Luận văn nghiên cứu mật độ nuôi cá chim vây vàng (trachinotus blochii lacepède 1801) thương phẩm trong ao

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
---------

---------

NGUY N VĂN QUY N

NGHIÊN C U M T ð NUÔI CÁ CHIM VÂY VÀNG
(Trachinotus blochii LacepÌde 1801) THƯƠNG PH M TRONG AO

LU N VĂN TH C SĨ NƠNG NGHI P

Chun ngành: Ni tr ng th y s n
Mã s

: 60.62.70

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. THÁI THANH BÌNH

HÀ N I - 2010

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 1


L I CAM ðOAN
Tơi cam đoan r ng, s li u và k t qu nghiên c u trong lu n văn này là trung
th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.

Tơi cũng cam đoan r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này ñã
ñư c cám ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn đ u ñư c ch rõ ngu n g c.
Hà N i, tháng 10 năm 2010
Tác gi

Nguy n Văn Quy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... i


L I C M ƠN
L i đ u tiên tơi xin trân tr ng c m ơn Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n I,
Trư ng ð i h c nông nghi p Hà N i ñã t o ñi u ki n cho chúng tơi nh ng h c viên
cao h c khóa 10 có đư c khóa h c này.
ð hồn thành khố h c này có s đóng góp và giúp đ khơng nh c a Khoa sau
đ i h c, Phịng ðào t o và h p tác qu c t - Vi n Nghiên c u nuôi tr ng thu s n I.
ð c bi t, tôi xin bày t lịng bi t ơn sâu s c đ n TS. Thái Thanh Bình đã t n
tình hư ng d n, ch b o và giúp đ tơi trong su t q trình th c hi n lu n văn này.
Tơi xin cám ơn cán b Tr i th c nghi m Nuôi tr ng th y s n l , m n Qu ng
Ninh – Trư ng Cao ñ ng Th y s n ñã giúp ñ và t o m i ñi u ki n thu n l i ñ tôi
th c hi n lu n văn này.
Tôi xin cám ơn th y cơ, b n bè, đ ng nghi p và gia đình nh ng ngư i đã
ln giúp đ và đ ng viên tơi trong q trình h c t p và th c hi n ñ tài t t nghi p.
Hà n i, tháng 10 năm 2010.
Tác gi

Nguy n Văn Quy n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... ii

M CL C
L I CAM ðOAN..................................................Error! Bookmark not defined.
L I C M ƠN .......................................................Error! Bookmark not defined.
M C L C ............................................................Error! Bookmark not defined.
DANH M C CÁC B NG ....................................Error! Bookmark not defined.
DANH M C CÁC HÌNH .....................................Error! Bookmark not defined.
DANH M C CÁC CH

VI T T T ....................Error! Bookmark not defined.

DANH M C CÁC CH

VI T T T ....................Error! Bookmark not defined.

PH N I. M

ð U...............................................................................................1

1. M c tiêu nghiên c u ......................................................................................2
2. N i dung nghiên c u......................................................................................2
PH N II. T NG QUAN TÀI LI U ...................................................................3
2.1. M t s ñ c ñi m sinh h c c a ñ i tư ng nghiên c u ...................................3
2.1.1. V trí phân lo i......................................................................................3
2.1.2. Phân b .................................................................................................3
2.1.3. ð c đi m hình thái và nh n d ng ..........................................................4
2.1.4. T p tính s ng........................................................................................5
2.1.5. ð c đi m dinh dư ng ...........................................................................5
2.1.6. ð c ñi m sinh trư ng ...........................................................................6
2.1.7. ð c đi m sinh s n.................................................................................6

2.2. Tình hình nghiên c u cá chim vây vàng

ngồi nư c.................................6

2.3. Tình hình nghiên c u cá chim vây vàng

trong nư c ...............................10

2.4. nh hư ng c a m t đ ni đ n sinh trư ng, t l s ng và hi u qu kinh t
c a cá nuôi.......................................................................................................12
PH N III. V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ........................16
3.1. ð a ñi m, th i gian, ñ i tư ng nghiên c u.................................................16
3.1.1. ð a ñi m nghiên c u...........................................................................16
3.1.2. Th i gian nghiên c u..........................................................................16
3.1.3. ð i tư ng nghiên c u .........................................................................16
3.2. Thi t b và v t li u nghiên c u ..................................................................16
3.3. Phương pháp nghiên c u...........................................................................16
3.3.1. Phương pháp b trí thí nghi m............................................................16
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... iii


3.3.2. Phương pháp thu th p s li u..............................................................18
3.3.3. Theo dõi m t s y u t môi trư ng nư c trong ao nuôi.......................18
3.3.4. Phương pháp x lý và phân tích s li u...............................................19
PH N IV. K T QU VÀ TH O LU N .........................................................21
4.1. Bi n ñ ng m t s y u t môi trư ng nư c trong ao nuôi thương ph m cá
chim vây vàng..................................................................................................21
4.1.1. Bi n ñ ng nhi t ñ nư c trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng21
4.1.2. Bi n đ ng c a pH trong ao ni thương ph m cá chim vây vàng........22
4.1.3. Bi n ñ ng ñ m n trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng .......23

4.1.4. Bi n ñ ng c a hàm lư ng ơ xy hịa tan trong ao ni thương ph m cá
chim vây vàng ..............................................................................................24
4.1.5. Bi n ñ ng hàm lư ng H2S trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng ......24
4.1.6. Bi n ñ ng hàm lư ng NH3 trong ao thí nghi m..................................25
4.1.7. Bi n đ ng giá tr nhu c u ơ xy hóa h c (COD) trong ao ni thương
ph m cá chim vây vàng ................................................................................26
4.1.8. Bi n ñ ng giá tr nhu c u ơ xy sinh hóa (BOD) trong ao nuôi thương
ph m cá chim vây vàng ................................................................................27
4.2. Tăng trư ng c a cá chim vây vàng............................................................28
4.2.1. Tăng trư ng v chi u dài c a cá chim vây vàng..................................28
4.2.2. Tăng trư ng v kh i c a cá chim vây vàng.........................................30
4.3. T l s ng c a cá chim vây vàng...............................................................32
4.4. Năng su t nuôi cá chim vây vàng ..............................................................34
4.5. H s chuy n ñ i th c ăn ..........................................................................36
4.6. M t s b nh thư ng g p

cá chim vây vàng trong th i gian nuôi.............37

4.6.1. B nh ho i t th n kinh (VNN)............................................................37
4.6.2. B nh do vi khu n................................................................................37
4.6.3. B nh do ký sinh trùng.........................................................................38
4.7. H ch tốn kính t ......................................................................................38
PH N V. K T LU N VÀ ð XU T ..............................................................40
5.1. K t lu n ....................................................................................................40
5.2. ð xu t .....................................................................................................40

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... iv


DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1. Quan h gi a h s b t m i c a cá chim vây vàng và s thay ñ i
nhi t ñ nư c .............................................................................................6
B ng 4.1. Tăng trư ng c a cá chim vây vàng v chi u dài trung bình

hai

m t đ ni t i Qu ng Ninh năm 2009 – 2010 .........................................28
B ng 4.2. T c ñ tăng trư ng chi u dài theo ngày c a cá chim vây vàng nuôi t i
Qu ng Ninh năm 2009 – 2010..................................................................29
B ng 4.3. Tăng trư ng c a cá chim vây vàng v kh i lư ng

hai m t ñ nuôi......30

t i Qu ng Ninh năm 2009 – 2010..............................................................30
B ng 4.4. T c ñ tăng theo ngày v kh i lư ng c a cá chim vây vàng t i Qu ng
Ninh năm 2009 – 2010 .............................................................................31
B ng 4.5. T l s ng c a cá chim vây vàng nuôi t i Qu ng Ninh năm 2009 – 2010 ...34
B ng 4.6. Năng su t cá chim vây vàng nuôi t i Qu ng Ninh năm 2009 – 2010......35
B ng 4.7. H s th c ăn c a cá chim vây vàng ni v i các m t đ khác nhau t i
Qu ng Ninh năm 2009 – 2010..................................................................36
B ng 4.8. H ch tốn kinh t trong ni cá chim vây vàng thương ph m ................39

