bài giảng động vật học ban học tập liên chi hội khoa thú y

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.14 MB, 25 trang )

NGÀNH ĐỘNG VẬT THÂN MỀM

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

1.

Đặc điểm chung của ngành thân mềm:Đặc điểm chung của ngành thân mềm:

-

Cơ thể chia làm 3 phần : đầu, chân và thân.Mức độ phát triển khác nhau Cơ thể chia làm 3 phần : đầu, chân và thân.Mức độ phát triển khác nhau
tùy loài.

tùy loài.

-

Hầu hết đối xứng 2 bên. Một số mất đối xứng. Không phân đốtHầu hết đối xứng 2 bên. Một số mất đối xứng. Không phân đốt

-

Chân ở mặt bụng. Có áo bao lấy mang hoặc phổi. Ngoài áo là vỏ. Mực Chân ở mặt bụng. Có áo bao lấy mang hoặc phổi. Ngồi áo là vỏ. Mực
chân thành tua đầu

chân thành tua đầu

-

Bề mặt: biểu bì; tuyến tiết chất nhầy, tận cùng của thần kinh Bề mặt: biểu bì; tuyến tiết chất nhầy, tận cùng của thần kinh

-

Xoang cơ thể : thu hep, còn xoang bao tim, xoang thận.Xoang cơ thể : thu hep, còn xoang bao tim, xoang thận.

-

Hệ tiêu hóa hồn chỉnh(lưỡi gai). Hệ tuần hồn hở. Hơ hấp bằng mang và Hệ tiêu hóa hồn chỉnh(lưỡi gai). Hệ tuần hồn hở. Hơ hấp bằng mang và
phổi. Bài tiết hậu đơn thận, đổ vào xoang áo.

phổi. Bài tiết hậu đơn thận, đổ vào xoang áo.

-

Hạch thần kinh tập trung( hạch não; hạch áo; hạch chân ; hạch nội tạng). Hạch thần kinh tập trung( hạch não; hạch áo; hạch chân ; hạch nội tạng).
Có dây thần kinh nối. Cơ quan cảm giác khá phát triển( xúc giác, vị giác,

Có dây thần kinh nối. Cơ quan cảm giác khá phát triển( xúc giác, vị giác,

khứu giác…)

-

Cơ thể đơn tính hoặc lưỡng tính. Phát triển qua biến thái hoặc trực tiếp.Cơ thể đơn tính hoặc lưỡng tính. Phát triển qua biến thái hoặc trực tiếp.
2. Đặc điểm cấu tạo cơ thể :

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

a. Hình thái-cấu tạo ngồi

• Đa dạng; hầu hết mất tính phân

đốt,mất đối xứng

• Cơ thể phân:Đầu-Thân & Chân

• Da(áo) phủ 2 bên thân; tuyến dịch

nhày

• Vỏ đá vơi

• Xoang áo bên phải cơ thể

<b>Pila polita</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>. Hệ cơ & cơ quan vận chuyển</b>

• Cơ trơn

• Chân: Tấm cơ, hẹp bên, phân tua đầu

<b>3. Hệ Thần kinh</b>

• Dạng hạch khơng phân đốt

• Hạch não, chân, phủ tạng / hạch áo, mang.Chuỗi dây & cầu nối

• Xúc giác (râu, mép áo), mắt

<b>4. Hệ tiêu hoá</b>

<b>4. Hệ tiêu hố</b>

• Miệng: Lưỡi gai, hàm sừng, tuyến nước bọt

• Ruột phân hố. Dạ dày, tuyến gan tuỵ

Ruột phân hoá. Dạ dày, tuyến gan tuỵ

<b>5. Hệ hơ hấp</b>

• Mang: Tấm mỏng/mạch máu/lớp tơ bề mặt

• Phổi: Túi rỗng giữa thân và áo

<b>6. Hệ tuần hồn</b>

• Tim:Thất-Nhĩ. Xoang bao tim

• Hệ TH hở: Thất-2 mạch chính (trước/sau)-khe giữa các nội

quan-tâm nhĩ.

<b>7. Hệ bài </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5></div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

3. Phân loại ngành thân mềm

:

hiện biết được 130.000 loài.

