Tiet 49 nghi luan trong van ban tu su

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (56.53 KB, 5 trang )

Tiết 50.

Soạn :6/11/2008
Giảng: /11/2008

Tập làm văn

Nghị luận trong văn bản tự sự .
<b>A.Mục tiêu cần đạt : Giúp hc sinh :</b>

1Kiến thức :Hiểu thế nào là nghị luận trong văn bản tự sự ,vai tròvà ý nghĩa của nghị luận
trong văn bản tự sự .

2 Kĩ năng :Luyện tập nhận diện các yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự và viết đoạn văn tự
sù cã sư dơng u tè nghÞ ln .

3.Thái độ :ý thức tự giác tích cực học tập .
<b>B.Chuẩn bị :GV :Nội dung bài soạn .</b>
HS :Đọc ví dụ ,trả li cõu hi.

C.Phơng pháp :Qui nạp ,thực hành .
<b>D.Tiến trình bài dạy.</b>

I.n nh lp .
II.Kim tra bi c .

?K tên các kiểu văn bản đã học :5 kiểu văn bản (Tự sự ,miêu tả ,biểu cảm ,nghị luận
,thuyết minh )

GV :Treo bảng phụ :Hãy nối cột A với cột B để có đợc khái niệm chính xác về kiểu văn
bản .

Cét A Cét B

1Văn bản T sự aDùng lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ một vấn đề nhằm thuyết
phục ngời đọc ngời nghe về một quan im mt t tng .

2.Văn bản Mtả b.Trình bày ,giới thiệu ,giải thích ...nhằm cung cấp những tri thức
về các hiện tợng và sự vật trong tự nhiên và xÃ hội .

3Vn bn B cảm c.Trình bày sự việc,diễn biến ,nhân vật ,nhằm giải thích sự việc ,tìm
hiêủ con ngời ,nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê

4.Văn bản Nluận d.Dùng các chi tiết hình ảnh ....nhằm tái hiện các chi tiết cụ thể để
ngời đọc hình dung rõ nét về ự việc con ngời phong cảnh .

5Văn bản T.Minh e.Biểu đạt tình cảm cảm xúc ,sự đánh giá của con ngời đối với thế
giới xung quanh và khêu gợi sự đồng cảm nơi ngời

Đáp án :1-c 2-d 3-e 4-a 5-b
III.Bµi míi :

Học sinh đọc ví dụ trong SGK
?Nêu xuất xứ của đoạn trích :
a.Trích Lão Hạc –Nam Cao .
b.Trích Truyện Kiều –Nguyễn Du .
?Nêu nội dung mỗi đoạn trích

a.Suy nghÜ néi t©m cđa nhân vật ông giáo .

b.Cuc i thoi gia Kiu v Hoạn Th trong màn báo oán .

?Nhắc lại nghị luận l gỡ

I.Tìm hiểu yếu tố nghị luận
<b>trong văn bản tù sù 1.VÝ </b>
<b>dơ :SGK/137.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

-NL:Nêu lí lẽ ,dẫn chứng để bảo vệ một quan điểm t
t-ởngluận điểm nào đó .

GV giao nhiƯm vơ cho häc sinh thực hiện :
- Nhóm 1-2-3 :Đoạn văn a.

-Nhóm 4-5-6 :Đoạn văn b .
HS thảo luận trình bày bảng phụ .
HS nhận xét ,GVbổ xung

GV :Đoạn văn a là những suy nghĩ nội tâm của ông Giáo
trong truyện LÃo Hạc của Nam Cao .

?Nêu nội dung ý nghĩa của đoạn văn này

-on vn ny nh 1 cuc i thoi ngầm của ơng giáo trong
việc đối thoại với chính mình ,thuyết phục chính mình rằng
vợ mình khơng ác để chỉ Buồn mà không nỡ giận .

?Vậy để đi đến kết luận ấy ông giáo đã làm nh thế nào
-Đa ra các luận điểm và lập luận theo lơ gíc sau :

+Nếu ta khơng cố mà tìm hiểu những ngời xung quanh thì ta
ln có cớ độc ác tn nhn vi h ->(Nờu vn ).