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... v


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 2.1. Cá chim vây vàng (Trachinotus blochii Lacepède 1801) ..........................3
Hình 3.1: Sơ đ kh i nghiên c u m t đ ni thương ph m cá chim vây vàng trong
ao

hai m t ñ khác nhau: Mð 2,5con/m2 ; Mð 3,5 con/m2 ......................17

Hình 3.2. Kéo lư i ki m tra sinh trư ng c a cá......................................................18
Hình 4.1: Bi n ñ ng nhi t ñ trong ao ni thương ph m cá chim vây vàng..........21
Hình 4.2. Bi n đ ng ch s pH trong ao ni thương ph m cá chim vây vàng .......22
Hình 4.3. Bi n ñ ng ñ m n trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng...........23
Hình 4.4. Bi n đ ng hàm lư ng ơ xy hịa tan trong ao ni thương ph m cá chim
vây vàng .....................................................................................................24
Hình 4.5. Bi n ñ ng hàm lư ng H2S trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng .....25
Hình 4.6. Bi n ñ ng hàm lư ng NH4 trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng.......26
Hình 4.7. Bi n đ ng giá tr COD trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng ....27
Hình 4.8. Bi n đ ng giá tr BOD trong ao nuôi thương ph m cá chim vây vàng ....28
Hình 4.9. Kh i lư ng trung bình v chi u dài c a cá chim vây vàng nuôi t i Qu ng
Ninh năm 2009 - 2010 ................................................................................29
Hình 4.10. Kh i lư ng trung bình c a cá thí nghi m t i các đ t thu m u ...............32
Hình 4.11. T l s ng trung bình

các m t đ ni cá chim vây vàng t i Qu ng

Ninh năm 2009 – 2010................................................................................34
Hình 4.12. Năng su t cá thu ho ch c a cá chim vây vàng t i Qu ng Ninh năm 2009
– 2010.........................................................................................................35

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... vi


DANH M C CÁC CH
Mð:

M tñ

CD:

Chi u dài

KL:

Kh i lư ng

TB:

Trung bình

COD:

Nhu c u ơxy hóa h c

BOD:

Nhu c u ôxy sinh h c

FCR:

VI T T T

H s chuy n ñ i th c ăn

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... vii

PH N I. M

ð U

Trong hai th p k tr l i đây ngh ni cá bi n phát tri n m nh m . S n
ph m là nh ng m t hàng có giá tr cao, ph c v cho xu t kh u và tiêu th trong
nư c. Cho ñ n nay th gi i ñã ñưa vào ni trên 300 lồi cá bi n, tơm, nhuy n th .
Nhi u nư c ñã nh n th c ñư c m c ñ gi i h n và s gi m sút ngu n l i t nhiên
nên đã đ y m nh ngh ni cá bi n. S n lư ng cá bi n nuôi ngày càng tăng cao,
90% s n lư ng cá bi n th gi i t các nư c

châu Á. ði ñ u trong nhóm này là

Trung Qu c, ðài loan, Nh t B n, Singapore, Hàn Qu c... ð i tư ng nuôi ch y u
là: cá song, cá măng bi n, cá vư c, cá giò, cá cam, cá tráp, cá h ng, cá chim vây
vàng [20].
Trong nh ng năm g n đây, nhi u khó khăn v kinh t xã h i ñã x y ra ñ i
v i nh ng nông h nuôi tôm qui mô nh sinh s ng

nhi u t nh ven bi n b i vì ni

tơm th t b i do d ch b nh bùng phát và ch t lư ng nư c kém. H u qu là nhi u di n
tích ao nư c l đã b b hoang và nơng dân khơng có vi c làm, khơng có thu nh p
và khơng có kh năng tr n ngân hàng do vay ñ xây d ng ñ m nuôi. Vi c ñ nh ra
m t lồi ni thay th hay ni ln canh v i tơm s có ý nghĩa r t l n ñ c i thi n
ñ i s ng kinh t c a nhi u h nuôi tôm. Hơn n a, Chính ph cũng nh n th y r ng
ngh ni cá bi n có ti m năng mang l i thu nh p cao hơn và n ñ nh hơn cho c ng
ñ ng dân cư ñang sinh s ng

kh p các t nh ven bi n Vi t Nam.

Cá chim vây vàng là ñ i tư ng ni m i đ y tri n v ng vì có giá kinh t cao
(80.000-90.000đ ng/kg), nhu c u th trư ng trong và ngoài nư c r t l n. Chính vì
v y, trong th i gian g n ñây cá chim vây vàng ñã ñư c nuôi

nhi u ñ a phương.

Tuy nhiên, h u h t các h nông h nuôi cá chim trong l ng

qui mô nh và s

d ng cá t p làm th c ăn cho cá. D n đ n ngh ni cá chim vây vàng chưa đ t hi u
qu cao và khơng b n v ng. Cho đ n nay chưa có quy trình cơng ngh ni cá
chim vây vàng trong ao ñ t

Vi t Nam.

T năm 2006 - 2007, Trư ng Cao ñ ng Th y s n ñã th c hi n d án “Nh p
công ngh s n xu t gi ng cá chim vây vàng” và ñã ng d ng thành cơng quy trình
cơng ngh trong đi u ki n Vi t nam và s n xu t ñư c 165.040 con cá gi ng c 46cm. Năm 2009, công ngh sinh s n nhân t o và s n xu t gi ng cá chim vây vàng
ñang ñư c chuy n giao cho Trư ng ð i h c Nha Trang và hai t nh Nam ð nh và
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 1


Ninh Bình.
T ch đ ng v con gi ng cũng như nh ng ưu ñi m c a cá chim vây vàng v
giá tr dinh dư ng, th t thơm ngon. Năm 2008, Trư ng Cao ñ ng Th y s n ti p t c
th c hi n ñ tài “Nghiên c u xây d ng quy trình cơng ngh nuôi thâm canh cá chim
vây vàng (Trachinotus blochii Lacepède 1801) trong ao b ng th c ăn công nghi p”
ngu n kinh phí t D án H p ph n H tr Phát tri n nuôi tr ng th y s n b n v ng

