Bài giảng Chọn đề tài và xác định vấn đề nghiên cứu - PGS.TS. Nguyễn Minh Hà

CHƯƠNG 2:
CHỌN
CHỌ
N ĐỀ TÀI
TÀI VÀ XÁC
XÁC ĐỊ
ĐỊNH
VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨ
CỨU

PGS.TS. NGUYỄN MINH HÀ
TRƯỜNG ĐH MỞTPHCM

1


NỘI DUNG
Điều kiện để chọn đề tài
 Quá trình chọn đề tài
 Xác định vấn đề NC
Xác định câu hỏi NC
 Xác định mục tiêu NC
 Giả thuyết NC / Tiên đề NC
 Đánh giá vấn đề NC



GIỚI THIỆU CÁC ĐỀ TÀI CỦA CÁC KHÓA TRƯỚC
2

I. ĐI
ĐIỀ
ỀU KIỆ
KIỆN CHỌ
CHỌN
N ĐỀ TÀI
TÀI
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Thích thú và liên quan
Tính lâu bền: Thời gian thực hiện đề tài bao lâu? Đề tài
dễ bị lạc hậu? Sớ liệu có lạc hậu không? ...
Độ rộng (độ lớn) của các câu hỏi NC
Sự tương xứng (đầy đủ) của đề tài
Tiếp cận: Đối tượng NC, dữ liệu, ...
Có ảnh hưởng chính trị nào khơng? Đề tài có gây xung

động trong tở chức khơng? Hay có liên quan đến vấn
đề tranh cải gì mà ảnh hưởng đến NC của bạn
khơng?
Rủi ro và an tồn
8. Nguồn lực: thư viện, phần mềm sử dụng, kỹ năng, ...
7.

3

II.. Q TRÌNH
II
TRÌNH CHỌ
CHỌN
N ĐỀ TÀI
TÀI
Q trình 6 bước như sau:
1. XĐ chủ đề rộng
2. Quyết định phạm vi NC
3. Suy nghĩ để tìm cách giải quyết các vấn đề, câu hỏi nan
giải.
4. Vẽ sơ đồ và cấu trúc các vấn đề
5. Thực hiện 1 sự thăm dò/khảo sát trước
6. Trình bày/hình thành câu hỏi NC

4


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH VẤ
VẤN ĐỀ NC
Vấn đề NC (research problem) là gì?
Một vấn đề NC nói chung là đề cập đến vài khó khăn mà người NC
phải trãi qua về mặt lý thuyết lẫn thực tế, và muốn đạt được 1
giải pháp/lời giải cho vấn đề đó.

Chúng ta có thể trình bày các thành phần của 1 vấn đề NC như:
Phải có cá nhân/nhóm/tở chức mà có khó khăn hay có vấn đề
Phải có 1/vài mục tiêu cần đạt được
Có nhiều cách khác nhau để đạt được mục tiêu
Vẫn còn nghi vấn đối với người NC liên quan đến lựa chọn giải
pháp
Phải có mơi trường mà vấn đế đó liên quan đến.
Vì vậy, 1 vấn đề NC là vấn đề mà địi hỏi người NC phải tìm ra giải
pháp tốt nhất cho vấn đề đó và phải tìm ra cách/hành động để đạt
được mục tiêu tối ưu trong môi trường của vấn đề đó.
5


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH VẤ
VẤN ĐỀ NC
Lưu ý khi lựa chọn vấn đề NC (chọn đề tài)
Thích thú với vấn đề đó
Khó tìm ra lời giải cho vấn đề NC/ vấn đề đang cịn tranh
cải.
Phải có ý nghĩa thực tiễn/có đóng góp
Vấn đề phải cụ thể
Có thể thu thập được số liệu
Có thể rút ra được bài học từ NC của mình
Trình bày vấn đề 1 cách rõ ràng, ngắn gọn và chính xác.
-

