Tự học Tiếng Anh hiệu quả

LỜIĐỀTỰA
NếunhưbạnmongmuốngiaotiếptiếngAnhthànhthạo,chuyênnghiệp
từ 3 tới 6 tháng thì cuốn sách này sẽ làm bạn thất vọng. Thực tế cho thấy
chưacóaimớibắtđầuhọctiếngAnhcóthểgiaotiếpđượctrơichảytrong
thờigiantừ3–6tháng.Đólàảotưởng.Nhưngnếunhưbạnđangtìmkiếm
làm như thế nào có thể sử dụng tiếng Anh giao tiếp thành thạo, chuyên
nghiệp trong 1 năm tới thì xin chúc mừng bạn. Tơi tin rằng những bí mật
đượctiếtlộtrongcuốnsáchnàysẽlàmbạnthỏamãnvớiđiềuđó.
Có rất nhiều người học tiếng Anh lâu năm nhưng vẫn khơng giao tiếp
được.CónhữngngườihọctiếngAnhtạicáctrungtâmkhácnhaunhưngvẫn
khơng giao tiếp được. Hầu hết chúng ta học ngoại ngữ gần 12 năm cũng
khơng giao tiếp được. Phải chăng có điều gì đó mà những người chúng ta
cịnthiếu?
Cuốnsáchnàysẽchỉrachobạnthấyyếutốthenchốtđểthànhcơngvới
tiếngAnh.Nókhơngphảilàphươngpháphọc,nócũngkhơngphảilàmơi
trường,cũngkhơngphảilàđốitác..
Tuy nhiên trong bất kỳ cuộc thi hay cuộc chơi nào cũng vậy cả, thường
chỉcó5%lànhữngngườixuấtsắcvượttrộivàđạtđượcnhữngthànhtích
đángngưỡngmộ.Chínhvìvậybạncóquyềnlựachọn,ởkhuvực95%hay
5%làdobạnquyếtđịnh.Rấtnhiềungườiđọccuốnsáchnày.Nhưng95%
mọingườikhơngđọchếtnóvàđóchínhlàcáchmànhữngngườiđóđãthất
bại.Bởivìcáchmàhọbỏcuộctrongmộtcuộcthinhỏlàđọchếtmộtcuốn
sách này thì đó cũng chính là cách họ bỏ cuộc trong hành trình học tiếng
anh.Nhưngtơitin,bạnsẽlựachọnđứngvàotop5%nhữngngườixuấtsắc
nhất,phảikhơngnào?
NếunhưbạnđãsẵnsàngđểsửdụngtiếngAnhtrong1nămtớithìtơitin
chắcrằngđâychínhlàquyểnsáchquantrọngnhấtmàbạncầnđọc.Hãyđọc,
tintưởngvàthựchành.Tơitinrằngbạnsẽđạtđượcnhữngkếtquảkỳdiệu
trong1nămtới.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com


LỜIGIỚITHIỆU
Xinchàobạn,tôilàNguyễnThịHàBắc.Nămnaytôi23tuổi,tôilàcựu
sinh viên đại học Ngoại thương (2011-2015), khoa Tiếng Anh thương mại
(K50).Cơngviệcchínhhiệntạicủatơilàthơngdịchchocáckhốhọccủa
cácdiễngiảnướcngồi.Tơiđãlàmthơngdịchviênđược3nămvàgiảng
dạytiếngAnhđược1,5năm.TiếngAnhlnlàniềmcảmhứngsaymêbất
tậntrongtơi.
Tơicũngđãtừngnhưcácbạn,cũngđãtừng“mộtthời”vậtlộnvớitiếngAnh
vàkhổsởvìnó.ChođếntậnkhibướcchânvàogiảngđườngĐạihọcnăm
nhất,tơimớipháthiệnralàtừtrướcgiờ“vốnliếngtiếngAnh”củamình
khơngthểsửdụngđược,dohọctheocácphươngphápkhơnghiệuquảtừ
trướctớigiờ.
Trongqtrìnhtácnghiệp,rấtnhiềuanh/chịđãhỏitơilàmnhưthếnàođể
họctiếngAnhđượchiệuquả,tơicũngđãchiasẻvớikhánhiềungườicon
đườngtựhọchiệuquả,vàrồicàngngàycàngcónhiềungườihỏi.Cáclớp
họcđượcmởratrongnăm2015khơngđủđápứngvìtơichỉcómộtmình
nhưngsốngườimuốnhọcthìlạiqnhiều.Chínhvìthế,tơiđãchọncách
viếtcuốnsáchnàyđểphầnnàocóthểgiúpđượccácbạnđiđúnghướnghơn
trongviệchọc.Nhữngđiềutrongcuốnsáchnàylàtổnghợpcủanhữngnăm
tháng tự mày mị tìm các cách học hiệu quả từ những người thầy về ngôn
ngữ, cũng như trải nghiệm học cá nhân tự đúc rút và những kiến thức bổ
sungtừcáclớphọctơicóthamgiathơngdịch.
TơixincảmơncácthầycơkhoatiếngAnhThươngmạitrườngĐạihọc
Ngoại thương Hà Nội. Tơi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Giáo sư, thầy Lê
KhánhBằngđãgiúptơiđượchọcvềphươngphápTựhọcNgoạingữhiệu
quảbằngphươngphápthiền.
TơixincảmơntiếnsỹAJHoge,SteveKaufman,vànhiềunhàngơnhọc

khác vì đã đóng góp những nghiên cứu quan trọng về việc học ngoại ngữ
hiệuquả.
Lời cuối cùng tơi xin cảm ơn các bạn, chính các bạn là nguồn động lực
chotơiđểtơihồnthànhcuốnsáchđầutiênnày.

Nguntắcquantrọng:Tháiđộhọcquantrọnghơn
tấtcả
Thậtlàkhơngngoakhiphóngđạitầmquantrọngcủayếutố“tháiđộ”của
ngườihọc.Thựcchấtđâychínhlàyếutốquyếtđịnhsựthànhcơngcủaviệc
học ngoại ngữ. Bạn có u thích thứ tiếng mình đang học khơng? Bạn có


nghĩrằngmìnhcóthểthànhcơnghaykhơng?Bạncóđangthấychínhmình
làngườinóitiếngAnhtrơichảykhơng?Bạncóphảilàmộtngườihọcđộc
lậpkhơng?Đâylànhữngyếutốquantrọngđểđánhgiásựthànhcơngcủa
việchọcngơnngữ.
Nếunhưtấtcảcâutrảlờicủabạnlàcóthìthậtmaymắntơitinchắcrằng
bạnsẽsửdụngđượctiếngAnhthànhthạovàchunnghiệptrongthờigian
tới.
Hãynhớrằngtháiđộhọcngoạingữmớilàđiềuquantrọngnhất.Khibạn
cómộttháiđộhọcđúngđắnnhưsựtậptrung,sựuthích,sựvuivẻ,sựđộc
lậpthìbạnđãthànhcơngphầnlớnrồi.

Nguntắcquantrọng:Họcngơnngữkhơngliên
quanđếntàinăngbẩmsinh
Cónhữngngườihọcnhanhhơnngườikhác.Cómộtsốngườiphátâmtốt
hơn.Tạisaolạinhưvậy?Tơicàngngàycàngđượcthuyếtphụcrằngvấnđề
nằmởtháiđộcủangườihọcchứkhơngphảitàinăng.Gầnnhưtấtcảnhững
người học ngoại ngữ tốt đều có điểm chung. Họ khơng sợ hãi, họ có thể
bng bỏ những thứ khơng cần thiết (sự xấu hổ, cấu trúc câu khác so với

tiếngmẹđẻ…)HọkhơngđặtnhiềucâuhỏirằngtạisaotiếngAnhlạiđược
diễnđạtnhưthếnàymàkhơngphảithếkhác,tạisaotínhtừlạiđứngtrước
danhtừ,haynhữngcâuhỏiđạiloạinhưvậy.
Tơi khơng chắc rằng thái độ này thì có dạy được cho người khác hay
không. Nhưng tôi tin rằng một người thầy giỏi có thể truyền cảm hứng để
họctrịcóđượctháiđộnhưthếnày.Khicơngtắcchínhđãđượcbậtthìmọi
thứvềsausẽthậtdễdàng(tháiđộkhaithơngthìhọcgìcũngvào).Đương
nhiênviệchọctheocácphươngpháphọchiệuquảcũngvẫnquantrọng.Tơi
sẽtrìnhbàyvềphươngpháphọcởnhữngphầntiếptheo.
Trên thế giới có khoảng 1.000.000.000 người sử dụng được tiếng anh
thànhthạo.Vậytấtcảhọđềucótàinăngbẩmsinhsao.Tấtnhiênlàkhơng
rồi.
Tơimuốnnhấnmạnhrằngviệchọcngơnngữhồntồnkhơngliênquan
đếntàinăngbẩmsinh.Tấtcảlàdosựluyệntậpmàthànhcơng.