Chia làm 2 phân ngành gồm 7 lớp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

a.Phân ngành song kinh (Amphyneura): gồm 2 lớp

* Lớp song kinh có vỏ (Loricata)

*

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Đặc điểm phân ngành Song kinh

• Sống bám, gần bờ

• Đầu và nội quan nhập thành 1 khối



khối chân

• Tính chất ngun thuỷ: Nhiều đặc điểm phân đốt (8 mảnh vỏ

Tính chất nguyên thuỷ: Nhiều đặc điểm phân đốt (8 mảnh vỏ

lưng), TK dạng dây

• Phân tính; phát triển qua g/đ ấu trùng con quay

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9></div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Phân ngành vỏ liền (Conchifera)

•

Cơ thể được bọc trong 1 vỏ liền hoặc phân 2 mảnhCơ thể được bọc trong 1 vỏ liền hoặc phân 2 mảnh

•

Thân giơ cao về phía lưng; thần kinh dạng hạch phân tán.Thân giơ cao về phía lưng; thần kinh dạng hạch phân tán.

•

5 lớp: Vỏ 1 tấm; Chân bụng; Chân xẻng; Chân rìu (Vỏ 2 mảnh) & 5 lớp: Vỏ 1 tấm; Chân bụng; Chân xẻng; Chân rìu (Vỏ 2 mảnh) &
Chân đầu

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Lớp chân bụng (

Gastropoda

)

• Hầu hết mất đối xứng; đầu có xúc tu cảm giác, mắt

• Có 1 mảnh vỏ xoắn hình chóp

• Thân được phủ lớp áo – Xoang áo thơng ngồi & chứa các hệ

cơ quan - Phức hệ cơ quan áo

• Hầu có lưỡi gai; TK dạng hạch phân tán (các đơi: Não-Chân-

Hầu có lưỡi gai; TK dạng hạch phân tán (các đôi:

Não-Chân-Mang-Áo-Phủ tạng)

Mang-Áo-Phủ tạng)

• Đa số đơn tính, thụ tinh trong. Nhóm có phổi phát triển trực

tiếp, họ ốc vặn đẻ con

• Đã biết 90.000 lồi (có 15.000 lồi hố thạch), chia 3 phân

lớp: Mang trước, Mang sau & Có phổi

• Đại diện:

Prosobranchia: Bào ngư (

Haliotis sp

.), ốc xà cừ, ốc nước lợ, ốc

nhồi (

Pila polita

), ốc rạ (

Cypangopaludina lecythoides

), ốc vặn

(

Angulyagra polyjonata

)

Pulmonata: Ốc tai (

Lymnaea auricularia; L. viridis

), ốc đĩa

(

Gyraulus chinensis, Polypylis hemisphoerula

), ốc

sên

(

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12></div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14></div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Lớp chân rìu=Vỏ 2 mảnh (Pelecypoda=Bivalvia)

•

Cịn đối xứng 2 bênCịn đối xứng 2 bên

•

Đầu tiêu giảm, thân dẹp Đầu tiêu giảm, thân dẹp
bên, chân phát triển

bên, chân phát triển

•

Vỏ 2 mảnh-tiết xà cừ (ngọc Vỏ 2 mảnh-tiết xà cừ (ngọc
trai), đính mặt lưng (dây

trai), đính mặt lưng (dây

chằng & khớp)

•

Mang: Dãy, sợi, phiến & Mang: Dãy, sợi, phiến &
vách

vách

•

Phân tínhPhân tính

•

Đại diện: Sị (Acra Đại diện: Sị (Acra

granosa), hầu sông (Ostrea

vivularis); hến (Corbicula),

ngao (Merritrix), trai sông

(Sinanodonta elliptica), trai

ngọc (Pincdata martensi);

hà biển (Teredo mani)

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17></div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19></div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

Lớp Chân đầu (Cephalopoda)

•

Thích ứng đ/k vận động tích Thích ứng đ/k vận động tích

cực-biến đổi

•

ChânChântua ở phần đầu (Bắt tua ở phần đầu (Bắt
mồi) / lõm tạo phễu

mồi) / lõm tạo phễu

•

Vỏ tiêu giảm (mực), mất Vỏ tiêu giảm (mực), mất
hẳn (Duốc bể, bạch tuộc).

hẳn (Duốc bể, bạch tuộc).

Còn ở ốc Anh vũ

•

Não có bao sụn. Giác quan Não có bao sụn. Giác quan
phát triển (Mắt)

phát triển (Mắt)

•

Tuần hồn kín. Tim: 1 thất, Tuần hồn kín. Tim: 1 thất,
2 nhĩ

2 nhĩ

•

Phân tính. Thụ tinh trong Phân tính. Thụ tinh trong

xoang áo. Phát triển thẳng.

•

Đại diện: Ốc Anh vũ(Nautlus Đại diện: Ốc Anh vũ(Nautlus

pompilus); mực thẻ (Logigo

edulis), mực ống (L. beka),

mực nang (Sepia

sabaculenta); bạch tuộc

(Octopus vulgaris)

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21></div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22></div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23></div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24></div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25></div>