(SUDA). ð tài ñã b trí thí nghi m

hai m t đ ni 1,5 con/m2 và 2,5 con/m2, k t

qu nghiên c u c a đ tài cho th y khơng có s khác bi t v t c ñ tăng trư ng và
t l s ng gi a 2 m t đ ni (P> 0,05). ð ñánh giá ñ y ñ hơn v hi u qu kinh t
gi a các m t ñ nuôi c n ti p t c nghiên c u thêm v i các m t đ ni khác.
Cá chim vây vàng là lồi có ho t đ ng m nh, bơi nhanh và s ng thành b y
ñàn, cá phàm ăn. M t đ ni là m t ch tiêu k thu t quan tr ng nh t nh hư ng ñ n
năng su t ao và hi u qu kinh t trong nuôi tr ng th y s n. Năng su t cá trong ao cao
nh t s có th đ t đư c khi m t đ ni th thích h p [2]. M t trong nh ng v n ñ k
thu t c n quan tâm ñ n năng su t và hi u qu kinh t trên m t đơn v di n tích ni
m t cách t i ña và hi u qu nh t phù h p v i trình đ k thu t. M t đ ni khơng
nh ng nh hư ng l n ñ n năng xu t s n ph m c a cơng ngh mà cịn liên quan đ n
c cá thương ph m. Hi n nay, chưa có m t cơng trình nghiên c u khoa h c nào cơng
b v m t đ ni thích h p cho cá chim vây vàng nuôi thương ph m trong ao ñ t
Vi t Nam.
Xu t phát t nhu c u th c ti n c a s n xu t chúng tơi đã ti n hành th c hi n
đ

tài: “Nghiên c u m t đ

ni cá chim vây vàng (Trachinotus blochii

Lacepède 1801) thương ph m trong ao”.
1. M c tiêu nghiên c u
Xác ñ nh ñư c m t đ ni thương ph m cá chim vây vàng phù h p trong
ao, góp ph n xây d ng quy trình cơng ngh ni thương ph m cá chim vây vàng.
2. N i dung nghiên c u
- N i dung 1: Xác ñ nh t c ñ tăng trư ng, t l s ng c a cá chim vây vàng

ni trong ao đ t.
- N i dung 2: ðánh giá hi u qu kinh t

các m t đ ni.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 2


PH N II. T NG QUAN TÀI LI U
2.1. M t s ñ c ñi m sinh h c c a đ i tư ng nghiên c u
2.1.1. V trí phân lo i
Ngành: Vertebrata
L p: Osteichthys
B : Perciformes
H : Cazangidea
Gi ng: Trachinotus
Loài: Trachinotus blochii (Lacepède 1801)
Tên ti ng Vi t: cá chim vây vàng, cá chim vây dài, cá sòng mũi h ch
Tên ti ng Anh: snub-nose pompano

Hình 2.1. Cá chim vây vàng (Trachinotus blochii Lacepède 1801)
2.1.2. Phân b
Cá chim vây vàng phân b r ng

vùng bi n

n ð Dương, t bi n ñ , Nam

phi ñ n mi n Nam Australia, vùng bi n nhi t ñ i và á nhi t ñ i. Cá phân b t
nhiên

69 nư c trên th gi i trong đó có Vi t Nam (www.fishbase.org). Cá chim

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 3


Trachinotus blochii (Lacepede) phân b bi n mi n Nam Nh t B n, Tây Thái bình
Dương,

n ð Dương, ð i Tây Dương, vùng bi n nhi t ñ i và á nh êt đ i. Là lồi

cá vùng nư c m vùng bi n ð i Tây Dương nhi t đ i, ơn đ i châu M , Nh t B n,
vùng bi n ðông Nam Á và vùng bi n Tây Châu Phi đ u có cá phân b .

Trung

Qu c chúng phân b vùng bi n ðông H i, Nam H i, Hoàng H i, vùng bi n Qu ng
ðông, Qu ng Tây, H i Nam, Phúc Ki n [3].
2.1.3. ð c đi m hình thái và nh n d ng
Cá hình hơi trịn, cao và m t bên d p chính gi a lưng hình vịng cung. Vây
lưng I, V - VI. I.19 - 20. Vây ng c 19, vây b ng 15, vây đi 17. Trên ñư ng bên
v y s p x p kho ng 135 -136 cái, chi u dài so v i chi u cao 1,6 - 1,7 l n, so v i
chi u dài ñ u 3,5 - 4 l n, cu ng đi ng n và d p, đ u nh chi u cao ñ u l n hơn
chi u dài. Xương

chính gi a b lưng c a đ u rõ ràng, chi u dài c a ñ u so v i

môi dài 5,1 - 6,2 l n, so v i đư ng kính m t 3,9 - 4,3 l n, mơi tù phía trư c hình c t
c t đư ng kính m t dài hơn mơi 1,2 - 1,6 l n. M t v trí v phía trư c nh , màng m
m t không phát tri n, l mũi môi bên 2 cái g n nhau, l mũi trư c nh hình trịn, l

mũi sau to hình b u d c. Mi ng nh xiên, ño n sau c a xương hàm trên l i ra, hàm
trên và hàm dư i có răng nh hình lơng, răng phía sau d n thối hố, lư i khơng có
răng rìa phía trư c xương n p mang hình cung tương đ i to, rìa sau cong. Xương
n p mang phía sau trơn, màng n p mang tách r i, tia mang 8 - 9 cây tia mang ng n,
s p x p thưa ño n cu i c a tia mang phía trên và dư i có m t s thối hố, b ph n
đ u khơng có v y, cơ th có nhi u v y trịn nh dính vào da. Vây lưng th 2 và vây
h u mơn có v y, phía trư c đư ng bên hình cung cong trịn tương đ i l n, trên
đư ng bên v y khơng có g , vây lưng th 1 hư ng v phía trư c gai b ng và 5 - 6
gai ng n. Cá gi ng gi a các gai có màng li n nhau, cá trư ng thành màng thoái hoá
thành nh ng gai tách r i nhau, vây lưng th 2 có 1 gai và 19 - 20 tia vây, ph n trư c
c a vây kéo dài hình như lư i li m. Tia vây dài nh t g p chi u dài c a ñ u 1,2 - 1,3
l n, vây h u mơn có 1 gai và 17 - 18 tia vây, phía trư c có 2 gai ng n, vây h u mơn
và vây lưng th 2 hình d ng như nhau. Vây ng c tương ñ i ng n, ng n hơn chi u
dài c a ñ u, vây đi hình trăng lư i li m. Ru t u n cong 3 l n (chi u dài ru t/

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 4


chi u dài c a cá là 0,8). Lưng màu tro b c, b ng màu ánh b c, mình khơng có vân
đen, vây lưng màu ánh b c vàng, rìa vây màu tro đen, vây h u mơn màu ánh b c
vàng, vây đi màu vàng tro (www.fishbase.org), [3].
2.1.4. T p tính s ng
Cá chim vây vàng là lồi cá nư c m s ng

t ng gi a và t ng trên.

ño n cá gi ng hàng năm sau mùa đơng cá thư ng s ng theo đàn

giai

vùng v nh c a

sông. Cá trư ng thành bơi ra vùng bi n sâu, nhi t đ thích h p 16 - 360C, sinh
trư ng t t nh t 22 - 280C. Cá chim vây vàng thu c loài cá r ng mu i, ph m vi thích
h p t 3 - 33‰ dư i 20‰ cá sinh trư ng nhanh, trong ñi u ki n ñ m n cao t c ñ
sinh trư ng c a cá ch m. Kh năng ch u ñ ng nhi t ñ tương ñ i kém. H ng năm
cu i tháng 12 ñ n ñ u tháng 3 năm sau là th i kỳ qua đơng cá khơng ăn th c ăn,
thơng thư ng nhi t ñ th p dư i 160C cá chim vây vàng ng ng b t m i, nhi t ñ
th p nh t mà cá ch u ñ ng là 140C n u hai ngày nhi t ñ dư i 140C cá s ch t.
Ngư ng ơxy hịa tan th p nh t c a cá chim vây vàng là 2,5 mg/l. Cá có s c kháng
b nh cao khi ni chung v i các lồi cá khác như cá song, cá tráp, khi cá song b
b nh do trùng bánh xe, b nh ñi m tr ng, b nh ngồi da, cá tráp đen, tráp vây vàng
b b nh v mang ch t hàng lo t nhưng cá chim vây vàng v n không m c b nh. Vi c
v n chuy n cá d dàng. Cá nuôi

l ng lư i ñánh b t chuy n vào b xi măng ho c

l ng lư i thì v y c a cá khơng d b bong ra. Trong đi u ki n ương ni, cá con ít
ăn l n nhau [3].
2.1.5. ð c ñi m dinh dư ng
Cá chim vây vàng là lồi cá ăn th t, đ u tù, mi ng

phía trư c bành ra 2 bên.