Nguntắcquantrọng:Càngtựdocàngtốt
StephenKrashenlàngườiđãcóảnhhướnglớnđếncáchtơitiếpcậncũng
như học ngoại ngữ, đã từng nói rằng mục tiêu chính của người dạy ngoại


ngữlàtạođiềukiệnđểhọctrịcóthểtrởthànhngườihọcđộclập.Ngườihọc
càng độc lập bao nhiêu, kết quả nhận được càng xứng đáng bấy nhiêu và
chínhhọsẽnhậnrarằngsựđộclậpchính
làchìakhốđểhọcngoạingữthànhcơng.
Tựdoởđâycóthểhiểutheonhiềunghĩa.Ngườihọcphảinỗlựcđểtrở
nêncàngđộclậpcàngtốt,đểkhơngbịphụthuộcvàonhữnglờigiảithích
của giáo viên, độc lập khỏi những bài khố trong sách giáo khoa, độc lập
khỏilớphọcngoạingữ.Đươngnhiênthìgiáoviênlàngườicóvaitrịdẫn
dắt,giảiđápthắcmắc,khuyếnkhíchđộngviênchúngtavàthithoảnggiải
thíchthêmvềthứtiếngchúngtađanghọc.Nhưngvaitrịđócàngbénhỏbao

nhiêucàngtốt,ngườihọcphảilàtrọngtâm!
The learner needs to be free of prejudice. I remember when I started
learning Chinese, I had another Canadian learning with me. When he
discoveredthatinChinesethestructureforsaying
Ngườihọcnên tựdo chọnlựamình muốnhọc tàiliệunào, chọntừ hay
cụmtừnàođểhọc,haytựchọnhoạtđộnghọcmàphùhợpvớitâmtrạngcủa
mìnhvàđadạnghốcáchìnhthứchọctheoýmuốncủamình.
Phươngpháphọchaykĩthuậthọcnàomàđemđếnchongườihọcsựtự
dotốiđathìchínhlàcáchhọchiệuquảnhất.CáchhọcnàychínhlàNGHE
và ĐỌC. Một cuốn sách hay máy phát mp3 player tuy nhỏ nhắn xinh xắn
nhưnglạilànhữngcơngcụhọcngoạingữcựckìhiệuquảvàđầysứcmạnh.
Chúngtacóthểđemchúngđibấtcứđâu
vàsửdụngchúngbấtcứkhinàotamuốn.Nhưvậychúngtasẽkhơngbịphụ
thuộcvàoviệctìmngườibảnxứđểtrịchuyệncùnghọ.Thậmchílàcórất
nhiềungườibảnxứởxungquanh,nhưngkhơngchắcrằnghọcóhứngthú
nóichuyệnvớichúngtahaykhơngvìnhiềukhichúngtacảmthấybíchủđề
khinóichuyệnvớihọhoặchọkhơngthíchthứmàtathích.Nhưvậyviệc
họcsẽrấtbịphụthuộcvàoyếutốbênngồi.Nếutrịchuyệnvớingườibản
xứvàviệcđóbạncảmthấyuthíchvàtậnhưởngnóthìcũngđượcthơi
khơngsaocảnhưngđiềunàylàkhơngcầnthiếtbởivìkhơngphảilúcnàohọ
cũngsẵnsàngtrịchuyệnvớichúngta.Cịnsáchvàmp3thìlúcnàochúngta
cũngcóthểchủđộngdùngbấtcứlúcnào.Chúngtacóthểchọnđọccáigì,
nghecáigì,khinàonghe,khinàođọc,tấtcảđềurấtchủđộng,thậmchí
nghelại,đọclạinhiềulần.Sựtiếpxúcvàđắmmìnhtrongnhiềucụmtừ,âm
thanhcủangơnngữđangđượcđọcvàlúcnàocũngbênmìnhnhưvậy,nó
khiếnviệchọccủachúngtatrởnêntựdo!

Nguntắcquantrọng:Đảmbảoqtrìnhhọccần

vuivẻ
Tôi thường chứng kiến những người cảm thấy “phải” học ngoại ngữ để
xinviệcdễhơn,haythimộtcáichứngchỉđểratrường.Nhữngngườinày
phảivậtlộnrấtkhổsở.Họhọcnhưngbếtắc,căngthẳng,giốngnhưđâmđầu
vàotườngvậy!Họkhơngthểđạtđượcsựtrơichảyvàthoảimáikhinóihay
kếtquảmàhọmongmuốn,họhọctheo“thịhiếu”,họtheođuổinhữngmục
tiêukhơngcầnthiết,họkhơngbiếtmìnhthíchhọccáigì.
Những người tận hưởng q trình học ngoại ngữ thì kết quả thường tốt
hơn. Họ thâm chí khơng cần mơi trường tiếng Anh để có thể giỏi. Đây là
nhữngngườitậnhưởngviệchọcnghevàhọcđọcmộtmình,tậnhưởngviệc
khám phá ngơn ngữ, lịch sử cũng như văn hố và vẻ đẹp của thứ tiếng họ
danghọc.Nhữngngườinàythườngđạtkếtquảtốtkhơngthànhvấnđềhọ
họctiếngAnhởđâu,ởViệtNamhayởnướcngồi.

Nguntắcquantrọng:Lnlncóthờigianđể
họctiếngAnh
Mỗingườihọcphảichủđộngsắpxếpthờigianđểdànhchoviệchọctiếng
Anh.Bạntậptrungnhiềuthờigianvàoviệcgìthìviệcđóđơmhoakếttrái,
đólàquyluậtcủatựnhiên.Bạnkhơngthểtrồngcâyđàonhưngmongnóra
quảtáohayquảcamđược.Nhưngthựctếnhiềungườivẫnđanglàmvậy,họ
dànhnhiềuthờigianchofacebook,bạnbè,đichơi,họlấylído“bậncơng
việc”,….Tấtcảchỉlàsựbiệnminhchomộtmongmuốnkhơngrõràngcủa
bạn.Hãynhớ,đểsửdụngđượctiếngAnhthơngdụngbạncầnhọcítnhất1
năm,vàtiếnganhchunngànhphụcvụchocơngviệcthìbạncầnthêmtừ1
–2nămnữatuỳtừngngành.Mỗingàyconsốướclượngtrungbìnhđểbạn
đạt được mục tiêu như trên là bạn sẽ phải dành 2h học. (Hoặc học xen kẽ
mỗingàymộtít,1tuầnhoặc1thánghọccaođộtrongnhiềutiếng.Đâylà
chiếnlượchọcmàtơicóđềcậpởphầnchiếnlượchọctăngtốc.Nóicách
khác,tiếngAnhtrongmộtkhoảngthờigiannàođóphảilàmụctiêuưutiên
trong tất cả mọi việc bạn làm, có như vậy thì kết quả đạt được mới tương

xứngvớimongmuốncủabạn.

Nguntắcquantrọng:Chấpnhậnsựkhơngchắc
chắn
Để trở thành người học ngoại ngữ hiệu quả bạn phải biết chấp nhận sự


“khơngchắcchắn”.Bạnphảichấpnhậnsựthậtrằngsẽlnlncóvàitừ
bạnkhơnghiểuhết,vàcóthểcónhữngtừbạnphátâmsaihaymộtvàichỗ
ngữ pháp khó hiểu. Sẽ có lúc bạn khơng diễn đạt được hết ý mình, hoặc
khơngdiễnđạtđượcrõràngvàtinhtếtheocáchmàbạnmuốn.
Một khi bạn chấp nhận những điều này là một phần của quá trình học
ngoạingữthìbạnsẽđiđượchếtconđườngcủamình.Nếubạntậnhưởng
đượchànhtrìnhvàtrảinghiệmhọc,bạnsẽdễdàngvượtquađượcnhữngthử
thách này và dần thấy chúng chỉ là những hạt cát nhỏ và khơng đáng bận
tâm,thìkhiđóbạnsẽrấtthíchviệchọc.Khibạnuthíchviệchọcngoại
ngữthìkếtquảsẽtiếnbộ.
Sựtiếnbộcủaviệchọcngoạingữdiễnradầndầntừngchútmộtvàkhơng
đồngđềunênchúngtarấtdễbịchánnản.Chínhvìvậyviệctậnhưởngq
trìnhhọclàmộtviệccựckìquantrọng,đặcbiệtlàngườitrưởngthànhhọc
ngoạingữ.Bạncànghọcđượcnhiềutừtàiliệubạnuthíchbaonhiêuthì
trải nghiệm học ngoại ngữ của bạn càng trở nên thích thú bấy nhiêu. Bạn
càngkhơngbịépphảinóihayviếtchínhxácthìcàngtốt.
Chínhvìthếtơilntâmniệmrằngđừngmongchờsựhồnhảotừbản
thânbạn,nhưnglnlnnỗlựchọchàngngàyđểcảithiện.Họccáchchấp
nhậnsự“khơngchắcchắn”chínhlàmộttrongnhữngnéthấpdẫncủaviệc
họcngơnngữ.

Nguntắcquantrọng:Nóikhibạncảmthấymuốn
nói

Thời điểm nào là tốt nhất để học nói? Có vài người thì ủng hộ việc nói
ngayởgiaiđoạnmớibắtđầu.Tơithìmuốncópnhặtvàhấpthụngơnngữ
cộngvớilàmquenvớingơnngữbằngviệcnghevàđọctrướcqtrìnhhọc
nóidiễnra.Vậyaimớilàđúng?Câutrảlờivớitơilnrõràng.
Đươngnhiênthìbạnsẽlàmnhữnggìbạnthíchlàm,khơngaingăncấmgì
được.KimchỉnamxunsuốtchocảqtrìnhhọclàcầnVUIVẺđểhọc.
Nếu vui bạn sẽ tiếp tục học hàng ngày và không nhàm chán. Tôi lúc nào
cũngủnghộtriếtlýhọctheo“understandableandinterestinginput”(bạncần
nạpđủngơnngữđầuvàothúvị,phùhợpvớitrìnhđộ-cóthểhiểuđược).

