Axit cacboxylic 11 CB Tiet 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>KiĨm tra bµi cị</b>

<b>Bài1: Nêu định nghĩa anđehit? Viết cơng thức </b>

<b>cấu tạo của các andehit có cơng thức phân tử </b>

<b>C</b>

<b>₄</b>

<b>H</b>

<b>₈</b>

<b>O. Gọi tên thay thế .</b>

<b>Bµi2: Chỉ dùng dung dịch AgNO</b>

<b>₃</b>

<b>/NH</b>

<b>₃</b>

<b> có thể </b>

<b>phân biệt đ ợc 3 chất khí sau đây không: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>Có 2 đồng phân:</b>

<b>CH₃-CH₂-CH₂-CHO Butanal</b>

<b>CH₃-CH-CHO 2-Metylpropanal</b>
<b> CH₃</b>

<b>Đáp án bài 1</b>

<b>Phõn bit c. Dẫn 3 chất khí vào 3 ống nghiệm đựng một </b>
<b>ít dung dịch AgNO₃/NH₃. Chất tạo kết tủa vàng nhạt là </b>
<b>axetilen, chất tạo kết tủa trắng bạc bám trên thành ống </b>
<b>nghiệm là fomanđehit, cịn lại là etilen khơng có phản </b>
<b>ứng</b>

<b> C₂H₂ + 2AgNO₃ + 2NH₃ Ag₂C₂</b><b> + 2NH₄NO₃</b>

<b> HCHO+2AgNO₃+3NH₃+H₂O HCOONH₄ + </b>
<b> </b>

<b>Đáp án bài 2</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>BI 45</i>

<b>AXIT CACBOXYLIC</b>

<b>Lớp11cơ bản ( tiết1</b>

)

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

1.

Định nghĩa

<i><b>Ví dụ:H-COOH;CH</b></i>

₃

-COOH;CH

₂

=CH-COOH;

C

6

H

5

COOH; HOOC-CH

2

-COOH...

<i><b>Định nghĩa: Axit cacboxylic là những hợp </b></i>

chất hữu cơ mà phân tử có chứa nhóm

cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với

nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hiđro

.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Dựa vào đặc điểm của gốc hiđrocacbon và

số nhóm cacboxyl có trong phân tử mà ta

phõn loi axit nh sau:

2. Phân loại

<b>Axit no, mạch hở: </b>

<b>HCOOH, CH3COOH…</b>

<b>Axit kh«ng no, mạch hở: </b>

<b>CH2=CH-COOH ,CH C-COOH , CH≡</b> <b>2= C- COOH...</b>

<b> CH3</b>

<b>Axit th¬m: C6H5COOH , CH3-C6H4-COOH...</b>

<b>¬n chøc</b>

<b>Đ</b>

<b>a chøc</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<b>a/ Axit no, đơn chức, mạch hở</b>

<b>CTTQ: C_nH_2n+1COOH (n>=0) hoặc C_mH_2mO₂(m>=1)</b>

<b>C_nH_2n+1- là gốc Hiđrocacbon no mạch hở hoặc là H</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<b>b/</b>

<b>Axit không no, đơn chức, mạch hở</b>

Phân tử có gốc hiđrocacbon khơng no, mạch hở

liên kết với một nhóm (-COOH).

Ví dụ: CH

2

=CH-COOH;

CH C-COOH...

≡

<b> c/ Axit thơm, đơn chức</b>

Phân tử có gốc hiđrocacbon thơm gắn với một

nhóm (–COOH).

Ví dụ: C

6

H

5

-COOH; CH

3

-C

6

H

4

-COOH...

<b> d/ Axit đa chức </b>

Là những axit có chứa hai hay nhiều nhóm

(–COOH).

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

3. Danh pháp

<b>Công thức cấu tạo</b>

<b>Công thức cấu tạo</b> <b>Tên thông thườngTên thông thường</b> <b>Tên thay thếTên thay thế</b> <b>tt_s_s,,00_C_C</b>

<b>HCOOH</b> <b>axit fomic</b> <b>axit metanoic</b> <b>100,5</b>

<b>CH₃COOH</b> <b>axit axetic</b> <b>axit etanoic</b> <b>118,0</b>

<b>CH₃CH₂COOH</b> <b>axit propionic</b> <b>axit propanoic</b> <b>144,0</b>

<b>CH₃CH₂CH₂COOH</b> <b>axit butiric</b> <b>axit butanoic</b> <b>163,5</b>

<b>CH₃CH₂CH₂CH₂COOH</b> <b>axit valeric</b> <b>axit pentanoic</b> <b>185,0</b>

Tên của axit no, đơn chức, mạch hở

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

II. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO

Nhóm cacboxyl có cấu tạo: -C=O

OH

III. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

* Ở điều kiện thường các axit đều là chất lỏng

hoặc chất rắn.

*

Nhiệt độ sôi

của các axit cao hơn các ancol có

cùng phân tử khối do chúng có liên kết hiđro bền

hơn .

