

GV(H): Theo em, thời điểm ra đời và thời gian tồn

tại của xã hội phong kiến ở châu Âu có gì khác 
biệt?

HS: Xã hội phong kiến phương Đông ra đời sớm 
và tồn tại lâu hơn so với xã hội phong kiến châu 
Âu.

GV(H): Cơ sở kinh tế ở phương Đông khác với ở 
châu Âu như thế nào?

HS: - Ở phương Đông, sản xuất là chủ yếu, kinh tế
công, thương nghiệp không phát triển.

- Ở phương Tây, sau thế kỉ XI, thành thị trung 
đại xuất hiện  nền kinh tế trong thành thị trung đại
tồn tại song song với nền kinh tế lãnh địa.

GV(H): Chế độ qn chủ ở phương Đơng có gì 
khác so với chế độ quân chủ ở châu Âu?

HS: - Phương Đơng : vua có quyền lực tối cao .

hoặc ; Lãnh chúa  nông nơ.
- Thể chế chính trị :

Quân chủ chuyên chế .

2. Sự khác nhau giữa xã hội 
phong kiến phương Đông và xã 
hội phong kiến ở châu Âu .

Xã hội phong kiến phương 
Đông ra đời sớm và tồn tại lâu 
hơn so với xã hội phong kiến 
châu Âu.

Ở phương Đông, sản xuất là 
chủ yếu, kinh tế công, thương 
nghiệp không phát triển.

- Ở phương Tây, sau thế kỉ 
XI, thành thị trung đại xuất 
hiện  nền kinh tế trong thành 
thị trung đại tồn tại song song 
với nền kinh tế lãnh địa.

- Phương Đơng : vua có quyền 
lực tối cao .

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

- Phương Tây : quyền lực của vua bị hạng chế 
trong lãnh địa Thế kỉ XV - XVI là giai đoạn suy 
vong . Chủ nghĩa tư bản dần dần hình thành trong 
lịng xã hội phong kiến đang suy tàn .



Giáo viên hướng dẫn cho học sinh liên hệ với 
những kiến thức đã học (chế độ phong kiến ở các 
nước châu Âu , ở Trung Quốc ,Việt Nam .... )

BẢNG THỐNG KÊ NHỮNG NÉT CHÍNH VỀ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - VĂN

HOÁ

( TỪ THẾ KỈ THỨ X - NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX )
NỘI

DUNG

CÁC GIAI ĐOẠN VÀ NHỮNG ĐIỂM MỚI
Đinh Ngô

-Tiền Lê

Lý - Trần Lê sơ TK 
XVI-XVIII

Nửa đầu TK 
 XIX
Nông 
nghiệp
-Khuyến 
khích sản 
xuất .

-Tổ chức lễ 
cày tịch điền
.

-Chú ý đào 
vét kênh 
mương.

-Ruộng đất 
tư ngày càng
nhiều ,xuất 
hiện điền 
trang , thái 
ấp .

- Thi hành 
chính sách 
"

Ngụ binh ư 
nông"

-Thực hiện 
phép quân 
điền.

- Đạt ra các 
cơ quan 
chuyên trách
như : 
Khuyến 
nông sứ...
-Đàng Ngồi
bị trì trệ ,kìm
hãm. Đàng 
Trong có 
những biết

phát triển .
-Vua Quang 
Trung ban 
"
Chiếu 
khuyến nông
"
-Khai 
hoang ,lập 
ấp lập đồn 
điền.
-Việc sửa 
đắp đê 
không được 
chú trọng
Thủ 
công 
nghiệp 
-Xây dựng 
một số 
xưởng thủ 
công của 
nhà nước.
- Các nghề 
thủ công cổ 
truyền tiếp 
tục phát 
triển .
Xuất hiện 
nghề gốm

Bát Tràng.
-36 phường 
thủ công ở 
Thăng Long.
-Nhiều làng 
thủ công 
chuyên 
nghiệp .
-Xuất hiện 
công xưởng 
( cục bách 
tác )
Nhiều làng 
nghề thủ 
cơng .
Mở rộng 
khai thác 
mỏ.

4 Dặn dị : Về nhà tập trung ơn tập chương trình lịch sử theo đề cương của phòng để 
tuần sau (tuần 34) thi học kì II cho tốt.

</div>

phân phối chương trinh lịch sử lớp 7 page trường thcs lạc tánh giáo án sử 7 – năm học 2009 – 2010 tuần 1 24 8 → 30 8 2009 ngày soạn 20 8 2009 tiết 1 – bài 1 sự hình thành và phát triển của xã

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về