Nguntắcquantrọng:Tiếpnhậnngơnngữgián
tiếp


Kỹ năng về ngôn ngữ không giống như những kĩ năng khác trong cuộc
sống bởi ngôn ngữ được tiếp nhận phần lớn một cách thụ động (học gián
tiếp).Hàngngàychúngtanghengơnngữ,đọcsáchbáo,v.v…chínhsựtiếp
xúc này đã đem lại khả năng sử dụng ngôn ngữ. Chúng ta tiếp nhận ngơn
ngữquahoạt độngđọc vànghenhiều hơnlà nói.Điềunày thậmchí đúng
vớicảtiếngmẹđẻcủachúngta,hayđúngvớibấtcứthứtiếngnào.
Trừkhilàchúngtabịkhuyếttậtvềcơmiệngcịnđâutấtcảmọingườiđều
tựhọcnóingơnngữcủamình.Mộtvàiemnhỏnóisớmhơncácemkhác
nhưngrồicuốicùnggầnnhưtấtcảcácemđềunóiđượcngơnngữmẹđẻ.
Chúngtanóimàkhơngcầnphảilàmbàitậphayaigiảithíchgìvềngơnngữ
chochúngta,vàcũngkhơngcầnaiphảisửalỗi!Chúngtacũngkhơngcần
phảicósáchgiáokhoađểhọcnói.Chúngtacứbắtchướcnhữnggìtanghe
thấy,đểýcáccấutrúccâu,cáchdiễnđạt,từđượcsửdụngvàsauđótasẽ
nóikhitacảmthấymuốnnói,tấtcảchúngtađềuđãlàmnhưvậy.Mứcđộ
sửdụngngơnngữcủatatốtđếnđâuphụthuộcrấtnhiềuvàomứcđộtiếpxúc
củatavớingơnngữnhiềuhayít,chứkhơngphảilàkhitabắtđầuhọcnói.

Điềutươngtựđúngvớiviệchọcngơnngữthứhai,cụthểởđâylàtiếng
Anh.HầuhếtthờigianchúngtacầnnghevàđọctiếngAnh.Chúngtakhơng
cầnaidạychúngtanóitiếngAnhcả(khơngaidạytatiếngmẹđẻtavẫntự
họcđểnóiđược).Đâylàđiềumàtalàmrấttựnhiên.Khichúngtacósựlặp
lạivàđểývềcấutrúccâu,từvựng,phátâm,dầndầntrướclạsauquen,bạn
sẽcảmthấymọithứsẽtrởnêntựnhiêntừtừ,khơngphảivìaiđócốnhồi
vàođầuchúngtatấtcảnhữngthứđó,màbởivìtagặpchúngtrongnhiềubối
cảnhthúvịkhácnhau.
Đơi lúc chúng ta quá căng thẳng với việc học ngoại ngữ mà không biết
cáchthảlỏng,thưgiãn.Chúngtacoiviệchọcquánghiêmtúc.
Ifollowmyinclinations.SometimesIammoremotivatedtoreviewnew
words and phrases, sometimes I am more motivated to listen and read. I
neverknowwhenIwilllearnawordorlanguagepattern.Mybrainseemsto
justlearnthemonitsownschedule,notonaschedulesetoutbyateacheror
atextbook.
Tơicứlàm theonhững gìtơicảm thấymuốn làm.Đơilúc tơithấy rằng
mìnhmuốnxemlạicáctừmớivàcáccụmtừ,vídụcâuđãđượchọc.Cólúc
tơilạichỉmuốnnghevàđọc.Tơikhơngbiếtchínhxáckhinàotơi“đãhọc”
được một từ mới hay một cấu trúc mới, vấn đề là ở chỗ bộ não của con
ngườithậtdiệukì,nótựtiếpnhậntấtcảnhữngthứđóvàolúcnómuốn,chứ
khơngtheolịchcủagiáoviênhaycủamộtcuốnsáchgiáotrìnhnàocả.
Learningalanguagedoesrequireeffort.Butitistheeffortofthelearner
pushingonaslightlyopendoor,pursuingthingsofinterest.Itisthepleasant


effortofpassivelearning.
Họcngoạingữcầnnhiềunỗlực.Nhữngđólànỗlựctheođuổihọcnhững
thứmìnhthích,đólàniềmvuisướngcủaviệctiếpnhậnngơnngữmộtcách
giántiếphơnlàépmìnhvàocáchoạtđộngbàitậpkhơnghiệuquảbạnvẫn
haylàm!

Chương1:ẢoTưởngLớnNhấtVềHọcTiếngAnh
1.1TiếngAnhphảilàưutiênsố1
Lầm tưởng lớn nhất của mọi người chính là MONG MUỐN giỏi tiếng
Anh!Tạisaotơilạinóinhưvậy?Bởivì,nếubạnkhaokháttiếngAnhnhư
hơithởhàngngày,thìbạnđãTỰHỌCđượctừlâurồi!Nhữngngườithậtsự
cần tiếng Anh cấp thiết lắm thì họ đã có đủ quyết tâm và tự mày mị, học
đượcvàđangsửdụngtrongcơngviệccủahọrồi.Đểnóiđượchaysửdụng
đượctiếngAnhtheocáchbạnmongmuốn,điềuđầutiêncầnlàmđólàđặt
TiếngAnhlàmưutiênSỐMỘTtrongtấtcảcácmụctiêutrongcuộcsống
củabạn.Quyluậtđểđạtđượcmộtthứgìđóthựcrarấtđơngiản,đólàTẬP
TRUNG.Cónghĩalàbạnphảidồntồnbộsứclực,thờigian,mọithứcho
tiếngAnh,đếnkhibạnđạtmụctiêumớithơi.Tơiđangnóitừtrảinghiệmcá
nhâncủamình,khơngphảitừbấtcứsáchvởnàocả.Sựthậtlàtrong2–3
nămđầuĐạihọccủamình,tơikhơnglàmviệcgìkhácngồiHỌCTIẾNG
ANHcả,thậmchítơichấpnhậnđiểmcácmơnkhácthấpđểđánhđổithời
gianđóđểhọctiếngAnh.Cáccụcónói“Mộtnghềchochíncịnhơnchín
nghề”.Tơikhơnghamhốgiỏitấtcảcácmơn.Tuynhiên,cácbạnđangtựhỏi
trongđầurằngvìchunngànhcủatơilàTiếngAnhnênmớiápdụngquy
luật này? Nó đúng trong mọi trường hợp! Nói nơm na, bạn vẫn phải ƯU
TIÊN hàng đầu cho Tiếng Anh trong một khoảng thời gian nhất định. Cái
nàythuộcvềchiếnlượchọc,màtơisẽnóiởchươngcuối.

1.2Xácđịnhrõmụctiêu
Trongqtrìnhtácnghiệplàmmộtngườithơngdịch,nhiềungườicứliên
tụchỏitơikinhnghiệmđểhọctốttiếngAnhlàgì.Vàthậtsựtơikhơnghề
ngầnngạiđểchiasẻvớihọ,nhưngthờigiansautơipháthiệnlàchiasẻcủa
mìnhkhơngcóýnghĩagìmấyvớihọbởivìkhitơihỏimụctiêuhọctiếng
AnhcủaAnh/Chịlàgì,họđưachotơinhưngcâutrảlờicựckìmơhồkiểu

như: “Em muốn nói tiếng Anh trôi chảy”, “Chị muốn tăng điểm IELTS”,
“Anh muốn TOEIC 700 với nói tốt”, “Tớ muốn xem phim mà khơng cần
phụđề”.Thếnàolànóitrơichảy?Tronglĩnhvựcnào?Baolâuthìbạnđạt
đượcmụctiêu?BạnsẽdùngcáitiếngAnhhọcđượccụthểvàoviệcgì?Với
đốitượngnào?Bạncóbiếttạisaomìnhlạimongmuốnđạtđượcmụctiêu
tiếngAnhkhơng?Bạncóthậtsựcầnđạtđượcmụctiêunàykhơng?Hayđấy
chỉlàhọccho“bằngbạnbằngbè”?Đâylànhữngcâuhỏimàthựcsựbạn
cầnphảihỏichínhmìnhkhithiếtlậpmụctiêu.Thậmchí,cócảmộtbộcâu


hỏibàibảnxácđịnhmụctiêuhọctiếngAnhmàtơicầnphảiđưachobạn,
hướng dẫn bạn làm chi tiết thì sau đó, việc lên chiến lược học cụ thể mới
thíchđángvàphùhợpđược.Cịnkhơng,bạnsẽbơitrongbiểntàiliệu,các
quảngcáocủacácđơnvịđàotạotiếngAnh,cáclớphọcmàkhơngbiếtrồi
sẽđiđâu,vềđâu.Cốttuỷsautấtcả,bạnphảibiếtlàmthếnàođểTỰHỌC
hiệuquả!