+Vợ tôi không ác nhng thị trở nên ích kỉ tàn nhẫn là vì thị
quá khổ (Vì sao vậy ).

+Khi ngi ta khổ q thì ngời ta khơng cịn nghĩ đến ai đợc
nữa (Nh qui luật tự nhiên mà thôi )

+Vì cái bản tính tốt của ngời ta bị nỗi lo lắng buồn đau ích
kỉ che lấp mất =>Phát trin vn

?Câu cuối tác giả có dụng ý g×

-Tơi biết vậy nên tơi chỉ buồn chứ khụng n gin -> Kt thỳc
vn .

?Các câu trong đoạn trích trên thờng là loại câu gì
-Kiểu câu ghép có cặp từ hô ứng

Nếu....thì /Không những ...mà còn /Càng ....càng
Vì thế ...cho nên .

?Đặc điểm của những câu văn trên

-u l nhng cõu khng nh ngn gọn ,khúc chiết nh diễn
đạt 1 chân lí

GV :Về hình thức các đoạn văn trên chứa rất nhiều tõ mang
tÝnh chÊt nghÞ ln

?Em có nhận xét gì về đặc điểm nội dung hình thức và cách

lập luận của tác giả

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

?Cuộc đối thoại giữa Kiều và Hoạn Th diễn ra dới hỡnh thc
no

-Hình thức nghị luận .

?Vì sao tác giả lại sử dụng hình thức nghị luận
-Vì hình thức này rất phù hợp với một phiên toà
?Trớc toà điều quan trọng nhất ngời ta phải làm gì

-Trình bày lí lẽ nhân chứng, vật chứng sao cho có sức thuyết
phục .

?Trong phiên toà này TK và Hoạn Th có vị trí nh thế nào
-Kiều là quan toà buộc tội .

-Hoạn Th là bị cáo.

GV :Mỗi bên đều có lập luận của mình .Hãy chỉ ra cáh lập
luận của từng nhân vật

*LËp luËn cđa KiỊu :

+Mấy câu đầu Sau khi chào hỏi mỉa mai đay nghiến :Xa nay
đàn bà có mấy ngời ghê gớm cay nghiệt nh mụ .Và xa nay
càng cay nghiệt thì càng chuốc lấy oan trái .

*LËp luËn của Hoạn Th :Trong hoàn cảnh hồn lạc phách
xiêu vẫn biện minh cho mình bằng một đoạn lập luận xuất

sắc .Trong 8 dòng thơ Hoạn Th nêu lên 4 ln ®iĨm :

-Thứ nhất :Tơi là đàn bà ghen tng là lẽ thờng tình (Nêu
1 lí lẽ thờng )

-Thứ 2 :Ngồi ra tơi cũng đã đối xử tốt với cô khi cô ở gác
viết kinh .Khi cô trốn khỏi nhà tôi cũng chẳng đuổi theo (Kể
công ).

-Thứ 3 :Tôi với cô đều là cảnh chồng chung ,chắc gì ai
nh-ờng cho ai

-Thứ 4 :Nhng dù sao tơi đã trót gây đau khổ cho cô, nên bây
giờ tôi chỉ trông chờ vào lịng khoan dung rộng lợng của
cơ(nhận tội, đề cao, tâng bốc Kiều).

?Với lập luận trên của Hoạn Th ,Kiều tỏ thái độ nh thế nào
-Kiều phải công nhận tài của Hoạn th “Khơn ngoan đến
mức nói năng phải lời”và cũng chính nhờ lập luận ấy mà đặt
Kiều vào tinh thế rất khó

“Tha ra thì cũng may đời

Lµm ra mang tiÕng con ngêi nhá nhen”

?Từ văn bản trên em rút ra đặc điểm gì của nghị luận trong
văn bản tự sự :

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

câu nào :

-Thng dựng cõu khng nh & phủ định ,câu có các cặp
quan hệ từ :Nu ...thỡ ,Khụng nhng...m cũn...