* Độ tan trong nước của các axit giảm dần theo

chiều tăng của phân tử khối.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>Công thức</b> <b>Tên thông th ờng</b> <b>Tên thay thÕ</b>

HCOOH Axit fomic

CH₃COOH Axit axetic
C₂H₅COOH Axit propionic
(CH₃)₂CH-COOH Axit isobutiric
CH₃(CH₂)₃–COOH Axit valeric
CH₂=CH-COOH Axit acrylic
CH₂=C(CH₃)-COOH Axit metacrylic
HOOC-COOH Axit oxalic
HOOC-(CH₂)₄-COOH Axit adipic
C₆H₅-COOH Axit benzoic

Axit etanoic
Axit propanoic
Axit pentanoic
Axit 2-metylpropenoic
Axit hecxandioic

Axit metanoic
Axit 2-metylpropanoic
Axit etandioic
Axit benzoic
Axit propenoic

<b>B i 1: Gọi tên thay thế các axit cacboxylic trong b¶ng sauà</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>Bài 2: Sắp xếp các chất sau đây theo chiều nhiệt độ </b>
<b>sôi tăng dần, giải thích ngắn gọn?</b>

<b>CH₃COOH (1), CH₃CHO (2), CH₃CH₂OH (3), </b>
<b>HCOOH (4).</b>

<b>Bài 3: Axit cacboxylic no, mạch hở, đơn chức có phần </b>
<b>trăm khối l ợng oxi bằng 43,24%. CTPT của X là:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<i>BÀI 45</i>

:

<b>AXITCACBOXYLIC</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>C₂H₅OH</b> <b>HCOOH</b> <b>CH₃COOH</b>

<b>Khối l ợng phân tử</b>

<b>Nhit sụi (o_C)</b>

<b>46</b> <b>46</b> <b>60</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

IV

.

TÍNH CHẤT HỐ HỌC

Axit cacboxylic dễ dàng tham gia các phản ứng

thế hoặc trao đổi nguyên tử H hoặc nhóm –OH

của nhóm chức -COOH

1. Tính axit

<b>a/ Trong dung dịch axit cacboxylic phân </b>

<b>li thuận </b>

<b>nghịch.</b>

Ví dụ:

•Dung dịch HCl 0,1M có pH = 1

•Dung dịch CH

₃

COOH 0,1M có pH=2,9

CH

₃

COOH H

+

_{+ CH}

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>-b/ Tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành muối </b>

<b>và nước.</b>

Ví dụ:

NaOH + CH₃COOH  CH₃COONa + H₂O

CH₃COOH + ZnO  (CH₃COO)₂Zn + H₂O

<b>c/ Tác dụng với muối</b>

Ví dụ:

CH₃COOH + CaCO₃  CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

2. Phản ứng thế của nhóm –OH

0_,

' '

2

RCOOH + R

<i>OH</i>

  

<i>t H</i>

RCOOR + H O

0_,

3 2 5 3 2 5 2

<i>t xt</i>

<i>CH</i>  <i>C OH H O C H</i>       <i>CH</i>  <i>C O C H</i>   <i>H O</i>

O O

Phản ứng giữa ancol và axit tạo thành este gọi là

phản ứng este hoá. Đặc điểm của phản ứng này là

có H

<b>₂</b>

SO

<b>₄</b>

đặc làm xúc tác và phản ứng thuận

nghịch.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

2 5 2 3 2

<i>C H OH</i>



<i>O</i>

 

Men giấm



<i>CH COOH</i>



<i>H O</i>

3 2 3

2

<i>CH COH</i>



<i>O</i>

 

<i>xt</i>

2

<i>CH COOH</i>

3 2 2 3 2 3 2

2

<i>CH CH CH CH</i>



5

<i>O</i>

 

<i>xt</i>

4

<i>CH COOH</i>



2

<i>H</i>

0

1800_{C, 50atm}

0_,

3 3

<i>t xt</i>

<i>CH OH</i>



<i>CO</i>

  



<i>CH COOH</i>

<b>V. ĐIỀU CHẾ</b>

<b>1. Phương pháp lên men giấm:</b>

<b>2. Oxi hoá anđehit axetic:</b>

<b>3. Oxi hoá ankan:</b>

<b>4. Từ metanol:</b>

Đây là phương pháp hiện đại sản xuất axit axetic

VI. Ứng dụng (SGK)

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

VII. CỦNG CỐ:

<b>Bài 1:</b>

Viết các đồng phân dạng axit mạch hở

của C

₄

H

₈

O

₂

và gọi tên.

CH

₃

-CH

₂

-CH

₂

-COOH

Axit Butanoic

CH

₃

-CH-COOH

Axit 2-metyl propanoic

CH

₃

<b>Bài 2:</b>

Phân biệt HCOOH với CH

₃

COOH?

HCOOH có phản ứng tráng gương vỡ cú

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

Mỗi axit cacboxylic có vị chua riêng biệt, thí dụ axit

axetic có vị chua giÊm, axit xitric cã vÞ chua chanh,

axit oxalic cã vÞ chua me, axit tactric cã vÞ chua

</div>

<!--links-->