Cá hương có răng nh khi cá trư ng thành răng thối hóa. Cu ng mang ng n và
thưa đ c đi m này khi n cá có th dùng đ u tìm ki m th c ăn

trong cát. Cá trư ng

thành có th b t m i là sinh v t v c ng như ngao, cua, c... Giai ño n cá b t th c

ăn là các loài phù du sinh v t và các ñ ng v t ñáy, ch y u là u th Copepoda. Cá
con ăn m t s loài hai m nh v nh . Cá trư ng thành th c ăn chính là các lồi tơm,
cá nh ... Trong đi u ki n cá ni cá dài 2cm, th c ăn là cá t p xay nh , tôm tép xay
nh , cá trư ng thành ăn tôm cá băm nh pha th c ăn công nghi p. Cho cá ăn vào
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 5


bu i sáng ho c trư c hồng hơn, có th s d ng máy t ñ ng cho ăn. Cá chim vây
vàng có h s b t m i thay ñ i theo nhi t ñ nư c [3].
B ng 2.1. Quan h gi a h s b t m i c a cá chim vây vàng
và s thay ñ i nhi t ñ nư c
Nhi t ñ nư c (0C)

17,0

18,6

21,2

23,6

25,8

27,0

28,0

H s b tm i

1,2

3,0

3,4

7,0

13,9

12,6

13,7

Ngu n: (Lâm C m Tơn, 1995) [3]
2.1.6. ð c đi m sinh trư ng
Cá chim vây vàng thân hình tương đ i to, chi u dài có th đ t 45 - 60cm. Cá
sinh trư ng trong đi u ki n ni bình thư ng m t năm có th đ t quy cách cá
thương ph m c 0,5 – 0,7kg. T năm th hai tr ñi m i năm tr ng lư ng tuy t ñ i
tăng là 1 kg. Trương Bang Ki t (2001) th c nghi m nuôi

ao v i cá 0+ tu i th i kỳ

ñ u sinh trư ng ch m cá dài 2,6 cm tr ng lư ng 0,52g qua 192 ngày nuôi cá dài 9,9
cm, tr ng lư ng 20,53g bình quân ngày tr ng lư ng tăng 0,6g, h s tăng trư ng
ngày 1,04% [3].
2.1.7. ð c ñi m sinh s n
Mùa sinh s n c a cá chim vây vàng t tháng 4 - 5 và duy trì cho đ n tháng
9. S c sinh s n c a cá th 40 - 60 v n tr ng. Trong t nhiên cá hương 1,2 - 2 cm b t
ñ u bơi vào vùng bi n c n, cá l n 13 - 15cm b t ñ u di cư t vùng bi n c n ra vùng
bi n sâu. Tu i thành th c c a cá chim vây vàng qua nghiên c u ch rõ: cá 1 - 2 tu i

trong bu ng tr ng nỗn ngun bào l n đ u tiên ti n kỳ phân li t thành th c. Cá 3 4 tu i m i b t ñ u ñi vào th i kỳ ti n sinh trư ng sau đó đ n l ch trình phát d c bao
g m phát sinh nỗn hồng phơi bào di chuy n và thành th c, t bào noãn m thành
th c [3].
Hi n nay, cá thành th c

3 - 4 tu i n u mu n cho cá thành th c s m c n

ph i tiêm kích d c t , nuôi v cá b m m t cách khoa h c. Trong th c ti n s n
xu t ch ng minh: cá chim vây vàng 4 tu i tuy n sinh d c ñ t ñ thành th c, qua đó
kích thích cá có th phóng tr ng s n tinh và p n thành cá b t bình thư ng [3].
2.2. Tình hình nghiên c u cá chim vây vàng

ngoài nư c

Cá chim bi n mi n Nam Trung Qu c ni ch y u là lồi Trachinotus ovatus
(Linacus) và loài Trachinotus blochii (Lacepède) hai loài này ngo i hình tương t
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 6


nhau thu c b Pereiformes, h Trachinotinae, gi ng Trachinotus. Th k 20 vào
năm 1990 tr l i ñây vùng bi n H i Nam, Qu ng ðông và Phúc Ki n tri n khai
ni 2 lồi cá trên [3].
Th i kỳ ñ u gi ng cá chim Trachinotus ovantus ch y u là d a vào gi ng cá
thiên nhiên. Còn gi ng cá Trachinotus blochii ch y u là gi ng t ðài Loan nh p
vào. G n ñây vi c sinh s n nhân t o hai lồi cá trên mi n Nam Trung Qu c đã có s
đ t phá l n thành cơng. Gi ng cá chim bi n c p cho các h nuôi trong giai ño n này
ch y u là gi ng nhân t o, cá Trachinotus blochii ni

đ o H i Nam vi c qua

đơng thu n l i, sinh trư ng t t. Nh ng vùng duyên h i nuôi qua đơng b ng l ng
lư i khó khăn. N u g p l nh cá cũng s ch t nhi u, t n th t kinh t l n [3].
ðài Loan cho sinh nhân t o thành công cá chim vây vàng năm 1979, năm
1997 ðài Loan s n xu t ñư c kho ng 38 tri u cá gi ng (4 – 6 cm). Năm 1993
Trung Qu c cho sinh s n nhân t o thành công cá chim vây vàng trên qui mô nh ,
năm 1998 cho sinh s n nhân t o thành công trên quy mơ l n và hi n nay đã đưa đ i
tư ng này vào s n xu t ñ i trà. Cá chim vây vàng là ñ i tư ng ni m i có giá tr
kinh t cao và có tri n v ng phát tri n r t t t. Cá chim vây vàng là m t trong nh ng
lồi ni quan tr ng c a H ng kơng, Singapore, ðài Loan, Trung Qu c, Malaysia.
Giá bán t i th trư ng n i ñ a c a Trung Qu c t 40 – 60 t /kg (nguyên con) [3].
Cá chim vây vàng đư c ni b ng nhi u hình th c như ni

trong l ng, ao

đ t, nuôi ghép v i tôm. Nhi u nghiên c u v ni thương ph m các lồi cá chim
trong gi ng Trachinotus đã đư c cơng b . Theo Cuevas (1978); Watanabe (1994)
M cá chim Trachinotus carolinus đư c ni t năm 1952 trong ao ñ t v i năng
su t 270 - 438kg/ha/133 ngày nuôi. Th c ăn cho cá ch y u là cá t p t ñánh b t.
Theo McMaster (2003) thí nghi m ni cá chim vây vàng

ñ m n 19‰.