6


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH VẤ
VẤN ĐỀ NC
Các kỹ thuật để XĐ vấn đề NC
Trình bày vấn đề trong nghĩa rộng: Quan sát/NC sơ bợ/có thể
làm pilot survey/tìm các guideline/ tìm hiểu qua cơ quan nhà
nước, hoặc các hướng nghiên cứu trong ngành mìhn học.
Vào thư viện, danh mục tạp chí, … để nghiên cứu hướng đề
tài
Hiểu bản chất của vấn đề NC: trao đổi chuyên gia/bạn bè/...
Tìm kiếm cơ sở lý thuyết sẳn có: để tìm ra các gaps (khoản
cách) trong lý thuyết, thực tế, ... Và những hạn chế trong các
NC trước. Từ đó, đề ra cách tiếp cận mới, các NC mới, giải
pháp mới để giải quyết vấn đề NC.
Phát triển ý tưởng thông qua thảo luận: bạn bè/đồng
nghiệp/chuyên gia/... Đây gọi là experience survey về vấn đề
NC, các kỹ thuật giải quyết, giải pháp, ...
Cuối cùng, là nói lại (XĐ) vấn đề NC cho phù hợp với NC
của mình.
7


III.. XÁ
III

XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH VẤ
VẤN ĐỀ NC
Ví dụ về kỹ thuật xác định vấn đề NC:
Vấn đề NC theo nghĩa rộng:
“Vì sao năng suất lao động ở Nhật cao hơn ở Ấn Độ ?”
“Các nhân tố nào làm năng suất lao động trong các
ngành công nghiệp sản xuất của Nhật trong giai
đoạn 1971-1980 cao hơn năng suất lao động trong
các ngành công nghiệp sản xuất của Ấn Độ ?”
“Năng suất lao động trong giai đoạn 1971-1980 ở Nhật
cao hơn mức nào so với ở Ấn Độ trong 15 ngành
sản xuất công nghiệp? Các nhân tố nào làm cho sự
khác biệt năng suất lao động trong các ngành giữa 2
quốc gia?”
8


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH CÂU HỎ
HỎII NC
•
•
•
•
•

NC 1 vấn đề là tìm ra câu hỏi cho vấn đề đó. Do đó, đặt
câu hỏi là cách tốt nhất để xác định vấn đề NC
Câu hỏi có thể rút ra trực tiếp từ vấn đề NC.
Có nhiều câu hỏi cho 1 vấn đề NC
Từ câu hỏi NC, cụ thể hóa và chi tiết hóa thành câu hỏi
điều tra (lấy dữ liệu).
Để có được thơng tin, số liệu cụ thể, cần có các câu hỏi
đo lường.

9


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH CÂU HỎ
HỎII NC
Bước

Nội dung

1

Vấn đề NC

Các vấn đề gì quan tâm, lo ngại?

2

Mục tiêu NC

Làm sao để giảm thiểu các tác động xấu của vấn
đề?
Làm sao để tạo ra các cơ hội mới?

3

Câu hỏi NC

Các hành động nào có thể giúp chỉnh sửa các
vấn đề hoặc khai thác được các cơ hội, hành
động nào nên được cân nhắc?

4

Câu hỏi điều tra

Vấn đề cần biết để lựa chọn các hành độ ng tốt
nhất từ các hành động có thể áp dụng?

5

Câu hỏi đo lường

Vấn đề nào cần hỏi hoặc quan sát để được
thông tin cần biết?

6

Quyết đị nh giải pháp

Hành động nào được kiến nghị dựa trên các
khám phá từ NC?
10


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH CÂU HỎ
HỎII NC
Ví dụ 1:

1

Vấn đề NC

Tăng trưởng doanh nghiệp ở VN

2

Mục tiêu
NC

Các yếu tố tác động đến tăng trưởng doanh nghiệp ở
VN
Đề xuất các giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng DN ở VN

