KHÁM lâm SÀNG hệ cơ XƯƠNG KHỚP (nội KHOA SLIDE)

KHÁM LÂM SÀNG
HỆ CƠ XƯƠNG KHỚP


MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Trình bày được các kỹ thuật khám cơ xương
2. Trình bày được kỹ thuật khám các khớp chi trên
3. Trình bày được kỹ thuật khám các khớp chi dưới
4. Nêu được các tổn thương thực thể hay gặp trong một
số bệnh lý khớp.


KHÁM CƠ
1.
-

Quan sát và sờ nắn cơ
Tính cân đối và đối xứng
Độ chắc, mật độ cơ: bình thường, co cứng hay teo nhẽo
Các đặc điểm bất thường khác: sưng, nề, đỏ…
2. Đo chu vi cơ
⁃ Phát hiện teo cơ, phì đại cơ
3. Gõ phản xạ cơ
- Rung giật,
- Mất phản xạ, nút co cơ


NGUYÊN TẮC KHÁM KHỚP
1. Hỏi bệnh phát hiện các triệu chứng cơ năng kết hợp
khám thực thể hệ khớp.
2. Khám toàn diện các khớp. Ưu tiên khám khớp tổn

thương. Khám cấu trúc liên quan: cơ, thần kinh,
phần mềm quanh khớp.
3. Bộc lộ rộng vùng khám và so sánh hai bên
4. Khám khớp theo thứ tự: nhìn, sờ, khám vận động,
làm nghiệm pháp riêng cho từng khớp


HỎI BỆNH
• Đau khớp
• Hạn chế vận động
• Cứng khớp
• Các cử động, tiếng bất thường
• Triệu chứng tồn thân
• Tiền sử bệnh lý


HỎI BỆNH (tiếp…)

1. Đau khớp
•Vị trí đau: tại/cạnh khớp?, khớp nhỏ, nhỡ, lớn?
•Số lượng
•Mức độ
•Diễn biến
•Hướng lan
•Tính chất đối xứng
•Loại:
Kiểu viêm
Kiểu cơ học

HỎI BỆNH (tiếp…)

2. Cứng khớp
•Cứng khớp buổi sáng
•Phá gỉ khớp

3. Hạn chế vận động
4. Tiếng bất thường
•Lạo xạo, bật lị xo…

5. Tiền sử


KHÁM THỰC THỂ


KHÁM KHỚP CHI TRÊN
- Khớp bàn cổ tay
- Khớp khuỷu
- Khớp vai


KHÁM KHỚP BÀN - CỔ TAY
Quan sát khớp bàn - cổ tay hai bên
-

Da: các triệu chứng về da giúp gợi ý chẩn đoán các
bệnh lý cơ xương khớp
+ Màu sắc da: viêm đỏ, Ban Gottron, HC Raynaud
+ Hoại tử ngón tay

+ Vết lt đầu chi
+ Sẹo, lỗ rị


KHÁM KHỚP BÀN - CỔ TAY
Quan sát khớp bàn - cổ tay hai bên (tiếp)
- Sưng: khớp cổ tay, khớp bàn ngón, khớp ngón gần,
khớp ngón xa, mỏm trâm trụ, mỏm trâm quay


KHÁM KHỚP BÀN - CỔ TAY
Quan sát khớp bàn - cổ tay hai bên (tiếp)
- Biến dạng khớp
Biến dạng khớp trong viêm khớp dạng thấp:
Lệch trục: Bàn tay gió thổi
Ngón tay hình cổ cị
Ngón tay của người thợ thùa khuyết
Ngón cái hình chữ Z
Cổ tay hình lưng lạc đà
Teo cơ gian đốt
Ngón tay vuốt trụ


KHÁM KHỚP BÀN - CỔ TAY
Quan sát khớp bàn - cổ tay hai bên (tiếp)
- Hạt Bouchard, hạt Heberden (thoái hóa khớp )
- Hạt tơphi (gút )
- Ngón tay hình khúc dồi (viêm khớp vảy nến, viêm khớp phản
ứng)
-Ngón tay dùi trống ( Ung thư phổi, bệnh máu mạn tính, tim bẩm

sinh)


KHÁM KHỚP BÀN - CỔ TAY
Sờ khớp bàn - cổ tay
⁃

Xác định nhiệt độ khớp

⁃

Xác định tình trạng viêm màng hoạt dịch (sưng nề)

⁃

Xác định điểm đau:

+

Đau ở mỏm trâm trụ: viêm điểm bám gân mỏm trâm trụ ( viêm gân
duỗi cổ tay trụ )

+

Đau ở mỏm trâm quay: viêm bao gân dạng dài và duỗi ngắn ngón
cái (hội chứng De quervain).

+

Đau ở gốc ngón tay: Viêm bao gân gấp ngón tay (Ngón tay lị xo)

- Khớp bàn ngón tay: Phát hiện tình trạng đau, sưng nề, chồi xương


KHÁM KHỚP BÀN - CỔ TAY
Khám vận động khớp
⁃

Vận động chủ động khớp bàn - cổ tay

⁃

Vận động thụ động: đo góc vận động: gấp - duỗi, dạng - khép

⁃

Vận động đối kháng: đánh giá mức độ cơ lực


CÁC ĐỘNG TÁC VẬN ĐỘNG KHỚP CỔ TAY
Dạng: 20o

Khép: 55o


CÁC ĐỘNG TÁC VẬN ĐỘNG
KHỚP BÀN NGÓN TAY
Gấp: 90o

Duỗi: 30o

CÁC ĐỘNG TÁC VẬN ĐỘNG
KHỚP NGĨN TAY

Dạng ngón tay


CÁC ĐỘNG TÁC VẬN ĐỘNG
KHỚP NGĨN TAY

Nắm ngón tay


CÁC ĐỘNG TÁC VÂN ĐỘNG
NGÓN TAY CÁI

Dạng - Khép


CÁC ĐỘNG TÁC VÂN ĐỘNG
NGÓN TAY CÁI

Duỗi – Gấp


CÁC ĐỘNG TÁC VÂN ĐỘNG
NGĨN TAY CÁI

Đối chiếu ngón cái – Trở về bình thường

KHÁM KHỚP KHUỶU
Quan sát khớp khuỷu hai bên
- Da:
+ Hạt tơphi
+ Hạt thấp dưới da
+ Sẹo, lỗ rị
+ Vảy nến
- Khớp khuỷu:
+ Sưng, đỏ
+ Viêm túi thanh dịch mỏm khuỷu: sưng ở mỏm khuỷu


KHÁM KHỚP KHUỶU
Sờ khớp khuỷu
- Xác định nhiệt độ khớp
- Phát hiện dịch ở bao thanh dịch dưới mỏm khuỷu
- Xác định điểm đau tại khớp và cạnh khớp
+ Ấn đau ở điểm bám gân lồi cầu ngoài xương cánh
tay: hay gặp ở người chơi tennis (tennis elbow)
+ Ấn đau ở điểm bám gân lồi cầu trong xương cánh
tay: hay gặp ở người chơi golf (golf elbow)


KHÁM KHỚP KHUỶU
Khám vận động khớp
⁃

Vận động chủ động khớp khuỷu

⁃

Vận động thụ động: đo góc vận động gấp - duỗi,
sấp - ngửa

⁃

Vận động đối kháng: đánh giá mức độ cơ lực