Th c ăn cho cá là th c ăn c a Aquafeed (Protein = 43%, lipit = 10%) c cá th là
10g sau 4 tháng nuôi cá đ t 110g. Lồi cá chim Florida pompono đư c nuôi trong
b , ao và l ng c cá thương ph m là 453,5 – 680g tương ñương 25 - 30cm. Cá chim
có th tăng trư ng t 2 - 3cm/tháng [15].
Theo Lazo và c ng s (1998) ñã th c hi n thí nghi m v hàm lư ng protein t i
thi u cho cá chim Trachinotus carolinus sinh trư ng t t nh t

3 m c khác nhau: 30%,

35%, 45%. Ông cho r ng hàm lư ng protein thích h p cho cá chim là 45%. M t k t qu
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 7


khác khi nghiên c u v nhu c u protein c a cá chim vây vàng cũng cho r ng hàm lư ng
protein t i thi u cho cá chim Trachinotus ovatus sinh trư ng nhanh nh t là 45% [16].
Năm 1986

ðài Loan, Lâm Li t ðư ng ñã thu gom 126 con cá Trachinotus

blochii lo i nh và lo i v a và “già m c ngư” nuôi chung v i nhau. Năm 1989 b t
ñ u th c nghi m cho sinh s n nhân t o, qua 5 l n tiêm kích d c t trong đó 4 l n
cho đ tr ng th tinh thành cơng, thu ñư c trên 900 v n tr ng trong ñó tr ng th
tinh trên 500 v n tr ng, qua nhi u hình th c th c nghi m ương ni cu i cùng thu
đư c 38,6 v n gi ng kích c 2 - 3cm. ðây là l n ñ u tiên sinh s n nhân t o cá
Trachinotus blochii thành cơng, đ ng th i cũng là l p cá đ u tiên đem ra ni. Năm
1991, tăng thêm ñàn cá b m cho ti n hành sinh s n nhân t o. Xây d ng nên k
thu t sinh s n nhân t o cá chim vây vàng Trachinotus blochii [3]. ðài Loan, Mã
Lai, Singapo... b t đ u ti n hành ni cá Trachinotus blochii

ao và nuôi l ng lư i

bi n. Năm 1992 ðài Loan có s lư ng cá chim ni trên 2000 v n con. Phương
th c ni t ni ghép đ n ni đơn. Năm 1994 ðài Loan ni cá chim vây vàng
m t ñ 2 - 3 con/m2, th c ăn viên cơng nghi p qua 7 đ n 12 tháng ni có th đ t
400 - 600g/con, đ t ñư c qui cách thương ph m, h s th c ăn 1,6 - 2,0 s n lư ng
ñ t 10 - 15 t n/ha [3].
Quy trình ni cá chim vây vàng thương ph m trong ao và nuôi trong l ng
lư i cá ñ t 12cm ñưa ra th trư ng (4 - 5 tháng). Sau đó phân c và ni thương

ph m đ n khi đ t kích c thu ho ch [10]. Quy trình ni như sau: giai đo n ương
ni cá gi ng: cá gi ng ương nuôi

ao 2,5cm (20 - 30 ngày). Ti n hành phân c .

Giai đo n ương ni trung gian: sau ương 20 - 30 ngày ti n hành phân c , cá đư c
ương ni trong ao, l ng lư i ñ t trên 12 cm ñưa ra th trư ng 7 - 12 tháng. Giai
ño n này ương qua ñông t c 2,5 - 12cm (qua ñông 4 - 5 tháng). Giai ño n cá l n
(thương ph m): sau giai ño n ương trung gian cá ñư c phân c đưa vào ni trong
ao, ni l ng lư i ñ t 12 cm ñưa ra th trư ng (4 - 5 tháng). Sau đó phân c và ni
thương ph m đ n khi đ t kích c thu ho ch [3].
Năm 1993, Phúc Ki n, H i Nam, Qu ng ðông gi ng cá nh p t ðài Loan
vào (gi ng cá Trachinotus blochii) ti n hành ni
có ñ m n th p 6‰ cá nuôi

ao và nuôi l ng lư i. Ao ni

ao kích c 10 - 12cm, hình th c là ni đơn sau 240

ngày ni kh i lư ng cá ñ t 400 - 500g. Năm 1991, Tam Á ñ o H i Nam ti n hành
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 8


nuôi th nghi m b ng l ng lư i, th i gian ni 1 năm đ t t l s ng 85,55%, kh i
lư ng bình quân n ng 984,3g, s n lư ng bình qn đ t 11,28 kg/m3,

Th m Quy n

năm 2002 nuôi ao nư c m n, cá gi ng th kích c 2,5cm qua 4 tháng ni chi u dài
bình qn đ t 28,6cm tr ng lư ng 450g [3].

Theo Chou (1997) [13], cá chim vây vàng là đ i tư ng ni chính
Singapore. Cá b t ñư c nh p t ðài Loan, th c ăn cho cá chim vây vàng ch y u
v n là cá t p. Thouard (1989) [22], thí nghi m nuôi cá chim Trachinotus goodie
Pháp b ng th c ăn công nghi p và cá t p trong l ng. C cá th 15g, ăn th c cho cá
là th c ăn công nghi p v i hàm lư ng đ m 50% sau 5 tháng ni cá đ t 300g. Cá ăn
th c ăn cá t p ñ t 260g, t l s ng t 83 - 90%. Pin Lan và c ng s (2007) [19], ñã
so sánh s sinh trư ng c a cá chim nuôi trong l ng

Trung Qu c b ng b t cá v i

hàm lư ng ñ m là 45% và th c ăn là ñ u tương ph i tr n v i b t cá trong đó đ u
tương đóng góp 28% protein cho th y khơng có s khác nhau gi a hai lo i th c ăn
này. Cá chim nuôi trong l ng v i c cá th là 20g, m t đ 9,6 con/m3 sau 146 ngày
ni cá ñ t c trung bình 610g và t l s ng là 99%, h s th c ăn t 2,51 – 2,59.
Trong nh ng năm qua ngh nuôi tôm

ðài Loan g p nhi n khó khăn do d ch

b nh bùng phát, ngư i dân ni tơm đã chuy n sang ni cá chim vây vàng trong
ao có n ng ñ mu i th p và ñ t hi u qu cao. Hàng năm nư c này s n xu t hơn 10
tri u con gi ng ñ ph c v cho vi c ni thâm canh trong ao đ t (Marine Fish Seed
Industry In Taiwan, Shinn-Pyng Yeh 1997).
Cũng như các lồi cá bi n ni khác cá chim vây vàng có th b nhi m b nh
do virus VNN gây ra. Hi n nay chưa có vaccine đ phịng ch ng b nh này nên vi c
ki m tra b nh cá gi ng trư c khi nuôi là r t c n thi t. Theo Pin Lan và c ng s
(2007) nghiên c u b nh trên cá chim vây vàng trong su t q trình ni, b t ñ u t
giai ño n cá gi ng s n xu t t i ðài Loan. Tác nhân gây b nh thư ng xu t hi n vào
gi a tháng 6 giai đo n đưa vào ni l n, s xu t hi n và gây b nh thư ng n ng và r t
ña d ng bao g m các ký sinh trùng bên ngoài như Paratrichodina obliqua,
Trichodina sp., Cryptocaryon irrtans. Paratrichodina là ký sinh trùng gây b nh cho

cá chim vây vàng l n nh t ñ u tiên chúng ký sinh vào mang cá. Ti p theo là vi khu n
c h i gây b nh như Steptococcus sp d nh n bi t khi cá chim vây vàng bơi b t
thư ng, cá g y. Ch n đốn phát hi n b nh b ng phương pháp các b test kits [19].
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 9


2.3. Tình hình nghiên c u cá chim vây vàng

trong nư c

Lê Xân (2007) cá chim vây vàng có phân b t nhiên

vùng bi n Vi t Nam

nhưng r t ít khi b t g p. Nh n th c ñư c giá tr kinh t c a loài cá này, năm 2003
Vi n nghiên c u th y s n ñã ti n hành nh p cá hương chim vây vàng t ðài Loan
nuôi thành cá gi ng. Năm 2005 Vi n ñã th c hi n ñ tài “Nghiên c u ñ c ñi m sinh
h c, k thu t ni thương ph m và t o đàn cá h u b c a 5 loài cá bi n kinh t ”
trong đó có cá chim vây vàng. K t qu c a ñ tài cho th y sau 6 tháng nuôi cá chim
vây b ng th c ăn Proconco và cá t p, v i c cá th là 22g cá ñ t 450g. Sau khi cá
ñ t 120g cá ăn th c ăn t ng h p Proconco có xu th sinh trư ng ch m hơn so v i cá
ăn th c ăn cá t p.
Năm 2004 Phân Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n B c Trung b cũng
ti n hành nh p cá chim vây vàng hương v ni. Cá đư c cho ăn b ng th c ăn cá
t p. So v i cá ni

Cát Bà đàn cá này sinh trư ng nhanh hơn, sau 6 tháng ni cá

đ t kh i lư ng trung bình 545g/con và sau 9 tháng ni cá đ t 722g. Tuy nhiên, tác
gi chưa cơng b m t đ ni.