1.3ĐằngsaumongmuốnhọctiếngAnhlàđiềugì?
Cóvẻnhưđâylàcâuhỏichungchogầnnhưhầuhếtcácmongmuốncủa
con người. Ngày xưa thì chỉ cần “ăn no mặc ấm”, thời trước khi đất nước
mới cải cách và phát triển lên thì chúng ta muốn “ăn ngon mặc đẹp”, cịn
thời nay, cái gì cũng được chọn lựa kĩ lưỡng, hay chính là “ăn tinh mặc
mốt”.Tơipháthiệnralàđiềumàbạnthậtsựcần(need)thìnókhácxavới
điềubạnmuốn(want).Nhucầuthìítnhưngmongmuốnthìvơbiên,khơng
biếtđâumàlần.
Đằng sau tất cả mong muốn đó chính là mong muốn được hạnh phúc,
thànhcơngvàmuốnđượcghinhận.100ngườihọctiếngAnhthìmayra4,5
người giỏi và làm nên cơm nên cháo với cái thứ tiếng mà họ học được.
KhơngchỉtiếngAnhmàcáclĩnhvựckháctrongxãhộicũngvậy,bâygiờ
thờiđạithơngtinbùngnổ,chẳngcógìgọilà“bíquyết”,hay“bímật”nữa.

Tơirấtthíchcâunày:“Nếucảthếgiớichọnbạnmàbạnkhơngchọnbạn
thì cũng là chưa đủ. Nếu cả thế giới không ai chọn bạn mà chỉ mình bạn
chọnbạnthìcũngđãlàqđủrồi”.Tơiđangmuốnnóiđiềugì?Bạnmuốn
học Tiếng Anh để có nhiều tiền hơn, nhiều người bạn hơn, mở mang tầm
mắt và thành cơng hơn. Đó là nhu cầu chính đáng, nhưng hãy chỉ nhìn lại
bạntrongmộtgiâyphút,rằngbạncóđangchấpnhậnvàuthươngchính
con người ngay lúc này của bạn khơng, khi mà bạn chưa giỏi tiếng Anh?
NếucâutrảlờilàkhơngthìchodùsaukhibạncónóitiếngAnhsiêuhơn
Obamađichăngnữathìbạncũngchẳnghềhàilịngvớichínhmìnhđâu!Bởi
vìtấtcảchúngtacólàngaylúcnày,ngayhơmnay(thepresent).Ngàyhơm
nayđếnngàymaisẽtrởthànhqkhứ,ngaygiâyphúttơikếtthúcviếthết
chương sách này thì tơi cũng khơng thể lấy lại những khoảnh khắc viết
những dòng này. Vậy nếu ngay bây giờ bạn khơng hài lịng và cơng nhận
conngườicủachínhbạn,thìcâuhỏiđặtralàĐẾNBAOGIỜ?Khoan,bạn
khơngcầntrảlờitơi.Hãysuynghĩvềđiềuđó!Khitrảlờiđượcrồi,lúcấy,
bạnđãsẵnsàngđểhọctiếngAnhmộtcáchđầynhẫnnạivàbạnsẽvơcùng
tậnhưởnghànhtrìnhthúvịnày,chứkhơngcịnhỏi:“Cịnbaoxanữathìtới
nơi?”



Chương2:NênBắtĐầuTừĐâu?
2.1.Nhữnghiểulầmtạihạivềviệchọcphátâm
Bịmấtgốc,haykhơngmấtgốcthìnênbắtđầutừđâuchohiệuquả?Thực
racácbạnđềubiếtrõcâutrảlờinhưngchưachịusuynghĩmộtchútđểrõ
ràng.TheonhiềunhậnđịnhcủanhiềungườinướcngồithìhọctiếngViệt
vớihọlàmộttrongnhữngngơnngữkhónhấtthếgiới!Vậythìtạisaochúng
talạicóthểnghenóiđọcviếtthứtiếngnàymàkhơngcómộtchútkhókhăn
nàonhỉ?
Bạnkhơngcầnphảiphứctạphốmọichuyện,hãycoitiếngAnhnhưmột

thứngơnngữthơi(thậmchítheonghiêncứuthìtiếngAnhdễhọchơntiếng
Việtrấtnhiều).Ngaytừkhicịnnhỏ,chúngtatiếpnhậnngơnngữthơngqua
đơi tai của mình, đó là tập hợp những âm thanh được phát ra. Đúng vậy,
chúngtaphảibắtđầuhuấnluyệnđơitaicủamìnhtrước!
Và bạn cần bắt đầu nghe người bản xứ đọc từng từ một, nói cách khác,
bạn cần mở phần mềm từ điển lên và hễ tra từ nào, bạn bấm vào phần
speakerđểnghexemmộttừđượcđọcnhưthếnào.Điliềnvớicáchđọccủa
mộttừlàphiênâmcủatừđó(đượcviếtngaybêncạnh),đượcviếtbằngchữ
Latin. Ví dụ: foremost /ˈfɔːməʊst/. Thực ra bảng Phiên âm Quốc tế (IPA)
khơngcónhiềulắm,bạnhồntồncóthểtựghinhớđượccácmẫutựnàyđể
biết cách đọc TẤT CẢ các từ mà không phụ thuộc vào thầy cơ giáo (trên
95%cácthầycơdạyTiếngAnhphátâmchưachuẩn).Cóthểmìnhsẽlàm
mộtbộvideohướngdẫncácbạnđọcBảngkíhiệuPhiênâmquốctếđểcác
bạncóthểtựhọcđượcởnhàmàkhơngphảichiđếnvàitriệuđồngchomột
khốhọcPhátâmởcácđơnvịđàotạoTiếngAnh.Hoặcbạncũngcóthểlên
mạngtìmkiếm,việccủamìnhlàchỉchocácbạncáigìnằmởđâu,đểcác
bạnphânloạitàiliệuvàbắtđầuhànhtrìnhcủamình.

2.2.“Cảmâm”trướckhibạntậpphátâm
“Cảmâmlàgì?”.Đâylàmộtkháiniệmtơiđưarađểphábỏcáisuynghĩ
sailầmcủanhiềubạnlàhọcphátâmthìphảicốluyệntừngâmđơnlẻ.Cảm
âmlàkhảnăngnhậnthứcrõđượccácâmnàođangđượcphátlêntrongcả
một câu nói. Hệ thống âm thanh trong tiếng Việt và tiếng Anh khác nhau
cũngtươngđối,cónhữngtừtrongtiếngAnhbạnkhơngbiếtcáchđọcnhưng
lạilấyâmtiếngViệtrađểđọcthaylàhồntồnsailầm.Âmđiệutronghai
thứtiếngnàycũngrấtkhácnhau.MộttừtiếngAnhcótrọngâm,nghĩalàâm
đượcđọctovànhấnmạnhhơnsovớinhữngâmcịnlại.MộttừtiếngAnhcó


thể có 2 âm tiết (English), 3 âm tiết (banana), 4 hay thậm chí 5 âm tiết

(pronunciation).TiếngAnhgiốngnhưâmnhạc,khimộtcâutiếngAnhvang
lênthìnógiốngnhưmộtcâuhátvanglênvậy,cóâmtrầmâmbổng,luyến
láy.Vídụ:“IreallywanttomasterEnglishpronunciation”(14âmtiết).Âm
điệu và cách nói trong thực tế cịn có sự thay đổi do có sự biến âm (đọc
khơnggiốngtừđiển),nuốtâm(bịmấtâmtiết),chưakểđếntốcđộnóitrong
thựctếcủangườibảnxứcũnglàmộtràocảnkhiếnbạnthấyrằng“tồntừ
họcrồimàvẫnkhơnghiểungườitanóigì”.Chínhvìvậy,bạncầnphảibắt
đầunghethậtnhiềuđể“quentai”trướckhibắttayvàohọc.
Nên chọn Anh – Anh hay Anh – Mỹ? Đây cũng là một câu hỏi của rất
nhiều người khi mới bắt đầu học. Nếu tập nói, bạn chỉ cần phát âm chuẩn
theotừđiển,đủđểngườiđốidiệnhiểubạn.Cịntàiliệuhọc,bạncóthểbắt
đầutừAnh–AnhvìgiọngnàykhơngcónhiềubiếnâmvànuốtâmnhưAnh
–Mỹ.Hoặcbạncũngcóthểkếthợphọctàiliệutheocảhaigiọngnày(ởtốc
độchậm).Tuynhiên,tiếngAnhhiệnnayđượcsửdụngbởinhiềuquốcgia
khác nhau nên sẽ có nhiều giọng khác nhau như Anh Sing, Anh Ấn, Anh
Malay,AnhHàn,…Khiđãquagiaiđoạnđầurồithìbạncóthểbắtđầunghe
cácgiọngkháctuỳvàonhucầucơngviệccủamìnhbởicóthểbạnsẽtham
giamộthộinghịnàođómàthànhviêncácnướcđếntừcácquốcgiakhác
nhau.Khibạnđãxácđịnhrõmụctiêuhọctậpđểlàmgìthìlựachọnkhơng
cónhiềukhókhănnữa.Quantrọnglà,xắntayáolênvàhọcthơi!

