Phân tích bài ca dao Thân em như củ ấu gai - Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (623.48 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 10

PHÂN TÍCH BÀI CA DAO:

THÂN EM NHƯ CỦ ẤU GAI,

RUỘT TRONG THÌ TRẮNG, VỎ NGỒI THÌ ĐEN.

AI ƠI NẾM THỬ MÀ XEM!

NẾM RA MỚI BIẾT RẰNG EM NGỌT BÙI.

Phân tích bài ca dao Thân em như củ ấu gai… mà Học247 giới thiệu dưới đây sẽ giúp các

em thấy được phẩm chất tốt đẹp, cao quý của người phụ nữ xưa trong xã hội phong kiến
xưa. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu này sẽ giúp các em định hướng được cách
phân tích một bài ca dao. Mời các em cùng tham khảo!

A. SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Nói đơi nét về ca dao dân ca của nước ta có những đặc sắc chung gì: (Đó là tiếng hát của
những người bình dân được gửi gắm vào đó để bày tỏ tâm trạng nỗi lòng)

+ Ca dao - dân ca là những câu hát tâm tình phản ánh sinh động đời sống tình cảm phong
phú của nhân dân lao động. Tác giả dân gian bình dân đã gửi gắm vào đó tiếng nói tâm tình
chân thành tha thiết, với đủ mọi cung bậc buồn vui…

- Giới thiệu bài ca dao cần được phân tích

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

phẩm chất tốt đẹp, cao quý cùng số phận hẩm hiu, bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội
phong kiến ngày xưa. Và câu hát chất chứa như đã vọng lên:

Thân em như củ ấu gai,

Ruột trong thì trắng, vỏ ngồi thì đen. 
Ai ơi nếm thử mà xem !

Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi. 
2. Thân bài

- Việc sáng tác của nhiều câu ca dao bắt đầu từ “Thân em” có rất nhiều. Đây có thể coi là một
motip chung của các bài ca dao than thân.

- Câu đầu tiên tác giả dân gian đã ví von thật lạ lùng “Thân em” - người phụ nữ trong xã hội
phong kiến xưa là củ ấu gai. Củ ấu gai được coi là một hình ảnh quen thuộc của người nơng
dân Việt Nam nói chung.

-> Tác giả dân gian như đã thẳng thắn so sánh là để thừa thận rằng phụ nữ xưa chưa được
coi trọng.

- Nhưng vế sau của câu hát mới thực sự là điều quan trọng “Ruột trong thì trắng, vỏ ngồi
thì đen”. Cặp từ như đã đăng đối “đen” - “trắng” làm nổi bật câu ca dao về người phụ nữ.
-> Dẫu cho vẻ ngồi có đơi chút xấu xí đi chăng nữa nhưng vẫn mang trong mình tấm lịng
son sắc, trái tim chung thủy và một tâm hồn đẹp. Cái lí đã được trình bày một cách rất tường
tận.

- Tiếp sau đó chính là việc cái tình địi thổ lộ và bộc bạch “Ai ơi, nếm thử mà xem!” đúng là
một tiếng gọi, một lời mời - cứng cỏi, táo bạo mà không kém phần tha thiết.

- Phải bộc bạch kĩ và mời mọc da diết đến nghẹn lời như vậy bởi vì phẩm chất tốt đẹp của họ
ít ai biết đến. Sự khẳng định về phẩm giá, giá trị ấy chứa đựng một nỗi ngậm ngùi chua xót

cho thân phận người con gái nghèo khổ trong xã hội cũ.

- Cái củ ấu gai góc đến nhọn hoắt lại đen đủi sống dưới bùn sâu, chẳng mấy ai để ý tới, dẫu
rằng bên trong nó vừa trắng, vừa ngọt, vừa bùi chứ khơng phải vì bên ngồi nó gai góc xấu
xí mà bên trong nó cũng vậy.

- Trong cuộc sống cũng vậy, để có thể giúp đời hiểu mình hơn, người ta có khi phải đứng ra
tự quảng cáo. Thật là một điều bất đắc dĩ, nhất là đối với một cô gái. Nhưng biết làm sao
được, ý thức về phẩm giá và sự tự trọng có khi bắt người ta phải làm vậy.

3. Kết bài

- Bài ca dao cịn như nói lên quyền sống của người phụ nữ xưa kia, mà trước hết là quyền tự
do hoàn tồn bị phủ nhận. Đó cịn chính là nguồn gốc của mọi đau khổ, ngang trái mà họ,
những người phụ nữ phải chịu đựng trong suốt cuộc đời.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Đề bài: Phân tích bài ca dao:

Thân em như củ ấu gai,

Ruột trong thì trắng, vỏ ngồi thì đen. 
Ai ơi nếm thử mà xem!

Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi. 
Gợi ý làm bài:

Ca dao - dân ca là những câu hát tâm tình phản ánh sinh động đời sống tình cảm phong phú
của nhân dân lao động. Tác giả dân gian bình dân đã gửi gắm vào đó tiếng nói tâm tình chân
thành tha thiết, với đủ mọi cung bậc buồn vui. Có rất nhiều câu ca dao về hình thức và nội
dung có những nét giống nhau nhưng mỗi câu lại mang một vẻ đẹp riêng, phù hợp với từng

hoàn cảnh và tâm trạng nhân vật khác nhau. Trong số những câu hát tâm tình trong kho
tàng văn học dân gian thì khơng thể thiếu những lời thủ thỉ than thân trách phận, và cụm từ
“Thân em” và nội dung cùng đề cập đến phẩm chất tốt đẹp, cao quý cùng số phận hẩm hiu,
bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến ngày xưa. Và câu hát chất chứa như đã
vọng lên:

Thân em như củ ấu gai,

Ruột trong thì trắng, vỏ ngồi thì đen. 
Ai ơi nếm thử mà xem!

Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi.

Câu đầu tiên tác giả dân gian đã ví von thật lạ lùng “Thân em” - người phụ nữ trong xã hội
phong kiến xưa là củ ấu gai. Củ ấu gai được coi là một hình ảnh quen thuộc của người nơng
dân Việt Nam nói chung. Tác giả dân gian như đã thẳng thắn so sánh là để thừa thận rằng
phụ nữ xưa chưa được coi trọng. Người phụ nữ xưa rất vất vả, vì làm lụng vất vả nên vẻ
ngồi trơng đen đuốc hơn, làn da trở nên xấu xí hơn. Nhưng vế sau của câu hát mới thực sự
là điều quan trọng “Ruột trong thì trắng, vỏ ngồi thì đen”. Cặp từ như đã đăng đối “đen” -
“trắng” làm nổi bật câu ca dao về người phụ nữ. Dẫu cho vẻ ngồi có đơi chút xấu xí đi chăng
nữa nhưng vẫn mang trong mình tấm lịng son sắc, trái tim chung thủy và một tâm hồn đẹp.
Cái lí đã được trình bày một cách rất tường tận. Tiếp sau đó chính là việc cái tình địi thổ lộ
và bộc bạch “Ai ơi, nếm thử mà xem!” đúng là một tiếng gọi, một lời mời - cứng cỏi, táo bạo
mà không kém phần tha thiết.

Phải bộc bạch kĩ và mời mọc da diết đến nghẹn lời như vậy bởi vì phẩm chất tốt đẹp của họ
ít ai biết đến. Sự khẳng định về phẩm giá, giá trị ấy chứa đựng một nỗi ngậm ngùi chua xót
cho thân phận người con gái nghèo khổ trong xã hội cũ.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

được đồng nhất với chính nhân vật trữ tình, khiến nhân vật trữ tình khơng ngần ngại dùng

tiếng “em” lần thứ hai ở dòng thơ cuối, bất chấp trước đó “cô” đã dùng từ nếm có vẻ chỉ
thích hợp với củ ấu gai thật sự mà thôi. “Em” đã thành một củ ấu gai nhỏ bé, gần gũi trong
tay anh, sao anh khơng thể có một cử chỉ phải chăng, dịu dàng hơn đối với nó chứ? Bài ca
dao như đã nhấn mạnh đến giá trị đích thực của người con gái dịu hiền. Người phụ nữ nông
dân tuy vất vả, lam lũ quanh năm và khơng ít lần họ đã tự so sánh “Thân em như củ ấu gai”.
Cái củ ấu gai góc đến nhọn hoắt lại đen đủi sống dưới bùn sâu, chẳng mấy ai để ý tới, dẫu
rằng bên trong nó vừa trắng, vừa ngọt, vừa bùi chứ khơng phải vì bên ngồi nó gai góc xấu
xí mà bên trong nó cũng vậy.

Trong cuộc sống cũng vậy, để có thể giúp đời hiểu mình hơn, người ta có khi phải đứng ra tự
quảng cáo. Thật là một điều bất đắc dĩ, nhất là đối với một cô gái. Nhưng biết làm sao được,
ý thức về phẩm giá và sự tự trọng có khi bắt người ta phải làm vậy! Có thể tưởng tượng ra
một hồn cảnh diễn xướng gần với các dữ kiện được thông báo trong bài ca dao như sau
(tất nhiên, bạn hồn tồn có thể hình dung ra những hoàn cảnh diễn xướng khác cô gái -
nhật vật trữ tình - tác giả đã khơng gặp nhiều may mắn trong việc thu hút sự chú ý của “đối
tác” trong tình u, bởi vậy, cơ phải cất lời để tự bảo vệ và để mời.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung 
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến 
thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây 
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học. 
- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên 
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần 
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt 
thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các 
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn 
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.