3

Câu hỏi NC

-DN ở VN có tăng trưởng hay không trong thời gian
vừa qua?
- Các yếu tố bên trong DN (quy mô, ngành nghề hoạt
động, hình thức sở hữu DN, lợi nhuận, năng suất lao
động, ...) và các yế u tố bên ngoài (lạm phát, tỷ giá, lãi suất,
...) ảnh hưởng như thế nào đến tăng trưởng DN ở VN?
- Các yếu tố này tác động như thế nào đến tăng trưởng
DN
11


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH CÂU HỎ
HỎII NC
Ví dụ 2:
1 Vấn đề
NC
2 Mục tiêu
NC

3

Câu hỏi
NC

Đòn cân nợ và giá trị doanh nghiệp ở VN
- NC tác độ ng của đòn cân nợ đến giá trị doanh
nghiệp ởVN
- Đề xuất các giả i pháp về đò n cân nợ để tăng giá
trị DN ởVN
- Tình hình đòn cân nợ của các DN VN như thế
nào?
- Đòn cân nợ tá c động như thế nào đến giá trị
DN?
- Mức độ tác độ ng của đòn cân nợ đến giá trị
DN?
12


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH CÂU HỎ
HỎII NC
Ví dụ 3:
1 Vấn đề
NC
2 Mục tiêu
NC

3

Câu hỏi
NC

Các yếu tố tác độ ng đến giá cổ phiếu doanh
nghiệp tại thời điểm IPO
- Xá c định các yếu tố tá c động đến giá cổ phiếu
tại thời điểm IPO
- Đề xuất các giả i pháp liên quan đến giá cổ phiếu
DN
- Tình hình IPO ởVN như thế nào?
- Các yếu tố nào tác độ ng đến giá cổ phiếu tại
thời điểm IPO?
- Mức độ tác độ ng của các yếu tố đó?

13


III.. XÁ
III
XÁC
C ĐỊ
ĐỊNH CÂU HỎ
HỎII NC
Ví dụ 4:
1

Vấ n đề NC

2

Mục tiêu
NC

3

Câu hỏi
NC

Mối quan hệ giữa lợi nhuậ n và tăng trưởng doanh
nghiệp ở VN.
- Xác định mối quan hệ qua lại giữa lợi nhuận và tăng
trưởng doanh nghiệp VN
- Đề xuấ t các giả i pháp liên quan đến tá c độ ng của lợi
nhuận đến tăng trưởng và ngược lại.
- Lợi nhuậ n tá c độ ng đến tăng trưởng DN như thế
nào?
- Tăng trưởng tá c động đến lợi nhuận như thế nà o?
- Mức độ tá c động qua lạ i của chúng như thế nào?

14


IV.. MỤ
IV
MỤC
C TIÊU NC
Mục tiêu NC để giúp người đọc biết chính xác mục tiêu NC
bạn muốn đạt được. Tránh viết mục tiêu này nhưng giải quyết
vấn đề khác.

- Mục tiêu được viết chính xác và sẽ dẫn tới nhưng kết quả có
thể quan sát được. Tránh viết chung chung (tổng quát) không
hơn gì phát biểu về ý định NC.
- Từ câu hỏi NC chúng ta có thể đạt ra mục tiêu NC hoặc
ngược lại.
Do đó, mục tiêu NC phải:
- Cụ thể (specific)
- Có thể đo lường (measureable)
- Có thể đạt được (Achievable)
- Thực tế (realistic): phù hợp với thời gian, khả năng và thực tế
đề hoàn thành NC đúng hạn khơng?
- Đúng lúc (timely): Có thể đạt được tất cả các mục tiêu NC
trong khung thời gian bạn đã đạt ra không?
-

15


V. GIẢ THUY
THUYẾ
ẾT NC/
NC/ TIÊN ĐỀ NC
NC//NC TÌ
TÌM
M
HIỂ
HI
ỂU VẤ
VẤN ĐỀ
1. GIẢ THUYẾT NC:

- Đưa ra giả thuyết NC, dựa vào ....
- Kiểm định giả thuyết (chấp nhận hay bác bỏ), dựa vào các
thơng tin, dữ liệu.
Giả thuyết có thể rút ra từ câu hỏi NC, nên:
- Là 1 câu khẳng định
- Phạm vi giới hạn
- Là một câu phát biểu về mối quan hệ giữa các biến sớ
- Có ý nghĩa rõ ràng
- Phù hợp với giả thuyết
- Được diễn tả một cách thích hợp với các thuật ngữ chính xác.
Ví dụ: .....
16