2.2.“Cảmâm”trướckhibạntậpphátâm
“Cảmâmlàgì?”.Đâylàmộtkháiniệmtơiđưarađểphábỏcáisuynghĩ
sailầmcủanhiềubạnlàhọcphátâmthìphảicốluyệntừngâmđơnlẻ.Cảm
âmlàkhảnăngnhậnthứcrõđượccácâmnàođangđượcphátlêntrongcả
một câu nói. Hệ thống âm thanh trong tiếng Việt và tiếng Anh khác nhau
cũngtươngđối,cónhữngtừtrongtiếngAnhbạnkhơngbiếtcáchđọcnhưng
lạilấyâmtiếngViệtrađểđọcthaylàhồntồnsailầm.Âmđiệutronghai
thứtiếngnàycũngrấtkhácnhau.MộttừtiếngAnhcótrọngâm,nghĩalàâm
đượcđọctovànhấnmạnhhơnsovớinhữngâmcịnlại.MộttừtiếngAnhcó

thể có 2 âm tiết (English), 3 âm tiết (banana), 4 hay thậm chí 5 âm tiết
(pronunciation).TiếngAnhgiốngnhưâmnhạc,khimộtcâutiếngAnhvang
lênthìnógiốngnhưmộtcâuhátvanglênvậy,cóâmtrầmâmbổng,luyến
láy.Vídụ:“IreallywanttomasterEnglishpronunciation”(14âmtiết).Âm
điệu và cách nói trong thực tế cịn có sự thay đổi do có sự biến âm (đọc
khơnggiốngtừđiển),nuốtâm(bịmấtâmtiết),chưakểđếntốcđộnóitrong
thựctếcủangườibảnxứcũnglàmộtràocảnkhiếnbạnthấyrằng“tồntừ
họcrồimàvẫnkhơnghiểungườitanóigì”.Chínhvìvậy,bạncầnphảibắt


đầunghethậtnhiềuđể“quentai”trướckhibắttayvàohọc.
Nên chọn Anh – Anh hay Anh – Mỹ? Đây cũng là một câu hỏi của rất
nhiều người khi mới bắt đầu học. Nếu tập nói, bạn chỉ cần phát âm chuẩn
theotừđiển,đủđểngườiđốidiệnhiểubạn.Cịntàiliệuhọc,bạncóthểbắt
đầutừAnh–AnhvìgiọngnàykhơngcónhiềubiếnâmvànuốtâmnhưAnh
–Mỹ.Hoặcbạncũngcóthểkếthợphọctàiliệutheocảhaigiọngnày(ởtốc
độchậm).Tuynhiên,tiếngAnhhiệnnayđượcsửdụngbởinhiềuquốcgia
khác nhau nên sẽ có nhiều giọng khác nhau như Anh Sing, Anh Ấn, Anh
Malay,AnhHàn,…Khiđãquagiaiđoạnđầurồithìbạncóthểbắtđầunghe
cácgiọngkháctuỳvàonhucầucơngviệccủamìnhbởicóthểbạnsẽtham
giamộthộinghịnàođómàthànhviêncácnướcđếntừcácquốcgiakhác
nhau.Khibạnđãxácđịnhrõmụctiêuhọctậpđểlàmgìthìlựachọnkhơng
cónhiềukhókhănnữa.Quantrọnglà,xắntayáolênvàhọcthơi!

2.3.Saophảixấuhổ?
Nếu bạn thắc mắc vì sao trẻ con học ngoại ngữ nhanh hơn và tốt hơn
chúngtathìlídoduynhấtlàtrẻconkhơngsợgìcả,cịnngườilớnthìsợsai,
hayXẤUHỔ,sợbịphánxét.Nếubạnbỏđượccáiràocảnmìnhnóitiếng
Anh sao nghe nó “kì cục” đi thì bạn sẽ tiến nhanh hơn rất nhiều đấy. Cịn
làmthếnàobỏđượcthìchắcmìnhsẽkểchobạncâuchuyệncủamìnhởmột

dịpkhácnhé.Nógiốngnhưbâygiờbạnthửmởyoutubelênvànghetiếng
Thái vậy, bạn sẽ ôm bụng cười sái quai hàm cho xem, vì âm tiếng Thái
khơngcótrongbộlưutrữcủabạn,âmthanhphátlênngherấtlàbuồncười.
TiếngAnhcũngyhệtvậy,hồimìnhmớiluyệnnóitiếngAnhcảmgiácmình
hơi“điềuđiệu”,nghecứlàlạ.Điềunàydễhiểuthơivìchúngtaquennghe
tiếngmẹđẻtrongnhiềunăm.Chínhvìvậy,bạnsẽcầnmộtkhoảngthờigian
để “cảm âm” và quen dần với âm điệu của thứ ngôn ngữ tuyệt vời này.
Tưởng tượng mà xem, khi nói được tiếng Anh bạn sẽ cảm thấy như mình
đanghátmộtbàiháttừtráitimđó.Let’sstarttogether!


Chương3:HọcNgheBàiBản
3.1Khảnăngnghehiểulàgì
Theonhậnđịnhcủatơi,khảnăngnghehiểu(listeningcomprehension)là
khả năng khi nghe một đoạn audio bằng Tiếng Anh hay người nước ngồi
nóibạnhiểuđượcngườibảnđịanóicáigì,hiểutrựctiếpbằngtiếngAnhvà
khơngthơngquadịchtiếngViệttrongđầuvàcóthểphảnxạtrảlờingaytức
thì(nếulàhộithoại),cóthểtómtắtlạiýchính(nếulàtintức,khoahọc),có
thểghichúlạitheocáchhiểucủamìnhbằngtiếngAnh(nếulàbàigiảng).
KhinghemộtđoạntiếngAnh,cónhữngtrườnghợpsauxảyra:
•Nghekhơnghiểugì(trìnhđộzero)
•Nghecâuđượccâuchăng,cótừngheđượccótừkhơngngheđược
•Ngheđượccảcâunhưngkhơnghiểunghĩacủacâuđó
•Nhiềuchỗkhơngngheđượcnhưngkhinhìntextthìtồntừmìnhhọcrồi
•Nghecảđoạnhiểunhưngkhơngbiếtýchínhlàgì
•Nghe tin tức, xem phim để học tiếng Anh nhưng khơng hiểu gì Bạn
thuộctrườnghợpnàoởtrên?Hãytựphânloạinhé!:D

3.2Trìnhtựluyệnnghehiệuquả
a.Nghechủđộngvànghethụđộng

Có hay khơng cái gọi là nghe thụ động? Nghe bằng tiềm thức? Nghe
không cần hiểu? Xin thưa với bạn, đó là những ngơn từ mỹ miều, hào
nhốngngườitahaysửdụngđểđánhvàosựlườibiếngcủabạn.Tơicũngđã
từng“tưởngbở”nhưthếtrongnămnhấtĐạihọc.Tơicũngnghe,nghe,nghe
rấtnhiều,cảkhócảdễ,taihạiởchỗlúcđótơinghĩhọccàngkhósẽcàng
giỏilênnhanh,vàtơicálàbạncũngthấyhìnhảnhcủachínhmình.Nhưng
sau1nămhọcchămchỉkếtquảthuđượcchẳngđánglàbao.Nếubạnkhơng
tintơithìbạncóthểthửthìbiết,hoặchỏinhữngngườihaythíchnghe“thụ
động”đểhỏivềhiệuquảcủahoạtđộnghọcmàngườitahaylầmtưởngnày.
Bạnnghĩrằngxemphimtronghaitiếngkhơngcầnhiểucũnglàhọctiếng
Anh,nghetronglúcđanglaunhà,nấucơmcũnglàhọc?Nghenhưvậythì
hiệuquảrấtít,chỉlàcảmâmmộtchútchocóchứkhơnghềcókếtquảthực
sựởđây.


b.Bắtđầutừđâu,nghenhưthếnào?Nghetrong
baolâulàđủ?
b1.Nghechínhtả
TheomộtnghiêncứutrêntrangAntimoonthìbạncần800giờhọcđểcó
thểsửdụngtiếngAnhthơngthườnghàngngàyvàcáctìnhhuốnglàmviệc
khơngđịihỏichunmơncao.TiếngAnhbaogồmtiếngAnhthơngdụng
và tiếng Anh chun ngành, học thuật (hay cịn gọi là academic English).
ThờigianhọcđểbạnsửdụngthànhthạotiếngAnhchunngànhdaođộng
từ1-2nămtuỳnỗlựccủatừngngười.Trongcuốnsáchnày,tơixinphépchỉ
nóivềtiếngAnhthơngdụng.
TheokinhnghiệmtựhọccủabảnthânvàrấtnhiềungườigiỏitiếngAnh
khác,NGHECHÍNHTẢhoặcnghebấtcứcáigì(dễ,hiểutrên95%)cóphụ
đềtiếngAnhchínhlàkhởiđầutốtnhấtchogiaiđoạnmớibắtđầunày.Tại
sao phải nghe chính tả? Bởi vì bạn phải học nghe chính xác từ cấp độ từ
trước,sauđóbạnmớingheđượccụmtừ,rồicảcâu.Nghedầnquentaibạn