Năm 2006 Trư ng Cao ñ ng Th y s n ñã th c hi n thành công d án nh p
công ngh s n xu t gi ng cá chim vây vàng. Trư ng ñã s n xu t ñư c 165.040 con
cá gi ng c 4 – 6 cm. Ngoài vi c nh p cá b m t Trung Qu c v ñ s n xu t
gi ng. Năm 2007 Trư ng đã ti n hành th nghi m ni thương ph m cá chim vây
vàng trong ao ñ t b ng th c ăn công nghi p do công ty Chương Dương s n xu t v i
hàm lư ng protein 42%, lipid 10%. C cá th 6 - 8cm v i m t ñ 1,5 con/m2. K t
qu ban ñ u cho th y cá chim vây vàng có khă năng s d ng th c ăn cơng nghi p.
Sau 10 tháng ni cá chim vây vàng đ t trung bình 500g thí nghi m này ch

quy

mơ nh vi c b trí thí nghi m chưa đư c ch t ch vì thi u kinh phí đ u tư. Hi n
nay, cá chim vây vàng ñã ñư c ni

m t s đ a phương như Qu ng Ninh, H i

Phịng, Nha Trang k t qu bư c đ u cho th y đây là lồi cá bi n sinh trư ng nhanh
và thích h p v i đi u ki n Vi t Nam. Tuy nhiên, cho ñ n nay chưa có quy trình
ni thâm canh cá chim vây vàng nào đư c cơng b .
Lê Xân (2005) nghiên c u nuôi cá song ch m nâu thương ph m trong ao sau 8
tháng cá ñ t kh i lư ng trung bình 813g/con, t c đ tăng trư ng theo ngày t 2,34 4,54 g/ngày, t l s ng t 59,7 -70,7%; năng su t cá nuôi ñ t 14,8 t n/ha [11]. Cá
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 10


h ng m nuôi trong ao sau 12 tháng nuôi cá đ t trung bình 0,9kg, t l s ng 90%;
năng xu t nuôi thương ph m cá h ng m trong ao đ t trung bình 11 t n/ha/năm [10].
Luska và c ng s (2007) nuôi cá chim vây vàng trong l ng t i Vũng Tàu
b ng th c ăn cơng nghi p do cơng ty đ u tương c a M s n xu t có hàm lư ng
protein 43%, lipit 12% c cá th 28g sau 64 ngày ni cá đ t trung bình 201g, h s
chuy n ñ i c a th c ăn là 1,84. T l s ng c a cá là 99%.

Năm 2008, ñư c s h tr c a D án H p ph n H tr Phát tri n nuôi tr ng
th y s n b n v ng (SUDA), Trư ng Cao ñ ng Th y s n th c hi n ñ tài “Nghiên
c u xây d ng quy trình cơng ngh ni thâm canh cá chim vây vàng (Trachinotus
blochii Lacepède 1801) trong ao b ng th c ăn cơng nghi p”. ð tài đã b trí thí
nghi m

hai m t đ ni 1,5 con/m2 và 2,5 con/m2 m i công th c l p l i 3 l n. Sau

12 tháng ni

m t đ 1,5 con/m2 chi u dài trung bình đ t 32,63 ± 0,12 cm/con,

kh i lư ng trung bình đ t 621,23 ± 2,55g/con, t l s ng 92%, năng su t ñ t 8,57
t n/ha, lãi rịng trên 76 tri u đ ng/ha. M t đ 2,5 con/m2 chi u dài trung bình ñ t
32,41 ± 0,17 cm/con, kh i lư ng trung bình đ t 593,37 ± 2,6g/con, t l s ng 91%,
năng su t đ t 13,63 t n/ha, lãi rịng ñ t hơn 120 tri u ñ ng/ha. K t qu bư c đ u
cho th y

m t đ ni 2,5 con/m2 cho hi u qu kinh t cao hơn m t đ ni 1,5

con/m2. Khơng có s khác bi t có ý nghĩa th ng kê v tăng trư ng và t l s ng
gi a hai m t ñ nuôi [1].
Như v y, c n nghiên c u l p l i
xác hơn v năng su t và hi u qu kinh t

m t ñ 2,5 con/m2 ñ có k t lu n chính
m t đ này. ð ng th i c n có nghiên

c u ti p m t đ ni cao hơn đ có k t lu n chính xác v m t đ ni cá chim vây
vàng thương ph m thích h p trong ao ñ t, ñ ñ t năng su t cao và hi u qu kinh t

trong nuôi tr ng th y s n nói chung và ni cá chim vây vàng thương ph m nói
riêng. Năng su t cá trong ao cao nh t s có th đ t đư c khi m t đ ni th thích
h p. Tuy nhiên, ñ ñánh giá ñ y ñ và có k t lu n chính xác v m t đ ni cá chim
vây vàng phù h p trong ao nuôi c n ti p t c nghiên c u thêm v m t đ ni khác.
T k t qu c a đ tài “Nghiên c u xây d ng quy trình cơng ngh nuôi thâm
canh cá chim vây vàng (Trachinotus blochii Lacepède 1801) trong ao b ng th c ăn
công nghi p” năm 2008 - Trư ng Cao ñ ng Th y s n. Là cơ s cho lu n ch ng c a
ñ tài l a ch n hai m t ñ nuôi 2,5 con/m2 và m t ñ 3,5 con/m2 ñ ñánh giá hi u
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 11


qu qua t c ñ tăng trư ng, t l s ng, năng xu t cá ni đ c bi t là ñánh giá hi u
qu kinh t là cơ s khoa h c cho vi c l a ch n m t đ ni cá chim vây vàng
thương ph m trong ao ñ t.
2.4. nh hư ng c a m t đ ni đ n sinh trư ng, t l s ng và hi u qu kinh t
c a cá ni
M t đ cá th là nhân t quan tr ng nh t nh hư ng ñ n năng su t ao và vi c
s d ng th c ăn. Năng su t ao cao nh t s có th ñ t ñư c v i m t ñ thích h p, m t
đ ni thay đ i s

nh hư ng đ n năng su t cá ni. N u m t đ q th p s gây

lãng phí di n tích và th c ăn trong ao. N u m t ñ quá cao s cho năng su t th p vì
cá ch m l n [2]. M t ñ t i ưu ñư c xem là y u t có ý nghĩa quy t đ nh nh t đ n
hi u qu c a mơ hình.
Năng su t cá ni thư ng đ t m c cao nh t