V. GIẢ THUY
THUYẾ
ẾT NC/
NC/ TIÊN ĐỀ NC
NC//NC TÌ
TÌM
M
HIỂ
HI
ỂU VẤ
VẤN ĐỀ
2. TIÊN ĐỀ NC:
- Thay vì đưa ra giả thuyết NC, chúng ta tập trung vào tiên đề NC.
- NC xoay quanh tiên đề NC và đưa ra giải pháp kiến nghị.
Ví dụ:
Vấn đề NC: Cung cấp tín dụng cho nơng dân nghèo

Tiên đề NC: - Nhà nước đưa ra các chương trình cung cấp tín dụng
cho nơng dân nghèo
- Việc cung cấp tín dụng khơng đúng đối tượng là nơng dân nghèo
- Do đó, chương trình cung cấp tín dụng của nhà nước thực hiện
không đúng đối tượng.
NC của chúng ta là tìm ra các nguyên nhân vì sao chương trình
khơng cung cấp tín dụng đúng đối tượng và tìm ra giải pháp khắc
phục.
17


V. GIẢ THUY
THUYẾ
ẾT NC/
NC/ TIÊN ĐỀ NC
NC//NC TÌ
TÌM
M
HIỂ
HI
ỂU VẤ
VẤN ĐỀ
3. NC TÌM HIỄU VẤN ĐỀ:
- Thay vì đưa ra giả thuyết NC, hay tiên đề NC, NC của
chúng ta có thể tìm hiểu 1 vấn đề nào đó.
Ví dụ:
-Mục đích của NC là xem xét và đánh giá hệ thống kế
tốn ở Mỹ và có thể áp dụng ở VN hay khơng?
-Mục đích của NC là tìm hiểu thị trường chứng khốn
Nhật bản để tìm ra các khía cạnh có thể áp dụng cho thị

trường chứng khoán ở VN.

18


VI.. ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ NC
VI
Việc đánh giá vấn đề NC để quyết định tiếp tục hay không. Các câu hỏi đặt
ra
1. Tính khả thi của đề tài
•
Có phù hợp với kiến thức khơng?
•
Có phù hợp với nguồn tài liệu/sớ liệu mà có thể có hoặc thu thập khơng?
•
Có thể được XD trên lý thuyết/kiến thức/kinh nghiệm
•
Có thể tiến hành trong điều kiện có các hạn chế: Thời gian, nguồn lực và
tiền bạc.
2. Tầm quan trọng của đề tài:
• Vấn đề có quan trọng khơng? Cụ thể khơng?
• Có ý nghĩa về chính sách/lý thuyết/phương pháp khơng?
• Có phù hợp với chun ngành đang học khơng?
3. Sở thich cá nhân:
• Có quan tâm/thích thú với đề tài khơng?
• Có giúp thăng tiến trong học tập/nghề nghiệp khơng?
• Có thu hút sự quan tâm của người đọc khơng?
• Có được chấp nhận trong lĩnh vực mà chúng ta đang học tập/nghiên cứu
không?
19

Bài tập: Mỗi họ
Bài
họcc viên phả
phảii suy nghi
nghĩ̃ 1 đê
đề̀ tà
tàii, gồ m:
1. Tên đê
đế́ tà
tàii
2. Vấ n đê
đề̀ nghiên cứu
3. Câu hỏ
hỏii nghiên cứu
4. Mụ
Mụcc tiêu nghiên cứu
5. Cá
Cách
ch ti
tiếế p cận dữ li
liệệ u nghiên cứu

Thank you
20