mớingheđượccảđoạn,rồicảbài.Mọithứđềucótrìnhtựcủanó.Đơncử
phátâmtiếngAnhchỉsaimộtâmduynhấtthơicũngthànhtừkhácrồi,nếu
giaotiếpvớingườinướcngồimàbạnnghenhầmrồitrảlờisai,họsẽnghĩ
gìvềbạn?
làmộtkênhkháhữudụngđểluyệnchépchínhtả
vìngườiphátthanhviênnóiởtốcđộchậmvàđồngthờicótextchạyngayở
bêndưới.Hoặcbạncũngcóthểtìmbấtcứaudionàocótextđikèm,mởlên
hết1câurồighilạicâubạnngheđượcxuốngdưới,nghetốiđa3lần.Sauđó
kiểmtralạivớibảngốc.Tiếptụcnghebàiđóítnhất50lần(họctrongvịng
1tuần),sauđóchépchínhtảlại1lầnnữa.Cứlàmnhưvậykhoảngtừ20–
30 bài thì trình độ nghe chi tiết của bạn sẽ tốt lên rất nhiều. Làm tự nhiên
nhưvậy,tựđộngđiểmTOEICsẽtăng.(vìphầnthiTOEICcónghechitiết).
Chúngtađãqmệtmỏivớikiểuhọcthi,lấychứngchỉ,mụcđíchhọclàđể
dùngđược,chứkhơngphảicảmthấyáplựcvàcăngthẳng.
b2.Nghephảnxạ
Khi nói tiếng Anh, các thầy cơ hay nhiều người khun bạn phải “suy
nghĩbằngtiếngAnh”.Nhưngqtrìnhnàylạilàmbạn“dịchnhiềuhơnlà
nghĩ”.LàmthếnàođểkhơngbịdịchtừtiếngViệtsangtiếngAnhvàngược
lại?Ngunnhâncủaviệcdịchtronglúcnóilàdoảnhhưởngcủatrungkhu
tiếng mẹ đẻ (TKTMĐ). Vì từ trước tới giờ thời lượng nghe tiếng Anh của
bạnrấtíthoặcgầnnhưlàkhơngcónêntrungkhungoạingữ(TKNN)của
bạnkhơngcó.ViệccủabạnlàphảilàmchoTKNNhưngphấncaođộvàức
chếlạiTKTMĐ(theonghiêncứuPPTựhọcNgoạingữcủaGSLêKhánh
Bằng).


Nhưvậy,việccủabạnbâygiờlàđưacàngnhiềuinput(đầuvào)vàođầu
càngtốt.Mộtbộtàiliệumìnhmuốngợiýchocácbạnởđâylàbộ
EffortlessEnglishcủatiếnsĩAJHoge,cácmini-storiesởtrongcácsetbài
họclàphươngpháptuyệtvờiđểbạnluyệnphảnxạtrựctiếpbằngtiếngAnh

vàkhơngbịdịchratiếngmẹđẻ.Tạisao?Bởivì,nhữngcâuchuyệnđórất
sinhđộng,thúvị,hàihước,mơphỏngcáctìnhhuốnggiaotiếpthựcgiữahai
ngườingồiđời(mộtngườihỏi–mộtngườitrảlời).Bạnsẽcócảmgiáclà
mìnhđangtrịchuyệntrựctiếpvớimộtngườiMỹchứkhơnggiốnghọcchút
nào cả. Thêm vào đó là các câu hỏi được thiết kế cực kì dễ, bạn chỉ cần
“bắn” câu trả lời ra chứ khơng cần phải suy nghĩ gì cả. Lí do các câu hỏi
khơngkhóvìnếukhómộtchút,bạnsẽlạidịchsangtiếngmẹđẻngay.
Hồimớipháthiệnraphươngphápnày,tơicũngkhánghingờvìtơiđang
là sinh viên khoa Tiếng Anh Thương mại của đại học Ngoại thương, các
mơnbằngtiếngAnhtrêntrườnghọckhóhơncácbàihọccủaAJrấtnhiều.
Nhưng rồi tơi đọc được một nghiên cứu về ngôn ngữ trong quá trình tìm
hiểu,đólàhọccàngdễthìmứcđộtiếnbộvàkhảnăngnóităngcàngnhanh.
Tơiđãápdụngkhoảnggần1nămvàthấykhảnăngnghenói,phảnxạcủa
mìnhđượcnângcaorõrệt.
Tuy nhiên, điểm yếu của phương pháp này là các bài học được thiết kế
chotrìnhđộtừintermediate(trungcấp)chođếnadvanced(nângcao),bộbài
họcchongườimớibắtđầukháhạnchế(chỉcóbộFlowEnglish).Kểcảbạn
làngườimớibắtđầuhaytrungcấp,tơiđềnghịleveltốtnhấtđểbắtđầulàtừ
bộFlowlevel1,level2vàBộOriginallevel1.HiệncácbàihọccủathầyAJ
đượcchiasẻtrênmạngkhánhiều,cácbạncóthểtựtìmkiếm.
Tuynhiênphươngphápnàocũngcóđiểmyếucủanó,nếuđộnglựcbạn
khơnglớnthìhọcsẽnảnrấtnhanhvìkhơngbiếtmấuchốtcủaphươngpháp
nằmởđâu.Tạisaomộtbàilạiphảihọckĩ,họcsâuđếntận14ngày(cóthể
tơisẽlàmvideohướngdẫnhọcchitiếtvìgiớihạncủasáchlàkhơnghướng
dẫntrựctiếpđược,chỉcóthểchỉchobạncáigìởđâuvàbạnphảitựđitìm
ngunliệuvàxàonấuchúnglênthànhmộtmónmàbạnuthích).
b3.Tốcđộnghehiểu
TốcđộnghehiểuchínhlàkhảnănghiểutrựctiếpbằngtiếngAnhchodù
cónghengườibảnđịanóiởtốcđộnào.Đươngnhiênlàkhimớihọc,bạn
khơngthểnàonghenhữngđoạnnóinhanhđược,vàrõrànglàphảibắtđầu

từchậmtớinhanhdầnvànhanh.Bạnkhơngthểnàoluyệnnghetuỳtiện,cứ
bắtgặpbàinàocũngnghe.Nhưđãnóithìkhibạnluyệnchépchínhtảlàmột
cáchluyệnnghechínhxáctớitừngchitiếttuyệtvời.Lúcđầuthìbạnbắtđầu
vớinhữngbàinóitốcđộchậmnhưkiểuVOAcóphụđềchạysongsong,sau
đóthìnhanhdầnlênmộtchútnhưkiểuAJnóitrongnhữngbàinóikhơng
nhanh lắm, tiếp tới bạn có thể nghe Ellen Show hay phim nhưng bắt buộc


phảicóphụđề(bạnbậtphụđềtrênyoutubelênlàcóthểcoiđược).Hoặc
bạncũngcóthểnghebácSteveKaufmannóitrênyoutubevềcácchủđềhọc
ngoạingữ(mộtngườicóthểnói,đọc,viếtthànhthạo15ngơnngữ).Lúcđầu
khităngdầntốcđộcủabàinghelêntơicũngthấyhơinảnnhưngcứnghe
khoảngvàingàybạnsẽthấytốcđộnghehiểucủabạntănglênchóngmặt
choxem.Chúý,mỗingàytừngchútmột,chỉtừhaiđếnbathángmớităng
tốcđộnghelêntừngchútmột,hãynhớ“dụctốcbấtđạt”!


Chương4:HọcNóiTiếngAnhHiệuQuả
Hiểulầmtaihạivềhọcnói
Tơinghenhiềungườithanphiềnrằnghọkhơngcómơitrườngluyệnnói
tiếngAnhđủnênhọvẫnchưanóiđượctiếngAnh.Mộtsốkhácthìkêurằng
họbịthiếuvốntừvựngvàkhinóithìmắcqnhiềulỗisai.Haymộtsốnơi
cóniềmtinsắtđárằnglàcáchduynhấtđểhọcnóilàphảimởmiệngravà
phảinóithậtnhiều!Vâng,tơikhơngnóinhữngsuynghĩtrênlàsaihồntồn
nhưng bạn đã thử làm các cách đó chưa? Và kết quả như thế nào? Tơi tin
rằngbạntựcócâutrảlờichomình.
Theo một nghiên cứu về Ngơn ngữ học mà tơi tự tìm hiểu thì việc thực
hànhtiếngAnhsaicáchcóthểhuỷhoạikhảnăngnóivàviếttiếngAnhcủa
bạn,câu“practicemakesperfect”khơngphảilúcnàocũngđúng.Nóđúng
nhưng thiếu một vế nữa là “when to practice and how to practice will

completethestory”(khinàothựchànhvàthựchànhnhưthếnàomớikhiến
câuchuyệnhọctiếngAnhrõnétđược).Hãyđừngnhìnđiđâuxa,lấychính
ngay bản thân bạn thơi, lúc bạn “luyện nói” tiếng Anh như được người ta
“khunbảo”,trongmộtcâuthơinhưngbạnvừamắclỗingữpháp,lỗidiễn
đạt,lỗiphátâm,lỗidùngtừvàkhibạnlạiđiluyệntậphàngngàyvớibạn
củabạn(trìnhđộcũngkémnhưbạn,haykểcảgiỏihơnbạn)thìbạncũng
đangcủngcốlạitấtcảnhữnglỗisaitơivừakểtrên!Wow!Bạnđangluyện
tậpđểgiỏilênhayđểcàngngàycàngthấytiếngAnhlàmộtcơnácmộng
vậy?.Nógiốngnhưbạnmớihọcbắnsúng,đángnhẽbạnchỉđượcdùngsúng
lụcnhưngchưagìbạnđãcầmAkabắnloạnlênvàthếlàbạnsợhãitớimức
khơngbaogiờdámđộngđếnsúngnữa!Trongkhinếubạnlàmtheochỉdẫn
đúng cách từng bước một thì có thể đây là một mơn giải trí tuyệt vời cho
bạn. Bạn thấy khơng? Lỗi không hề nằm ở tiếng Anh, lỗi ở người chỉ dẫn
chobạn,vàbạnngâythơđãsửdụngsaiquycáchmàthơi.Thayvìsửasai,
hãycùng“ulạitừđầu”,u“đúng”,u“antồn”vớianhbạntiếngAnh
nhé!