m t m t đ ni nào đó. M t

khác, hi u qu kinh t trong nuôi cá cũng c n ph i tính tốn

m c năng su t nào đó

cho hi u qu cao nh t. ð gi i quy t v n ñ này, bi n pháp ni cá v i m t đ th
thích h p có th đư c áp d ng. Phương pháp này giúp ngư i ni s d ng di n tích
ao h p lý, ñ t năng su t và hi u qu cao nh t trên m t ñơn v di n tích. Tuy nhiên,
năng su t và hi u qu kinh t chưa ch c ñã t l thu n v i nhau.
Thái Thanh Bình (2008) nghiên c u qui trình cơng ngh ni thâm canh cá
chim vây vàng trong ao b ng th c ăn công nghi p. Thí nghi m đư c b trí v i hai
m t đ ni 1,5 con/m2 và m t đ 2,5 con/m2, m i m t nghi m th c ñư c b trí l p
l i ba l n. K t qu khơng có s khác bi t có ý nghĩa th ng kê (P > 0,01) v t c ñ
tăng trư ng và t l s ng gi a hai m t ñ . K t qu bư c ñ u cho th y

m t ñ nuôi

2,5 con/m2 cho hi u qu kinh t cao hơn m t ñ ni 1,5 con/m2 . Như v y, c n b
trí thí nghi m l p l i

m t đ ni 2,5 con/m2 ñ ñánh giá l i tăng trư ng, t l

s ng, năng su t và hi u qu kinh t t i m t đ ni này và nghiên c u l a ch n
thêm m t ñ 3,5 con/m2 đ đánh giá [1].
Lê Xân (2007) thí nghi m v m t đ ni cá chim vây vàng nh hư ng ñ n
t c ñ sinh trư ng và t l s ng c a cá cho th y m t đ càng cao thì t l s ng, t c
ñ sinh trư ng th p và t l phân ñàn cao. V i m t ñ 330 con/l ng, 460 con/l ng,
600 con/l ng (L ng có th tích nư c là 20m3) t l s ng và kh i lư ng trung bình
tương ng là 68,2%, 470,2g; 64,8%, 468,8g; 58,6%, 461,2g. Nguyên nhân ñư c gi
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 12

thuy t là cá chim vây vàng v n ñ ng nhanh và không b t m i khi m i đã chìm
xu ng đáy nên m t đ cao cá b t m i càng ít d n đ n cá phân đàn l n.
V m t đ ni m t s ñ i tư ng cá bi n khác trên th gi i như mơ hình ni
cá h ng b c (Lujanus argentimaculatus) ni trong ao đ t t i Qu ng ðông – Trung
Qu c. Cá th có chi u dài trung bình 14,8cm, kh i lư ng trung bình 68,7 g/con, m t
đ th 500 con/m u Trung Qu c (tương ng v i 667m2), cá th k t h p v i cá tráp
vàng c 10 – 15 cm/con. Sau 7 tháng nuôi cá h ng b c đ t kích c trung bình 26,7
cm/con, kh i lư ng trung bình đ t 456,3 g/con, t l s ng ñ t 88,6% [3].
Năm 1995, t i Qu ng ðông – Trung Qu c nuôi cá vư c hoa (Lateolabrax
japonicus) ni v i di n tích 8 m u Trung Qu c (5336 m2). Cá th t c 2 – 3cm
v i phương pháp quây 1/6 ao, sau khi cá ñ t c 6 – 8 cm/con quây r ng 1/2 ao và
sau khi cá ñ t c 10 cm/con thì th ra c ao. Sau 10 tháng ni cá đ t trung bình 520
g/con, t l s ng đ t 80,2% [3].
M t đ ni có th

nh hư ng đ n năng su t và t l s ng c a m t ñ i tư ng

nào đó theo nhóm kích c khác nhau. Theo Nguy n Th Xuân Thu và c ng s
(2009). Nghiên c u

nh hư ng c a nhi t ñ và m t ñ ương t i t c ñ tăng trư ng

c a cá h i vân (Oncorhynchus mykis) trong h th ng ni tu n hồn. Thí nghi m
đư c b trí

5 m t đ khác nhau trong các b composite hình ch nh t, th tích 0,8

m3 (2 x 0,4 x 0,4 m): 5000, 7000, 8000, 9000 và 12.000 con/m3. K t qu nghiên c u
cho th y trong cùng đi u ki n ni như nhau, s tăng trư ng c a cá

các m t ñ

khác nhau thì khác nhau, m t đ càng cao t c ñ tăng trư ng càng ch m, t c ñ
tăng trư ng cao nh t
nh t

m t ñ 5.000con/m2 (5,55 cm/ngày và 3,65 g/ngày) và th p

m t ñ 12.000 con/m2 (4,92 cm/ngày và 2,77 g/ngày). Tuy nhiên, k t qu phân

tích th ng kê cho th y v i P < 0,05 s sai khác v tăng trư ng c a cá gi a các lơ thí
nghi m ch có ý nghĩa khi so sánh gi a m t ñ 5.000con/m2 v i m t ñ 9.000con/m2 và
12.000con/m2. Vì v y, m t đ ương thích h p giai ñ an gi ng kích c < 0,5 - 6 g/con
thích h p là t 5.000 - 8.000 con/m2. Theo dõi t l s ng c a cá

các lơ thí nghi m cho

th y khơng có s khác nhau đáng k gi a các m t ñ , k c so sánh gi a m t ñ th p
nh t (5.000 con/m2) và cao nh t (12.000 con/m2). ði u đó ch ng t m t đ ni khơng
nh hư ng ñ n t l s ng c a cá nhóm kích c này [6].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 13


Năng su t cá nuôi và hi u qu kinh t có th khơng t l thu n v i nhau. M t
nghiên c u ñ i v i cá Nheo M

Ictalurus punctatus, k t qu nghiên c u c a

Losinger và c ng s (2000) v m i quan h gi a m t ñ th gi ng và hi u qu kinh

t cho th y: l i nhu n thu ñư c cao nh t l i thu ñư c khi th v i m t ñ th p hơn
khá nhi u m t ñ ñ t năng su t cao nh t. Losinger c ng s (2000) ñã s d ng hàm
s toán h c k t h p v i th c ñ a t i các trang tr i và cho bi t r ng năng su t ñ t cao
nh t khi th cá Nheo M v i m t ñ 30.000 con/ha trong khi m t ñ th ñ ñ t l i
nhu n cao nh t là 17.000- 21.000 con/ha [8].
Nguy n ð c Tuân (2007) khi nghiên c u m t ñ nuôi thương ph m cá lăng
ch m

m t s kích c khác nhau. K t qu khi m t ñ th cá tăng thì t c ñ tăng

trư ng và kh i lư ng trung bình c a cá t i các l n thu m u gi m d n. Có s sai khác
rõ r t v kh i lư ng trung bình và t c đ tăng trư ng theo ngày c a cá t i các l n
thu m u và s sai khác này có ý nghĩa (P < 0,05). Khi m t ñ tăng thì h s th c ăn
tăng theo và có s sai khác có ý nghĩa (P < 0,05) v h s th c ăn gi a các m t ñ
th cá. ð i v i c cá 406,79 g/con thì năng su t cá thu ho ch tăng theo m t ñ th
cá ñ t cao nh t t i m t đ ni 2 con/m2 là 11.929 kg/ha nhưng hi u qu cao nh t
ñ t ñư c t i m t đ ni 1 con/m2. V i c cá 406,79 g/con m t đ ni tăng d n t
0,5 con/m2 lên m c 2 con/m2 thì năng su t cũng tăng d n t 4.146 kg/ha lên 11.929
kg/ha nhưng l i nhu n thu ñư c cao nh t t i m t ñ th 1 con/m2. Trong khi đó m t
đ ni 1,5 con/m2 cũng thu đư c l i nhu n th p hơn m t ñ 1,0 con/m2 nhưng cao
hơn kho ng 2 tri u ñ ng/1000m2 so v i m t ñ 0,5 con/m2. Bên c nh đó, t su t
sinh l i t i m t ñ 1,5 con/m2 th p hơn khá nhi u so v i m t ñ 0,5 con/m2 và 1
con/m2 [8]. ði u đó cho th y khi ni m t đ i tư ng th y s n c n tính t i m t đ
nào là phù h p ñ ñ t năng su t và t su t sinh l i cao nh t, m t ñ cao chưa ch c t
l thu n v i năng su t và t su t sinh l i.
M t đ ni cịn nh hư ng đ n năng su t và hi u qu kinh t c a m t s ñ i
tư ng th y s n khác như tôm càng xanh. Theo New và Singholka (1980) và
D`Abramo và c ng s (1989) thì kh i lư ng tôm càng xanh khi thu ho ch gi m khi
tăng m t đ ni. Nguy n Thanh Phương và c ng s (2005). Nghiên c u v m t đ
ni tơm càng xanh trong đi u ki n th c nghi m ñã ñư c ti n hành v i 4 nghi m