-Dùng nhiều từ ngữ :Tại sao,thật vậy ...)
?Vì sao lại sử dụng các kiểu câu nh thÕ

-Phần diễn đạt chặt chẽ, rõ ràng có sức thuyết phục cao
->làm cho câu truyện thêm phần triết lí

H đọc ghi nhớ(sgk-138)
Nêu yêu cầu bài tập 1

?Lời văn trong đoạn trích LÃo Hạc là lời của ai?Ngời ấy
đang thuyết phục ai ?Thuyết phục điều gì

-Lời ơng giáo .Đó là suy nghĩ nội tâm .Ơng giáo đang thuyết
phục chính mình .Rằng vợ mình khơng ác để chỉ biết chứ
khơng nỡ giận .

?Nªu yêu cầu BT 2

Hóy túm tt ni dung lớ lẽ trong lời lập luận của Hoạn Th để
làm sáng to lời khen của nàng Kiều :Khôn ngoan rất mc
,núi nng phi li .

->Trong văn bản Hoạn Th lập luận rất chặt chẽ bằng cách đa
ra 4 luận điểm khiến Kiều phải công nhận:Khôn ngoan rất
mực, nói năng phải lời :

+Tụi ch l chỳt phn n b nên cũng ghen tuông nh ngời

khác .

+Tôi đã cho cô ra Quan âm các viết kinh ,khi cô trốn tơi
cũng khơng đuổi theo .

+Lịng riêng tơi trân trọng kính u cơ nhng chồng chung thì
khơng thể nhờng đợc .

+Trót gây lên tội xin nhờ lợng khoan dung ,đợc phần nào
hay phần ấy .

=>Lí lẽ có lí đặc biệt biết đánh vào tâm lí của Kiều :Đánh kẻ
chạy đi không ai đánh ngời biết lỗi .

?Nêu yêu cầu bài tập 3 :Xác định yếu tố nghị luận trong
đoạn văn :

Bà nội tôi mất thế mà đã đợc 5 năm .Tơi qn sao đợc hình
ảnh thân thơng cùng những lời ân cần của bà .

Ngày ấy tơi cịn nhỏ ,có 1 lần cả nhà đi làm vắng. Tôi giúp
cha mẹ thổi cơm chẳng may tuột tay làm văng giá gạo
xuống đát .Nhìn hạtgạo trắng xăng tung toé dới đất tôi lo sợ
vô cùng .Sau một hồi suy nghĩ tôi lấy chổi hất gọn số gạo

-Nghị luận thực chất và đối
thoại với các nhận xét phán
đốn , các lí lẽ nhằm thuyết
phục ngời nghe,ngời đọc.
-Thờng dùng câu khẳng định

& phủ định ,câu có các cặp
quan hệ từ :Nếu ...thì
,Khơng những...mà cịn...
-Dùng nhiều từ ngữ :Tại
sao,thật vậy

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

vãi xuống rãnh gần đó .Ngoảnh lại ,tơi đã thấy bà tôi đứng
sau lng từ bao giờ Anh mắt thật buồn ,nhìn tơi bà bảo :Nếu
trót làm đổ thì cháu nên quét gọn lại làm đồ chăn lợn cho đỡ
phí .Cháu phải biết q hạt gạo ,bởi vì 1 hạt thóc vàng là 9
giọt mồ hơi đấy .Cháu có biết khơng ?

?Xác định yếu tố miêu tả :Cháu phải ...đấy
?Kiểu câu :Khẳng định

?Tõ ng÷ :Bëi vì ...là .

<b>VI .Cng c :?Vai trũ đặc điểm ,cấu tạo ,dấu hiệucủa yếu tố nghị lụân trong văn bản tự sự .</b>
<b>IV .H ớng dẫn về nhà :Học ghi nhớ ,hoàn thành bài tp .</b>

-Chuẩn bị bài Luyện viết đoạn văn có sử dụng yếu tố nghị luận
N1-2-3:Bài tập 1.

N4-5-6:Bài tập 2 .

<b>V.Rót Kinh nghiƯm</b>