YếutốthenchốtcủahọcnóiTiếngAnh
Bạncóthểbắtđầuxemqualạiphần“Cảmâmtrướckhiphátâm”trước
khiđọctiếpphầnnày.NếubạnđãnắmrõbảngphiênâmIPAvàtratừđiển
đọcđượcbấtcứtừnàothìphầntiếptheosẽdễdànghơnvớibạnrấtnhiều.
HãycùngnhìnlạiqtrìnhbạnđãtiếpnhậntiếngViệtnhưthếnàothìquy
luậthọcbấtcứthứtiếngnàocũngtươngtựnhưvậy.Chúngtabắtđầutiếp


nhậnngơnngữthơngquahoạtđộngnghe,nghevànghechứkhơngphảilà
giốngnhưhồimớihọctiếngAnh,thầycơdạychúngtađọcvàviết(từmới)
trước – một điều đi ngược lại tiến trình tiếp nhận ngơn ngữ tự nhiên. Một
đứatrẻđểnóiđượccảcâumấttừhaiđếnbanămđầuđờitắmtrongngơn
ngữ,chúngnghetừbốmẹ,ơngbà,bạnbè,tivi…Đươngnhiênlàchúngta

khơngmấtđếnchừngđóthờigianđểcảmâm.Vìchúngtalàngườitrưởng
thànhhọcngơnngữnêncóthểtựhọcvàrútngắnthờigianđólạibằngcách
họcchủđộng.
Ýtơimuốnnóilàgì?ChúngtaphảihọcnóibằngcáchNGHE,nghexem
đểnóimộtđiềuthìtrongtiếngAnhđượcđiễnđạtnhưthếnào,câutrúccâu
ralàmsao,chứkhơngphảibạndịchtừtiếngViệtrarồinói.Nhưvậytốcđộ
nóicủabạnvừachậm,cáchdiễnđạtsaikhiếnngườibảnđịasẽrấtkhókhăn
đểhiểuxembạnmuốnnóiđiềugì.Vídụ:Nếubạnmuốnhỏingườibạncủa
bạn“Hơmnayđãuốngthuốcchưa?”,vàbạndịchtừtiếngViệtsang,nósẽ
là:“Haveyoudrunkmedicinetoday?”.ThựctếtrongtiếngAnhthìcâuđó
nói đúng phải là “Have you taken medicine today?”. Nhiều từ bạn nghĩ là
dịch ra là như vậy, nhưng trong thực tế họ nói hồn tồn khác. Khơng có
input(đầuvào)thìoutput(đầura)sẽrấttệ.Chúngtachưacóđủinputnhưng
lúcnàocũnglămlemuốnluyệnnói,giốngnhưbạnvừamớihọcvõnhưng
điđâucũngmuốnđánhnhauvậy.
Then chốt của việc học nói nằm ở UNDERSTANDABLE,
INTERESTINGANDREPETITIVEINPUT(tàiliệuhọchiểuđược,thúvị
vàlặpđilặplại).Cầnhộitụcảbayếutốnày.Nếubạnnghecáigìđóq
khó,bạnkhơnghiểuđượcthìbạncũngkhơnghọcđượcgìcả.Đólàlídovì
saobạnxemphimhồi,ngheTVshowshồimàvẫnkhơngkhálênđược,
bởivìchúngqnhanhvàqkhósovớitrìnhđộcủabạn.Bạncầnnghe
chủyếulàcáctàiliệudễ(hiểuđượctrên95%)thìkhảnăngnóisẽtiếnbộ
nhanhhơnrấtnhiều.
Thườngthìchúngtahọcmộtbàichưađủsâu,nghĩalàchưađủsốlầnlặp
lại.Bạncầnnghetầnsuấtxuấthiệnnhiềulầncủamộttừvàmộtcấutrúcngữ
pháptrướckhibạncóthểhiểuchúngngaytứcthì.Lặplạibaonhiêuthìlà
đủ,đươngnhiênlàcàngnhiềucàngtốt.Hầuhếtngườitanghemộttừ30lần
thìmớinhớđượctừđó,cịnđểhiểungaylậptứcvàcóthểsửdụngđược,
bạncầnnghetừđótừ50-100lần,thậmchínhiềuhơnnhưvậy.Đólàlídovì
saobạncần quantâm tớiCHẤTLƯỢNG bàihọc, họcđãđủ kĩhay chưa,

chứkhơngphảilàmìnhđãhọcđượcbaonhiêubài(sốlượng).Bạncóthểđa
dạng hố hoạt động học như nghe phim có phụ đề tiếng Anh, nghe truyện
thiếu nhi bằng tiếng Anh, đọc tiểu thuyết tiếng Anh, nghe những đoạn hội
thoạidễ,nhưnghãychọnramộtbàihoặcmộtđoạnphimhọcítnhấttrong
vịng14ngày,đếnlúcbạncóthểnóilạimàkhơngcầnnhìnhoặccốnhớthì


cónghĩalàbạnđãđạttiêuchíhọcđủsâuđểcóthểDÙNGđượctiếngAnh!
Tơixinnhắclại,đểnóiđượctiếngAnh,bạncầnlặplạiđủsốlầncáccấu
trúccâuđơngiản,phổbiếnvàtàiliệuhọcphảisinhđộngthúvị.Nếucácbạn
luyệnnghehờihợt,hơmnayhọcbài1maichuyểnngaysangbài2thìkhả
năngbạnnóiđượctiếngAnhlàcịnrấtlâunữa.

Tựđánhgiátiếntrìnhhọcnói
a.Khảnăngnói=Kiếnthức+ngơnngữ
NóitiếngAnhchỉlàmộtkĩnăng,bạncóthểhọcđược.Tuynhiên,đểnói
đượcthìbạncầnmộtthứgọilà“kiếnthứcnền”vềchủđềcầnđượcnói.Giả
sửbâygiờchotơinghehaibácsĩngườiMỹnóichuyệnvớinhau,cóthểtơi
chỉhiểuđược80%nhữnggìhọđangthảoluậnvềcácloạibệnhvàphácđồ
điềutrịđikèm(giảsửlànhưvậy).Nhưngnếuchotơinghehainhàtâmlý
học trị chuyện thảo luận với nhau về tâm lý con người và các nghiên cứu
liênquanvềbộnão,tiềmnăngconngười,tơicókhảnănghiểuđượctừ98100%nhữnggìhọnói,bởivìlĩnhvựcdịchchunmơncủatơilàvềnhững
thứnàynêntơikhơngcógìlạlẫmkhitiếpxúcvớichúng.
Cóthểtrongđầubạnđangdấylênmộtcâuhỏirằnglà:Tơichỉmuốnhọc
tiếngAnhgiaotiếp,tơicầngìphảibiếttừchunmơncủangànhnàođâu?.
Vâng,bạncóthểđúng.Nhưnghãyđểtơikếtthúccâuchuyệncủamình,sau
đóquyếtđịnhnhưthếnàolàởbạn.Trongnhữngthángtơicóhướngdẫncác
bạnsinhviênvàthậmchícảngườiđilàmtựhọctiếngAnhhiệuquả,tơithấy
vấn đề họ gặp phải khi nói chuyện với người nước ngồi là ngồi vài câu
giaotiếpthơngthườnghỏihanvềconngườiđấtnước,thờitiếttrờimâyrồi

vàibalâulăngnhăngthìhọkhơngbiếtnóigìtiếpvàphảinóinhưthếnào?.
Vàrồiaiđócũngsẽmờnhạttrongmắtnhữngngườinướcngồi,gặphọchỉ
đểhỏivàibacâuđãđượclênkịchbảnsẵn.
Hãythửtưởngtượngbạncóthểlắngnghehọnóivềđammêcủachính
họ,họcóthểlàkiếntrúcsư,mộtnhiếpảnhgia,haymộtngườithíchđidu
lịch,bạnítnhấtcầncócáigọilàhiểubiếtxãhộichungbằngtiếngAnhđể
HIỂUhọtrướckhibạnnóivềmình.Màđểnóivềbảnthânthìcịngìtuyệt
vờihơnlànóivềngaycáicơngviệcbạnđanglàm!.Chínhvìvậy,việchọc
tiếngAnhphảiđiđơivớiviệcnghiêncứuvàtìmhiểukiếnthứcxãhộichứ
khơngchỉlàhọcđơnthuần.Đólàlídovìsaobạncàngxácđịnhmụctiêu
họctậprõràngbaonhiêuthìviệcchọnhọctàiliệuvàdồnsứccàngdễbấy
nhiêu!