th c 3; 6; 8 và 10 tôm b t/m2 và 3 l n l p l i cho m i nghi m th c. Năng su t tôm
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 14


các m t ñ khác nhau dao ñ ng 534 - 1.519 kg/ha và tăng khi tăng m t ñ .

m t

đ 10 con/m2 thì năng su t khác bi t có ý nghĩa th ng kê (p < 0,05) so v i m t ñ 3
con/m2 và riêng m t đ 8 con/m2 thì năng su t đ t th p do tơm b b nh đ c thân khi
th gi ng làm t l s ng th p. K t qu nghiên c u này phù h p v i k t qu c a Lam
M Lan (2006) là m t đ th ni t l thu n v i năng su t và tác gi cũng cho r ng
v i mơ hình tơm lúa ln canh khi th m t ñ 2 - 6 con/m2 ñ t năng su t t 412 584 kg/ha [5].
Chi phí s n xu t và t ng thu có th tăng theo m t đ ni. Tuy nhiên, hi u
su t đ ng v n có th khơng t l thu n v i m t ñ . Nguy n Thanh Phương và c ng
s (2005). T c ñ tăng trư ng

các m t đ ni tơm càng xanh trong t ng tháng

dao ñ ng t 0,039 - 0,748 g/ngày và kích c tơm khi thu ho ch t l ngh ch v i m t
đ ni t 38,6 - 70,5 g/con; T l s ng c a tôm

các m t ñ nuôi dao ñ ng t 29,4

ñ n 50,9% và năng su t t 534 - 1.519 kg/ha, năng su t th p nh t
(534 kg/ha) và cao nh t

m t đ 3 PL/m2

m t đ 10 tơm b t/m2 (1.519 kg/ha); T ng chi phí và t ng

thu tăng theo m t đ ni t 21,7 đ n 72,1 tri u ñ ng/ha và t 39 ñ n 122 tri u
đ ng/ha; L i nhu n có khuynh hư ng tăng theo tăng m t đ ni t 17,4 ñ n 49,9
tri u ñ ng/ha; Hi u su t ñ ng v n dao ñ ng t 0,69 ñ n 1,03 và khơng có s khác
bi t gi a các m t đ ni nhưng cao nh t

m t ñ 6 con/m2. M t ñ nuôi 6 con/m2

cho hi u qu t i ưu và c n ñư c qu ng bá [5].
M t v n đ khi ni thương ph m ñ i tư ng th y s n cũng c n quan tâm ñ n
s c t i và sinh kh i t i h n c a ao nuôi. S c t i là t ng sinh kh i c a sinh v t hay
nhóm sinh v t trên đơn v di n tích mà t i th i đi m đó sinh trư ng c a các sinh v t
d ng l i. Sinh kh i t i h n là t ng sinh kh i c a sinh v t hay nhóm sinh v t trên
đơn v di n tích mà t i đó sinh trư ng c a sinh v t b t ñ u ch m l i [4]. Như v y,
m i m t đ i tư ng ch ni phù h p v i m t m t ñ th nh t đ nh,

m t đ ni

phù h p s cho năng su t và hi u qu cao nh t, n u th quá thưa cũng gây lãng phí
v di n tích và th tích kh i nư c, m t đ q cao có th

nh hư ng đ n sinh

trư ng, c cá thu ho ch, hi u qu và s c t i môi trư ng ao nuôi.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 15


PH N III. V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
3.1. ð a ñi m, th i gian, ñ i tư ng nghiên c u

3.1.1. ð a ñi m nghiên c u
Tr i th c nghi m nuôi tr ng th y s n m n, l Qu ng Ninh – Trư ng Cao
ñ ng Th y s n - xã Minh Thành, huy n Yên Hưng, t nh Qu ng Ninh.
3.1.2. Th i gian nghiên c u
T tháng 8 năm 2009 ñ n tháng 7 năm 2010.
3.1.3. ð i tư ng nghiên c u
Cá chim vây vàng Trachinotus blochii (LacepÌde 1801).
3.2. Thi t b và v t li u nghiên c u
- Cá gi ng th c 12 -15 cm.
- Ao đ b trí thí nghi m ni thương ph m có di n tích 400m2/ao (ao ñư c
ngăn b ng lư i, t ng s ao s d ng thí nghi m là 6 ao).
- Các lo i máy móc chun dùng như máy đo ơxy, ñ m n, máy bơm nư c,
máy phát ñi n, máy qu t nư c…
- Th c ăn công nghi p có đ đ m 42%, lipit 10% do cơng ty th c ăn chăn
nuôi Kinh B c thu c t p đồn DABACO – Vi t Nam s n xu t.
- Các lo i hoá ch t, thu c phòng tr b nh ….
3.3. Phương pháp nghiên c u
3.3.1. Phương pháp b trí thí nghi m
Thí nghi m đư c ti n hành trong ao có di n tích 2.400m2, ñư c ngăn thành 6
ao b ng lư i và b t nilon kín gi a hai m t đ ni, m i ngăn có di n tích 400m2, ñ
sâu 1,5m. Cá gi ng s ñư c th v i 2 lo i m t ñ là 2,5 con/m2 và 3,5 con/m2.
Cá đưa vào thí nghi m có chi u dài và kh i lư ng ñ ng ñ u nhau. Th c ăn
cho cá là th c ăn công nghi p do công ty Kinh B c s n xu t v i ñ ñ m 42% và
lipit là 10%. Ngày cho cá ăn 2 l n ñ m b o cá ăn no và không dư th a th c ăn.
Trong q trình thí nghi m s có s đi u ch nh th c lư ng thích ăn thích h p đ cá
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 16


có th sinh trư ng.
Thí nghi m đư c b trí hồn tồn ng u nhiên. H th ng máy qu t nư c đư c b trí

đ cung c p ơxy khi c n thi t. Các q trình chăm sóc qu n lý, các trang thi t b gi ng
nhau các lơ thí nghi m. M i m t nghi m th c m t ñ ñư c l p l i 3 l n Hình 3.1 và 3.2.
Ni cá chim vây vàng trong
ao đ t

Mð
2,5

Mð
2,5

Mð
2,5

Mð
3,5

Mð
3,5

Mð
3,5

M t đ ni thích h p
Hình 3.1. Sơ đ kh i nghiên c u m t đ ni thương ph m cá chim vây vàng
trong ao

hai m t ñ khác nhau: Mð 2,5con/m2 ; Mð 3,5 con/m2

Lô 4

Lô 5

Lô 6

Mð 3,5

Mð 3,5

Mð 3,5

Mð 3,5

Mð 3,5

Mð 3,5

Lơ 3

Lơ 2

Lơ 1

Hình 3.2. Sơ đ b trí thí nghi m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ nông nghi p ........... 17