b.Đánhgiátiếntrìnhhọcnói


NhiềungườithanphiềnrằnghọkhơngcómơitrườngluyệntậptiếngAnh
cũngnhưkhơngcóbạnđểluyệnnóicùng.Tưduyhọcnàylàkhơnghẳnsai
nhưngnókhơnghiệuquảlắmnhưtơiđãtrìnhbàyởtrên.Nhiềungườihỏi
tơilàlàmthếnàođểtơicóthểnóitiếngAnhdễdàngnhưvậy,sựthậtlàtơi
khơnghềluyệnnói.Khitơitrảlờihọkhơngtintơi,họcứnghĩtơiđihọcở
trungtâmhaylớphọcđặcbiệtnàothìmớicóđượckhảnăngnhưvậy.Tơi
khơnglàmgìđặcbiệt,tơichỉlàmnhữnggìđãđượcchứngminhlàhiệuquả,
vàkếtquảđãchothấyđiềuđó.Bạnhồntồncókhảnăngtựluyệnnóimột
mình,nhưngcũngcầncótiếntrìnhphùhợp,nếukhơngbạnsẽlạitựcủngcố
nhữnglỗisaitrongqtrìnhluyệntậpđó.Hãyđểtơichiasẻvớibạncách
màtơiđãsửdụng.
Trước tiên, hãy nhớ rằng, mỗi khi chúng ta mở miệng nói thì trong đầu
chúngtaxuấthiệnhìnhảnhvàtrongcơthểchúngtacảmnhậncảmxúcđi
kèmnhữnghìnhảnhđó,nóigọnlạinhưkiểukểlạimộtcâuchuyện.Vídụ:

“Hơm qua con vào chợ mua cá chép nhưng cô bán hàng bảo bán hết mất
rồi!”.Trongđầubạnđanghiệnracảnhbạnđivàochợngàyhômquavàcảnh
bạn trị chuyện với cơ bán hàng. Chính vì thế, khi nói, các hình ảnh, âm
thanhvàcảmxúctrongđầubạnsẽđượcmãhốsangtiếngAnh.Nênthực
chất,ởbướchọctừvựngtốtvìnóibạnkhơngcầnlonghĩnhiều,chỉcầnnhớ
lạicảmxúccủasựkiệnbạncầnnóithìcáctừtiếngAnhsẽđượctnra(vì
bạnđãhọcđủsâu).TơisẽnóikĩhơntrongphầnTừvựng.
Nênnhớ,nếu bạnở giaiđoạnmới bắtđầu họcthìinput quantrọng hơn
output,bạnkhơngphảiluyệnnói.Chỉluyệnnóikhibạn“cảmthấy”muốn
nói,thườngthìtầmsau4–6tháng,hoặc7–8thángtuỳvàotừngcánhân,
tốcđộhọcvàmụctiêucủabạn.

Quytrìnhtựluyệntậpchokhảnăngnóihộithoại
B1:Giảsửbạnđãbiếtrằngmìnhsẽgặpaivànóivềđiềugì(hoặcchưathì
cũng khơng sao, chọn một bối cảnh bất kì mà bạn nghĩ là mình sẽ gặp ở
ngồithựctế).Tưởngtượngvềtìnhhuốngđótrongđầu
B2:BạnthấychínhmìnhđangnóitiếngAnhtrơichảytrongtâmtrímình
vớingườibảnđịa(hìnhảnhlớndần,âmthanhgiọngnói,ngữđiệu,sựtựtin)
B3:Tuacảnhđótrongđầunhiềulầnchođếnlúcbạnthậtsựcảmthấytự
tin
BạncóthểlặplạiB1-B3bấtkểthờiđiểmnàotrongngàyđểtăngsựchuẩn
bịcũngnhưsựtựtintrongviệcnóitiếngAnh.


Quytrìnhtựluyệntậpvàđánhgiákhảnăngnóicho
mộtđoạntrìnhbàydài
B1:Nghĩvềchủđềmìnhcầnnói,sauđómởđiệnthoạihaymáyghiâm
lênvànóingay,khơngchầnchừsuynghĩ,cứnói,vànóikhơngcầnsuynghĩ
nhiều,đểxemkhảnăngtnrabằngtiếngAnhcủabạnđượctrongbaolâu.
B2:Sauđókhinàokhơngnóiđượcnữathìtắtghiâmđivàmởlênnghe

lạitồnbộphầnnóicủamình.
B3:Tiếpđếnlấygiấybútravàghiraxembạnmắcnhữnglỗidiễnđạtnào,
lỗi dùng từ ra sao, lỗi phát âm để lưu ý. Hãy nhớ, bạn khơng thể tự sửa
nhữnglỗinàylầnsaunóinhưngnhậnthứcvềnhữnglỗinàyrấtquantrọng.
Nóthúcđẩybạnphảinạpinputvàonhiềuvàchấthơnnữađểoutputcủabạn
thựcsựchấtlượnghơntừngngày.
B4:Saukhilàmtấtcảcácbướctrênthì4,5ngàysaubạnhãylặplạiquy
trìnhnày(cùngchủđềđó),vàcũngghiâmlại,chắcchắnchấtlượngbàinói
lầnnàykháhơnlầntrước!Họcnóibằngcáchhọcngheđúngcáchvàluyện
nóicóquytrình,khơngphảibạđâucũngluyệntập!


Chương5:NhớSâuTừVựng
5.1Cácnguntắcbấtbiếnđểhọcnhớtừlâu
HồitrướccịnhọctiếngAnhởthờiphổthơngthìlúcđócáchhọctừduy
nhất là flashcards (thẻ từ). Tơi lao vào học từ như một con thiêu thân, tơi
nghĩtừvựnglàtấtcả.Tơiviếttừmớivàviếtloạitừ,nghĩatừởbêncạnh,
sauđómỗigiờrachơigiữacáctiếthọc,tơilơiravàơntậptấtcảcáctừđó.
Tơihọcnhiềutừđếnmứcmàcơhỏivàđộngđếntừnàotơicũngbiết,vàcác
bạncứhỏitơilàtơiđihọcthêmởđâu.Nhưngsựthựclàtơichỉtựhọc.Và
tơicứnghĩlàmìnhgiỏi,chođếnkhitơibướcchânvàođạihọcnămnhất,lúc
đódoucầucủacácmơnhọcnêntơimớibắtđầuhọcnghe(màđángnhẽ
tơivàcácbạnphảibắtđầunghetrướckhihọcbấtcứcáigìkhác),tơimởti
vi lên và chẳng nghe được chút nào cả, tôi thực sự bị sốc nặng rằng bao
nhiêu năm tháng mình đã học rất chăm chỉ tại sao bây giờ lại khơng nghe
đượchọnóitừnào.Thườngthìkhihọctừtheoflashcards,chúngtachỉnhớ
đượcngắnhạnvàkhơngthểdùngđượckhitacần.
Active vocabularies and Passive vocabularies (Từ vựng chủ động và từ
vựngbịđộng)
Cóhailoạitừvựng,đólàtừvựngchủđộngvàtừvựngbịđộng.Từvựng

chủđộnglànhữngtừkhinghevàđọcchúng,bạncókhảnănghiểuchúng
ngaylậptứcvàcókhảnăngsửdụngchúngkhibạnnóivàviết.Từvựngbị
động là những từ khi nghe và đọc chúng, bạn chỉ có khả năng hiểu chúng
chứkhimuốndùngtrongthựctếthìbạnlạigặpkhókhăn.Đâylàmộtđiều
hồn tồn bình thường, khơng phải do bạn trí nhớ kém hay thiếu vốn từ
vựng,đâylàqtrìnhhọctựnhiên.Nếutừnàobạnhọcsâuvàđủkĩthìnó
sẽ tự khắc hiện lên khi bạn cần chúng. Và lượng passive vocabularies bao
giờ cũng gấp nhiều lần lượng active vocabularies. Chúng ta không việc gì
phảilolắngvềvấnđềnàyvìtơixinnhắclạiđâylàmộtđiềuhồntồnbình
thường.Bạnmuốndùngđượcnhiềutừphongphúhơntronggiaotiếpvàviết
láchthìchỉcầntănglượngpassivevocabularieslênvàhọcthậtsựkĩvàsâu
nhữngtừmìnhmuốndùng.Cuốntừđiểncóhàngtrămngàntừvựngnhưng
trongbốicảnhgiaotiếphàngngàyngườibảnxứchỉsửdụngkhoảng3000
từ,trongchunmơntừ5000–7000từ,việchọctừvựngkhơnghềđángsợ
nhưbạntưởng.
Vềsau,khitìmhiểuratơimớibiếtlàmìnhđãhọctừsaicáchtrầmtrọng
vàbắtđầuqtrìnhsửasaicủamình.Vàđâylàmộtsốgợiývềhọctừhiệu
quảmàtơihọcđượccộngvớitrảinghiệmcánhâncủamình.
Khihọctừ,nênhọctheocảcụmtừđikèm,khơngnênhọctừđơnlẻ.Ví